میرنیوز
شهید بهشتی و فاجعه هفتم تیر به روایت قلم
2023-06-27T15:01:02+03:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تیر ماه سال 1360 یکی از پر حادثه‌ترین ماه‌های انقلاب اسلامی است. در این سال منافقین و گروهک‌های تروریستی که با اخراج و عزل بنی صدر خود را در انزوا می‌دیدند، نقاب از چهره برداشتند و دست به جنایات هولناکی زدند؛ با این تصور که شجره نورسته انقلاب را تحت تأثیر قرار دهند.
در شبانگاه 7 تیر 1360 آیت الله سیدمحمد حسینی بهشتی، رئیس وقت دیوان عالی کشور و بیش از72 نفر از مقامات و چهره‌های برجسته سیاسی از جمله چهار وزیر، چند معاون وزیر، 27 نماینده مجلس و جمعی از اعضای حزب جمهوری اسلامی که از بهترین یاران انقلاب بودند، در فاجعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در تهران به شهادت رسیدند.
این حادثه 6 روز پس از عزل بنی صدر از ریاست جمهوری صورت گرفت. سه روز قبل از وقوع این حادثه، محمد جواد قدیری، عضو کادر مرکزی سازمان مجاهدین خلق و طراح اصلی انفجار مسجد ابوذر که در آن آیت الله خامنه‌ای، مورد سوءقصد قرار گرفت، به دوستان خود با اطمینان خبر داده بود که «روز هفتم تیر» کار یکسره خواهد شد.
آیت الله دکتر بهشتی که مهمترین شهید این فاجعه بود، از شخصیت‌های طراز اول و موثر انقلاب اسلامی بود. وی در جریان انقلاب و استقرار پایه‌های نظام جمهوری اسلامی در ایران، نقش مهمی داشت و از یاوران اصلی حضرت امام خمینی (ره) بود.
شهید بهشتی همچنین در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از نیرو‌های انقلابی، پایه‌گذاری دستگاه قضایی اسلامی، مقابله با نیرنگ‌های لیبرال‌ها و ایستادگی در برابر توطئه‌های آمریکا، در صف اول مبارزان جای داشت.
به تعبیر امام خمینی (ره) بهشتی همچون یک ملت بود و حتی شهادتش هم برای اسلام، انقلاب و ایران، برکات فراوانی داشت که مهمترین تاثیر آن افشای ماهیت واقعی و ضد مردمی منافقین و اثبات حقانیت پیروان خط امام (ره) بود.
حضرت امام خمینی (ره) پس از شهادت بهشتی، او را یک فرد مجتهد، متدین و علاقمند به اسلام و ملت توصیف کردند و یادآور شدند آنچه بیش از شهادت ایشان تأثرآور است، مظلومیت ایشان است.
امروز 42 سال از شهادت شهید بهشتی و 72 تن از یارانش می‌گذرد، در طول این 42 سال آثار متعددی درباره شهید بهشتی، اندیشه‌ها، تفکرات و بیانات ایشان، 72 شهید دیگر این حادثه و بررسی زوایای واقعه هفتم تیر، و... منتشر شده است، در این گزارش تلاش داریم تا به معرفی برخی از مهمترین آثار منتشر شده در این زمینه بپردازیم.
بخشی از کتاب‌ها به زندگی نامه شهید بهشتی پرداخته‌اند، برخی به بررسی زوایای مختلف واقعه هفتم تیر اشاره دارد و برخی به اندیشه‌ها و آراء شهید بهشتی. در این میان حجم زندگی‌نامه‌ها پرشمارتر از سایر موضوعات است.
مهمترین کتاب‌های منتشر شده درباره شهید بهشتی و واقعه هفتم تیر به شرح ذیل است:
بررسی مبانی فکری آیت‌الله شهید دکتر بهشتی، نشر بقعه، 1377
در اول و دوم دی‌ماه سال هزار و سیصد و هفتاد و شش گردهمایی علمی دو روزه‌ای با عنوان «سمینار تبیین اندیشه‌های شهید مظلوم آیت‌الله بهشتی، ره» به ابتکار مدیریت دانشگاه شیراز، نهاد نمایندگی رهبری، با همکاری بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله بهشتی، ره، در شیراز برگزار شد.
گردهمایی مذکور به منظور شناخت منزلت شخصیت شهید بهشتی تشکیل شده بود. مقصود این بود که این بار به ایشان از زاویه‌ای متفاوت نگریسته شود. این بار باید غبار مظلومیتی دیگر از این چهره آشنای ناشناخته زدوده و گامی در جهت معرفی اندیشه‌های گرانبار آن اندیشمند فرزانه برداشته شود.
این کتاب شامل گزیده‌ای از پیام‌ها، گفتارها، و نوشتارهای ارائه شده در این گردهمایی است.
شهید بهشتی و آموزش و پرورش، انتشارات مدرسه ، 1387
انتشارات مدرسه این کتاب را به سفارش بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در سال 1387 در 364 صفحه منتشر کرده است.
یک از نقش‌های اساسی و ماندگار شهید دکتر بهشتی، که تا حد زیادی کمرنگ و یا حتی پنهان مانده و یا تحت‌الشعاع مسئولیت‌های کلان مزبور قرار گرفته است ولی با این حال حاکی از تیزبینی و نگرشی عمیق و راهگشا برای حل مشکلات اصلی جامعه است، حضور در عرصه آموزش و پرورش و بالاخص حضور در حوزه برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی است. قطعاً ایفای چنین نقشی حساب شده و از سر آگاهی بوده و با قصد و هدف معین صورت گرفته است که بازخوانی و واکاوی آن در شرایط کنونی کشور اهمیت و برجستگی جایگاه نهاد آموزش و پرورش را در توسعه و اعتلای کشور نمایان‌تر خواهد ساخت و باعث جلب توجه بیشتر شخصیت‌های علمی، مسئولان سیاسی و اجرایی و نیز افکار عمومی به این نهاد بنیادین خواهد شد.
اسلام و مقتضیات زمان، صدیقه قاسمی، 1383
بررسی زندگی شهید آیت‌الله سید محمد بهشتی و ابعاد گسترده آن یا به عبارتی پرداختن به سیره عملی ایشان با رویکردهای مختلف، قابل تحقیق و تحلیل است. با توجه به عنوان این کتاب، مهمترین محوری که در بررسی سیره عملی شهید بهشتی مد نظر قرار گرفته این است که وی در مباحث نظری دیدگاه‌هایی روشن و تعریف‌شده در پیوند بین سنت و تجدد مطرح نموده و در حیطه عمل نیز، تمامی اعمال و رفتار ایشان دربرگیرنده آن است.
در این کتاب زندگی شهید بهشتی در سه مرحله مورد توجه قرار گرفته است: از تولد تا قم، از قم تا هامبورگ، از هامبورگ تا انقلاب اسلامی.
این کتاب که ویرایش‌شده یک پایان‌نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد است می‌کوشد نگاه شهید بهشتی را در عرصه چگونگی و ابعاد تعامل دین اسلام ـ به عنوان مجموعه‌ای وحیانی و ثابت ـ با یافته‌های دانش بشری ـ به عنوان مجموعه‌ای دگرگون شونده ـ بکاود. نظام اجتماعی برآمده از اندیشه‌های شهید بهشتی مبتنی بر پاسخی خاص به این پرسش بنیادی است.
بازگشت «از» بهشتی، بازگشت «به» بهشتی، محمد سروش محلاتی، نشر نهادگرا، 1396
این کتاب شامل سلسله مقالات حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی درباره شهید بهشتی و آراء و سنت های فکری و عملی ایشان در عرصه های گوناگون اسلام شناسی، وظایف، شئون و حریت صنفی روحانیت، قانون اساسی، مسائل قوه قضاییه و حکومت اسلامی است.
نویسنده با بررسی و ارزیابی اندیشه شهید بهشتی در قانون اساسی در صدد یافتن پاسخ این پرسش است که نسبت ما با آن اندیشه‌ها چیست؟ در کجا از آنها بازگشت کرده‌ایم و چگونه می‌توان به آنها بازگشت؟
آزادی مترقی در اندیشه شهید بهشتی، رحمت مهدوی، نشر نهادگرا ، 1395
این کتاب به آرای شهید بهشتی در باب آزادی پرداخته است.
بنیان‌های اندیشه سیاسی شهید بهشتی در گفتمان انقلاب اسلامی، هادی ابراهیمی کیاپی،سیدمحمد جواد قربی انتشارات سروش ، 1400
در معرفی این کتاب آمده است: «بازسازی اندیشه دینی یکی از مؤلفه های اساسی گفتمان دینی۔ سیاسی ایران معاصر به شمار می آید که در جهت تجدید حیات دینی و کارآمدتر کردن دین صورت پذیرفته است. این بازسازی متضمن اهدافی چون تعمیم اندیشه دینی برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی، همانند کردن آن با مقتضیات زمان و بهره گیری از توانمندی های دین برای مبارزه با استبداد داخلی و سلطه خارجی است. گسترش دامنه این بازشناسی در میان اندیشمندان شیعی ایران نقطه عطفی در تحولات فکری و عملی تاریخ معاصر ایران است. منظور از بازسازی فکر دینی، تلاش هایی است که برای کارآمدتر کردن دین و تجدید حیات آن صورت پذیرفته و آثار عمیقی برتفکرو شاکله روحانیت معاصر شیعه برجای گذاشته است.
اندیشه‌های مترقی متفکران اسلامی و علی‌الخصوص شهید بهشتی کهنه و منسوخ نمی‌شوند بلکه می‌توانند راهنما و چراغ راه آیندگان باشند و متفکران جدید بر اساس فهم جدید خویش، بر غنای آنها بیفزایند، متفکران نسل‌های نو می‌توانند برداشت‌های نوین از منابع اصیل دینی ارائه دهند؛ اما این به معنای نفی اندیشه‌های متفکران گذشته نیست.»
او یک ملت بود: خاطراتی از شهید سیدمحمد حسینی‌بهشتی؛ محمدعلی صمدی، انتشارات یا زهرا(س)
این کتاب از سری مجموعه «یاران ناب است» که با گردآوری خاطرات دوستان و همراهان شهید بهشتی به شرایط سخت سال‌های آخر زندگی وی می پردازد. در این کتاب 40 روایت از زندگی و شهادت ایشان ذکر شده است و کتاب دارای بخش‌هایی چون تولد، مبارزات و حضور ایشان در آلمان، تشکیل حزب جمهوری، ریاست دیوان عالی کشور، شورای انقلاب، عوامل و نحوه ترور و صیت نامه است.
جراید، مطبوعات، سخنرانی ها و خاطرات شفاهی از منابع مورد استفاده در کتاب هستند. در این بین مقدمه کتاب نیز خواندنی است، زیرا بخشی از اطلاعات در مقدمه پرداخته شده است.
تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر 1360، زهرا صادقی، مرکز اسناد انقلاب
این کتاب یکی از کتاب‌های مجموعه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی است که به یکی از بزرگترین اتفاقات تاریخ ایران می‌پردازد.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای تبیین و تشریح بیشتر حوادث تاریخ انقلاب اسلامی‌انجام پژوهشی براساس خاطرات شفاهی تحت عنوان «تاریخ شفاهی حادثه‌ی هفتم تیر 1360 »را در دستور کار خود قرار داد .
زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم شهید آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی/ 1394
پیش‌گفتار این کتاب به قلم دکتر مهدی محقق است که مؤلف در آن به طور اجمال به شرح حال شهید آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی و ویژگی‌های علمی و اخلاقی او پرداخته است. در ادامه مقالاتی از خود دکتر بهشتی، خانواده وی و پژوهشگرانی که به نوعی با او آشنا یا مرتبط بوده‌اند، آمده است.
«تابستان سوم» ، رحیم زریان، انتشارات اطلاعات
کتاب «تابستان سوم» سرخ سروده‌های شاعران عصر انقلاب در سوگ شهید آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی است.
در این دفتر 68 شعر از 53 شاعر (به شماره سال‌های زندگی کوتاه اما پر ثمر شهید بهشتی) آورده شده است، به همین دلیل تفاوت در زبان و فرم، امری کاملاً طبیعی است؛ غزل، مثنوی، رباعی، چارپاره و قصیده، هر یک اقتضائات خود را دارد با ماهیتی متفاوت که به سبب تفاوت در سبک، امری است خواه ناخواه و اجتناب‌ناپذیر، بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی، افتخار دارد با این یادداشت کوتاه از گردآورنده محترم که این مجموعه حاصل انتخاب و زحمات اوست و همچنین از ناشران گرامی این اثر قدردانی خود را اعلام دارد…
در این کتاب اشعاری از رضا اسماعیلی، قیصر امین‌پور، مهرداد اوستا، ساعد باقری، عباس خوش‌عمل، احد ده‌بزرگی، فاطمه راکعی، حمید سبزواری، احمد عزیزی، مشفق کاشانی، ثابت محمودی، نصرالله مردانی، سلمان هراتی، حمید هنرجو و… به چاپ رسیده است.
نگاهی دوباره (بازخوانی اندیشه‌های قرآنی شهید آیت الله دکتر بهشتی)، دانشگاه مفید
در میان، آثار شهید بهشتی دو دوره درس‌گفتارهای تفسیر قرآن، یکی در دورة تصدی مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ (1349-1344) و دیگری پس از بازگشت و پیش از تعطیل شدن جلسات «مکتب قرآن» توسط ساواک در سال 1355، حائز اهمیت ویژه‌ای است. درس‌گفتارهای مربوط به دورة اقامت در آلمان، سوره‌های منتخب قرآن را در برمی‌گیرد و درس‌گفتارهای مربوط به «مکتب قرآن»، از ابتدای قرآن آغاز و به تفسیر آیات 102 تا 110 سوره آل عمران و بحث مبسوط امر به معروف و نهی از منکر خاتمه می‌یابد. افزون بر این، باید به درس‌گفتارهایی مراجعه کرد که در زمینه موضوعات خاص با محوریت قرآن ایراد شده است، مانند سلسله مباحث حق و باطل از دیدگاه قرآن. نوشتارها، گفتارها و گفت‌وگوهای متعدد دیگری نیز در این زمینه از شهید بهشتی باقی مانده است که با نمونه‌هایی از آن در این کتاب آشنا خواهید شد.
کتاب حاضر دارای دو بخش متمایز است. در بخش نخست، پنج اثر کوتاه از شهید بهشتی را مشاهده می‌کنید که به مباحث شهید بهشتی درباره موضوعات مرجعیت قرآن، روش برداشت از قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و کوششی نو در راه شناخت تحقیقی اسلام اختصاص دارد.
بخش دوم کتاب از هشت مقاله درباره «اندیشه قرآنی شهید بهشتی» است.
زندگی و مبارزات شهید آیت الله بهشتی، علی کردی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1385
این کتاب با بهره گیری از انبوه منابع مختلف سیر زندگانی و مبارزات شهید بهشتی را تشریح کرده است. مباحث حول دو محور عمده تلاش شهید بهشتی برای ایجاد نظام اسلامی و کوشش ایشان برای تحکیم پایه‌های آن سازماندهی شده است. بخش نخست کتاب، زندگانی و فعالیت‌های ایشان را تا پیروزی انقلاب اسلامی در بر می‌گیرد: محیط پرورش و تحصیل، فعالیت‌های علمی ـ فرهنگی و سیاسی و ویژگی‌های اخلاقی ایشان موضوعات عمده بحث هستند که به گونه‌ای در خور فهم ارائه شده‌اند.
بخش پایانی وقایع بعد از پیروزی انقلاب را در می‌گیرد: مدیریت سیاسی ایشان پس از پیروزی انقلاب در حزب جمهوری اسلامی، آغاز تضاد و درگیری‌ها با عناصر ضد انقلاب و تحلیل واقعه 7 تیر 1360 و پیامد‌های آن برای انقلاب، محور‌های عمده ی بحث را تشکیل می دهند.
در طول 42 سال گذشته پس از واقعه هفتم تیر سال 1360 کتاب‌های پرشماری درباره شهید بهشتی و این واقعه منتشر شده است که معرفی همه آنها در این مقال نمی‌گنجد، در ادامه به معرفی فهرست‌وار برخی دیگر از این کتاب‌ها می پردازیم.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز جمهوری اسلامی ایران شهید بهشتی کتاب و ادبیات
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
پیام تبریک برخی نهادهای فرهنگی درباره موشک‌باران اسرائیل
برای «بی‌بدن» و مفهومی به نام تعارضات اجتماعی
اگر مقابل دشمن شل بگیریم مشکل حل می شود؟ + صوت
«بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند
بیانیه انجمن سینمای جوانان درباره پاسخ پهپادی و موشکی ایران
آخرین وضعیت گوینده رادیو در بیمارستان
هنرمندان درباره «وعده صادق» چه نوشتند؟
نمایش‌های کودک و ایرانی رونق‌بخش سالن‌های دولتی
تکلیف سریال رضا شفیعی‌جم روشن شد
تولید فصل دوم «سرزمین شعر» با ایده‌هایی جدید و پخته‌تر
دیپلماسی میان ایران و تاجیکستان مبتنی بر عشق است
افزایش حقوق ایثارگران در سال ۱۴۰۳ چقدر خواهد بود؟
دیدگاه قرآن درباره توان یهودیان اسرائیل در برابر رقیب
یاسینی رکورددار کنسرت در سال ۱۴۰۲ / در مسیر همایون یا یگانه
صادرات نوشت‌افزار ایرانی کلید خورد
قانون عفاف و حجاب برای همه مردم لازم‌الاجرا شد
تلاطم در بازار ظهیرالاسلام/ قیمت کاغذ تحریر افزایش یافت
سهم ۴۹درصدی تمساح خونی از گیشه تعطیلات/ پرویزخان درجا زد
شاعرانی که خود را "عطار" جا زدند
«محفل» بدون سلبریتی با خلاقیت و یک شبِ صدمیلیونی!
مهرداد صدقی با "آبنبات لیمویی" به نمایشگاه می‌آید
عملیات اجرایی آماده‌سازی نمایشگاه کتاب تهران آغاز شد
دژهای پوشالی یهود به دادشان نرسید
حمایت شاعران از "وعده صادق" ایران
گنبد آهنین چه می‌داند از صریر قیامت سجیل
جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟
شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم
بهترین دعاها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)
"پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!
ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد
