میرنیوز
اولین پیتزاهای جهان در بوشهر
2021-11-17T06:59:12+03:30
به بهانه‌ی ۲۶ آبان که به نام روز "نان خانگی" ثبت شده است به سراغ یک کارشناس آشپزی رفته‌ایم تا از تاریخچه‌ی نان‌های محلی بوشهر و روش پخت برخی از آن‌ها، اطلاعاتی کسب کنیم. به دلیل گستردگی اقلیم استان بوشهر که به سه حوزه ساحل، دشت و کوهستانی تقسیم می‌شود، ممکن است نام و مواد تشکیل دهنده برخی از نان های عنوان شده در این گزارش اندکی متفاوت باشد اما اصل حفظ روش پخت سنتی آن در سراسر نواحی استان بوشهر یکسان است.
زهرا ذوالفقاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی استان بوشهرموجب آن شده تا از دیرباز کشت گندم در دشت‌های آن به صورت دیم انجام شود. همچنین مناطق کوهستانی مستعد رشد گیاهان دارویی، موجب آشنایی مردم این مناطق با خواص گیاهان و استفاده گسترده آن جهت تامین غذاهای مقوی و پرفایده شده است.
این کارشناس آشپزی افزود: قوت غالب مردم در طول تاریخ نان بوده و به همین دلیل این ماده غذایی نسبت به موقعیت جغرافیایی و مواد اولیه در دسترس در مناطق مختلف جهان، دارای انواع متفاوتی بوده است. خلاقیت ایرانیان و به ویژه مردم استان بوشهر با توجه به مواد اولیه در دسترس می تواند این نظریه را ثابت کند که اولین پیتزاهای سنتی جهان با نام "مُشتک" در این منطقه پخته شده است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از اسناد تاریخی در خصوص سبک تغذیه مردم استان بوشهر، سفرنامه "محمدعلی خان سدیدالسلطنه کبابی" است که جزییات زیادی از انواع نان، روش های پخت، مواد تشکیل دهنده و فصل مصرف آن را با دقت و ذکر جزییات فراوان ثبت و ضبط کرده است.
ذوالفقاری گفت: با گذشت یک قرن از ثبت یادداشت های سدیدالسلطنه، اما همچنان مواد اولیه، روش پخت و ابزارهای پخت و پز بسیاری از نان های سنتی استان بوشهر ثابت و بدون تغییر مانده و حتی نام این نان ها نیز تغییر نکرده است.
این کارشناس آشپزی در ادامه به معرفی چند نان معروف در محدوده استان بوشهر پرداخت و روش‌های پخت آن را تشریح کرد که خلاصه‌ای از آن را در ادامه گزارش می‌خوانیم.
نان تاوه: این نان به نام های تُووه و نان تیری هم معروف است و در اکثر مناطق جنوب کشور پخته می شود. این نان به صورت دایره شکل است و به دلیل ضخامت بسیار کم و ترد بودن، به نام نان نازک هم شناخته می شود.
نان تاوه را به صورت ساده (آرد بدون افزودنی) و یا نسبت به سلیقه فرد با شیره خرما، ادویه جات، سیاه دانه و زنجبیل در ترکیب با خمیر، پخته می شود و خواص دارویی به این نان می بخشد.
با تهیه خمیر به صورت ساده یا به همراه مواد افزودنی مذکور، خمیر را به صورت قسمت های کوچکتری به نام چونه (در قدیم چوه نامیده میشده) تبدیل می کنیم و چونه ها را با چوب باریکی به نام "تیر" پهن می شود. میزی که خمیر روی آن پهن و نازک می شود "خون" نامیده می شود و همزمان با پهن کردن چونه ها، آردی به نام "برسوم" در کنار دست آشپز قرار دارد تا با پاشیدن آن به روی خمیر یا خون، سطح تماس و چسبندگی این دو را به حداقل برساند.
روش پخت این نان به صورت سه تایی است؛ یعنی خمیرهای پهن شده را در دسته های سه تایی روی سطحی فلزی به نام "تووِه" (تاوه) قرار می دهند و یکی یکی برمیگردانند تا هر دو طرف نان برشته شود. زیر تاوه نیز چاله ی برای ایجاد آتش و تامین حرارت پخت نان وجود داشته است.
گرده: این نان نیز یکی از نان های تنوری محبوب در استان بوشهر است که در روش سنتی آن با خمیرک و در روش های امروزی با خمیرمایه آماده فرآوری می شود. خمیرک سنتی در واقع یک چونه از خمیر آماده شده برای پختن بوده که در آرد نگه داری می شده و برای پخت روزهای آینده، به عنوان خمیرمایه استفاده می شده است.
این نوع نان به دلیل پخت کامل و مواد اولیه آن، به عنوان یک وعده غذایی کامل به ویژه در فصل زمستان و ایام ماه مبارک رمضان استفاده می شده است و با موادی مثل کنجد، شکر و روغن تزیین می شود.
نان زرد: این نان ،زرد رنگ و شیرین است و به عنوان شیرینی قبل از عید پخته می شود و در ایام نوروز طرفداران زیادی دارد. نان زرد به روش نان تیری پخته می شود اما مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است. برخی از این مواد مثل زنجبیل، خسرودار، زردچوبه، هل، سیاه دانه، شیره ی خرما، نمک، شیره شکر و شیر موجب ایجاد عطر قوی و طعمی متفاوت در این نان می شود.
پس از پخته شدن و همزمان با برداشتن از روی تاوه، این نان را به صورت مربع یا مثلث تا میزنند تا در زمان پذیرایی در یک بشقات قرار گیرد. نان زرد یک شیرینی مقوی به همراه گیاهان دارویی است و امروزه نیز تغییری در روش سنتی پخت آن ایجاد نشده است.
شُلشُلک: نام‌گذاری این نوع نان، به دلیل حالت شُل و روان بودن خمیر آن است. در شرایطی که لازم باشد در زمان کم، تعداد زیادی نان تولید شود نان شلشلک بهترین گزینه محسوب می‌شود.
برای تهیه این نان، خمیری شامل آرد، آب، کمی نمک و زردچوبه را به دست آورده و روی تاوه ای که از قبل داغ شده قرار می‌دهند. به دلیل روان بودن این خمیر، فرآیند پهن کردن آن روی تاوه به وسیله دست و به صورت دایره ای و با مهارت خاصی انجام می شود تا هم نان با ضخامت یک‌دست ایجاد شود و هم دست آشپز با حرارت بالای تاوه نسوزد.
به دلیل نیاز به مهارت در پهن کردن این خمیر بر روی تاوه، معمولا زنان باتجربه و مسن عهده دار پخت این نان می شوند و با توجه به سرعت تهیه خمیر و پخت نان شلشلک، در صورت نیاز در مدت زمان نیم ساعت، تا ۲۰۰ قرص نان نیز قابل پختن است.
این نان پس از پخته شدن با روغن محلی یا کره چرب شده و اغلب به عنوان صبحانه مصرف می‌شود.
مُشتَک: یکی از محبوب ترین نان های استان بوشهر، مشتک است که فلسفه ای پیتزاگونه پشت آن است و انواع مختلفی مثل مشتک های پیازی، سرموکی، کُراتی، ساده، زرشکی و جیکایی دارد. قرار گرفتن مواد مغذی میان دولایه خمیر و پخت آرام، و همچنین تنوع مواد تشکیل دهنده‌ی این نوع نان، آن را به غذایی کامل و سالم تبدیل کرده است.
یکی از انواع محبوب و ارزان قیمت آن، مشتک پیازی است که خمیری شبیه به نان تیری اما در ابعادی کوچک تر از آن دارد. پیازهای ریز شده و تفت داده شده در ادویه جات را روی یک لایه خمیر قرار داده و خمیر دیگری روی آن گذاشته و لبه های آن را محکم می کنند و روی تاوه پخته می شود. حرارت تاوه باعث پخته شدن نان و مواد درون آن می شود و پس از اتمام فرآیند پخت، سطح مشتک را با روغن محلی چرب کرده و به عنوان صبحانه یا شام صرف می شود.
سایر انواع مشتک نیز روش پخت مشابهی دارد و تنها در مواد درون آن متفاوت است. این مواد نسبت به شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است به طوری که در نواحی دارای نخلستان، مشتک سیرموکی که گیاهی خودرو میان نخیلات است طرفدار بیشتری دارد و در نواحی کوهستانی مشتک زرشکی یا اناری بیشتر مورد توجه است.
البته مشتک جیکا و ملو نیز با توجه به قیمت بالای مواد اولیه آن که گیاهانی کمیاب هستند، نان هایی گران قیمت محسوب می شوند.
کُماچ: کُماچ هم از دیگر نان های بوشهری است و بافتی مثل کیک دارد و بیشتر به عنوان شیرینی سنتی استفاده می شود. البته به دلیل روش پخت آن که شبیه به نان های محلی است، در دسته بندی نان های سنتی بوشهر قرار می گیرد و بیشتر در زمستان ها و ماه مبارک رمضان استفاده دارد.
ذوالفقاری در پایان تاکید کرد: تقریبا در همه نان های معرفی شده، ابزار فرآوری و پخت شبیه به هم و یکسان است و بر روی تاوه یا درون تنور پخته می شوند. اگرچه با رشد زندگی شهری و مدرن شدن ابزار، چاله جای خود را به گاز خانگی و تنور جای خود را به فر داده است اما همچنان باور عمومی بر این است که کیفیت در روش های پخت سنتی بسیار بالاتر از روش های جدید است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز نان سیاه دانه ماه مبارک رمضان بوشهر استان بوشهر
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
امارات هیچ سندی بر مالکیت ۲ جزیره «آریانا» و «زرکوه» ندارد
اگر جمهوری اسلامی نبود قطع به یقین جبهه مقاومت وجود نداشت
کمیسیون پزشکی برای محیط بان آسیب‌دیده شاهرودی تشکیل می‌شود
پیگیری و اجرای مناسب برنامه ها نسخه اصلی حل مشکلات در استان تهران است
زلزله رستم آباد خسارتی نداشته است
بسیجیان دو ویژگی تولی و تبری را در خود تقویت کنند
شناسایی ۱۷۵ ملک دولتی مازاد برای مولدسازی در مازندران
حضور بسیجیان در لبنان و سوریه برای دفاع از اسلام و انقلاب است
کشور به ۶ حلقه تولید داروی استامینوفن دست یافته است
لزوم پرهیز از سبک زندگی کاریکاتوری/ مفاخر فرهنگی تجلیل شوند
کوهنورد اردبیلی در علم کوه جان باخت؛ گم شدن نوجوان سیرجانی
دومین ایستگاه هواشناسی کوهستان کشور در اردبیل افتتاح شد
۶ شهید گمنام از دوران دفاع مقدس میهمان کرمانشاه هستند
کوهنورد اردبیلی در علم کوه جان باخت؛ گمشدن نوجوان سیرجانی
مدیریت مصرف انرژی در کشور فرهنگ سازی شود
تحقق عدالت نسبی مطالبه شاهرودی‌ها از آموزش و پرورش استان سمنان
رئیس سازمان بسیج: انقلاب اسلامی هندسه قدرت را در جهان تغییر داد
ستار هاشمی: ضرر فیلترینگ برای ارتباطات کشور بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است
ضرر فیلترینگ برای ارتباطات کشور بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است
افزایش۱۲میلیونی جوجه ریزی در استان تهران؛بازار مرغ به ثبات می رسد
بیش از ۲۵ هزار لیتر سوخت قاچاق در هنگ مرزی تایباد کشف شد
متهمین نزاع دسته جمعی «مهدیه» اسلامشهر دستگیر شدند
وزیر کشور و معاون اول رئیس جمهور جویای احوال استاندار مرکزی شدند
سازمان ملل در برابر قتل عام مردم غزه بی خاصیتی خود را نشان داد
ضرورت مهارت آموزی مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی
تداوم تخصیص ارز ترجیحی برای وارد کنندگان تجهیزات پزشکی
بی عملی کشورهای عربی سبب سلطه اسرائیل بر منطقه می شود
مردم کرمان میزبان ۱۰ شهید گمنام در ایام فاطمیه
گیلان میزبان ۶ شهید گمنام می‌شود
کشف ۱۵ تن برنج تاریخ گذشته در اهواز
