میرنیوز
میرکیانی: انتقال تجربه کهنسالان در شب یلدا، موجب پایداری فرهنگی می‌شد
2019-12-18T05:21:04+03:30
به گزارش خبرنگار فرهنگ عمومی، روزی روزگاری، هنوز فضای مجازی این قدر ما را به خود مشغول نکرده بود و گروه‌های فامیلی و دوستان در قالب گروه‌های شکل نگرفته بود. محفلی وجود داشت که شب‌ها بعد از صرف شام، اغلب در سرسرای خانه‌ها و گاه در محافل دیگر از سوی اهالی فامیل یا دوستان برگزار می‌شد و ضمن گفت‌وگوی چهره به چهره، با فعالیت‌های مفرح و هنری همراه بود. سنتی کاملاً ایرانی که ما را یاد بزرگ‌ترها و در کنار آن، گرمای کرسی و تنقلات خاص آن روزها می‌اندازد و ابیات شاهنامه و قصه‌ها و مثل‌ها را برایمان تداعی می‌کند؛ سنتی به نام شب‌نشینی.
چند وقت قبل محمد میرکیانی نویسنده کتاب «قصه‌های شب چله» مهمان فارس بود. البته در آن گفت‌وگو از «حکایت‌های کمال» گفت و درباره کتاب و سریالی به این نام صحبت کرد. ما در کنار آن مصاحبه، با او درباره سنت شب‌نشینی جامعه و از مراسم «قصه‌گویی» به عنوان یکی از سرگرمی‌های رایج در شب‌نشینی در کنار کتابخوانی، خاطره‌گویی، پرسش و پاسخ، چیستان‌های رایج، بافندگی پوشاک زمستانی و غیره هم صحبت کردیم تا همزمان با جشنواره قصه‌گویی کانون و در آستانه شب یلدا، تقدیم شما کنیم.
آقای میرکیانی! چرا سنت شب‌نشینی این سال‌ها رنگ باخته است؟
چرایی این امر به گسترش زندگی شهری باز می‌گردد. این روزها ارتباطات در کلانشهرها و شهرهای بزرگ دشوار شده است و خانواده‌ها دسترسی آسانی به هم ندارند. به همین دلیل هم رنگ و بوی شب‌نشینی و قصه‌گویی دیگر به مشام نمی‌رسد.
چرا قدیمی‌ها در شب‌نشینی‌ها اصرار به قصه‌گویی داشتند؟
یکی از اتفاقات مهمی که در قصه‌گویی می‌افتاده، انتقال فرهنگ بین نسلی بوده است. نسل‌های گذشته در این شب‌نشینی‌ها فرهنگ خود را به نسل های بعدی منتقل می‌کردند. آداب و رسوم، سنت‌ها، رسم‌ها، علایق و باورها از این طریق به همدیگر منتقل و همین باعث پایداری فرهنگی می‌شده است.
نکته دیگر هم پربار شدن گنجینه واژگان کودکان و نوجوانان بوده است. نسلی که به اندازه کافی واژه در اختیار داشته باشد، در ارتباطات کلامی و بین فرهنگی دچار مشکل نمی‌شود. الان نسل فرزندان ما گرفتار فقر واژگان فرهنگی است. به همین دلیل وقتی گنجینه واژگانی گسترده نداشته باشیم، این فقر رخ می‌دهد.
خب! فضای مجازی می‌تواند این کار را برای نسل جوان انجام دهد.
فضای مجازی نمی‌تواند در این پربار کردن گنجینه واژگان به ما کمک کند. علتش هم این است که وقتی در شب‌نشینی‌ها برای هم قصه می‌گوییم، کلمات به زبان می‌آید و احساس و عاطفه هم به مخاطب منتقل می‌شود. احساس و عاطفه همان چیزی است که ما در زندگی امروزی بدان نیاز داریم. در نظر داشته باشید ارتباط و بیان عواطف در این شب‌ها دو سویه بوده و کسی که صحبت می‌کرده و کسی که می‌شنیده، در تعامل هم بودند؛ یعنی احساس و عواطفشان به بهانه قصه و شب‌هایی که در کنار هم سپری می‌شده، تبادل صورت می‌گرفته است.
متأسفانه زندگی امروز شهری این موهبت را از ما گرفته و فضای مجازی انسان را به سمت و سویی می‌برد که شب‌نشینی و قصه‌گویی‌ها از نوع کهن با بیان عواطف را به فراموشی می‌برند و این بسیار خطرناک است. اگر این ادامه پیدا کند در حقیقت چیزی غیر از فرهنگ ما جایگزین ذهن کودکان و نوجوانان می‌شود.
آیا قصه‌گویی عوایدی برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها داشته یا دارد؟
قصه‌گویی برای کسی که این کار را بر عهده گرفته، پدر، مادر و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها فقط گذران وقت نیست. خود قصه‌گو هم احساس آرامش می‌کند. بنابراین تفاوت بین فضای مجازی و قصه‌گویی، در چهره به چهره بودن است. هم کسی که آن را می‌شنود، لذت می‌برد و هم کسی که قصه را تعریف می‌کند، احساس خوبی پیدا می‌کند. توجه داشته باشیم ابزار قصه‌گویی یک هنر کاملاً کم‌هزینه و بومی با تأثیرات اخلاقی و فرهنگی گسترده و ماندگار است. خانواده‌ها می‌بایست با مطالعه و تمرینات مستمر و پیگیر این سنت را در کشور احیا کنند. اگر مدتی این اتفاق بیفتد به طور قطع، ثمرات این تلاش فرهنگی هم دیده خواهد شد.
در این شب‌نشینی‌ها بیشتر چه قصه‌هایی گفته می‌شد؟
بیشتر قصه‌های مذهبی و شاهنامه گفته می‌شده؛ از نبردهای امیرالمؤمنین (ع) تا دیگر متون مذهبی مثل آثار شیخ عباس قمی که بافت و ساختار داستانی داشته و در کنار اینها قصه‌های عامیانه، فولکلور، قرآن و... بوده که به نوعی بنا بر سلیقه و توانمندی قصه‌گو صورت می‌گرفته است.
کدام قسمت قصه‌ها از مخاطب بیشتری برخوردار بوده است؟
قصه‌های عامیانه و فولکلور معمولاً مورد توجه مخاطبان قرار می‌گرفته است.
نقل شیوه قصه‌گویی در این شب‌نشینی‌ها به چه صورتی انجام می‌گرفته؟
خانواده‌ها مخصوصاً شب‌های پاییز که بلند بوده، دور هم برای صله رحم جمع می‌شدند. شامی ساده می‌خوردند، میوه و تنقلات میل می‌کردند و در کنار آن، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها قصه می‌گفتند. گاهی حتی خاطرات روزمره خود را برای هم تعریف می‌کردند. بسیاری از این خاطرات منبع تجربیات زندگی است. جوانان را نصحیت، مشکلات زندگی را مطرح و کنار اینها گره‌گشایی و راهنمایی می‌کردند.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری فارس
کلمات کلیدی : میرنیوز سنت شب‌نشینی قصه پاییز شاهنامه آداب و رسوم فضای مجازی فولکلور عامیانه محمد میرکیانی فرهنگ عمومی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
ابوالقاسمی: تربیت مستمع قرآن همسان با تربیت قاری و حافظ لازم است
داستان‌های عاشورایی نویسنده جوان درباره شهدای جوان قیام کربلا
نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود
مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد
بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد
برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد
آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی
مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه
موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است
بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد
حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم
تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان
حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود
از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود
صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم
«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود
نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟
جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است
کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان
نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد
نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد
مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد
سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد
«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود
گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود
آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند
آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟
برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی
