میرنیوز
قضایی یزدی سخنوری گمنام از عصر قاجار
2020-12-26T14:33:33+03:30
«حسین مسرت» در سلسلۀ معرّفی مشاهیر استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، به «عبدالرّحیم قضایی یزدی» از هنرمندان نامی یزد در عصر قاجار اشاره و تصریح کرد: او از سرآمدان سخنوری یزد در دورۀ قاجار و متخلّص به قضایی یزدی بوده است.
وی با بیان این که در برخی کتاب‌ها بنا به اعتبار این که پدرش یا اجدادش از مردم همدان بودند به نام قضایی همدانی یزدی ضبط شده، افزود: آقابزرگ تهرانی در کتاب «الذریعه» به اشتباه او را با «قضایی» یا «فضایی همدانی» که در دورۀ صفویه زندگی می‌کرده، یکی دانسته است.
این محقق فرهنگی خاطرنشان کرد: پدر قضایی یزدی از مردم کاشان بوده که در آغاز جوانی به شهر یزد مهاجرت و در همین جا ازدواج کرد و قضایی در یزد به دنیا آمد و گویا نیای وی از مردم همدان بوده است.
وی با بیان این در بیشتر کتاب‌ها اسم اسن سخنور یزدی «عبدالرّحیم» است، اظهار کرد: در برخی منابع مانند «تاریخ یزد» اثر «احمد طاهری» و «مجمع الفصحاء» به اشتباه نامش «محمدصادق» آمده و در بعضی جاها به تخلص او «قضایی قزوینی» اشاره شده است.
وی به تحقیقات خود در مورد این چهره‌ی شهیر یزد اشاره و عنوان کرد: با توجه به این که قضایی در سال ۱۲۵۲ قمری درگذشته و اشاره شده که در سنّی کمتر از ۵۰ سال فوت کرده، می‌توانیم بگوییم در حدود سال ۱۲۰۰ قمری در شهر یزد به دنیا آمده است.
مسرت با بیان این که قضایی معاصر فتحعلی شاه و عبدالرّضا خان امیر مؤیّد( بیگلر بیگی) و حاکم معروف یزد بود، تصریح کرد: او تحصیلات اولیه را در شهر یزد گذراند و در مدرسه‌ی خان یزد به تحصیل علوم دینی اشتغال ورزرید.
وی ادامه داد: در بیشتر منابع شغل قضایی یزدی را شعربافی گفتند امّا در «تذکرۀ میکده»، شغلش «مشکی‌بافی» و در «تذکرۀ شعرای یزد»، «تجارت» آمده و به تعبیر «عبدالحسین آیتی» گویا در آغاز «بافنده» بوده و همچون «مجد همگر» که از بافندگی دست کشیده و به «سخنوری» گراییده بوده، او هم به سخنوری روی آورده است.
این پژوهشگر یزدی با بیان این که متأسّفانه در دیباچه‌ی هیچ‌کدام از ۱۵ نسخه‌ی دیوان خطّی او که برایم شناسایی شده، شرح احوالی از او نیست، خاطرنشان کرد: تنها در تذکرۀ میکده که معاصر او نگارش یافته، شرح حالی از قضایی یزدی آمده است و همه جا اشاره شده که او فردی با دانش و از خرمن صحبت صاحب‌کمالان خوشه‌چین بوده؛ «جوانی است نیک و از اهل دل و به دل نزدیک».
وی در ادامه گفت: با اینکه قضایی به واسطه‌ی شهرتی که در عرصه‌ی شعر و شاعری داشته، مورد توجّه بسیاری از گردآورندگان جُنگ‌ها و اشعار بوده ولی هیج کجا درباره‌ی وی شرحی نیامده و همانطور که اشاره شد، تنها در تذکره میکده، گریزی به این موضوع شده است.
مسرت با اشاره به سروده‌ی «کز قضایی حیف و افسوس» از قضایی، تاریخ فوتش را بنا بر حساب ابجد ۱۲۵۲ خواند و افزود: البته در برخی منابع آمده که تاریخ مرگش ۱۲۴۴ قمری بوده و برخی نیز ۱۲۴۶ ذکر کرده‌اند ولی در برخی منابع ۱۲۵۲ نقل شده که از همه درست‌تر است.
وی با اشاره به این که قضایی با چندی از شعرای هم عصر خود از جمله با «طراز یزدی» از شاعران معروف این خطه، بسیار دوست بوده است، اظهار کرد: «سیدعلی محمّد وزیری» می‌نویسد که غزلی در مدرسه‌ی خان یزد در اتاق مطلاکاری مخصوص طراز و قضایی بوده که در کتیبه‌اش ضبط شده و وزیری این شعر را بر دیوار دیده بوده امّا متأسّفانه در تعمیرات چندین سال پیش مدرسه‌ی خان از بین رفته است که این شعر با این ترتیب شروع می‌شده است: « زاهدا منزل رندان جهان است این‌جا --- مزن از مدرسه دم دیر مغان است این‌جا».
به گفته‌ی مسرت، قضایی بسیار فرد توانمندی بوده و بنا بر تحقیقاتی که از خلال اشعارش به وجود می‌آید به نحوی که می‌توانیم گفت که حتی از علم موسیقی نیز اطلاع داشته، چنان که «وامقیزدی» صاحب «تذکرۀ میکده» می‌نویسد: «تار طرب به مضراب سر انگشتش نوا ساز بوده» و «احمد کرمی» در دیباچۀ دیوان چاپی او آورده که خوش‌صدا هم بوده و به موسیقی احاطه کامل داشته است.
وی اضافه کرد: از دیگر فنونی که قضایی در آن مهارت داشته، شطرنج بوده و در قطعه‌ای که از دیوانش برمی‌آید، اهل گود و زورخانه هم بوده است.
این پژوهشگر فرهنگ عامه یزد در پایان با بیان این که توانمندی قضایی در نگاه شعرای هم‌عصرش به خوبی هویداست، تصریح کرد: برخی مانند «محمّدباقر رشحۀ اصفهانی» و «فدایی یزدی»، اشعاری در ستایش او دارند و تنها اثری که از قضایی باقی مانده، دیوانش هست که ۱۵ نسخه از آن در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه تهران(پنج نسخه)، کتابخانۀ وزیری یزد، کتابخانۀ ملک تهران، کتابخانۀ ملّی تهران، تبریز، آستان قدس رضوی مشهد و کتابخانه های شخصی ابوالقاسم مناقب یزدی و آقاشیخ عبدالحسن کرباسی آمده است و این تعداد منهای دیوان‌های ناقصی است که در جنگ‌ها و تذکره‌ها از او وجود دارد.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری مشاهير حسين مسرت يزد
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
توزیع ۶۰۰هزار تن نهاده‌های دامی بین دامداران لرستان
انتخابات دور دوم زنجان، طارم و خدابنده نیمه‌الکترونیکی است
هواشناسی هشدار داد؛ سرمازدگی در کمین باغات استان سمنان
وزارت نفت برای جمع‌آوری فاضلاب جزیره خارگ پای کار بیاید
سرریز فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل به قره‌سو
خبر وزیر کشور از احداث ۱۶۰۰ کلاس درس در سیستان و بلوچستان
قدردانی علمای اهل سنت خراسان شمالی از عملیات «وعده صادق»
پهلودهی ۲۵۰۰ فروند شناور کانتینری در بندر شهید رجایی
قدردانی علمای برجسته اهل‌سنت از سپاه؛ دلِ جهان اسلام شاد شد
اختصاصی| حمایت جبهه ایستادگی ایران اسلامی زنجان از لیست شورای ائتلاف
رئیس دیوان عدالت اداری: قوه قضائیه استقلال وکلا را در هر زمان به رسمیت می‌شناسد
دستگیری اکرم لاهوری تروریست + جزئیات
لیست شورای ائتلاف برای انتخابات مجلس خبرگان و شورای اسلامی در همدان + اسامی
محکوم مالی فراری هنگام خروج غیرقانونی از کشور بازداشت شد + جزئیات
دغدغه‌های نخبگان خراسان جنوبی با نامزد انتخابات خبرگان رهبری + تصاویر
رئیسی: امیدواریم مجلس قوی برای پشتیبانی از مردم و کمک به دولت تشکیل شود
رونمایی از دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج) زنجان/ "روشن شود جهانی؛ وقتی که تو بیایی"
تب تند رقابت‌های انتخاباتی در اصفهان/ تشکیل ائتلاف بانوان و ائتلاف آبی نظرها را جلب کرد
