میرنیوز

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد 2024-10-29T12:13:59+03:30

به گزارش خبرگزاری مهر، به همت دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی و با همکاری پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی نشست تخصصی «کارنامه علم بومی در بوته نقد» روز دوشنبه ۷ آبان ماه برگزار شد.

در کارگروه نخست این نشست محمد باقر خرمشاد؛ استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، سیدعبدالامیر نبوی؛ دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و سیدحسین حسینی؛ استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخنرانی کردند. دبیر علمی نشست بر عهده جبار رحمانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی بود.

رحمانی در ابتدای این نشست درباره موضوع نشست توضیحاتی ارائه کرد و گفت: مسئله علم بومی از مسائل مهم و پرچالش در فضای آکادمی و سیاست گذاری در ایران است و تلاش‌هایی برای نقد و سیاست گذاری آن انجام شده است. نهاهای مختلفی مانند دبیرخانه جایزه فارابی نیز تلاش کردند آن را ترویج کنند.

وی ادامه داد: درباره علم دینی دپارتمان مستقل، بودجه و ادبیاتی له و علیه آن تولید شده و پیامدهای معرفت شناختی در رشته‌های مختلف داشته است. وسیع‌ترین تلاش درباره اسلامی سازی علوم انسانی طی این سال‌ها انجام گرفته و مجموعه‌ای از نهادها متخصصان خود را تربیت کردند و فضای اثر گذاری در علوم اجتماعی ایران شد گرچه اثرگذاری آن ثابت نشده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه وقتی درباره علم غربی حرف می‌زنیم مشخص نیست درباره محققش حرف می‌زنیم، مسائلش یا تولیداتش؟ تاکید کرد: این عدم تفکیک در نقد علم غربی مهم است.

رحمانی گفت: نمی‌شود در مباحث علمی حذفی عمل کرد. علم راه حل همه چیز است آن هم علمی که عمومیت داشته باشد! از این منظر تقسیم علوم دینی و غیر دینی غلط است و علل پیشرفت مسلمانان در علوم این بود که روح تساهل داشتند و علم را از هر چیزی می‌گرفتند.

بومی سازی علوم انسانی ابهام دارد

نبوی در ادامه این نشست با اشاره به فعالیت خود در پنج دوره جایزه فارابی بیان کرد: در آئین نامه جشنواره فارابی گرچه اصلاحاتی انجام گرفته است اما همواره روی بومی سازی علوم انسانی تاکید شده است. دو بند در این اساسنامه آمده است؛ نخست بندی که در آن «تشویق تولید، تقویت و توسعه بومی سازی علوم انسانی در ایران و جهان اسلام» مطرح است و در بند دیگر «کمک به کاربردی علوم انسانی از طریق شناسایی مسئله‌های جامعه ایران و جهان اسلام» آمده است.

وی افزود: بند دوم این اساس نامه عملاً مخالفی ندارد و هر تعریفی از علم و دانش داشته باشیم این تعریف را هم آنها از بومی سازی می‌پذیرند. بند نخست اما مناقشه بر انگیز است. حال سوال این است بومی سازی علوم انسانی در ایران به معنای شناخت مسائل ایرانی بر اساس فرهنگ و تاریخ آن است یا اینکه بومی سازی به معنای علمی مجزا با روش و اصول مستقل است؟

نبوی با اشاره به تاریخچه ادبیات بومی سازی علوم انسانی در ایران عنوان کرد: در ابتدای انقلاب تا اواخر دهه ۷۰ شمسی واژه بومی سازی علوم انسانی نداریم و واژگانی مانند علوم اسلامی، علم نافع، دانشگاه غربی، دانشگاه اسلامی، دانشگاه مستقل و … بیان شده است. حتی در کلام امام خمینی (ره) علم بومی نداریم. این موضوع باعث شده در سال ۹۶ دو محقق طی مقاله‌ای بگویند که هدف امام از اسلامی سازی علوم انسانی، بومی سازی آن بوده است.

وی ادامه داد: این واژه از اواخر دهه ۸۰ وارد ادبیات ما شده و بومی سازی علوم و دانشگاه تمدن ساز مطرح می‌شود. در رویکرد بومی سازی علوم، مطرح می‌شود توجه به داخل کنید اما دانشگاه تمدن ساز نگاه جهانی دارد. در ادامه از اوایل دهه ۹۰ این موضوع وارد آموزش عالی شده و سند اسلامی سازی دانشگاه تیر ۹۹ مصوب می‌شود و از تولید دانش تمدنی به ویژه علوم انسانی و اسلامی و … صحبت می‌کند.

این استاد دانشگاه با طرح این سوال که بومی سازی علوم به چه معناست گفت: جریان سنت گرایی تحت تأثیر سید حسین نصر واژه علم بومی برایشان اهمیت داشته است و از بحث حکمت خالده برای این موضوع استفاده می‌کنند. علم در این نگاه فطری و خطا ناپذیر و مفاهیمش کلی است. به هر حال از اواخر دهه ۸۰ بحث علم بومی از این جریان وام می‌گیرد.

وی عنوان کرد: در مقاله شهلا باقری در سال ۸۷ از لزوم بومی کردن علوم اجتماعی و نظریه پردازی بومی در علوم اجتماعی صحبت می‌کند گرچه این دو مفهوم با هم متفاوت هستند. او پیشنهادهایی برای سیاست گذاری در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری ارائه می‌دهد مانند توجه به میان رشته‌ای و از بین بردن انحصار روش شناسی. گام بعدی از اصغر افتخاری در سال ۸۸ است. او چهار ملاک برای علوم سیاسی از جمله بومی سازی، اسلامی سازی، کارامدی و روز آمدی طراحی کرده که این واژگان بعدها وارد شورای تحول و بررسی متون کتب درسی شد و مبنای تغییر دروس قرار گرفت.

دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران گفت: تقویت شناخت نخبگان از خود، تقویت شناخت نخبگان از زمینه بومی، تقویت دانش بومی با عنایت به دستاورد دیگران، الویت بخشی به مسائل بومی، نهادینه کردن فرایند تولید اندیشه بومی و … از اصولی است که افتخاری در مقاله خود به آن اشاره می‌کند. در سال‌های بعد دو محقق دیگر به نام‌های زارعیان و صفیری می‌گویند می‌توانیم از منطق فازی استفاده کنیم و بگوییم علوم غربی و علوم بومی دو سر طیف هستند. نجف لکزایی هم در سال ۹۰ مصاحبه علمی دارد که علم بومی را مقابل اثبات گرایی و پست مدرنیسم می‌داند و می‌گوید جریان سومی مبتنی بر وحی در مقابل آن نیاز است که همان اسلامی سازی است.

وی با اشاره به آثار برگزیده در ۵ دوره فارابی گفت: با نگاه به این آثار این سوال مطرح می‌شود که آیا در روش گردآوری، تحلیل داده، آزمون فرضیه، منابع و … داده‌هایی متفاوت از جریان جهانی علم هست؟ در پاسخ باید گفت خیر! چنین چیزی وجود نداشت! این آثار برگزیده شده بودند چون با جریان جهانی علم همسو بودند و به عبارت دیگر با عقل سلیم بشری می‌خواندند. بنابراین یکی از دلایل موفقیت جشنواره فارابی در دوره‌های مختلف از ابتدا تاکنون این بوده که با جریان جهانی علم سازگار بوده است. شاید بومی سازی علوم انسانی بسیار مهم باشد اما همچنان ابهام مفهومی دارد و نیاز به بررسی عمیق‌تر است.

وی با بیان اینکه امروز دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است و بحثش سیاسی و استراتژیک است گفت: گرچه استادانی در حوزه تألیف، ترجمه و سخنرانی تولیداتی دارند که مرجع منابع هستند؛ اما علم سیاسی ما باید وارد جریان جهانی دانش شود. برخی از کسانی که فریاد بومی سازی می‌زنند به دلیل ضعیف روش شناسی خود و عدم حضور در مجامع جهانی معتبر چنین حرفی می‌زنند.

منبع : خبرگزاری مهر


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار فرهنگی

نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود

نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود
2024-11-21T16:53:56+03:30
کرمانشاه- نماز جمعه این هفته کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام حبیب الله غفوری در مسجد جامع کرمانشاه برگزار می‌شود.

مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد

مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد
2024-11-21T13:13:58+03:30
مجلس عزای حضرت فاطمه زهرا (س) در  هیئت‌ثارالله‌زنجان (رهروان امام و شهدا) با سخنرانی حجت‌الاسلام حلوائیان و با مدّاحی حاج مهدی رسولی برگزار می شود.

بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد

بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد
2024-11-21T13:13:58+03:30
با توجه به برگزاری لیگ کشوری جت در شهریار به نام شهید مدافع حرم و کنشگر و فعال فرهنگی شهید مصطفی صدرزاده مزین شده است.

برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد

برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد
2024-11-21T13:13:57+03:30
برنامه سخنرانی استاد حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول در تهران (ایام فاطمیه(س)اعلام شد.

آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی

آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی
2024-11-21T13:13:57+03:30
خادمیاران و یاوران رضوی در رویدادی با عنوان «لبنان در پناه امام رئوف (ع)» با اعطای خودرو، طلا، پول نقد و البسه با ارزش تقریبی ۲۵ میلیارد تومان یاری‌رسان مر...

مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه

مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه
2024-11-20T19:13:57+03:30
استاد فلسفه دانشگاه تهران گفت: موضوع تفکیک وجود از ماهیت به زمان بوعلی سینا باز می‌گردد مطرح شد و از این جهت می‌توان به اهمیت سنت اندیشه ایرانی در زیست جهان...

موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است

موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است
2024-11-20T15:53:59+03:30
کتاب «خطابت به مثابه طبابت» با عنوان فرعی «الگوی طبیبانه از تبلیغ دینی با نگاهی به سلوک شیخ حسین انصاریان» به قلم ایمان عباس‌نژاد در انتشارات نگاه معاصر به چ...

 بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد

 بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد
2024-11-20T15:53:59+03:30
محمد مهدی بحرالعلوم، مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم از آغاز به کارهفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن کریم در روز شنبه سوم آذر ماه سال جاری خبر داد.

حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است

حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
2024-11-20T13:27:19+03:30
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی گفت: درحال حاضر جریان مبارک زندگی با آیه‌ها به عنوان یک اقدام ارزشمند در سازمان دارالقرآن الکریم دنبال می‌شود.

قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم

قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم
2024-11-20T13:27:18+03:30
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت:می‌توانیم از ظرفیت نوجوانان دختر نیز در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم؛ چرا که دخترها به لحاظ خلقی و روحی می‌توانند تأثیر بیش...

تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان

تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان
2024-11-20T12:47:18+03:30
آیین‌نامه کمک هزینه تحصیلی حافظان و قاریان ممتاز قرآن کریم و آیین‌نامه هیئت حفظ کرامت چهره‌های شاخص قرآنی در جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی بررسی شد.

حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است

حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
2024-11-20T12:47:17+03:30
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی گفت: درحال حاضر جریان مبارک زندگی با آیه‌ها به عنوان یک اقدام ارزشمند در سازمان دارالقرآن الکریم دنبال می‌شود.

«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود

«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود
2024-11-20T12:33:59+03:30
هفتمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «تحقیقات بازی‌های دیجیتال، گرایش‌ها، فناوری‌ها و کاربردها» با عنوان «بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» برگزار می‌شود.

از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود

از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود
2024-11-20T12:33:59+03:30
 آیین رونمایی از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت فردا پنجشنبه اول آذر ماه از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۲ در سالن همایش مجمع جهانی اهل بیت برگزار می شود.

صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم

صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم
2024-11-20T10:20:38+03:30
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: باید رونق یافتن بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان و نوجوان توسط اقدامات کانون فرهنگی هنری مساجد و ظرفیت‌های موجود در آن را محق...

«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود

«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود
2024-11-20T10:07:17+03:30
نشست «میزبانی جامعه ایران و موج‌های مهاجرهراسی» از سری سلسله نشست های «وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» برگزار می‌شود.

نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟

نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟
2024-11-19T20:40:38+03:30
استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) گفت: به عقیده کانت هیچ چیز نمی‌تواند در برابر حرکت مقاومت کند مگر حرکت مخالف جسم، دیگر و یقیناً حالت سکون آن نیست.

جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است

جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است
2024-11-19T16:13:58+03:30
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ گفت:جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است در حالیکه کار جامعه شناسی بسط و گسترش ایده بنیادین کانت و پرسش از...

کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان

کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان
2024-11-19T16:00:41+03:30
در همایش ملی «ایران همدل به توان هیئت» شهرها و استان های فارس ۲۲ میلیارد به جبهه مقاومت کمک کردند.

نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد

نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد
2024-11-19T16:00:40+03:30
نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن طی برگزاری مراسم قرعه‌کشی تعیین شد.

نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد

نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد
2024-11-19T16:00:40+03:30
استاد فلسفه علم گفت:می‌شود کتاب نقد عقل محض را اینطور خواند که یک تفسیر انقلابی و سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی به ما می‌دهد.

مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد

مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد
2024-11-19T15:47:18+03:30
همزمان با فرا رسیدن ۳۰ آبان روز جهانی فلسفه و با هدف بزرگداشت تفکر فلاسفه ایران و تاثیر آن بر شرق آسیا روایت مستند "حکمت و فلسفه" از سوی رایزنی فره...

سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد

سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد
2024-11-19T15:47:18+03:30
مسئول بنیاد ملی ـ مردمی نهضت پیشرفت بانوان با بیان اینکه امروز هر چقدر عرصه‌ زندگی ثمره حضور بانوان بیش از گذشته خودش را نشان می‌دهد، گفت:هر بانوی ایرانی می‌...

«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود

«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود
2024-11-19T14:40:40+03:30
«نشست ابونصر فارابی»همزمان با روز جهانی فلسفه و روز بزرگداشت فارابی به همت کانون رسالت  سه شنبه ۲۹ آبان ۱۴٠۳ از ساعت ۱۷:۳٠ برگزار می شود.

گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود

گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود
2024-11-19T14:27:18+03:30
با کوشش اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت استان تهران و با مشارکت خیر ماندگار، گردهمایی خیرین قرآنی با محوریت تعامل و شبکه‌سازی میان جامعه خیر و نیکوکار،...

آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند

آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند
2024-11-19T11:07:20+03:30
امام جمعه اهل سنت آق‌قلا گفت: امروز اگر هر فرد مسلمان در راه مبارزه با استکبار جهانی و این رژیم منحوس حرکت کند شاهد نابودی رژیم خواهیم بود.

آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟

آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟
2024-11-19T11:07:20+03:30
لازم به ذکر است امروزه مسئله ازدواج ابعاد گسترده ای دارد و در برخی مواقع، افراد رجوع به استخاره کرده و تصمیم خود را با تکیه به استخاره، قطعی می‌کنند.

برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی

برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی
2024-11-19T10:53:58+03:30
سلسله نشست‌های تحلیل، بررسی و ایده پردازی تولید اثرسینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه برگزار...

مسابقات بین‌المللی قرآن امسال در مشهد مقدس برگزار می‌شود

مسابقات بین‌المللی قرآن امسال در مشهد مقدس برگزار می‌شود
2024-11-19T10:40:38+03:30
چهل و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم همزمان با ایام مبعث پیامبر اکرم(ص) در حرم مطهر امام رضا(ع) برگزار می‌شود.

نشست علمی نوآوری و ابداعات علامه طباطبائی در فلسفه برگزار می‌شود

نشست علمی نوآوری و ابداعات علامه طباطبائی در فلسفه برگزار می‌شود
2024-11-19T10:13:59+03:30
نشست علمی «نوآوری و ابداعات علامه در فلسفه» ۲۹ آبان ماه در دانشگاه شهید بهشتی (ره) برگزار می شود.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)