میرنیوز
اسلامی سازی علوم انسانی؛ تغییر در ماهیت یا هویت؟
2020-02-09T10:54:18+03:30
به گزارش خبرگزاری مهر، کرسی علمی- ترویجی «اسلامیت تغییری در ماهیت یا هویت علوم انسانی» توسط گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سالن فرهنگ پژوهشگاه دفتر قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام قاسم ترخان در ابتدای ارائه مطالب خود با طرح این سوال که آیا در فرایند اسلامی سازی علوم انسانی، ماهیت این علوم تغییر می‌یابد یا صرفاً با حفظ ماهیت شاهد تغییراتی در هویت آنها خواهیم بود؟ اظهار داشت: پاسخ برخی از موافقان علم دینی به این پرسش آن است که ماهیت و ذات علم، در علم دینی تغییر نمی‌یابد، و تنها در هویت آن تغییراتی پدید می‌آید؛ تغییر هویت مانند آن است که بخواهیم ناخالصی‌های آب را تصفیه و آن را سالم یا شیرین کنیم و تغییر ماهیت مانند آن است که با تغییر یکی از عناصر آب، آن را به گاز تبدیل کنیم.
وی افزود: این دیدگاه معتقد است که کاشفیت، عینیت و عقلانیت را از اوصاف ذاتی و اصلی علم می‌باشد و آنچه در دینی شدن تغییر می‌یابد هویت و جهت‌داری علم است. به عبارت دیگر؛ دینی یا سکولار شدن علم از عناصر و ویژگی‌های متغیر و وابسته می‌باشد همانگونه که حقیقی یا اعتباری بودن یا درجه یک و دو بودن یک علم اینگونه هستند.
عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه تشریح کرد: دیدگاه یاد شده، اگرچه می‌پذیرد که یک ساختمان می‌تواند عناصر رکنی (علل ناقصه) و غیررکنی (علل معده) داشته باشد که تأمین کننده اصل ساختمان و ماهیت آن باشند، اما عناصر هویت‌بخش ساختمان نیز از دو دسته عوامل رکنی و غیررکنی برخوردارند با این تفاوت که ممکن است در رکنی یا غیررکنی‌بودن عناصر، تغییری صورت گیرد؛ مثلاً ویژگی «زیبایی ساختمان»، ناظر به هویت آن است و عناصر زیبایی‌بخش آن به دو دسته رکنی (علل ناقصه زیبایی) و غیررکنی (علل معده زیبایی) تقسیم خواهد شد؛ یا ویژگی مدرن و سنتی برای یک ساختمان، نیز به هویت آن مرتبط است. مدرن‌بودن یا سنتی‌بودن به عوامل مختلفی بر می‌گردد که برخی نسبت به آن، نقش رکنی و برخی دیگر غیررکنی دارند؛ مثلاً در ساختمان مدرن از مصالح کامپوزیتی استفاده می‌شود و در ساختمان سنتی از مصالح سنتی مثل سنگ، آجر، خشت، گل و …. این مصالح نسبت به ساختمان دو نقش دارند؛ یک نقش ماهیت‌ساز (که اصل ساختمان‌بودن به این مصالح است و تفاوتی بین سنتی و مدرن وجود ندارد)، و نقش دیگر آن، هویت‌بخشی است که اینجا سخن از سنتی یا مدرن بودن است. مصالح در نقش نخست، نقش علت ناقصه را برای اصل ساختمان بازی می‌کنند، در حالیکه همین مصالح در نقش هویت‌بخشی (مثل مدرن یا سنتی‌بودن مصالح)، نسبت به ماهیت ساختمان، نقش علت معده را دارند؛ ولی نسبت به هویت ساختمان، نقش علت ناقصه دارند. پس مصالح به یک اعتبار از سنخ علت ناقصه‌اند و به اعتبار دیگر از سنخ علت معده.
وی با بیان این نکته که این مسأله درباره مؤلفه‌های دینی‌بودن علم نیز مطرح است، بیان داشت: دینی یا سکولاربودن علم، ناظر به ویژگی و مشخصه آن است (هویت علم) نه ماهیت آن. آیا معیار دینی‌بودن را نیز باید منحصر در عناصر هویت‌بخش دید یا در عناصر رکنی هم می‌توان دید؟ به نظر می‌رسد دینی‌بودن را در تمامی عناصر می‌توان دید حتی در عناصر رکنی؛ اما با قید هویت‌بخشی نه ماهیت‌سازی؛ مثلاً دینی‌بودن عنصر محتوا و مسائل، هم اشاره به هویت مسأله دارد و هم ماهیت آن؛ یا دینی‌بودن مبانی نیز دو نقش دارند یک نقش ماهیت‌بخش علم و یک نقش هویت بخش آن (جهت‌دهنده)؛ لذا دینی‌بودن از ناحیه مبانی، به نقش دوم اشاره دارد نه نقش اول.
منبع : خبرگزاری مهر
کلمات کلیدی : میرنیوز علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی قاسم ترخان
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
ابوالقاسمی: تربیت مستمع قرآن همسان با تربیت قاری و حافظ لازم است
داستان‌های عاشورایی نویسنده جوان درباره شهدای جوان قیام کربلا
نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود
مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد
بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد
برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد
آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی
مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه
موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است
بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد
حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم
تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان
حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود
از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود
صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم
«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود
نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟
جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است
کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان
نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد
نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد
مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد
سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد
«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود
گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود
آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند
آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟
برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی
