میرنیوز
قشر متوسط درحال ذوب شدن است
2020-11-17T12:03:07+03:30
حسین اکبری، در برنامه‌ای با عنوان استراتژی بقای طبقات محروم در دوران کرونا که از طریق لایو اینستاگرام برگزار شد، اظهار کرد: ما در جامعه و در کشورمان با قشر کم‌برخوردار نیز مواجه هستیم، لذا برای دانستن اهمیت استراتژی بقا در ابتدا باید یک تصویر از فقر و جمعیت کم‌برخوردار در کشور و شهرمان داشته باشیم.
وی اظهار کرد: در خصوص خط فقر آمار و ارقام متعددی پیشنهاد می‌شود که از 5 تا 10 میلیون تومان برای یک خانواده چهار نفر شهری این آمار اعلام شده که به هر حال رقم، رقم بالایی است و تعداد زیادی از خانوارها زیر خط فقر قرار دارند.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: در بررسی به‌عمل آمده در سال 95 از حدود 7000 خانواده در شهر مشهد حدود 60 درصد جزو سه دهک پایین درآمدی بودند که این رقم بالاست. این میزان از شیوع از اقشار کم‌برخوردار را داریم و از آن طرف به کرونا برخورد می‌کنیم که بر زندگی اقتصادی و اجتماعی این افراد و بقیه اثر می‌گذارد.
اکبری بیان کرد: افراد در چنین شرایطی درصدد آن هستند تا یک سری راهبردهایی را استفاده کنند تا بتوانند به ثباتی در شرایط بحران اقتصادی برسند، لذا این خانواده‌ها در شرایط عادی در بحران اقتصادی هستند، اما در شرایط بحرانی کرونا اوضاع‌شان وخیم‌تر می‌شود.
وی ادامه داد: اقشار کم‌برخوردار به لحاظ اقتصادی چند ویژگی دارند که روی زندگی آنها تاثیر می‌گذارد؛ به‌عنوان مثال اقتصاد این افراد اقتصاد معیشتی و از نوع روزمره است، لذا افراد براساس کسب درآمد هزینه می‌کنند و سطح هزینه آنها به شدت وابسته به درآمد آنها است.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: به لحاظ ساختار شغلی نیز بسیاری از افراد کم‌برخوردار دارای شغل رسمی نیستند، بنابراین دارای حقوق ثابت نبوده و شغل این افراد وابسته به جریان‌های زیارتی و مسائل مختلف دیگری است که در شهر وجود دارد. بحران کرونا این مدل از مشاغل را بسیار تحت تاثیر قرار داده و می‌دهد. از یک طرف نیز این خانواده‌ها فاقد پس‌انداز کافی برای این شرایط بحرانی هستند، لذا در این شرایط به شدت آسیبپذیرند و سطح زندگی آنان افت کرده است، ضمن اینکه این افت زندگی را در سایر اقشار هم داریم.
وی تصریح کرد: تورم بالای 200 درصد کالاهای اساسی از یک طرف و بحث اقتصاد و کاهش درآمدها، این طیف جامعه را دچار چالش می‌کند. آنها در واقع دنبال راهکاری برای مدیریت و در واقع مبارزه برای بقا هستند.
شکاف درآمدی بالا و فقر گسترده در مشهد
اکبری اضافه کرد: براساس آمارهای موجود، یک میلیون و 400 هزار حاشیه‌نشین در مشهد وجود دارد که جزو اقشار کم‌برخوردار هستند، لذا با یک طیف گسترده سروکار داریم. از طرفی مشهد یک ساختار اقتصادی نابرابری دارد و با بررسی‌ای که روی 7000 خانواده انجام شد، شکاف درآمدی بین دهک‌های بالا و پایین حدود 20برابر بود، به این معنا که در سال 95 یک خانواده معمولی 5 میلیون مصرف داشت، اما در دهک بالا، 100 میلیون تومان بود.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: شکاف درآمدی بالا در مشهد وجود دارد و بنابراین با فقر گسترده در این شهر مواجه هستیم، به‌ویژه پهنه‌های شرق و شمال‌شرق شهر از پهنه‌های کم برخوردار مشهد بوده و آسیب‌پذیر نیز هستند. مشهد نسبت به جمعیتی که دارد، بالاترین میزان حاشیه‌نشینی را در خود جای داده است. موج شدید مهاجرتی نیز به مشهد اتفاق می‌افتد و این مهاجرت با خود پدیده‌ای را به دنبال دارد که وارد اقتصاد و درآمدهای غیر رسمی می‌شود، به‌لحاظ اقتصادی نیز تفاوت به‌وجود می‌آورد و این پدیده در شهر مشهد بسیار به‌چشم می‌خورد.
وی اظهار کرد: استراتژی مدیریتی که در دوران به‌کار گرفته می‌شود، در دو بخش تعریف می‌شود؛ نخست استراتژی‌هایی است که خود افراد به‌کار می‌برند که در این راستا یک سری خلاقیت‌هایی از خود بروز داده تا بتوانند اوضاع را مدیریت کنند و همچنین یک استراتژی در سطح سازمان‌ها، نهادهای دولتی و غیردولتی و در سطح کلان‌تر است. در دوران کرونا هر دو دسته را در سطح مشهد شاهد هستیم. از یک سو خانواده‌ها و از یک سو نیز یک سری راهبردها توسط خیریه‌ها و... با عنوان بسته‌های حمایتی در حال انجام است.
اکبری عنوان کرد: در این شرایط توصیه شده است، افراد به‌سمت استراتژی‌هایی بروند که به دیگران آسیبی وارد نکند، چرا که افراد وقتی به استراتژی بقا وارد می‌شوند، بقای خودشان به دیگران ارجحیت دارد و نوع‌دوستی و ... مدنظر نیست. براساس آمارهای یک سال اخیر در بحران کرونا و پیش از این در بحران اقتصادی، مسئله سرقت افزایش یافته است که 50درصد افراد سرقت اولی بودند، بنابراین آسیب‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند و هر سرقت از طرف دیگر لطمه به دیگری وارد می‌کند.
وی اضافه کرد: استراتژی‌های فردی ممکن است باعث آسیب‌هایی شود، لذا برخی از آسیب‌ها مانند سرقت زیاد شده و لذا می‌بینیم برخی از خانواده‌ها برای بقا نیز این راه را انتخاب می‌کنند چرا که شرایط، شرایط بقاست و در شرایط بحرانی نیز مواردی از جمله سرقت، روسپی‌گری و تن‌فروشی هم افزایش می‌یابد.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اقداماتی دولتی و عمومی از سوی استانداری‌ها، کمیته امداد و شهرداری‌ها و همچنین از سوی خیریه‌هایی در حوزه کودکان کار و زنان سرپرست خانواده صورت می‌گیرد و یک اقداماتی نیز در سطح محلی انجام می‌شود، بنابراین این سه سطح را در مشهد داشتیم، به‌ویژه در موج اول کرونا با حجم زیادی از رفتارهای همدلانه روبه‌رو شدیم.
اکبری اظهار کرد: برآوردهایی شد که برخی از این موارد بی‌ضابطه و بی‌برنامه بود و مشکلاتی ایجاد کرد و افرادی بودند که کمک‌های بیشتری نسبت به دیگران دریافت کردند، اما کم‌کم نظمی شکل گرفت و اکنون نیز در حال انجام است.
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های زندگی اجتماعی این است که خود را با شرایط انطباق می‌دهد، گفت: در جامعه‌شناسی، جامعه را یک موجود زنده تلقی می‌کنیم که در صورت ایجاد عدم تعادل سعی می‌کند خود را به تعادلی برساند، لذا در زمینه مصرف با نوعی از الگوهای مصرفی خاصی روبه‌رو خواهیم شد که راه جدید درآمدزایی را پیدا می‌کنند، بنابراین اگر بخواهیم بلندمدت به این قضیه نگاه کنیم، انتظار می‌رود، بسیاری از استراتژی‌هایی که امروز برای بقا لازم است، بعد از این در زندگی معمول استفاده شود.
کرونا رفتارهای اجتماعی پرهزینه را حذف خواهد کرد
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: بنابراین این موارد کم‌کم تبدیل به رفتارهای اقتصادی و روزمره مردم و همچنین تبدیل به روش زندگی معمول افراد می‌شود، شاید خیلی زود باشد، برای اینکه بخواهیم در این خصوص حرفی بزنیم، اما در حال حاضر در الگوی خرید تغییراتی ایجاد شده و افراد کمتر به‌سراغ کالاهای لوکس و غیرضروری می‌روند، لذا انتظار می‌رود در بلندمدت رفتارهای اجتماعی پرهزینه از زندگی مردم جامعه حذف شود؛ به‌عنوان مثال بعد از کرونا برگزاری مراسم عروسی ساده‌تر را شاهد خواهیم بود، چرا که تجربه این موضوع در دوران کرونا را داشته‌ایم.
اکبری گفت: اگر شرایط کرونا طی یک الی دوسال آینده رفتار اقتصادی را تغییر دهد، در بسیاری از حوزه‌ها انتظار تغییر وجود دارد؛ به‌عنوان مثال در آموزش مجازی نیز ظرفیت‌ها شناسایی شده است، لذا بستر آموزش غیرحضوری نیز در شرایط عادی ارائه خواهد شد و بنابراین وضعیت موجود مطلوبیت‌هایی را نیز ایجاد می‌کند و برخی از این رفتارها در پساکرونا نیز به‌ویژه در شهرها باقی خواهد ماند.
بقای پیوند نهادهای مذهبی با مردم در گرو فعالیت‌های خیرخواهانه است
وی در خصوص مناسک مذهبی در ایام کرونا اظهار کرد: پاسخ قطعی در این خصوص وجود ندارد، اما حدس ما این است که همیشه اپیدمی‌های جهانی تاثیراتی در رفتارهای مذهبی گذاشته است. ایران کشوری است که به لحاظ مذهبی اهمیت زیادی دارد، لذا باید دید چه خواهد شد.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: مسئله دیگر این است که بسیاری از هیئات و نهادهای مذهبی بسط کارکردی را آغاز کردند و در شرایط کرونا به سمت فعالیت‌های خیرخواهانه رفتند که باعث شد پیوند مردم با مراکز حفظ شود.
اکبری اضافه کرد: اگر نهادهای مذهبی خود را در فعالیت‌های مناسکی محدود کنند و بسط کارکردی را در فعالیت خود لحاظ نکنند، این عدم اتصال باعث کمرنگ شدن حضور مردم در این مناسک خواهد شد و باید دید در ایران به چه سمتی پیش خواهد رفت.
قشر متوسط جامعه ما در حال ذوب شدن است
وی با اشاره به اینکه قشر متوسط جامعه ما در حال ذوب شدن است، گفت: این امر به دلیل تورم اتفاق افتاده و قشر متوسط به سمت قشر پایین نزول کرده است، لذا در این راستا خانوادههای زیادی داریم که از پذیرش کمک‌ها امتناع می‌کنند، چرا که اقشاری هستند که از قشر متوسط وارد قشر ضعیف شده‌اند، بسیاری از خانوادهایی که در بخش متوسط شهر ساکن بودند، این روزها به دلیل اجاره‌بهای بالای خانه‌هایشان، به‌سمت مناطق کم‌برخوردار هجوم آورده‌اند.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: این افراد هم بهمرور زمان خودشان را با شرایط آن منطقه وفق خواهند داد، هم به لحاظ شخصیت اجتماعی و هم به‌لحاظ سطح زندگی به آن طبقه کم‌برخوردار می‌پیوندند و کمک‌هایی را دریافت می‌کنند، این امر اتفاق می‌افتد چرا که محیط زندگی افراد تغییر می‌کند.
اکبری با اشاره به برچسب داغ فقر اظهار کرد: انتقال محل زندگی به مناطق کم‌برخوردار این داغ را برچسب می‌زند و براساس نظریه برچسب، رفتارها نیز بر اساس همان برچسبی که به افراد زده شود، تغییر می‌کنند.
وی عنوان کرد: یکی از دلایلی که خانواده‌ها از دریافت کمک امتناع می‌کنند، ترس از برچسب‌ها است که باعث می‌شود به سمت کمک‌های حمایتی نروند، چرا که قدرت این برچسب‌ها بسیار بالاست، ضمن اینکه آسیبی در بحث کمک‌ها وجود دارد و آن این است که بسیاری از کمک‌هایی که صورت می‌گیرد، خیلی عیان است و به عنوان مثال عکاسان و فیلمبرداران زیادی و... برای پوشش این موضوع حضور پیدا می‌کنند.
کمک‌های مخفیانه در سنت دینی مورد تاکید است
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در حال حاضر، کمک‌های مخفی و پنهانی که در سنت دینی ما وجود دارد و از سوی ائمه‌اطهار به ما تاکید شده است، نداریم، بلکه بسیاری از این کمک‌ها باید حتما با ارائه کارت ملی و... باشد و عزت‌نفس انسان‌ها با اینگونه رفتارها هدف قرار می‌گیرد، لذا نوع کمک‌ها بایستی طوری باشد تا این برچسب‌زدگی نباشد، تا افراد نیازمند بیشتری بتوانند از کمک‌ها بهرهمند شوند.
اکبری با اشاره به اینکه بقا در سطوح مختلف طبقاتی متفاوت است، گفت: نیازهای پایه در افراد متفاوت است؛ به عنوان مثال بقا برای طبقه پایین تلاش برای زنده ماندن است، اما برای طبقه متوسط، ماندن در منطقه زندگی است که دیگر مجبور نشود به منطقه پایینتر بروند، لذا نیازها در این خصوص متفاوت است. بسط استراتژی بقا برای افراد در قشر کم‌برخوردار تلاش برای زنده ماندن است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-اجتماعی جامعه شناسی مشهد فقر کروناویروس
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
توزیع ۶۰۰هزار تن نهاده‌های دامی بین دامداران لرستان
انتخابات دور دوم زنجان، طارم و خدابنده نیمه‌الکترونیکی است
هواشناسی هشدار داد؛ سرمازدگی در کمین باغات استان سمنان
وزارت نفت برای جمع‌آوری فاضلاب جزیره خارگ پای کار بیاید
سرریز فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل به قره‌سو
خبر وزیر کشور از احداث ۱۶۰۰ کلاس درس در سیستان و بلوچستان
قدردانی علمای اهل سنت خراسان شمالی از عملیات «وعده صادق»
پهلودهی ۲۵۰۰ فروند شناور کانتینری در بندر شهید رجایی
قدردانی علمای برجسته اهل‌سنت از سپاه؛ دلِ جهان اسلام شاد شد
اختصاصی| حمایت جبهه ایستادگی ایران اسلامی زنجان از لیست شورای ائتلاف
رئیس دیوان عدالت اداری: قوه قضائیه استقلال وکلا را در هر زمان به رسمیت می‌شناسد
دستگیری اکرم لاهوری تروریست + جزئیات
لیست شورای ائتلاف برای انتخابات مجلس خبرگان و شورای اسلامی در همدان + اسامی
محکوم مالی فراری هنگام خروج غیرقانونی از کشور بازداشت شد + جزئیات
دغدغه‌های نخبگان خراسان جنوبی با نامزد انتخابات خبرگان رهبری + تصاویر
رئیسی: امیدواریم مجلس قوی برای پشتیبانی از مردم و کمک به دولت تشکیل شود
رونمایی از دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج) زنجان/ "روشن شود جهانی؛ وقتی که تو بیایی"
تب تند رقابت‌های انتخاباتی در اصفهان/ تشکیل ائتلاف بانوان و ائتلاف آبی نظرها را جلب کرد
