میرنیوز
گرجستان از درون| پایه‌گذاری اولین انقلاب رنگی ـ قسمت پایانی
2024-01-08T14:06:37+03:30
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «انقلاب رز» اولین مورد از یک سری انقلاب‌های رنگی در جمهوری‌های تازه‌تأسیس در فضای پس از شوروی بود، نوآوری در اقدامات خیابانی و کمپین‌های مطبوعاتی سفارشی توصیف‌شده توسط جین شارپ بیش از یک بار در سایر جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق آزمایش شد، اما آنها صلح و رفاه را برای هیچ یک از آن کشورها براساس مستندات و واقعیت‌های میدانی به‌ارمغان نیاورد.
نقش روسیه
شواردنادزه چاره‌ای جز مراجعه به روسیه برای کمک نداشت؛ شب 23 نوامبر، ایگور ایوانف، وزیر امور خارجه روسیه به‌درخواست مقامات در یک سفر اضطراری وارد گرجستان شد. طبق برنامه رهبری گرجستان، مسئول وزارت خارجه روسیه قرار بود در مذاکرات با مخالفان در نقش میانجی ظاهر شود و به شواردنادزه در حفظ قدرت کمک کند، اما این امیدها محقق نشد. مسکو نارضایتی‌های قدیمی را به‌خوبی به‌خاطر داشت، از جمله بی‌میلی تفلیس در مبارزه با شبه‌نظامیان چچنی که در سال 2002 در خاک گرجستان مستقر شدند.
دولت روسیه در واقع سعی کرد از وقایع گرجستان فاصله بگیرد، به این امید که مقامات جدید در روابط با مسکو تجدیدنظر کنند و رفتاری سازنده‌تر و سازگارتر داشته باشند، اما به‌زودی مشخص شد که این پیش‌بینی هم برای مقامات کرملین یک توهم بوده است.
واقعیت این است که نه قبل از انقلاب و نه در طول انقلاب، مخالفان هیچ مخالفت و یا شکایتی علیه مسکو ابراز نداشته خود را به دستور کار داخلی یعنی مسائل اجتماعی ـ اقتصادی محدود کردند، حتی بیانیه‌ای مبنی بر حل‌و‌فصل مشکل آبخازیا و اوستیای‌جنوبی به‌صورت نظامی در آینده وجود نداشت. ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز ترجیح دادند این دستور کار را در مقطع اوج اعتراضات نادیده بگیرند.
در سال 2003، رهبری روسیه همچنان به واشنگتن اعتماد داشت و انتظار داشت روابط سازنده‌ای بین دو کشور برقرار باشد، به‌شکلی که این ایده که یک سیاستمدار طرفدار آمریکا می‌تواند در یک جمهوری همسایه روسیه در قدرت باشد، کرملین را خیلی آزار نمی‌داد.
زمانی که ساکاشویلی در حال تلاش برای کسب قدرت در گرجستان بود، هیچ لفاظی آشکاری ضد روسیه و منافع این کشور نداشت، در آن زمان سیاست‌مداران کرملین واقعاً متعهد به گفتگو با غرب بودند و قصد هرگونه درگیری با آمریکا و غرب را نداشتند،
از همین رو، ایوانف وزیر خارجه روسیه به‌محض ورود به تفلیس ابتدا سراغ مذاکره با رهبران اپوزیسیون گرجستان رفت و حتی در یک تجمع در مرکز تفلیس شرکت کرد. ایوانف در گفتگوهای خود به ساکاشویلی و برجانادزه تأکید کرد که نیروهای روسی مستقر در پایگاه‌های آبخازیا و اوستیا در اعتراضات سیاسی و داخلی گرجستان دخالت نخواهند کرد، این موضوع برای رهبران اپوزیسیون بیش از اندازه راضی کننده بود.
ایوانف پس از مذاکرات با ساکاشویلی و متحدانش در یک مصاحبه به صراحت عنوان کرد: روسیه نسبت به سرنوشت گرجستان بی تفاوت نیست، ما نسبت به چگونگی پیشرفت رویدادها در اینجا بی‌تفاوت نیستیم و برای ما اساساً مهم است که همه فرآیندها در چارچوب قانون اساسی و در چارچوب حاکمیت قانون انجام شود و هیچ مسئله ای وجود ندارد که از طریق گفتگو و سازش حل نشود.
در عرض چند ساعت، وزیر خارجه روسیه و میخائیل ساکاشویلی به دیدار شواردنادزه در اقامتگاه کرتسانیسی (اقامتگاه شخصی شواردنادزه در حومه تفلیس)رفتند، مذاکرات زیاد طول نکشید، عصر همان روز رئیس جمهور گرجستان به طور علنی استعفای خود را اعلام کرد.
شواردنادزه خطاب به خبرنگاران متعدد در خارج از محل سکونت سابق خود گفت: «من رفتم». وقتی از شواردنادزه پرسیده شد که کجا می‌رود، به طور خلاصه پاسخ داد: «خانه» و این اوج بزرگترین اعتراضات تاریخ کشور گرجستان بود که در حال رقم خوردن بود.
چند ماه بعد، در 4 ژانویه 2004، انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در گرجستان برگزار می‌شود و همانطور که انتظار می‌رفت میخائیل ساکاشویلی با کسب رکورد 96.2 درصد آرا پیروز چهارمین انتخابات ریاست‌جمهوری گرجستان شود.
پس از کنار رفتن شواردنادزه، در 24 نوامبر 2003، دادگاه عالی نتایج رسمی انتخابات پارلمانی که در آن حزب شواردنازه به پیروزی دست یافته بود را لغو کرد. نینو برجانادزه، رئیس پارلمان، سرپرست ریاست جمهوری شد. از آن لحظه به بعد، لفاظی مقامات جدید و انقلابی گرجستان به شدت خصلت ضد روسی به خود گرفت.
درست یک هفته بعد، رهبری گرجستان با حمایت ایالات متحده و شخص کالین پاول، وزیر امور خارجه، از روسیه خواست فوراً نیروهای حافظ صلح خود را از پایگاه‌های آبخازیا و اوستیا خارج کند.
در ادامه روند ضد روسی مقامات جدید گرجستان، برجانادزه به دلیل عدم تمایل و مخالفت مسکو در حل و فصل مسئله تمامیت ارضی این کشور از طریق نظامی، مستقیماً روسیه را به عدم تمایل به ایجاد روابط جدید با و تضعیف حاکمیت‌ملی گرجستان آن متهم کرد.
ادغام در ساختارهای ناتو از آن زمان به طرز محسوسی سرعت گرفت، مشاوران و مربیان نظامی خارجی تبدیل به بازدیدکنندگان دائمی گرجستان شده بودند و از سال 2005، نیروهای گرجستانی به طور مرتب در کنار سربازان آمریکایی به منظور شرکت در جنگ دوم خلیج فارس به عرا‌ق اعزام شدند. در آوریل 2008، در نشستی که در بخارست رومانی برگزار شد، این کشور از حمایت رسمی اعضای اتحادیه اروپا در مسیر پیوستن به ناتو برخوردار شد.
پس از پیروزی قاطع ساکاشویلی در انتخابات ریاست‌جمهوری، دیگر اضلاع انقلاب یعنی «نینو برجانادزه» و «زوراب ژوانیا» به ترتیب پست‌های ریاست مجلس و نخست‌وزیری را دریافت کردند. «الکساندر لومایا»، مدیر شعبه محلی بنیاد جامعه باز سوروس، دبیر شورای امنیت گرجستان شد و مدیر اجرایی همان بنیاد، «دیوید دارچیاشویلی»، به جای رئیس شورای ادغام اروپایی در پارلمان گرجستان مشغول به فعالیت شد.
کمک های مالی غرب مجدداً به گرجستان سرازیر شد، اما گرجستان با روی کار آمدن دولت جدید دموکراتیک‌تر و متحدتر نشد. در سیاست داخلی، ساکاشویلی به تقلید از سبک حکومت اقتدارگرایانه اولین رئیس جمهور گرجستان، زویاد گامساخوردیا پرداخت و به شدت آزادی‌های اجتماعی و شهروندی در گرجستان مورد تهدید واقع شده و با محدودیت‌های شدیدی روبرو شد.
تنها دو سال پس از تحلیف ساکاشویلی، در فوریه 2005، اختلافات و درگیری در اردوگاه اتقلابیون آغاز شد. دلیل آن مرگ ژوانیا، نزدیکترین متحد ساکاشویلی در «انقلاب گل رز» بود. براساس نسخه رسمی روایت شده، نخست وزیر یعنی زوراب ژوانیا به دلیل نشت گاز جان خود را از دست داد، اما تعداد کمی به این روایت اعتقاد داشتند.
پس‌از این سانحه در حزب رئیس‌جمهور انشعابات جدیدی ایجاد شد. برخی از حامیان سابق ساکاشویلی، رهبر گرجستان را به قتل ژوانیا متهم کردند که اغلب از سیاست‌های ساکاشویلی در اداره کشور انتقاد می‌کرد و می‌توانست گزینه بسیار مهمی برای رقابت در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی گرجستان باشد.
اعتراضات رو به افزایش بود، در سپتامبر 2007، تظاهرات گسترده ای علیه ساکاشویلی و حزب متبوع وی در تفلیس آغاز شد. دلیل آن اتهامات مرگ ژوانیا و تصمیم اخیر دولت برای بستن چندین کانال تلویزیونی مخالفان رئیس‌جمهور بود.
ساکاشویلی، برخلاف شواردنادزه، هرگونه اعتراضی را به شدت و بدون هرگونه مساحمه سرکوب کرد. ناراضیان توسط نیروهای ویژه ارتش و گارد ملی متفرق شدند. طی چند روز، بیش از 600 نفر از اقدامات نیروهای امنیتی آسیب دیدند. این افراد فقط کسانی بودند که به منظور مداوای جراحات خود به موسسات پزشکی مراجعه کردند.
رهبران اپوزیسیون و روزنامه نگاران به شدت تحت فشار بودند. گرجستان به کشوری تبدیل شده بود که در آن حقوق بشر در نازل‌ترین حد خود نیز رعایت نمی‌شد.
از آن زمان، اعتراضات دوره‌ای در گرجستان عادی شده است. موج دیگری از این نارضایتی‌های اجتماعی در زمان بحران مالی جهانی در سال 2008 آغاز شد که به شدت به اقتصاد گرجستان ضربه زد و تولید صنعتی این کشور را تحت‌الشعاع قرار داد و تا مرز نابودی پیش‌برد.
اقدامات تلافی‌جویانه دولت علیه مخالفان سیاسی که بسیاری از آنها به زندان ختم شدند، نیز به شدت بر جایگاه و محبوبیت ساکاشویلی تأثیر منفی گذاشت.
از سوی دیگر ساکاشویلی با توهم حمایت غرب خصوصاً ایالات‌متحده در اوت 2008 تلاش کرد جمهوری‌های خودخوانده آبخازیا و اوستیای‌جنوبی را با توسل به زور به ساختار سیاسی گرجستان بازگرداند و عملیات نظامی را در اوستیای جنوبی آغاز کرد.
اما این اقدام وی جز یک شکست خفت‌بار برای ارتش گرجستان چیز دیگری به همراه نداشت. در پی این اقدام ارتش گرجستان، نیروهای نظامی روسیه تحت عنوان عملیات اجرای صلح به حمایت از دو منطقه خودمختار وارد عمل شدند.
ارتش این کشور که انتظار حمایت‌های نظامی از ناتو و ساختارهای اروپایی را داشت شکست سنگینی را متحمل و خودمختاری این دو منطقه و جدایی از ساختارهای سیاسی گرجستان هرچه بیشتر ثبیت شد که این موضوع نیز جایگاه ساکاشویلی را نزد افکار عمومی و نخبگان سیاسی گرجستان به شدت متزلزل کرد.
پایان کار ریاست جمهوری ساکاشویلی در سال 2013 پس از شکست ویرانگر در انتخابات ریاست جمهوری رقم خورد. رای دهندگان وی را مسئول خشونت علیه معترضان، روش‌های حکومت اقتدارگرایانه و بحران اقتصادی جدید می‌دانستند. بلافاصله پس از شکست در انتخابات، ساکاشویلی رهبر انقلاب رز به اوکراین گریخت و مقامات جدید او را به دلیل فساد و سوء استفاده از قدرت در لیست افراد تحت تعقیب بین‌المللی قرار دادند.
مردم از «انقلاب رز» حمایت کردند، اما خیلی زود «انقلاب گل رز» با سیاست های مغایر با حقوق بشر و با باتوم پلیس و شکنجه جایگزین شد.
حوادث پس‌از سرنگونی شواردنادزه و انقلاب رز به خوبی نشان داد، انقلاب‌ها همیشه با دگرگونی‌های دموکراتیک خاتمه نمی‌یابند. خشونت سیاسی، بی‌ثباتی، مشکلات اقتصادی و همه آن چیزهایی که شعارهای اصلی انقلاب رز بر آن بنا شده بود در ادامه محقق نشد و جمهوری گرجستان با همه تلاش‌ها هنوز نتوانسته است به طور کامل بر عواقب و رویدادها انقلاب رز غلبه کند.
«انقلاب رز» اولین مورد از یک سری انقلاب‌های رنگی در جمهوری‌های تازه تاسیس در فضای پس از شوروی بود. نوآوری در اقدامات خیابانی و کمپین‌های مطبوعاتی سفارشی توصیف شده توسط جین شارپ، بیش از یک بار در سایر جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق آزمایش شد. اما آنها صلح و رفاه را برای هیچ یک از آن کشورها براساس مستندات و واقعیت‌های میدانی به ارمغان نیاورد.
پژوهشگر: مهدی سیف تبریزی
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز واشنگتن ولادیمیر پوتین کشور آمریکا کشور روسیه کشور "گرجستان"
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار جهانی
حمله لفظی ترامپ به قاضی پرونده پرداخت حق السکوت
اشغالگران صهیونیستی آوارگان فلسطینی را هدف قرار دادند
واکنش مقام وزارت خارجه حکومت طالبان به عملیات «وعده صادق»
ایران برای صیانت از منافع مشروع تردید به خود راه نخواهد داد
چند پیام مهم عملیات «وعده صادق» از نگاه تحلیلگر عربی
احضار سفرای انگلیس، آلمان و فرانسه به وزارت خارجه
یمن: عملیات ایران قانونی و مطابق با قوانین بین‌المللی است
روسیه خواستار خویشتنداری در منطقه شد
هشدار سفیر ایران در لبنان به رژیم اسرائیل و حامیانش
امارات: نگرانیم؛ خویشتندار باشید
واکنش شورای همکاری به عملیات تلافی‌جویانه ایران ضد اسرائیل
ایران در استفاده از حق ذاتی خود برای دفاع دریغ نخواهد کرد
روز ۱۹۱ طوفان الاقصی|شب آرام غزه در شب عملیات ایران
بررسی لایحه بودجه حمایتی از اسرائیل در کنگره آمریکا
اردن: توقف جنگ غزه و پایان اشغالگری تنها راه مهار تنش‌هاست
واکنش عمان به عملیات تلافی‌جویانه ایران علیه اسرائیل
«مشاهد حسین»: پاکستان و کشورهای اسلامی کنار ایران بایستند
جایگاه ایران با حمله به اسرائیل هزاربرابر قوی‌تر می‌شود
ای‌بی‌سی: ایران بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ پهپاد شلیک کرد
سخنگوی ارتش اسرائیل: ایران حمله وسیعی انجام داد
ان‌بی‌سی: آمریکا از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران پشیمان شد
ادعای دفتر نتانیاهو درباره پاسخ منفی حماس به میانجی‌ها
اسرائیل دست به دامان شورای امنیت شد
پاسخ تنبیهی ایران علیه اسرائیل تیتر اول رسانه‌های غربی
واکنش رسانه‌های عبری‌زبان به عملیات «وعدالصادق»
بلینکن: به دنبال تشدید تنش نیستیم
واکنش چین به حمله نظامی ایران به رژیم صهیونیستی
بایدن: حملات ایران به تأسیسات نظامی اسرائیل بی‌سابقه بود!
بازتاب عملیات ایران علیه رژیم اسرائیل در رسانه‌های عربی
تحولات اوکراین| آیا پایان کار کی‌یف نزدیک است؟
