میرنیوز
گفتمان سازی و تسهیل‌گریِ ازدواج با محوریت مسجد باید انجام بشود
2020-10-07T13:52:23+03:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در ادامه سلسله نشستهای تخصّصی آسیب‌های اجتماعی، چهارمین نشست با موضوع «نقش مسجد در افزایش ازدواج جوانان»، سه‌شنبه(8 مهرماه) در محل پژوهشکده مطالعات اسلامی آسیبب‌های اجتماعی دانشگاه شاهد، به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست که حجت‌الاسلام رضا رویت، مدیر عامل بنیاد ملی خانواده، حجت‌الاسلام حجتالله ذاکر، معاون فرهنگی اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد و دکتر رضا شریفی، زوج درمانگر، مشاور ازدواج و خانواده و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع)، حضور داشتند به بررسی مسائلی چون ازدواج در کشور از منظر آمار، علل و عوامل کاهش ازدواج در ایران، نقش مسجد در افزایش ازدواج و تجارب موفق مساجد در ازدواج جوانان پرداخته شد.
در ابتدای نشست حجت‌الاسلام رویت در پاسخ به این پرسش که ازدواج در کشور ایران از منظر آمار چگونه است، گفت: کشور ایران از دهه 1350، دهه 1360 و دهه 1370 شاهد یک نوسان و کاهش جمعیتی بوده و در کل، یک نسبت مناسبی در سالیان متعدد دیده نمیشود. یکی از مسائلی که ما دچارش شدیم این است که تحلیل درستی از آینده نداریم و نمیدانیم که امسال نسبت به سالهای قبل چطور است. در هر حال، شاهدیم ازدواج جوان‌ها که از سال 1389 به اوج خودش رسید که 80 تا 90 هزار ازدواج بوده و حاصل ازدواج‌های دهه شصتی هاست در سال 1398 به 592 هزار ازدواج رسیده است.
وی گفت: دو عامل نگران کننده است. اول اینکه جامعهی مجردین چیزی بین 10 تا 12 میلیون نفر است و این برای کشوری که دارای هشتاد میلیون نفر جمعیت است عدد خوبی نیست. مسئله دوم که نگران کننده است؛ سن ازدواج است. میانگین ازدواج در پسرها 27 سال و در دخترها 22 سال است و این آمار در تهران در دخترها به 27 یا 29 سال هم میرسد. خارج شدن از سن ازدواج پیامدهایی را در پی دارد که از آن جمله می‌توان به تأثیرگذاری در استحکام و کیفیت خانواده اشاره کرد. البته این قصه در مقایسه با جامعه بین الملل وضعیت بدی نیست مخصوصا وضعیت کشورهای غربی، اروپا و آمریکا.
در ادامه نشست، حجت‌الاسلام ذاکر در پاسخ به پرسش اول (ازدواج در کشور ایران از منظر آمار) گفت: تنها نکته قابل دقت در بحث آمار، آسیب شناسی پیرامون آن است. علل و عواملی که باعث این آمار شده ناشناخته است. در ایران به ذائقۀ مخاطب دقت نمیشود و در رابطه با آسیب شناسی موانعی را ذکر می‌کنیم که گاهی نسبت به جامعۀ آماری ما حداقلی است. این را به کل جمعیت سرایت میدهیم. ما قشر خاکستری را هم بعضاً در آمار مباحث فرهنگی رها کردیم. مسائل اقتصادی مانند: مسکن، شغل و ... برای همه مسئله نیست و این به نوع نگاه ما به مسئله ازدواج مربوط است. اگر بخواهیم نگاه جامع و کاملی داشته باشیم باید همۀ عوامل را در نظر بگیریم.
رضا شریفی به عنوان آخرین سخنران در پاسخ به پرسش اول، (ازدواج در کشور ایران از منظر آمار) گفت: سیر نزولی که در ازدواج و آمارها داریم حاکی از این است که میزان ازدواج، تقریبا 40 درصد کم شده است و این زنگ خطری است در کشور ما، هر چند اِبا میکنم که کلمه بحران و یا فاجعه را بکار ببرم. نکته دومی که باید متذکر شوم این است که ممکن است گفته شود تحلیل وضعیت ازدواج کشورمان هر چند نگران کننده است اما در مقایسه با کشورهای غربی مثبت ارزیابی می‌شود؛ زیرا آمار ازدواج درکشورهای اروپایی و آمریکا بسیار پایین است. این قیاس اشتباه است! زیرا این تغییر در کشور ما در یک دوره کوتاه اتفاق افتاده حال آنکه در کشورهای غربی از دوره رنسانس و به مرور زمان اتفاق افتاده است و این تغییر کوتاه مدت در ایران بسیار نگران کننده است.
وی گفت: نکته سوم راجع به آمار، این است که این بخشی از فاجعه است. آمارها به دو شکل است. یکی راجع به ریزش ازدواج و دیگری راجع به پایداری ازدواج. مخاطرۀ بعدی این است که در یک سوم ازدواج‌های باقی مانده، رضایت زناشویی وجود ندارد. آمارها بیانگر وجود 14 میلیون افراد آمادۀ ازدواج است که حدود 13 میلیون آنها ازدواج اول هستند و 1 میلیون باقی مانده بیوه زنان و مردانی هستند که نیاز به ازدواج مجدد دارند. وقتی عدم ازدواج و عدم پایداری ازدواج اتفاق میافتد یک نوع آسیب اجتماعی شکل میگیرد. افرادی که به هر عللی دیر ازدواج می‌کنند؛ به سمت ازدواج کاذب و یا ازدواج سفید (ازدواج بدون تعهد) کشیده میشوند. فرصتی برای زوجین برای ایجاد پایداری در ازدواج اتفاق نمیافتد و فرزندآوری زوجین دچار مشکل می‌شود.
در ادامه نشست، در پاسخ به این پرسشکه علل و عوامل کاهش ازدواج در ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟در ابتدا رضا شریفی گفت: یک بخش آن مربوط به مراحل و عوامل ازدواج است و بخش دیگر مربوط به موانع ازدواج. موانع ازدواج هم خودش، به موانع منطقی و غیر منطقی تقسیم میشوند. در حوزه عوامل ازدواج، اگر سیر ازدواج را در نظر بگیریم سیر اول آن تمایل به ازدواج است که در کشور ما از 15 تا 39 سالگی در نظر گرفته می‌شود. از نظر روان شناختی در حال حاضر میل به ازدواج در کشور ما وجود ندارد.
شریفی با بیان مراحل شکلگیری ازدواج که عبارتند از: انگیزه و تمایل، آشنایی و جذب شدن، تصمیمگیری و انتخاب، آمادگی و اطمینان (نامزدی)، عقد و پیمان زناشویی و رضایت و پایداری ازدواج، گفت: در همه این مراحل، دچار مشکلیم. عدّهای انگیزه ازدواج ندارند؛ عدّهای فرد مورد نظرشان را پیدا نکردهاند؛ عدّهای در دوره نامزدی به مشکل میخورند و عدّهای نیز بعد از عقد دچار مشکل میشوند.
وی در ادامه به بررسی موانع ایجاد انگیزه ازدواج پرداخت و گفت: یکی از موانع موجود، مشکلات اقتصادی است. کار، مسکن و امثالهم. اگر شما نوسان ازدواج را نگاه کنید در دورههایی که رفاه اجتماعی فراهم بوده ازدواجها بهتر بوده است. مشکل اقتصادی هم مانع ازدواج است و هم باعث تأخیر در ازدواج. دلایلی چون ترس از ازدواج که علت روان شناختی آن، ترس از محدودیت پذیری است. ترس ناشی از ازدواج‌های تلخ و ناکام، ترس از طلاق، ترس از صیانت و اعتماد سازی، بودن فرصتهای رقیب ازدواج، همچون روابط بدون تعهد ، میتواند از جمله دلایل غیرمنطقی عدم تمایل به ازدواج باشد.
در ادامه نشست، حجت‌الاسلام ذاکر در پاسخ به پرسش دوم (ارزیابی علل و عوامل کاهش ازدواج)، حل مشکلات و موانع مطرح شده توسط رضا شریفی را در محوریت مسجد دانست و گفت: اگر عزمی راجع به حل این مشکلات وجود داشته باشد، مسجد میتواند کارگشا باشد. یکی از کارهایی که مسجد میتواند در آن نقش ایفا کند بحث آگاهی بخشی راجع به ترس از ازدواج و موارد ذکر شدهی دیگر است.
وی گفت: اگر نگرش افراد نسبت به مقولۀ ازدواج تغییر یابد؛ جوان برای ازدواج همۀ سختیها را به جان میخرد. تا نگاه اصلاح نشود و تعهد ایجاد نشود موانع به صورت زنجیرهای دست و بال جوانان را خواهد بست. وقتی نگاه به ازدواج تصحیح شد اگر در مسیر موانعی هم بوجود بیاید بر طرف خواهد شد. با نگاه تعبدی و معنوی به ازدواج، مشکلات برطرف و دست اندازها مرتفع می‌شود، پس اولین کار مسجد اصلاح نگرش است.
معاون فرهنگی اجتماعی امور مساجد گفت: ضرورت ازدواج باید تبیین شود. ما در همۀ مواقع برای حل و بر طرف کردن مشکلات و موانع راهنمایی و رانندگی و امثال آن تابلو‌های مختلف در سطح شهر و جادهها میبینیم اما راجع به ازدواج، نه. اگر ما در مقولۀ ازدواج همین هشدارها را بدهیم بسیاری از مشکلات قابل حل است. یکی دیگر از کارکردهای مسجد، تبیین ضرورت ازدواج و مشکلات عدیدهای است که در صورت عدم ازدواج، حتی در حوزه اجتماعی و فرهنگی رخ می‌دهد.
حجت الاسلام ذاکر یکی از رسالت‌های دیگر مسجد را ارائه الگوهای موفق دانست و گفت: آقای شریفی به ترس از طلاق اشاره کرد، ما باید از طریق مساجد الگوهای موفق در ازدواج را به جوان ها معرفی کنیم و بعد علت موفقیت آنها را بیان کنیم. زوجهایی که از نظر پایداری در ازدواج، تأمین عاطفی همدیگر و ... موفقند را امام جماعت و یا هیئت امناء مساجد دعوت کنند و در جلسات معارفه‌ای، معرفی کنند. یکی دیگر از رسالت‌های مسجد ترویج ازدواج آسان است. بعضی اوقات جوان‌هایی به مسجد مراجعه می‌کنند که تمایل به ازدواج دارند، مسئولیت پذیرند اما مراجعه می‌کنند به شخصی که پدرش جزء نمازگزاران است و آن شخص از آن جوان راجع به شغل و مسکن سئوالاتی میپرسد و در نهایت او را منصرف می‌‌کند، مدیریت ازدواج آسان در مسجد باید سازماندهی شود. یکی از موارد ترویج ازدواج آسان، ترغیب خیرین به بذل مال جهت ازدواج جوانان است. ما میتوانیم نگاهمان را از بحث اطعام به طرف خدمات اجتماعی که یکی از آنها ازدواج است سوق بدهیم.
حجت‌الاسلام رویت در پاسخ به این پرسش که نقش مسجد را در افزایش ازدواج جوانان چگونه ارزیابی میکنید با اشاره به وجود سه محور جدی در رابطه با نقش مسجد، گفت: 1.گفتمان سازی؛ مجموعه عناصر مسجد باید به کار گرفته شود. بحث وعظ و خطابه، کلاسهای مشاوره، آموزش قبل از ازدواج، معرفی محصولات و آثار اثرگذار در بحث گفتمان سازی، معرفی الگوهای موفق ازدواج، بکارگیری فعالان و ریش سفیدان و.... 2. تسهیلگری؛ یکی از علل جدی در تأخیر ازدواج هم کُف یابی است که ممکن است از 1 تا چند سال طول بکشد. کار واسطهگر توجیه فرد و یا خانوادهی فرد جهت ترغیب به ازدواج است. یک بخش دیگرِ تسهیلگری تهیۀ جهیزیه است. اگر در مساجد، زیرساختها وجود داشته باشد میتواند در ازدواج، تسهیل به وجود آورد. 3. عناصر سازمانی؛ توانمندسازی عناصر واسطهگری در مسجد، ارائه راهکار اعتماد به واسطین، ایجاد گروه های حکمیت جهت ازدواج و حل مشکل خانوادهها. سازماندهی عناصر حوزه‌های ذکر شده اعم از اساتید، مشاورین و... و ارتباط با مردم از این طریق و حذف هزینههای گزاف و... همگی در کنار یکدیگر می‌توانند به امر تسهیل ازدواج یاری برسانند.
در ادامه نشست،رضا شریفی در پاسخ به پرسش نقش مسجد در افزایش ازدواج گفت: وقتی ما راجع به عمق مشکل فکر می‌کنیم به این نتیجه می رسیم که مدیریت بحران باید گسترده باشد. بعضیها خیال می‌کنند که این یک نگاه دولتی است در حالی که این طور نیست و اگر دولتی شود مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. با توجه به عمق مسئله، ما باید همۀ ظرفیت ها را نگاه کنیم هر چند بر این باوریم که دولت باید با حل مشکلات اقتصادی زمینۀ ازدواج را فراهم کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) گفت: پایگاه مسجد، یک پایگاه غیر دولتی و مؤثر در امر ازدواج است. در حوزه ازدواج، مداخلات مکانهای مذهبی در غرب بسیار زیاد است. مکان هایی مثل کلیسا در حوزۀ زوج درمانی و آماده سازی افراد برای ازدواج، دخالت دارند. در کشور ما هم این ظرفیت‌های ارزشمند وجود دارد و من هم قبول دارم که پایگاه مسجد بسیار میتواند اثر بخش باشد. در حوزه‌های انگیزه ازدواج، همسان یابی، تسهیل ازدواج، تربیت کودک و... می‌توان از ظرفیت مساجد استفاده کرد.
وی گفت: وقتی ما از مسجد به عنوان یک پایگاه معنوی صحبت می‌کنیم و به تجارب کشورهای دیگر که آنها هم مشابه چنین مداخلاتی داشتند نگاه می‌کنیم، هدفمان مقایسه نیست؛ بلکه بررسی تجارب دیگر کشورهاست. طبیعی است که این مداخله متناسب با کشور و با فرهنگ بومی ما انجام می‌شود. فرهنگ کشورهای غربی طوری است که ازدواجشان در کلیسا انجام می‌شود و بعضی هم اینطور نیستند و فرهنگ ازدواج در کلیسا برای بعضی اتفاق میافتد و امری قانونی و الزامی نیست بلکه به عنوان تشریفات ازدواج آنها محسوب می‌شود اما در کشور ما بافت فرهنگی‌مان اجازه ازدواج به آن صورت را شاید به جهت حرمت مسجد نمیدهد. موضوع، ظرفیت مساجد و کمکی است که مسجد میتواند داشته باشد.
شریفی گفت: وقتی در مورد مسجد صحبت می‌کنیم یک نگرش محدودی در مورد مسجد وجود دارد و آن این است که مسجد محل عبادت است. این نگرش باید اصلاح شود. باید توجه داشت که برای ایجاد سازوکارهایی مانند تسهیل ازدواج و ... باید سازوکارهای یک نوع خدمات حرفهای و کاربردی به صورت استاندارد فراهم شود.
در ادامه، حجت‌الاسلام ذاکر در پاسخ به پرسش نقش مسجد در افزایش ازداج، گفت: نکتهای که در بسترسازی حائز اهمیت است، این است که این نگرش باید در خود فعالین مسجد هم تصحیح شود که مساجد فقط کارکرد عبادی ندارند. احساس من این است که عدم مطالبهگری جوانان در فراهم سازی بستر مناسب در مساجد جهت افزایش ازدواج باعث شده که این موانع وجود داشته باشد، لذا اولین مقدمه بستر سازی، گوشزد کردن، هشدار دادن و پیدا کردن افراد، نسبت به ضرورت پرداختن به مساجد در این زمینه است.
حجت الاسلام ذاکر در پاسخ به این پرسش که با توجه به تجارب موفق چه راههایی برای گسترش نقش مسجد در زمینه افزایش ازداوج پیشنهاد می‌شود،گفت: در امر ازدواج تجربه‌هایی به صورت جسته و گریخته داریم مثلا در شهر تهران مسجدی داریم که اتاق عقدی را راه اندازی کرده است و در بحث تسهیلگری و واسطهگری در ازدواج فعال است اما این سازوکار تبدیل به یک جریان نشده است.
حجت‌الاسلام رویت نیز در پاسخ به سوال نقش مسجد در افزایش ازدواج گفت: به نظرم لوازم و بسترها در همان سه بخش است (گفتمان سازی، تسهیل گری، عناصر سازمانی) و با توجه به این عوامل، مساجد نیازمند یک سری زیر ساخت‌ها هستند که بتوان به امر ازدواج پرداخت که در بعضی مساجد این زیر ساخت‌ها فراهم شده است. اگر ما بتوانیم امام جماعت مسجد و نیروهای کارکردی را خوب انتخاب کنیم شک نکنیم که مسجد میتواند بسیار تأثیر گذار باشد.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز مسجد ازدواج دانشجویی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
آیا آمارهای فروش غیر رسمی در نمایشگاه کتاب واقعی است؟
«مرد ابدی» در کمتر از یک هفته پس از انتشار به چاپ دوم رسید
یکی از راهکارهای امام رضا (ع) برای جذب مردم به دین
روایت‌هایی از کرامات «فاطمه شهر قم»
معتمدی: ذائقه سازی هنری را با کاشان می‌توان آغاز کرد
هشتمین جشنواره ملی تئاتر ایثار برگزیدگان خود را معرفی کرد
چند نکته به‌بهانه ساخت سریالی درباره شهید طهرانی‌مقدم
۳ ناشر کودک بیشترین آمار فروش را به خود اختصاص دادند
بسته پیشنهادی متوقف شد؟/ ادامه بدقولی‌های کنداکتوری تلویزیون
عرب‌زبان‌ها کدام یک از سریال‌های ایرانی را بیشتر می‌بینند؟
اجرای سمفونی فلک الافلاک در روز ملی لرستان
در ایستگاه پایانی جشنواره رادیو پژواک چه گذشت؟
بازگشت علمی و فرهنگی به ریل اصلی پس از پرداخت بدهی‌ها
سونامی ترجمه بخش کودک نمایشگاه کتاب تهران را با خود برد
عادت مخصوص «حاج قاسم» در عملیات های دفاع مقدس
رسانه‌ها حق ندارند مردم را نسبت به آینده ناامید کنند
تقابل فرضیات علمی ساحت قرآن را دچار خدشه نمی‌کند
نقدها و نظرهای رهبر انقلاب درباره رمان‌های خارجی در راه
ادامه سریال بدقولی‌های کنداکتوری این بار با یک سریال تکراری!
نمایشگاه کتاب تهران چقدر موفق بود؟
پیام تبریک برخی نهادهای فرهنگی درباره موشک‌باران اسرائیل
برای «بی‌بدن» و مفهومی به نام تعارضات اجتماعی
اگر مقابل دشمن شل بگیریم مشکل حل می شود؟ + صوت
«بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند
بیانیه انجمن سینمای جوانان درباره پاسخ پهپادی و موشکی ایران
آخرین وضعیت گوینده رادیو در بیمارستان
هنرمندان درباره «وعده صادق» چه نوشتند؟
نمایش‌های کودک و ایرانی رونق‌بخش سالن‌های دولتی
تکلیف سریال رضا شفیعی‌جم روشن شد
تولید فصل دوم «سرزمین شعر» با ایده‌هایی جدید و پخته‌تر
