ضرورت بازگشت به عقلانیت و خردگرایی در میان اندیشمندان و رهبران

به گزارش خبرگزاری مهر، شورای روابط انسانی هند با همکاری چند مؤسسه فرهنگی و دینی، کنفرانسی با عنوان «گفت‌وگوی ادیان برای صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز» (۸ دی‌ماه) با حضور محمدعلی ربانی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو، رهبران و شخصیت‌های دینی و مذهبی چهار کشور بلاروس، مغولستان، پاناما، زامبیا و رهبران دینی هند برگزار کرد.

سوامی شانتاتماندا، دبیرکل شورای روابط انسانی هند و رییس مؤسسه رامکریشنا میشن دهلی‌نو در سخنانی با اشاره به ضرورت‌های تعامل گفت‌وگو محور میان ادیان در دنیای معاصر گفت: صلح به معنای عدم خشونت و درگیری، نتایج محدودی را به دنبال داشته بلکه تلاش‌های ما زمانی بهتر اثر خواهد کرد که عدالت اجتماعی و اقتصادی را بین گروه‌های مختلف جامعه اجرایی کنیم.

دبیرکل شورای روابط انسانی هند افزود: در دنیایی کنونی که افراد مختلف با علایق و اعتقادات مختلف زندگی می‌کنند، زندگی مسالمت‌آمیز نه تنها یک انتخاب اخلاقی است، بلکه برای حیات جامعه نیاز است.

وی همچنین، هدف از برپایی این کنفرانس از سوی شورای روابط انسانی هند را در راستای زندگی مسالمت‌آمیز از طریق گفت‌وگوی بین ادیان خواند و خاطرنشان کرد: در دنیای کنونی با وجود پیشرفت‌های مادی هنوز هم درصد بالایی از مردم جهان خود را مقید به معنویت و مذهب می‌دانند و این گفت‌وگوهای بین مذاهب اثرات خوبی می‌تواند بر جامه و روند همزیستی مسالمت‌آمیز میان آنان در پی داشته باشد.

مولانا عمر الیاسی، رییس سازمان ائمه مساجد کل هند نیز در این کنفرانس، ایمان به پیامبران الهی را بخشی از باورهای اعتقادی مسلمانان برشمرد و انکار انبیاء الهی را مایه نقض ایمان دانست.

وی با اشاره به تنوع مذهبی در هند یادآور شد: مسلمانان قرن‌های طولانی به صورت مسالمت‌آمیز در کنار پیروان سایر ادیان زندگی کرده و این تنوع و تکثر دینی بخشی از فرهنگ و زندگی در هند به شمار می‌رود.

مولانا عمر الیاسی هرگونه تلاش در ایجاد نابردباری و تنش میان مسلمانان و غیر مسلمانان در هند را بر خلاف مصالح این کشور خواند و به ابیاتی از شعر مولانا در اهمیت همدلی و تعامل انسانی، توجه به اصل انسانیت و عشق و محبت به همنوع فارغ از قومیت و مذهب را پیام اصلی اسلام دانست.

وی ابراز امیدواری کرد صلح و سازگاری مذهبی در میان مسلمانان و غیر مسلمانان در هند همچون گذشته ادامه یابد.

آبراهام مسیو، دبیر اجرایی مجمع ملی کلیساهای هند نیز به تشریح صلح و همزیستی انسانی در فلسفه و کلام مسیحی پرداخت.

مانپریت سینگ، از رهبران بودایی هند نیز در سخنانش گفت: رشد تکنولوزی، توسعه مادی و دسترسی بشر به امکانات و زندگی هرگز نتوانسته است او را به آرامش برساند و علیرغم همه رشد ابزارها شاهد افزایش منازعات و چالش‌ها هستیم.

وی در ادامه، این وضعیت را دوری و بی توجهی بشر به پیام اصلی ادیان یعنی عرفان و فاصله گرفتن از ارزش‌های معنوی دانست و یادآور شد: بودیسم رهایی از رنج تعلق مادیات را  و شکل گیری همدلی بر پایه همنوعی و مناسبات انسانی را اساس تعاملات بشری می‌داند.

ربانی، رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو هم در سخنانی، گفت‌وگو را یک امتیاز انسان نسبت سایر حیوانات برشمرد و آن را ناشی از درک عقلانی انسان در پذیرش و تعامل با دیگری برای شکل‌دهی زندگی اجتماعی و همزیستی مسالمت‌آمیز خواند.

وی افزود: این ویژگی مهم بشر امروزه که او را با چالش‌ها و مسائل مشترک بسیاری همانند جنگ و خشونت، بحران محیط زیست، ناسازگاری‌های مذهبی، افراط گرایی روبروست را از آن حیث مهم است که می‌تواند به موضوعات مشترکی جهت تعامل و همفکری ادیان برای یافتن راه‌حل های مشترک برای برون‌رفت از این بحران‌ها تبدیل شود.

ربانی همچنین، اظهار کرد: تمایل اسلام به گفت‌وگو با دیگر پیروان ادیان در قرآن کریم بیان شده که اصولاً از مسلمانان می‌خواهد برای یافتن و تقویت مشترکات و با بیانی استدلالی و احسن به گفت‌وگوی با پیروان دیگر ادیان بپردازند.

رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو یکی از مظاهر جهالت مدرن را خود مطلق‌‎انگاری دانست و گفت: خودمطلق انگاری یعنی اینکه انسان خود را جای خدا می‌نشاند و قضاوت‌های قطعی خود را مقدس شمرده و انجام آنها را فریضه می‌پندارد. امروزه بیش از هر زمان دیگر، جای خردورزی به شدت خالی است و نیاز به بازگشت به عقلانیت و خردگرایی در میان اندیشمندان و رهبران دینی، به ضرورت جای خالی خردوری انکار ناپذیر تبدیل شده است.

وی گفت‌وگوی بین الادیانی را یکی از مهمترین راهکارهای مؤثر در دستیابی به صلح و عدالت بین‌المللی و خروج از چالش‌ها و بحران‌های حاکم بر جهان برشمرد و اظهار کرد: در بسیاری از آموزه‌های ادیان به نحو صریح و یا ضمنی به آن اشاره شده است و توجه ادیان به مقوله گفت‌وگو که بر پایه خردمندی و ویژگی عقلانی بشر شکل می‌گیرد، به سبب نقش آن در شکل‌گیری همفهمی و بازدارندگی‌اش در دورکردن انسان‌ها از خشونت حائز اهمیت بوده و از جایگاه برجسته‌ای در حوزه‌های مهم سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی برخوردار است.

ربانی در ادامه سخنانش، گفت: ایران همواره در طول تاریخ مهد همزیستی ادیان بوده و قدیمی ترین منشور همزیستی ادیان مربوط به فرهنگ و تمدن ایرانی است. جمهوری اسلامی ایران همواره خواستار پیشرفت و تحکیم گفت‌وگوی بین ادیان، تمدن‌ها و فرهنگ‌ها در جهت ایجاد انسجام، صلح و آرامش است.جمهوری اسلامی ایران همواره بر تقویت روابط فرهنگی میان ملت‌ها با رعایت اصل احترام به حاکمیت دولت‌ها تأکید داشته و آمادگی گفت‌وگوهای دینی و فرهنگی است.

رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو با اشاره به تأسیس مرکز گفت‌وگوی ادیان در ایران و فعالیت‌ها و سیاست‌های این مرکز یادآور شد: فراهم‌سازی زمینه‌های تبادل نظر برای دستیابی به فهم مشترک، انجام گفت‌وگویی خلاق و سازنده و هم‌اندیشی درباره مشکلات و معضلات مشترک در زندگی بشر از اهداف و سیاست‌های این مرکز است.

ربانی تأکید کرد: خوشبختانه از سال گذشته گفت‌وگوهای دینی ایران و هند با همکاری آکادمی مطالعات فلسفی هند و مرکز گفت‌وگوی ادیان جمهوری اسلامی ایران آغاز شده و نتایج خوبی بدنبال داشته است.
وی ابراز امیدواری کرد با ادامه این گفت‌وگوها زمینه‌ها و ظرفیت‌های تعامل و همبستگی بین دو ملت ایران و هند بیش از گذشته تقویت شود.

رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو در پایان سخنانش، با اشاره به تنوع و تکثر فرهنگی و مذهبی هند به عنوان یک امتیاز فرهنگی در این کشور و پیشینه همزیستی و تعامل مسالمت‌آمیز مسلمانان و هندوها در این کشور، تداوم این همزیستی مسالمت‌آمیز را برای توسعه و پیشرفت هند ضروری خواند و گفت: امید است مسائل و چالش‌های پیش‌روی مسلمانان این کشور با تعامل و در سازوکارهای نظام متکثر، دموکراتیک و گفت‌وگو محور در هند حل و فصل شود.

آچاریا ویویک مونی، از رهبران جن هند، وینیریبل بهیکو سانگهاسینا، رییس و مؤسس  مرکز بین‌المللی مهابودی برای یوگا لداخ از هند، مولانا محمد اعجاز الرحمن شاهین قاسمی، دبیرکل مؤسسه صلح جهانی دهلی نو، ابراهام  ماتیو، دبیر اجرایی شورای ملی کلیساهای هند، ربی ایزیکل  اسحاق مالیکر، اسقف اعظم دهلی‌نو، نوین سوری، سر دبیر روزنامه اردو زبان دیلی میلاپ، مانپریت سینگ، پژوهشگر و مبلغ مسیحی، خانم جودیث کانگ کاپیجیمپانگا از جمهوری زامبیا، گونچیگ گنبولد، از کشور مغولستان، ریچاردو بیرن از جمهوری پاناما، ویکتوریاس از ونزوئلا و سرگین از بلاروس، از دیگر سخنرانان این مراسم بودند که به تشریح سیاست‌ها و رویکردهای مذهبی خود در خصوص حوزه تعامل و گفت‌وگوی ادیان پرداختند.