میرنیوز
آیین و مناسک حنابدان در دیار تاریخی جیرفت
2020-08-02T11:53:23+04:30
آیین حنابندان پدیدهای فرهنگی و اجتماعی است که از گذشته تاکنون در ایران اهمیت دارد. آیین ها و مناسک سرشار از نمادها و نشانه ها هستند و در اساس، رمزی نمادین و هنری تلقی می شوند.
در این خصوص هر عمل آیینی به مثابه جلوه هایی از اندیشه های بنیادین انسان است که در قالب رمز، آشکارکننده جوهرهای پنهان اوست. حرکات موزون، موسیقی، ضرب آهنگ و ریتم، آداب و قواعد پوشش و برخی خوراکی ها از ارکان اجتناب ناپذیر مناسک و آیین ها هستند.
آیین ها بهترین انگیزه برای برپایی اجتماعات انسانی هستند و از این‌رو، مشارکت مردمی را در پی دارند. آداب و مناسک که تقویت حس معنوی مهمترین هدف آنها است، عرصه های عمومی برای ایجاد وحدت و همدلی هستند، نشانه های قدیم و جدید را با هم در دل خود دارند، تجلی دوباره زندگی به شمار می روند. آیین ها به طور معمول با توجه به شکل برگزاری و محتوایشان نیازمند مکانی خاص برای برگزاری هستند.
آیین حنابندان در جیرفت
آداب و رسوم و فرهنگ هر خطه ای در ازدواج عامل تمایز بخشیدن بین افراد آن خطه از افراد دیگر می شود، رفتارها و اعمالی که ریشه در گذشته افراد یک منطقه دارد و اگر نمی بود تشخیص باورها و اعتقادات افراد یک جامعه از دیگر جوامع دچار مشکل می شد .
حنابندان یکی از شاد ترین مراسم عروسی می باشد که یک شب قبل از عروسی انجام می شود. یک شب قبل از عروسی خانواده داماد هدایا و لباس هایی را که برای عروس خریدند را در چمدان قرار می دهند و هر چمدان را شخصی از اقوام و نزدیکان داماد بر سر می گذارد. از طرفی مادر، خاله یا عمه داماد مقداری حنا را با گلاب در ظرف گرانبهایی خمیر می کنند و روی آن را با گل، سکه، نقل، شمع و روبان تزیین می کنند. همرا با ساز و دهل و رقص و پایکوبی پیاده به سمت خانه عروس می روند.
زن و مرد می‌رقصند تا به خانه عروس برسند. همه هدایایی را که برای عروس خریدند را از چمدانها بیرون می آورند به زنان طایفه عروس و داماد نشان می دهند و با صدای بلند اعلام می کنند.
شعرهایی بومی که می خوانند:
در صندوق طلا سر صندوق طلا در صندوق وا کنید گوشوار عروس نگاه کنید
در صندوق طلا سر صندوق طلا در صندوق وا کنید کفش عروس نگاه کنید
در صندوق طلا سر صندوق طلا در صندوق وا کنید لباس عروس نگاه کنید
یک زن از خانواده داماد (مادر، خاله یا عمه) ظرف حنا را بر روی دست می گیرد و هر دو خانواده به رقص و پایکوبی می پردازند . مردها رقص چهاردار (که چهار قدم است و گاهی شانه هایشان را می لرزانند و دستها را مانند دعا بالا می برند) و گاهی هم چهار پا دور خود می چرخند. در طول مدت حنابندان تعدادی از زنان پارچه رنگی زیبایی را پهن می کنند و شروع به شکستن قند می کنند.
شکستن قند را شیرین کامی عروس و داماد می دانند. در طول مدتی که زنان و مردان رقص و پایکوبی می کنند، عروس داخل اتاق در حالی که چادر سفیدی بر سر دارد و روی خود را پوشانده منتظر می ماند تا اقوام داماد به سوی او بیایند و حنا بر کف دست و پای او بگذارند و در نهایت رختخوابی برای عروس پهن می کنند و یکی از بزرگان فامیل داماد (مادر، عمه یا خاله) بر سر و دست و پاهای عروس حنا می بندد. روی سر عروس نقل می پاشند و شعر حنابندون را برایش می خوانند: به اشعاری که در هنگام حنا بندون خوانده می شود «آبادو» می گویند .
خانواده عروس می گویند:
اِمشو حَناش می بَندیم وَردست و پاش می بَندیم
اگه حنا نباشه آب طَلاش می بَندیم
حنا بندی کنم من دودست رنگی کنم من
حنا بندی همینه دودست رنگی همینه
ای حنا بند ای حنابند بند یه حنای خوبیش ببند
داغ فرزندت نبینی گل بیا حجلش ببند
خانواده داماد در جواب می گویند:
حنا بندی همینه دودست رنگی همینه
حنا بندی کنم من دو دست رنگی کنم من
والله حَناش می بَندیم ور دست وپاش می بَندیم
اگه حنا نباشه خشک طَلاش می بَندیم
-خانواده عروس می گویند:
بابای دوماد بگین بیا داریم حَناش می بَندیم
اگه حنا نباشه ، دل به خداش می بَندیم
مادرِدوماد بگین بیا داریم حَناش می بَندیم
اگه حنا نباشه ، خشک طَلاش می بَندیم
-خانواده داماد می گویند :
گل داریم حنا بوی حنا داره میاد
-خانواده عروس می گویند:
عموی دوماد بگین بیا داریم حَناش می بَندیم
اگه حنا نباشه دل به خداش می بَندیم
مادر داماد و خانواده داماد روی دستهای حنا بسته عروس پول می گذارند و هر کس از فامیلهای نزدیک عروس دوست داشته باشد روی حنابندون عروس پول هدیه می دهند. تا مدت زمانی که عروس را حنا می بندند مردان داخل حیاط به رقص و پایکوبی و چوب بازی مشغولند و نوازندگان در حال نواختن نی انبان و ساز و دهل هستند. گروه نوارنده همراه با خانواده داماد به خانه عروس می آیند و مجددا همراه آنها به خانه داماد می روند و حنابندان داماد انجام می شود.
بعد از اینکه حنابندان عروس پایان یافت خانواده داماد و تعدادی از خانواده عروس به خانه داماد بر می گردند زنان و مردان در حیاط خانه داماد به رقص و پایکوبی می پردازند بعد از آن رختخوابی را برای داماد پهن می کنند و یکی از مردان فامیل حنا را به دست و پا و سر داماد می گذارد. مادر داماد روی سر داماد نقل و پول می پاشد. در حین حنا بستن داماد اشعار حنابندون هم خوانده می شود اقوام داماد روی حنا دست و سر داماد پول می گذارند و گردنبندی از پول درست کرده به گردن داماد آویزان می کنند. روی شانه کسی که داماد را حنا می بندد با سنجاق قفلی پول آویزان می کنند.
در این مراسم عروس و داماد تا صبح با حنا میخوابیدند تا حنای آنها خوب پر رنگ شود. بعد از مراسم عروسی هرکس دستهای حنایی آنها را می دیدند متوجه می شدند که نوعروس یا نو داماد هستند
تمام مراسم های سنتی در جیرفت همه نشان از ایجاد فضای شادی و نشاط و در عین حال سادگی و بی آلایشی دارد. در هیچ کدام از این مراسم ها خبری از تشریفات آنچنانی نیست و هر کسی در حد توان خود این جشن ها را اجرا می کرده است. البته کمک به داماد در همه این رسم ها دیده می شود که می تواند برای شروع یک زندگی راهگشای جوانان باشد.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز جیرفت میراث فرهنگی کرمان استانی-فرهنگی و هنری اخبار فرهنگی و هنری - کرمان
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
دیدار رئیسی و علی‌اف آغاز شد + تصاویر
بهره‌برداری از بزرگترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور
هدفگذاری رشد ۴۴ درصدی بخش صنعت، معدن و تجارت ایران
اهمیت استراتژیک "سد قیزقلعه‌سی" برای ایران و آذربایجان
۱۰ هزار نفر در قوه قضائیه استخدام می‌شوند
دستگیری فرد مرتبط با شبکه‌های معاند در اصفهان
روند نزولی جمعیت متوقف شد/ جلوگیری از سقط ۴هزار جنین سالم
افتتاح سد قیزقلعه‌سی با حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان
اذعان آمریکا به کمک ۱۱ کشور به اسرائیل در حمله موشکی ایران
سانحه برای بالگرد رئیس‌جمهور در آذربایجان شرقی/ درحال تکمیل
جلسه شبانه وزرا و فرمانده سپاه در منطقه سانحه بالگرد رئیسی
علی‌اف: دخالت بیگانگان را برنمی‌تابیم/ از ایران حمایت می‌کنیم
امیر نصیرزاده: دشمنان علیه ایران تغییر رویکرد داد‌ه‌اند
رئیسی: روابط ایران و آذربایجان گسسته نخواهد شد
همه مقصران و متهمان سیل دردناک مشهد
وحیدی: هنوز به نقطه مدنظر سانحه بالگرد نرسیده‌ایم
محل دقیق سانحه بالگرد شناسایی شد
فرمانده کل سپاه به محل سانحه بالگرد رئیس جمهور رفت
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
