میرنیوز
فرمان شاه قاجار بر کتیبه‌های مسجد جامع یزد!
2020-01-13T16:45:18+03:30
«فاطمه دانش یزدی» پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، سنگ فرمان‌ها را از انواع مختلف کتیبه‌ها می‌خواند و در این باره می‌گوید: فرمان‌های حکومتی حاکمان قرون گذشته با توجه به نبود وسایل ارتباط جمعی کنونی، برای این که در دسترس همه قرار گیرد و همه بتوانند از آن آگاه باشند، به روی سنگی نوشته و در مساجد مهم شهر نصب می‌شد.
وی تصریح می‌کند: این سنگ فرمان‌ها که عمدتاً به دستور حاکم شهر یا منطقه و کشور تهیه و به تمام بلاد تحت نفوذ حاکم فرستاده می‌شد، غالباً در قالب دستور یا منشوری با موضوعاتی نظیر معافیت مالیاتی یا عوارض مالیاتی در حرفه‌های شغلی خاص بود که می‌بایست در مساجد جمعه یا مساجدی که نماز اعیاد در آنها برگزار می‌شد و محل تردد اغلب مردم بود، نصب شود.
این پژوهشگر با اشاره به وجود ۱۳ نوع سنگ فرمان در یزد، اعلام می‌کند: در حال حاضر این نوع کتیبه‌ها یا به عبارتی سنگ‌های فرمان‌نامه در دو مسجد جامع وقت یزد نصب هستند که یکی از این مساجد، مسجد جامع کبیر یزد است که یکی از آنها مربوط به معافیت مالیاتی شاغلان حرفه شهربافی که از انواع نساجی سنتی این بلاد بوده، است.
وی با بیان این که احتمالاً این فرمان از سوی فتحعلی شاه قاجار صادر و در دهلیز ورودی آن نصب شده است، یاداور می‌شود: یزد از گذشته‌های دور از قطب‌های تولید نساجی به ویژه نساجی سنتی در کشورمان بوده و از ظرفیت‌های بالایی در این حوزه برخودار است.
دانش‌یزدی یکی دیگر از مساجد دارای سنگ فرمان را مسجد «مُلا اسماعیل» که هم‌اکنون محل برگزاری نمازهای جمعه شهر یزد است را نام می‌برد و می‌گوید: این مسجد در دوره قاجار توسط «مُلا اسماعیل عقدایی» ساخته و پس از آن به دست شاگردش آیت الله طباطبایی، تکمیل شده و به عنوان مسجد جامع آن دوره مورد استفاده قرار گرفته که سنگ‌های فرمان آن نیز در ورودی این بنا نصب شده است.
وی سنگ فرمان‌ها را از چند حیث حائز اهمیت می‌خواند و عنوان می‌کند: یکی از این دلایل حک شدن آنها به دستور پادشاهان وقت، دوم نوع خطوط روی آن و سوم نام کاتب آنها که در انتهای هر سنگ فرمان حکاکی شده، است.
به گفته وی، یکی از بخش‌های تشکیل دهنده هر کتیبه، مقدمه آن است که با الفاظ و القاب خاص هر دوره و ادبیات انشاء آن زمان شکل می‌گیرد و پس از آن نیز متن فرمان و در نهایت نیز مکان و نام کاتب آن درج می‌شده است.
دانش یزدی با اشاره به این که نمونه‌های مختلفی از کتیبه‌های سنگ فرمان مانند کتیبه کمال توسط نورالدین کچوئی از کُتَبای معروف دوره صفویه، در یزد موجود و قابل مشاهده است، اظهار می‌کند: معمولاً سنگ‌ها به علت جنس مقاوم خود کمتر مورد آسیب قرار می‌گیرند و از این رو کتیبه‌های سنگی به عنوان نسخ قابل تامل و اسناد تاریخی مهمی برای مطالعه ادوار مختلف مورد توجه موردخان و باستان‌شناسان هستند.
وی در مورد انواع دیگر کتیبه‌های سنگی علاوه بر فرمان‌نامه‌ها که از طول تاریخ برجای مانده است، تصریح می‌کند: بیشترین انواع کتیبه های باقیمانده از ادوار گذشته، سنگ قبور در مزارها هستند که نام متوفی، سال فوت و همچنین آیات و روایاتی با موضوعات معاد و زندگی پس از مرگ بر آنها درج می‌شده و گاهاً نیز از تزئینات و نوع خطوط حکاکی متمایزکننده هر دوره، برخوردار بوده‌اند که آنها را قابل تامل کرده است.
وی سنگ وقف‌ها را از دیگر انواع کتبه‌های سنگی تاریخی برمی‌شمارد که در برخی از مساجد، غرفه‌ها و حسینیه‌ها که فضاهایی موقوفه هستند، نصب شده و در بردارنده اطلاعات موقوفه و وقف هستند.
دانش یزدی نوع دیگر کتیبه‌ها را سنگ محراب‌ها ذکر و بیان می‌کند: سنگ محراب‌ها تا حدود زیادی به سنگ قبور نزدیک هستند ولی در این مسئله تفاوت دارند که آیاتی با موضوعات توحید، دعوت به نماز، دعوت به توحید و یگانه‌پرستی در آنها بیشتر دیده می‌شود.
سرپرست سابق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در پایان جایگاه اصلی سنگ محراب‌ها را درون محراب مساجد عنوان و اضافه می‌کند: «اَقِم‌الصلاة» و «الله و نور السماوات و الارض» بیشترین عباراتی هستند که در بیشتر بر کتیبه‌های سنگ محراب‌ها به ویژه در یزد قرار می‌گرفتند.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری مسجد جامع یزد قاجاريه كتيبه نساجی سنتی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
توزیع ۶۰۰هزار تن نهاده‌های دامی بین دامداران لرستان
انتخابات دور دوم زنجان، طارم و خدابنده نیمه‌الکترونیکی است
هواشناسی هشدار داد؛ سرمازدگی در کمین باغات استان سمنان
وزارت نفت برای جمع‌آوری فاضلاب جزیره خارگ پای کار بیاید
سرریز فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل به قره‌سو
خبر وزیر کشور از احداث ۱۶۰۰ کلاس درس در سیستان و بلوچستان
قدردانی علمای اهل سنت خراسان شمالی از عملیات «وعده صادق»
پهلودهی ۲۵۰۰ فروند شناور کانتینری در بندر شهید رجایی
قدردانی علمای برجسته اهل‌سنت از سپاه؛ دلِ جهان اسلام شاد شد
اختصاصی| حمایت جبهه ایستادگی ایران اسلامی زنجان از لیست شورای ائتلاف
رئیس دیوان عدالت اداری: قوه قضائیه استقلال وکلا را در هر زمان به رسمیت می‌شناسد
دستگیری اکرم لاهوری تروریست + جزئیات
لیست شورای ائتلاف برای انتخابات مجلس خبرگان و شورای اسلامی در همدان + اسامی
محکوم مالی فراری هنگام خروج غیرقانونی از کشور بازداشت شد + جزئیات
دغدغه‌های نخبگان خراسان جنوبی با نامزد انتخابات خبرگان رهبری + تصاویر
رئیسی: امیدواریم مجلس قوی برای پشتیبانی از مردم و کمک به دولت تشکیل شود
رونمایی از دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج) زنجان/ "روشن شود جهانی؛ وقتی که تو بیایی"
تب تند رقابت‌های انتخاباتی در اصفهان/ تشکیل ائتلاف بانوان و ائتلاف آبی نظرها را جلب کرد
