میرنیوز
چالش‌های معرفتی و کارآفرینی در رشته‌های الهیات
2023-09-25T14:02:21+03:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم سیدمجید نبوی دانش‌آموخته دکتری الهیات گروه قرآن و حدیث طی یادداشتی به چالش‌های معرفتی و کارآفرینی در رشته علوم قرآن و حدیث پرداخت. وی معتقد است سرفصل‌های آموزشی رشته علوم قرآن و حدیث (و مطالعات دینی) با نیازهای معرفتی و نیازهای بازار کار تطبیق ندارد. این متن را در ادامه می‌خوانیم:
پرده اول بحث: رشته علوم قرآن و حدیث، رشته‌ای است که به صورت عمده دانشجویانی را جذب خود می‌کند که علاقه به علوم و معارف عترت دارند. این امر بسیاری طبیعی و اتفاقاً مبتنی بر نیاز فطری هر فرد مؤمنی است؛ منتها معمولاً این دست دانشجویان به اقتضای سن خود شاید تصوری از آینده شغلی خود نداشته باشند و لذا هر اندازه بر سنّ آنها اضافه می‌شود، نیازمندی‌های مادی و اقتصادی هم سراغ آنها می‌آید. در چنین عرصه‌ای است که شاهدیم دانشجویان دچار اضطراب می‌شوند و تعداد بالایی از آنها از ادامه تحصیل منصرف شده و به رشته‌های درآمدزا گرایش می‌یابند.
اما سؤال اینجاست که آیا متولیان امر به این مسئله توجه دارند یا خیر؟ آیا آنها در وهله اول توانسته‌اند چشم‌اندازی از آینده این رشته به دانشجویان ارائه دهند و در وهله بعد به فکر زمینه‌سازی برای ایجاد شغل این دانشجویان باشند؟ دانشجویانی که با نیاز فطری خود و عمدتاً در سن کم وارد این رشته می‌شوند، امانت‌های گرانقیمتی هستند که باید با تدابیر لازم به فکر آینده شغلی‌های آنها نیز بود که در ادامه این یادداشت به برخی نکات کاربردی اشاره می‌شود.
اما پرده دوم بحث: یکی دیگر از دلایل کمبود شغل برای دانش‌آموخته‌های رشته علوم قرآن و حدیث: عدم تطابق آموزش‌های درسی با نیازهای جامعه و نیازهای بازار کار است. در حال حاضر، سرفصل و محتوای آموزشی رشته علوم قرآن و حدیث به صورت عمده بر روی مباحث نظری و تاریخی و غیرکاربردی متمرکز است، در حالی که جامعه و بازار کار اصلاً به این آموزش‌های تاریخی و غیرکاربردی نیاز ندارد. همچنین در این رشته، هیچ گونه مهارت‌های کاربردی که منجر به شغل شود، آموزش داده نمی‌شود. البته لازم به ذکر است که مسئله عدم تطابق آموزش با نیازهای جامعه و بازار کار یک مشکل اساسی در بسیاری از رشته‌های تحصیلی است که یکی از بزرگترین ظلم‌ها نسبت به دانشجویان است و در جای خود به طورکامل و جامع باید بحث شود؛ اما این مشکل در رشته علوم قرآن و حدیث و رشته‌های معارفی بیشتر است. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت تغییر هرچه سریع‌تر در سرفصل‌ها و محتوای آموزشی این رشته به منظور تناسب بیشتر با نیازهای جامعه و بازار کار است. البته ذکر این نکته ضروری است که منظور نگارنده حذف کلی مباحث علوم قرآن و حدیث نیست بلکه می‌توان مجموعه این دروس را به نیمی از واحدهای رشته تقلیل داد و نیم دیگری از آن را بر اساس نیازهای جامعه طراحی کرد و مهارت های مفیدتر و بهتری در سرفصل‌ها گنجاند.
در ادامه به توضیح بیشتر این موضوع(عدم تطابق محتوا با نیازهای بازار کار) پرداخته می‌شود:
ضرورت نگاه معرفتی و کارآفرینی
به نظر می رسد ابتدا باید نیازهای جامعه را در حوزه علوم قرآن و حدیث احصاء کرد، سپس بر اساس آن دروسی را طراحی کرد. طراحی دروس نباید بدون توجه به جامعه و نیازهای آن باشد؛ در کنار نیازهای ایمانی، معرفتی و نیازهای روحی که با منبع نورانی قرآن و وحی فراهم می‌شود، باید به فکر بازار کار هم بود. برای تأمین شغل و ایجاد فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان، آموزش مهارت‌های عملی و کاربردی لازم است. برنامه‌های درسی می‌توانند با اضافه کردن درس‌ها و موادی که به توسعه مهارت‌های کاربردی مرتبط با حوزه قرآن و حدیث کمک می‌کنند، ارتقاء یابند. درباره مهارت‌های کاربردی برای دانشجویان علوم قرآن و حدیث باید بسیار اندیشید تا موارد خوب و و مناسبی را برای آن پیدا کرد که خود این کار یک پروژه بزرگی است؛ اما برای مثال برخی از مهارت‌ها و دانش‌های کاربردی نظیر آموزشِ پژوهش و انواع روش‌های تحقیق، مهارت‌های نگارشی، مهارت روش تدریس و مهارت یادداشت‌نویسی برای خبرگزاری‌ها و مهارت‌های کامپیوتری و دیجیتالی، انوع روش‌های تحلیل داده‌ها، و مهارت‌های ارتباطی و تیمی، مهارت ترجمه متون و غیره را که کمی کاربردی‌تر هستند، می‌توان در برنامه‌های آموزشی قرار داد؛ البته می‌توان اذعان داشت این رشته نتوانسته نیازهای معرفتی دانشجو را فراهم کند.بسیاری از دوستانی که با رویکرد معرفتی وارد این رشته می‌شوند، ناراضی‌اند، چرا که آن معارفی را که به دنبال آن بودند، در این رشته نیافتند. این امر هم نشان می‌دهد در طراحی رشته به نیازهای معرفتی هم توجه کافی نشده است که البته درجای خود و در یادداشتی دیگر بررسی خواهد شد.
تغییرات در نیازهای جامعه
در گذشته اگر یک آیه یا یک حدیث خوانده می‌شد یا یک اطلاعات کوتاهی درباره یک مبحث دینی ارائه می‌شد؛ هم گوینده و هم شنونده به آن اکتفا می‌کرد، اما امروزه نیازهای جامعه به محتوای آموزشی در حوزه‌های مختلف دینی و اخلاقی تغییر کرده است. افرادی که به دنبال محتواهای دینی و ارتقای اخلاق و ارزش‌های دینی در زندگی روزمره هستند، محتواهای خلاق و دارای نوآوری را می‌خواهند. بنابراین باید به تولیدمحتواهای غنی‌تر از گذشته فکر کرد. البته منظور از محتوای دینی مراسم‌ها و مناسک نیست.
به طور کلی باید گفت که انواع مهارت‌های ارائه محتوای دینی به شکل‌های متنوع مثل بستر رسانه‌های اجتماعی، خبرگزاری‌ها و وب‌سایت‌ها و غیره و نیز ارتقای فهم عمومی از مفاهیم پایه‌ای و اصولی و مهم طبق قرآن و روایات عترت، نیازهایی هستند که در آموزش و سرفصل‌های وزارت علوم در رشته علوم قرآن و حدیث توجه کافی نشده است.
* ارزیابی و بازخورد مداوم: برای بهبود مستمر آموزش در رشته علوم قرآن و حدیث، نیاز است تا فرایند ارزیابی و بازخورد مداوم در نظر گرفته شود. این ارزیابی می‌تواند شامل بازخورد از دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و غیره باشد و براساس آن اقداماتی برای بهبود کیفیت آموزش انجام شود.
* ارائه تحقیقات و پژوهش‌های متناسب با نیازهای جامعه: تحقیقات و پژوهش‌های آکادمیک متناسب بانیازهای جامعه در حوزه قرآن و حدیث می‌تواند به ارتقای آموزش و اصلاح تطابق سرفصل‌های درسی با نیازهای جامعه و بازار کار کمک کند. تحقیقات و پژوهش‌ها می‌توانند به شناخت بهتر نیازها و مشکلات موجود و ارائه راهکارهای عملی و کاربردی منجر شوند.
* همکاری با دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی بین‌المللی: برقراری همکاری با دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی بین‌المللی می‌تواند امکان دسترسی به تجربیات و دانش‌های جدید را فراهم کند و تطابق آموزش با نیازهای جهانی را بهبود بخشد.
* ضرورت توجه به فناوری اطلاعات و تکنولوژی: تغییرات سریع تکنولوژی در دنیای امروز نیاز به ارتقای مهارت‌های دیجیتالی و استفاده از ابزارهای مدرن در آموزش، تحقیق و غیره را دارد؛ اما توجهی به این مسائل در سرفصل‌های آموزشی نشده است. فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث باید توانایی استفاده از ابزار جدید و تکنولوژی جدید را داشته باشند. برای ایجاد تطابق بیشتر، می‌توان برنامه‌های درسی را به نحوی تنظیم کرد که آموزش تکنولوژی‌های جدید در آنها جایگاه خود را داشته باشد.
* ترویج کارآفرینی: تشویق و آموزش دانشجویان به کارآفرینی و ایجاد کسب و کارهای مرتبط با قرآن و حدیث می‌تواند به کاهش کمبود شغل در این رشته کمک کند. دانشگاه‌ها و مؤسسات مذهبی می‌توانند دوره‌هایی را برای آموزش مهارت‌های کارآفرینی و مدیریت کسب و کار مرتبط، برگزار کنند.
* نیاز به توسعه مهارت‌های ارتباطی و تیمی در موضوعات مربوط به قرآن و حدیث: در بازار کار امروز، مهارت‌های ارتباطی و توانایی کار در تیم‌های کاری بسیار اهمیت دارند. فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث باید بتوانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند و در تیم‌های کاری به عنوان عضو مؤثر شرکت کنند. آموزش مهارت‌های ارتباطی و کار تیمی در برنامه‌های درسی این رشته می‌تواند به ایجاد تطابق بیشتر کمک کند.
با توجه به مسائل مطرح شده، اصلاح برنامه‌های درسی، ایجاد فرصت‌های کارآفرینی و ارتقای مهارت‌های کاربردی می‌تواند به بهبود وضعیت شغلی فارغ‌التحصیلان این رشته کمک کند برای تأکید می‌گوییم ابتدا باید انواع نیازهای جامعه مثل نیاز شغلی، معرفتی و غیره استخراج شود، سپس بر اساس آن برنامه‌ریزی و طراحی درس کرد.
به طور کلی می‌توان گفت:
بنابراین بازنگری جدی در سرفصل‌ها و محتوای آموزشی این رشته برای هماهنگ‌سازی با نیازهای عصر حاضر، اجتناب‌ناپذیر است. این امر مستلزم همکاری دانشگاه‌ها، وزارت علوم و صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف است.در نهایت، ترکیب این راهکارها و تلاش مشترک از سوی دانشگاه‌ها، اساتید، دانشجویان و افراد مرتبط و مسئول، می‌تواند به بهبود تطابق آموزش در رشته قرآن و حدیث با نیازهای جامعه و بازار کار منجر شود.
انتهای‌پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز حدیث قرآن
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
ابوالقاسمی: تربیت مستمع قرآن همسان با تربیت قاری و حافظ لازم است
داستان‌های عاشورایی نویسنده جوان درباره شهدای جوان قیام کربلا
نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود
مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد
بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد
برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد
آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی
مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه
موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است
بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد
حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم
تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان
حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود
از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود
صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم
«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود
نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟
جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است
کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان
نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد
نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد
مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد
سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد
«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود
گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود
آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند
آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟
برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی
