میرنیوز

نشانه‌شناسی کهن‌الگوها در هنر ایران باستان

نشانه‌شناسی کهن‌الگوها در هنر ایران باستان 2020-09-25T12:29:09+03:30

دکتر صدرالدین طاهری در برنامه «نشانه‌شناسی کهن الگوها در ایران باستان» که به همت قطب علمی فردوسی و شاهنامه دانشگاه فردوسی مشهد به صورت لایو اینستاگرامی برگزار شد، در رابطه با نشانه‌شناسی اظهار کرد: نشانه‌شناسی علم نسبتا جوانی است که در ابتدای سده 20 آغاز شده و پیشگامان این دانش پرس و سوسور بوده‌اند. زمانی که این دانش مطرح شده تصور می‌شده که شاخه‌ای از روانشناسی است اما امروز ما این دانش را با پهنای بسیار گسترده‌تری در خوانش نشانه‌های فرهنگی، در هنرهای گوناگون، سیاست، جامعه‌شناسی و هرجایی که بتوانیم یک نظام نشانه‌شناختی را کشف کنیم به کار می‌بریم.

وی افزود: اگر بخواهم تعریف ساده‌ای از این علم داشته باشم، باید بگویم علمی است که نشانه‌ها را کشف می‌کند، آن‌ها را دسته‌بندی می‌کند، نظام‌های نشانه‌شناختی را سامان دهی می‌کند و سپس در صدد تفسیر و خوانش نشانه‌ها برمی‌آید.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: مساله کهن‌الگوها امری است که برآمده از روانشناسی یونگی است، فروید به نوعی ناخوآگاه را کشف کرد که بخشی از خاطرات، نیازها، مشکلات و رنج هایی که در کودکی داشته‌ایم در آن قرار می‌گیرند و در سنین بزرگسالی این بخش ناخودآگاه بر رفتار ما اثر می‌گذارد. فروید به ناخودآگاه شخصی باور داشت و در این باره صحبت می‌کرد، اما کارل گوستاو یونگ صحبت از ناخودآگاه جمعی کرد و در آن صحبت از جایی کرد که خاطرات، رنج ها و خاطرات ملت‌ها، اقوام و فرهنگ‌ها ذخیره و انباشته می‌شود.

طاهری ادامه داد: یونگ معتقد بود که وقتی فرزند انسان به دنیا می‌آید، برخلاف تصور بسیاری از روانشناسان پیش از او، مانند یک برگه سفید کاغذ تهی از آگاهی نیست؛ بلکه با خود اندوخته‌هایی را می‌آورد که از نظر یونگ‌ آن‌ها ریشه در ناخودآگاه جمعی داشته‌اند، برای مثال وقتی یک فرزند یهودی به دنیا می‌آید، اگرچه ممکن است تا 5 نسل پیش سرزمینش در آرامش بوده و جنگ‌ و آوارگی را تجربه نکرده باشد، اما آوارگی نیاکانی که از حدود 3 هزار سال پیش از جنگ‌هایی که با بابلی‌ها و رومی ها داشته‌اند در ذهن و روح آن بچه وجود دارد و باعث می‌شود که او ترس از آوارگی را در آینده در ذهنش داشته باشد.

وی با اشاره به اهمیت مکان‌ها بر ماندگاری و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر عنوان کرد: برخی مکان‌ها برای یک قوم ویژگی‌های منفی ایجاد می‌کند، اما ممکن است یک قوم را نیز بر ماندگاری و توان ارتباط با همسایگان توانمند کند.

این استاد دانشگاه هنر اصفهان خاطرنشان کرد: در هنر، ادبیات، فرهنگ، عرفان و اخلاق کهن الگوها شکل کنش‌های رفتاری را برای یک گروه انسانی پیدا می‌کنند و شکل فرم‌ها و الگوهای تصویری را پیدا می‌کنند، بنابراین اگر بتوانیم کهن الگوهای یک قوم را کشف و تحلیل کنیم ممکن است آگاهی‌های بسیاری را از گذشته آن قوم به دست آوریم.

طاهری در رابطه با دسته‌بندی‌هایی که برای کهن‌الگوها در ایران باستان وجود دارد، اظهار کرد: اگر بخواهم یک دسته‌بندی‌ از نشانه‌های کهن الگوها ارائه دهم، باید بگویم که یک سری نشانه‌های گیاهی وجود دارند که بسیار تکرار شده‌اند و در کتابی که با این موضوع نوشته‌ام آن‌ها را ذیل دو بخش گیاه زندگی و گل نیلوفر دسته بندی کرده‌ام، نمادهای جانوری نیز وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها در تاریخ ما بز کوهی، شیر، گاو، شاهین، مار و ماهی بوده‌اند که امر قدسی را می‌رساند.

وی ابرازعقیده کرد: بنده به امر قدسی فراتر از آن‌چه که در زبان فارسی رواج دارد نگاه می‌کنم، چون ما آن را بسیار در ارتباط با مذهب می‌بینیم، اما هر نیازی به متافیزیک را می‌توان در این دسته‌بندی قرار داد؛ از دوران باستان که ارواح جهان یاری‌رسان بوده‌اند تا دورانی که ادیان جدید، پیوسته دارای کتاب و قانون و فقه آمده‌اند جریان داشته است، بنابراین آن نشانه‌ها ما را به نوعی به فراسوی این جهان و به فراتر از امر فیزیکی و زمینی متصل می‌کنند.

این استاد دانشگاه درخصوص نشانه‌های ترکیبی در کهن الگوها تشریح کرد: نشانه‌های ترکیبی نیز وجود دارند که در اصل ترکیبی از انسان با جانوران مختلف، یا ترکیبی از چند جانور هستند، حدود 60 مورد هستند و می‌توان از بین آن‌ها به موجوداتی مانند گوپت و شیردال اشاره کرد. گوپت دارای سر انسان و بدن شیر یا گاو است، همراه بال‌های شاهین و برای ما نماد چهار نیروی برتر در جهان است که ترکیب آن‌ها تبدیل می‌شود به نگهبان نیرومندی برای قصرها، دژها و قلعه‌ها و از آن در دوره‌های مختلف استفاده کرده‌ایم. در این بین شیردال نیز ترکیبی از سر شیر و بدن عقاب یا برعکس است که آن هم ویژگی‌های خاص خود را دارا است.

طاهری در رابطه با شیردال‌ها افزود: شیردال‌ها از حدود 13 قرن پیش از میلاد، در دوره ایلام میانه و در مفرغ‌های لرستان، در هنر ما ظهور پیدا می‌کنند و مسیر خود را تا هنر هخامنشی ادامه می‌دهند تا زمانی که با استمرارشان به عنوان نشانه‌های رسمی هنر ما ثبت می‌شوند.

وی تصریح کرد: ما مرغان اساطیری زیادی را داریم که شاهین در بین آن‌ها بسیار شناخته شده است، سیمرغ را هم خیلی خوب می‌شناسیم. در ادبیات پیش از اسلام سیمرغ خیلی خاص نبوده و مرغان مختلف دیگری برجسته بودند، اما شاهین همیشه نماد پادشاهی بوده و در کهن‌ترین و قدیمی‌ترین پرچم دنیا نیز از شهداد باستان وجود داشته و برای اولین بار در آن‌جا ظهور پیدا کرده است.

این استاد دانشگاه در رابطه با نشانه‌های مربوط به گیاهان گفت: در مورد گیاه زندگی، در هنر ایران باستان 8 گیاه مهم وجود دارد که نشان از زنده بودن، سبز بودن و ادامه حیات است و می‌توان به درخت گوکرن یا هوم سپید که توسط اهورا مزدا در دریای فراخ‌کرت کاشته شده اشاره کرد که دو کر ماهی دور ریشه آن می‌چرخند و از آن در برابر اهریمن محافظت می‌کنند، درخت دیگر بستوهمگ است که تمام بذرهای جهان را در خود دارد و آن‌ها را در آب پراکنده می‌کند و به سراسر جهان می‌فرستند تا در همه جا سبز شوند، گیاه مشی و مشیانه نیز گیاه دیگری است که همان‌طور که در اوستا آمده، مادر و پدر ایرانیان هستند.

طاهری خاطرنشان کرد: بَرسَم نیز گیاه دیگری است که ما آن را به شکل شاخه‌ای سبز بر سر سفره‌های جشن ها قرار می‌دهیم، هوم هم گیاه دیگری است که به شکل نوشیدنی استفاده می‌شده است. به جز این‌ها گیاه مهمی وجود دارد که پس از دوره اسلامی جای بقیه را می‌گیرد و آن سرو است، سرو را به دلیل این‌که خزان و مرگ ندارد ایرانیان انتخاب کردند و فردوسی نیز با سرو بسیار زیبا برخورد کرده و در شاهنامه آمده که زرتشت آن را در کاشمر کاشته و در جایی فردوسی خود زرتشت را به سرو تشبیه می‌کند.

وی در رابطه با نقش کهن الگوها در ذهن و روح انسان‌ها بیان کرد: فکر می‌کنم اگر به تمام بچه‌های ایرانی در رده‌های سنی مهدکودک، پیش دبستانی و دبستان یک برگه بدهیم و به آن‌ها بگوییم که نقاشی بکشند، احتمال زیادی دارد که در آن درخت بکشند که آن درخت به شکل سرو است، فکر نمی‌کنم که در کودکی به ما گفته باشند که در نقاشی حتما درخت بکشیم اما این موضوع به ما نشان می‌دهد که در بین کهن الگوها، گیاه زندگی با ذهن و روح ما آمیخته است.

انتهای پیام

منبع : خبرگزاری ایسنا


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار استان ها

‌‌دیدار رئیسی و علی‌اف آغاز شد + تصاویر

 ‌‌دیدار رئیسی و علی‌اف آغاز شد + تصاویر
2024-05-20T00:18:59+03:30
دیدار مهم و تاریخی روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در نقطه مرزی دو کشور در حاشیه رود ‌ارس آغاز شد.

بهره‌برداری از بزرگ‌ترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور

 بهره‌برداری از بزرگ‌ترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور
2024-05-20T00:18:58+03:30
با حضور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی و تولیت آستان قدس رضوی، بزرگترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور با عنوان «بشری» در بیمارستان رضوی مشهد به به...

هدفگذاری رشد ۴۴ درصدی بخش صنعت، معدن و تجارت ایران

 هدفگذاری رشد ۴۴ درصدی بخش صنعت، معدن و تجارت ایران
2024-05-20T00:18:58+03:30
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: امسال هدفگذاری رشد اقتصادی در بخش صنعت ۸ درصد، معدن ۱۳ درصد و تجارت ۲۳ درصد است.

اهمیت استراتژیک "سد قیزقلعه‌سی" برای ایران و آذربایجان

 اهمیت استراتژیک "سد قیزقلعه‌سی" برای ایران و آذربایجان
2024-05-20T00:18:58+03:30
وزیر نیرو با تشریح اهمیت استراتژیک "سد قیزقلعه‌سی" برای ایران و آذربایجان گفت: سد قیزقلعه‌سی ‌نمادی از دوستی و مودت بین مردم دو کشور ایران و آذربا...

۱۰ هزار نفر در قوه قضائیه استخدام می‌شوند

 ۱۰ هزار نفر در قوه قضائیه استخدام می‌شوند
2024-05-20T00:18:58+03:30
معاون قوه قضائیه، گفت: در قانون جدید شوراهای حل اختلاف ۱۰ هزار نفر با اولویت اعضای شوراهای حل اختلاف به استخدام قوه قضائیه در خواهند آمد.

دستگیری فرد مرتبط با شبکه‌های معاند در اصفهان

 دستگیری فرد مرتبط با شبکه‌های معاند در اصفهان
2024-05-20T00:18:57+03:30
سازمان اطلاعات فراجا از دستگیری فرد مرتبط با شبکه‌های معاند در اصفهان خبر داد.

روند نزولی جمعیت ‌متوقف شد/ جلوگیری از سقط ۴هزار جنین سالم

 روند نزولی جمعیت ‌متوقف شد/ جلوگیری از سقط ۴هزار جنین سالم
2024-05-20T00:18:57+03:30
وزیر بهداشت جلوگیری از سقط جنین را یکی از موضوعات بسیار مهمی که در حال پیگیری است، عنوان ‌کرد و گفت: در این راستا گروه‌های مردمی نفس در تمامی استان‌ها راه‌ا...

افتتاح سد قیزقلعه‌سی با حضور رؤسای جمهور ایران و ‌آذربایجان

 افتتاح سد قیزقلعه‌سی با حضور رؤسای جمهور ایران و ‌آذربایجان
2024-05-20T00:18:57+03:30
سد قیزقلعه‌سی با حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان افتتاح شد و سد خداآفرین نیز همزمان با افتتاح این سد به بهره‌برداری نهایی رسید.

اذعان آمریکا به کمک ۱۱ کشور به اسرائیل در حمله موشکی ایران

 اذعان آمریکا به کمک ۱۱ کشور به اسرائیل در حمله موشکی ایران
2024-05-20T00:18:56+03:30
سخنگوی سپاه پاسداران گفت: رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد ما و ۱۰ کشور دیگر به اسرائیل در وعده صادق کمک کردیم ولی با مشخص شدن ابعاد این عملیات، تعداد کشورها بیش...

سانحه برای بالگرد رئیس‌جمهور در آذربایجان شرقی/ درحال تکمیل

 سانحه برای بالگرد رئیس‌جمهور در آذربایجان شرقی/ درحال تکمیل
2024-05-20T00:18:56+03:30
برخی اخبار حاکی از آن است که بالگرد حامل آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور در آذربایجان شرقی دچار سانحه شده است.

جلسه شبانه وزرا و فرمانده سپاه در منطقه سانحه ‌بالگرد رئیسی

 جلسه شبانه وزرا و فرمانده سپاه در منطقه سانحه ‌بالگرد رئیسی
2024-05-20T00:05:54+03:30
پس سانحه برای بالگرد رئیس جمهور بلافاصله جمعی از وزرا، فرمانده کل سپاه و معاونین رئیس جمهور به منطقه سانحه آمدند.

علی‌اف: دخالت بیگانگان‌ را برنمی‌تابیم/ از ایران حمایت می‌کنیم

 علی‌اف: دخالت بیگانگان‌ را برنمی‌تابیم/ از ایران حمایت می‌کنیم
2024-05-19T23:13:16+03:30
رئیس‌جمهور آذربایجان با بیان اینکه در حوزه مسائل بین‌الملل نظرات‌ ایران و آذربایجان بسیار به هم نزدیک است، گفت: در چارچوب همه سازمان‌های بین‌المللی از یکدیگ...

امیر نصیرزاده: دشمنان علیه ایران تغییر رویکرد داد‌ه‌اند

 امیر نصیرزاده: دشمنان علیه ایران تغییر رویکرد داد‌ه‌اند
2024-05-19T23:13:15+03:30
جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ‌با بیان اینکه دشمن تغییر رویکرد داده و ما باید در جبهه دیگری آماده باشیم، گفت: در غزه هرشکلی از نقص حقوق بشر و جنایت جنگی ...

رئیسی: روابط ایران و آذربایجان گسسته نخواهد شد

 رئیسی: روابط ایران و آذربایجان گسسته نخواهد شد
2024-05-19T23:13:15+03:30
رئیس‌جمهور با بیان اینکه روابط ایران و آذربایجان گسسته نخواهد شد، گفت: اراده برای توسعه روابط در تمام حوزه‌ها بین دو کشور داریم.

همه مقصران و متهمان سیل دردناک مشهد

 همه مقصران و متهمان سیل دردناک مشهد
2024-05-19T23:13:14+03:30
مشهد کم‌آب بود و سدهایش خشک؛ سازمان هواشناسی پیام نجات آورد و به مشهدی‌ها مژده بارش‌های چندروزه داد؛ مشهد اما به‌قدری بی‌آبی چشیده بود که کسی مژده هواشناسی ...

وحیدی:‌ هنوز به نقطه مدنظر سانحه بالگرد نرسیده‌ایم

 وحیدی:‌ هنوز به نقطه مدنظر سانحه بالگرد نرسیده‌ایم
2024-05-19T23:13:14+03:30
وزیر کشور با ارائه گزارشی از وضعیت جستجو برای یافتن بالگرد رئیس جمهور گفت: دامنه دید در منطقه بسیار محدود است و به همین دلیل، نیروهای امدادی متاسفانه هنوز ب...

محل دقیق سانحه بالگرد شناسایی شد

 محل دقیق سانحه بالگرد شناسایی شد
2024-05-19T23:13:13+03:30
فرمانده سپاه آذربایجان شرقی از شناسایی محل دقیق سانحه بالگرد خبر داد.

فرمانده کل سپاه به محل سانحه بالگرد رئیس جمهور رفت

 فرمانده کل سپاه به محل سانحه بالگرد رئیس جمهور رفت
2024-05-19T23:13:13+03:30
فرمانده کل سپاه، فرمانده نیروی زمینی سپاه و جمعی از فرماندهان سپاه پس از سانحه برای بالگرد رئیس جمهور، به منطقه رفتند.

اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند

 اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
2024-04-14T14:39:26+03:30
شهرداری بیرجند در پی گلایه‌مندی مردم از سد معبر دستفروشان در شهر اعلام کرد: فقط اجازه جمع آوری دارد که اقدامی بازدارنده نیست و حق پلمب اصناف متخلف با سایر د...

تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس

 تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
2024-04-14T14:12:13+03:30
درحالی که دست اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان اصفهان همچنان ادامه دارد، فرماندار استهبان درخصوص تخلفات صورت گرفته در این محوطه گفت: طی یکی دو هفته آیند...

دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار

 دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
2024-04-14T13:45:59+03:30
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شهریار گفت: طی شش ماه گذشته بیش از ۵.۱ میلیون لیتر فراورده‌های نفتی، ۲۵ تن مواد خوراکی، ۲۹ هزار قلم انواع لوازم خانگی آشپزخان...

کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه

 کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
2024-04-14T13:32:41+03:30
فرمانده مرزبانی استان بوشهر از توقیف یک فروند شناور حامل سوخت قاچاق در نوار ساحلی استان در بندر عسلویه خبر داد و گفت: این شناور بیش از ۱۰۲ هزار لیتر سوخت گا...

مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران

 مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
2024-04-14T13:32:40+03:30
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران با اشاره به مهاجرت پرندگان تابستان‌گذران به مازندران گفت: هر سالهه بیش از یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران وارد مازن...

حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل

 حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
2024-04-14T11:59:17+03:30
مرجع تقلید شیعیان از پاسخ کوبنده ایران و گروه‌های مقاومت به رژیم صهیونیستی حمایت کرد.

انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود

 انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
2024-04-14T11:46:54+03:30
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به انتقام سپاه پاسداران از رژیم صهیونیستی گفت: شب گذشته تنها شبی بود که مردم فلسطین با آرامش خوابیدند و این نشان می‌ده...

دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود

 دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
2024-04-14T11:46:53+03:30
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران منطقه نوشهر گفت: با همکاری دستگاه قضا هرگونه دپوی چوب آلات زیر ذره بین ماموران یگان حفاظت قرار دارد.

حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست

 حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
2024-04-14T11:46:53+03:30
نماینده مردم  خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفت: ضرب‌شست شب گذشته به رژیم جعلی صهیونیستی، در کنار حملات جبهه مقاومت که هیمنه گنبد آهنین پوشالی را در ه...

جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش

 جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
2024-04-14T11:05:38+03:30
رقابت‌های جهانی تکواندو و مچ‌اندازی قهرمانی آسیا در دو بخش بانوان و آقایان در سالن چندمنظوره المپیک جزیره زیبای کیش برگزار می‌شود.

تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل

 تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
2024-04-14T11:05:38+03:30
مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه رژیم صهیونیستی به خیابان آمدند.

پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان

 پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
2024-04-14T11:05:37+03:30
مدیرکل هواشناسی لرستان از صدور هشدار زرد هواشناسی و رگبار برف در ارتفاعات خبر داد.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)