میرنیوز

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد 2024-10-29T12:13:59+03:30

به گزارش خبرگزاری مهر، به همت دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی و با همکاری پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی نشست تخصصی «کارنامه علم بومی در بوته نقد» روز دوشنبه ۷ آبان ماه برگزار شد.

در کارگروه نخست این نشست محمد باقر خرمشاد؛ استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، سیدعبدالامیر نبوی؛ دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و سیدحسین حسینی؛ استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخنرانی کردند. دبیر علمی نشست بر عهده جبار رحمانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی بود.

رحمانی در ابتدای این نشست درباره موضوع نشست توضیحاتی ارائه کرد و گفت: مسئله علم بومی از مسائل مهم و پرچالش در فضای آکادمی و سیاست گذاری در ایران است و تلاش‌هایی برای نقد و سیاست گذاری آن انجام شده است. نهاهای مختلفی مانند دبیرخانه جایزه فارابی نیز تلاش کردند آن را ترویج کنند.

وی ادامه داد: درباره علم دینی دپارتمان مستقل، بودجه و ادبیاتی له و علیه آن تولید شده و پیامدهای معرفت شناختی در رشته‌های مختلف داشته است. وسیع‌ترین تلاش درباره اسلامی سازی علوم انسانی طی این سال‌ها انجام گرفته و مجموعه‌ای از نهادها متخصصان خود را تربیت کردند و فضای اثر گذاری در علوم اجتماعی ایران شد گرچه اثرگذاری آن ثابت نشده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه وقتی درباره علم غربی حرف می‌زنیم مشخص نیست درباره محققش حرف می‌زنیم، مسائلش یا تولیداتش؟ تاکید کرد: این عدم تفکیک در نقد علم غربی مهم است.

رحمانی گفت: نمی‌شود در مباحث علمی حذفی عمل کرد. علم راه حل همه چیز است آن هم علمی که عمومیت داشته باشد! از این منظر تقسیم علوم دینی و غیر دینی غلط است و علل پیشرفت مسلمانان در علوم این بود که روح تساهل داشتند و علم را از هر چیزی می‌گرفتند.

بومی سازی علوم انسانی ابهام دارد

نبوی در ادامه این نشست با اشاره به فعالیت خود در پنج دوره جایزه فارابی بیان کرد: در آئین نامه جشنواره فارابی گرچه اصلاحاتی انجام گرفته است اما همواره روی بومی سازی علوم انسانی تاکید شده است. دو بند در این اساسنامه آمده است؛ نخست بندی که در آن «تشویق تولید، تقویت و توسعه بومی سازی علوم انسانی در ایران و جهان اسلام» مطرح است و در بند دیگر «کمک به کاربردی علوم انسانی از طریق شناسایی مسئله‌های جامعه ایران و جهان اسلام» آمده است.

وی افزود: بند دوم این اساس نامه عملاً مخالفی ندارد و هر تعریفی از علم و دانش داشته باشیم این تعریف را هم آنها از بومی سازی می‌پذیرند. بند نخست اما مناقشه بر انگیز است. حال سوال این است بومی سازی علوم انسانی در ایران به معنای شناخت مسائل ایرانی بر اساس فرهنگ و تاریخ آن است یا اینکه بومی سازی به معنای علمی مجزا با روش و اصول مستقل است؟

نبوی با اشاره به تاریخچه ادبیات بومی سازی علوم انسانی در ایران عنوان کرد: در ابتدای انقلاب تا اواخر دهه ۷۰ شمسی واژه بومی سازی علوم انسانی نداریم و واژگانی مانند علوم اسلامی، علم نافع، دانشگاه غربی، دانشگاه اسلامی، دانشگاه مستقل و … بیان شده است. حتی در کلام امام خمینی (ره) علم بومی نداریم. این موضوع باعث شده در سال ۹۶ دو محقق طی مقاله‌ای بگویند که هدف امام از اسلامی سازی علوم انسانی، بومی سازی آن بوده است.

وی ادامه داد: این واژه از اواخر دهه ۸۰ وارد ادبیات ما شده و بومی سازی علوم و دانشگاه تمدن ساز مطرح می‌شود. در رویکرد بومی سازی علوم، مطرح می‌شود توجه به داخل کنید اما دانشگاه تمدن ساز نگاه جهانی دارد. در ادامه از اوایل دهه ۹۰ این موضوع وارد آموزش عالی شده و سند اسلامی سازی دانشگاه تیر ۹۹ مصوب می‌شود و از تولید دانش تمدنی به ویژه علوم انسانی و اسلامی و … صحبت می‌کند.

این استاد دانشگاه با طرح این سوال که بومی سازی علوم به چه معناست گفت: جریان سنت گرایی تحت تأثیر سید حسین نصر واژه علم بومی برایشان اهمیت داشته است و از بحث حکمت خالده برای این موضوع استفاده می‌کنند. علم در این نگاه فطری و خطا ناپذیر و مفاهیمش کلی است. به هر حال از اواخر دهه ۸۰ بحث علم بومی از این جریان وام می‌گیرد.

وی عنوان کرد: در مقاله شهلا باقری در سال ۸۷ از لزوم بومی کردن علوم اجتماعی و نظریه پردازی بومی در علوم اجتماعی صحبت می‌کند گرچه این دو مفهوم با هم متفاوت هستند. او پیشنهادهایی برای سیاست گذاری در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری ارائه می‌دهد مانند توجه به میان رشته‌ای و از بین بردن انحصار روش شناسی. گام بعدی از اصغر افتخاری در سال ۸۸ است. او چهار ملاک برای علوم سیاسی از جمله بومی سازی، اسلامی سازی، کارامدی و روز آمدی طراحی کرده که این واژگان بعدها وارد شورای تحول و بررسی متون کتب درسی شد و مبنای تغییر دروس قرار گرفت.

دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران گفت: تقویت شناخت نخبگان از خود، تقویت شناخت نخبگان از زمینه بومی، تقویت دانش بومی با عنایت به دستاورد دیگران، الویت بخشی به مسائل بومی، نهادینه کردن فرایند تولید اندیشه بومی و … از اصولی است که افتخاری در مقاله خود به آن اشاره می‌کند. در سال‌های بعد دو محقق دیگر به نام‌های زارعیان و صفیری می‌گویند می‌توانیم از منطق فازی استفاده کنیم و بگوییم علوم غربی و علوم بومی دو سر طیف هستند. نجف لکزایی هم در سال ۹۰ مصاحبه علمی دارد که علم بومی را مقابل اثبات گرایی و پست مدرنیسم می‌داند و می‌گوید جریان سومی مبتنی بر وحی در مقابل آن نیاز است که همان اسلامی سازی است.

وی با اشاره به آثار برگزیده در ۵ دوره فارابی گفت: با نگاه به این آثار این سوال مطرح می‌شود که آیا در روش گردآوری، تحلیل داده، آزمون فرضیه، منابع و … داده‌هایی متفاوت از جریان جهانی علم هست؟ در پاسخ باید گفت خیر! چنین چیزی وجود نداشت! این آثار برگزیده شده بودند چون با جریان جهانی علم همسو بودند و به عبارت دیگر با عقل سلیم بشری می‌خواندند. بنابراین یکی از دلایل موفقیت جشنواره فارابی در دوره‌های مختلف از ابتدا تاکنون این بوده که با جریان جهانی علم سازگار بوده است. شاید بومی سازی علوم انسانی بسیار مهم باشد اما همچنان ابهام مفهومی دارد و نیاز به بررسی عمیق‌تر است.

وی با بیان اینکه امروز دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است و بحثش سیاسی و استراتژیک است گفت: گرچه استادانی در حوزه تألیف، ترجمه و سخنرانی تولیداتی دارند که مرجع منابع هستند؛ اما علم سیاسی ما باید وارد جریان جهانی دانش شود. برخی از کسانی که فریاد بومی سازی می‌زنند به دلیل ضعیف روش شناسی خود و عدم حضور در مجامع جهانی معتبر چنین حرفی می‌زنند.

منبع : خبرگزاری مهر


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار فرهنگی

«یک کندو عسل» برای آنها که دنبال تجربه یک کلاس مداحی مکتوب را تجربه کنند

«یک کندو عسل» برای آنها که دنبال تجربه یک کلاس مداحی مکتوب را تجربه کنند
2024-10-31T15:07:17+03:30
کتاب کندوی عسل که در بخش محتوای کاربردی مهرواره هوای نو شایسته تقدیر شناخته شده به موضوع مداحی جوانان و نوجوانان پرداخته است.

«درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» منتشر شد

«درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» منتشر شد
2024-10-31T14:53:57+03:30
کتاب «درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» در ۲۴۰ صفحه و قطع وزیری توسط نشر مشعر منتشر شد.

کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها منتشر شد

کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها منتشر شد
2024-10-31T14:00:38+03:30
کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها هشتمین اثر منتشرشده از اولین «همایش مسجد و نظم اجتماعی در ایران» است که توسط حسین عباسی نوذری تألیف شده است.

مدیریت فضای مجازی، نیازمند دانش فلسفه است/فضای مجازی، فضای ماندگاری در عالم خیال

مدیریت فضای مجازی، نیازمند دانش فلسفه است/فضای مجازی، فضای ماندگاری در عالم خیال
2024-10-31T14:00:38+03:30
صلواتی در نشست «خیال به مثابه ساحت وجودی و فضای مجازی» گفت: بیشتر افرادی که در حوزه مدیریت و حکمرانی فضای مجازی زحمت می‌کشند کسانی هستند که از اهالی فلسفه نی...

مسجد رسول اکرم (ص) در ایام فاطمیه میزبان شیخ حسین انصاریان می‌شود

مسجد رسول اکرم (ص) در ایام فاطمیه میزبان شیخ حسین انصاریان می‌شود
2024-10-31T13:47:17+03:30
مراسم عزاداری فاطمیه اول در مسجد رسول اکرم (ص) با سخنرانی شیخ حسین انصاریان به مدت ۱۰ شب برگزار می‌شود.

هر کسی دعای کمیل را قرائت کند مورد آمرزش و رحمت الهی قرار می‌گیرد

هر کسی دعای کمیل را قرائت کند مورد آمرزش و رحمت الهی قرار می‌گیرد
2024-10-31T13:47:17+03:30
همه انسان‌ها باید عملاً تلاش کنند تا همرنگ با رحمت الهی شوند و چنانچه این نشود و انسان عمری را با تلخی و عصبانیت زندگی کند نمی‌تواند انتظار داشته باشد که خدا...

مداحان و رسانه‌ای ها برای کمک به جبهه مقاومت فوتبال بازی می‌‎کنند

مداحان و رسانه‌ای ها برای کمک به جبهه مقاومت فوتبال بازی می‌‎کنند
2024-10-31T09:33:58+03:30
مسابقه فوتبال دوستان بین جمعی از مداحان و فعالان رسانه ای روز جمعه ۱۱ آبان برگزار می شود.

هفتمین اجلاسیه با موضوع «قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه» برگزار می‌شود

هفتمین اجلاسیه با موضوع «قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه» برگزار می‌شود
2024-10-31T09:33:58+03:30
معاون پژوهشی مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث المصطفی گفت: هفتمین اجلاسیه گنگره بین‌الملی اندیشه‌های قرآنی با عنوان قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه اواخر آبان برگزار می...

نشست آغاز مقاومت ۲ برگزار می‌شود

نشست آغاز مقاومت ۲ برگزار می‌شود
2024-10-31T09:33:58+03:30
نشست آغاز مقاومت ۲ به همت موسسه امام موسی صدر شنبه ۱۲ آبان برگزار می‌شود

نقش راویان زیدی در روایات/ جریان زیدیه بر گفتمان سیاسی خاص بنا شد

نقش راویان زیدی در روایات/ جریان زیدیه بر گفتمان سیاسی خاص بنا شد
2024-10-31T09:33:57+03:30
نشست علمی نقش راویان زیدی در روایات مهدوی با محوریت منابع حدیث شیعه برگزار شد.

ماجرای نمازی که «شیخ مرتضی انصاری» با لب تشنه اقامه کرد/سکوتِ به جا، مؤمن را خسته نمی‌کند

ماجرای نمازی که «شیخ مرتضی انصاری» با لب تشنه اقامه کرد/سکوتِ به جا، مؤمن را خسته نمی‌کند
2024-10-31T08:27:19+03:30
مومن اگر تشخیص داد، وظیفه‌اش این است که باید در جایی سکوت کند، از سکوت کردن خسته نمی‌شود البته گاهی انسان تکلیف دارد که حرف بزند؛ در این صورت اگر سکوت کند، ...

مرحوم آیت الله شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است

مرحوم آیت الله شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است
2024-10-30T14:47:17+03:30
انصاریان گفت:بدحجابی را انگلیس در زمان رضاخان به کشور تحمیل کرد، رعایت مسأله حجاب تاکید یک مرجع یا روحانی و آخوند نیست بلکه آیات صریح آن در قرآن بیان شده است.

سه‌شنبه‌های‌ مهدوی در مرکز اسلامی مسکو برگزار شد

سه‌شنبه‌های‌ مهدوی در مرکز اسلامی مسکو برگزار شد
2024-10-30T11:27:16+03:30
سه‌شنبه‌های مهدوی در مرکز اسلامی مسکو با برپایی کلاس‌های آموزشی جهت تربیت کودکان مهدوی برگزار شد.

«محفل» در جزیره ایرانی ابوموسی برپا می شود

«محفل» در جزیره ایرانی ابوموسی برپا می شود
2024-10-30T11:13:56+03:30
 محفل این‌بار در جزیره ایرانی ابوموسی و با حضور میزبانان برنامه‌ی تلویزیونی محفل و هنرمندان کشورمان برپا می‌شود.

مرحوم شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است

مرحوم شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است
2024-10-30T11:13:56+03:30
انصاریان گفت:بدحجابی را انگلیس در زمان رضاخان به کشور تحمیل کرد، رعایت مسأله حجاب تاکید یک مرجع یا روحانی و آخوند نیست بلکه آیات صریح آن در قرآن بیان شده است.

استحکامات نرم‌افزارانه استحکام اصلی محور مقاومت است

استحکامات نرم‌افزارانه استحکام اصلی محور مقاومت است
2024-10-30T11:00:37+03:30
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کاری که محور مقاومت در یک سال اخیر انجام داد، دو ستون «مظلوم‌نمایی» و «جلب یهودیان به قدس» را متزلزل کرد و رو به ویرانی نهاد .

پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی برگزار شد

پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی برگزار شد
2024-10-30T10:47:17+03:30
پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی با حضور اندیشمندان و اساتید برجسته فعال این زمینه در اداره تبلیغات اسلامی شهر قم برگزار شد.

سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران بررسی می‌شود

سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران بررسی می‌شود
2024-10-30T10:47:16+03:30
نشست سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران با تاکید بر انسانی شناسی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود.

پیام تبریک دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به شیخ نعیم قاسم 

پیام تبریک دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به شیخ نعیم قاسم 
2024-10-30T10:33:56+03:30
 حجت‌الاسلام شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی طی پیامی انتخاب حجت الاسلام والمسلمین شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل حزب الله لبنان تبریک گفت. 

نامه‌هایی که دشمن هم آن را الگوی حکمرانی می‌ دانست/جاه طلبی اجازه نمی دهد انسان به باور قلبی عمل کند

نامه‌هایی که دشمن هم آن را الگوی حکمرانی می‌ دانست/جاه طلبی اجازه نمی دهد انسان به باور قلبی عمل کند
2024-10-30T08:20:36+03:30
معاویه در مواجهه با جبهه حق، یقین دارد حق با حضرت امیر(ع) است اما جاه طلبی اش اجازه نمی‌داد آنچه قلبش باور دارد را عمل کند.

اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون «ترنم وحی»اعلام شد

اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون «ترنم وحی»اعلام شد
2024-10-29T15:40:36+03:30
اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون سراسری حفظ کل قرآن همراه با ترجمه، تدبر و تفسیر «ترنم وحی» در سال ۱۴۰۳، ویژه حافظان کل عضو مهد قرآن از سراسر کشور اعلام شد.

ادله دیدگاه نافیان علم بومی خدشه پذیر است/پروژه های انجام شده به دیسیپلین علمی نمی رسند

ادله دیدگاه نافیان علم بومی خدشه پذیر است/پروژه های انجام شده به دیسیپلین علمی نمی رسند
2024-10-29T15:40:36+03:30
حجت الاسلام سیدحسین حسینی گفت:روند ما در مجامع و گروه‌هایی که درباره علم دینی کار کردند موفقیت آمیز نبوده چون این پروژه‌ها بر مبانی بار شدند که مخدوش هستند و...

تلاوت قرآن انفکاک‌پذیر از ستایشگری اهل بیت (ع) نیست/ماجرای تنظیم استودیویی آثار محمود کریمی

تلاوت قرآن انفکاک‌پذیر از ستایشگری اهل بیت (ع) نیست/ماجرای تنظیم استودیویی آثار محمود کریمی
2024-10-29T14:53:57+03:30
اولین نشست از فصل پنجم سلسله نشست‌های تخصصی آهات با حضور محمود کریمی، سعید حدادیان، ساعد آذری، مصطفی منتظری به همت مرکز تخصصی احیا امر برگزار شد.

جزئیات برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد «مسجد ره بر»

جزئیات برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد «مسجد ره بر»
2024-10-29T14:13:58+03:30
برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد ارکان قرارگاه راهبری مسجد با عنوان «مسجد ره بر» اعلام شد.

سمینار بین‌المللی قرآن و عقلانیت در اندونزی برگزار شد

سمینار بین‌المللی قرآن و عقلانیت در اندونزی برگزار شد
2024-10-29T13:47:17+03:30
سمینار بین‌المللی تحت عنوان قرآن و عقلانیت با سخنرانی حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی و حجت الاسلام  سید جعفر موسوی‌زاده در کالج اسلامی صدرا در اندونزی برگ...

تجربه‌گرایی و تجربه ستیزی توامان در علوم انسانی ایران وجود دارد

تجربه‌گرایی و تجربه ستیزی توامان در علوم انسانی ایران وجود دارد
2024-10-29T12:27:18+03:30
خرمشاد گفت:یکی از موانع تولید علم، عدم توانمندی محققان علوم انسانی به مسائل به شیوه روشمند است چون شیوه محققان ما روشمند نیست نمی‌توانند محتوای مناسب و جذاب ...

نیازمند تمیزکاری فکری هستیم/تولید علوم اجتماعی در جهان بومی است

نیازمند تمیزکاری فکری هستیم/تولید علوم اجتماعی در جهان بومی است
2024-10-29T12:13:58+03:30
به همت دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی و با همکاری پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی نشست تخصصی «کارنامه علم بومی در بوته نقد» برگزار شد.

جشنواره مقاومت به همت آستان امامزاده قاضی الصابر برگزار می شود

جشنواره مقاومت به همت آستان امامزاده قاضی الصابر برگزار می شود
2024-10-29T11:47:19+03:30
این جشنواره روز جمعه ۱۱ آبان از ساعت ۱۵ الی ۱۷ در آستان مقدس امامزاده قاضی الصابر به نشانی میدان ده ونک، خیابان شیخ بهایی برگزار می‌شود.

نگاه رهبر معظم انقلاب به «مسجد» راهبردی است/احساس تعلق به مسجد را نباید از مردم گرفت

نگاه رهبر معظم انقلاب به «مسجد» راهبردی است/احساس تعلق به مسجد را نباید از مردم گرفت
2024-10-29T11:47:18+03:30
حجت الاسلام قمی گفت: مسجد جایی است که مردم احساس تعلق می‌کنند و آن را برای خود می‌دانند، این تعلق را نباید از مردم گرفت.

لازم است مساجد جنبه مردمی خود را حفظ کند/ تبیین سند استقرار سازوکار راهبری و پشتیبانی از مساجد کشور

لازم است مساجد جنبه مردمی خود را حفظ کند/ تبیین سند استقرار سازوکار راهبری و پشتیبانی از مساجد کشور
2024-10-29T11:07:18+03:30
حجت الاسلام علی نوری گفت: همواره نظر رهبر معظم انقلاب بر این بوده که مسجد ساز و کار و سازمان مستقل پیدا نکند و جنبه مردمی خود را حفظ کند.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)