میرنیوز
نگاهی به ثبت جهانی مینیاتور؛ غربت ایرانی، شهرت جهانی
2020-12-19T09:29:58+03:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چهارشنبه 27 آذرماه 1399 روزی تاریخی برای هنر ایران بود؛ روزی که محمد حسن طالبیان؛ معاون میراث فرهنگی کشور از ثبت جهانی مینیاتور به عنوان هنری اصیل و ایرانی خبر داد؛ بدین ترتیب، پرونده چندملیتی هنر مینیاتور در جریان پانزدهمین اجلاس کمیته بین‌الدول میراث فرهنگی ناملموس یونسکو با کسب رأی مثبت داوران این کمیته در فهرست میراث جهانی ناملموس بشری قرار گرفت و جهانی شد. پرونده ثبت جهانی مینیاتور توسط ایران، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و آذربایجان تهیه شده است و اکنون کشورهای دیگری اعم از هندوستان، افغانستان و تاجیکستان نیز خواستار اضافه شدن به پرونده ثبت جهاتی مینیاتورند.
مینیاتور هنری است که به زعم کسر معتنابهی از محققان و هنر‌پژوهان در ایران متولد شده است؛ در ادامه به چین راه یافته و در دوران مغول‌ها در هیئتی کامل‌تر به ایران بازگشته است و از آن پس هنرمندانِ ایرانی تلاش بی‌‌شائبه‌ای را مصروف بسط و گسترش آن کرده‌اند. مینیاتور از جمله هنرهایی است که قابلیت به تصویر در آوردن تمامی طبیعت را در قالبی کوچک دارد؛ اما نباید چنین پنداشت که چون مقیاس تصاویر در نگارگری بسیار کوچک است، بنابراین تنها بخش کوچکی از طبیعت را می‌توان در تابلوهای مینیاتوری تصویر کرد.
فرایند تکوین مکاتب مینیاتور ایرانی نیز از قرون پس از اسلام آغاز شده و در ادامه با ابتکاراتی در خطوط عربی تداوم یافته است. بهترین نسخه‌های قرآن کریم را هنرمندان مبتکر ایرانی نوشته و به تزئین و تذهیب مصحف شریف پرداخته‌اند. ایرانیان طلاکاری حواشی، سرلوحه قرآن کریم، طرح‌های اسلیمی، ختایی و گردش ترکیب‌بندی‌های آنها را به شیوه مخصوصی ابداع کردند و به دنبال همین ابداع بود که نقاشی براساس متن کتب و نوشته‌ها نیز رواج یافت.
در این میان، نکته قابل توجه آن است که مینیاتوریست‌های ایرانی، هرگز پیوندهای خود را با شعر، فرهنگ و شیوه‌های تفکر بومی نگسستند و افسانه‌ها، اساطیر، قهرمانان ملی، سنن و شیوه‌های زندگی ایرانی، همواره بروزی آشکار در آثار آنان داشته است. این وابستگی به زندگی و اعتقادات ملی در آثار مینیاتوریست‌های ایرانی به حدی نیرومند است که به مینیاتور ایرانی باوجود پیوندها و نقاط مشترک فراوانش با سایر مکاتب آسیایی (از جمله شیوه‌های نقاشی هندی، چینی و ژاپنی) وجهه متمایزی می‌بخشد و آن را از هنر سایر ملت‌ها و ممالک منفک می‌سازد.
سبک مینیاتور ایرانی تا دوران صفویه ادامه یافت اما در اواخر این دوران با ورود نقاشی و تزاحم تکنیک‌های متعدد غربی از پیشرفت مورد انتظار بازماند. در دوران قاجاریه و سپس پهلوی، برخی از هنرمندان قائل به اصول کهن مینیاتور سعی در زنده نگاه داشتن این مکتب هنری کردند و اکنون اساتید بنامی مانند: فرشچیان، آقامیری، بدرالسماء و دیگران در زمره آخرین مینیاتوریست‌هایی‌اند که سعی در زنده نگه داشتن این مکتب هنری ایرانی-اسلامی دارند.
اگرچه کشور ما مهم‌ترین زادگاه هنر مینیاتور در جهان به شمار می‌آید، اما مروری مجمل بر سیر تاریخی و روند تطورات هنر مینیاتور در ایران حاکی از واقعیت تلخی است و آن اینکه اقبال عمومی به این هنر اصیل ایرانی و اسلامی روند نزولی محسوسی داشته است؛ به‌نحوی که در سپهر کنونی هنر ایران در غربتی مهیب به سر می‌برد و در پرتو دلبستگی مفرط جامعه هنری، هنرمندان و ایضاً مدیران فرهنگی و هنری کشور به مکاتب هنر مدرن، در مدار نسیان و اضمحلال تدریجی قرار گرفته است.
قرائنی نظیر عدم گنجانده شدن مبانی نظری مربوط به هنر مینیاتور در کتاب‌های درسی، فقدان رشته‌ای مستوفا و مجزا به نام مینیاتور در دانشگاه‌های کشور، عدم اهتمام کافی آموزشگاه‌های هنری به آموزش مینیاتور و به تبع آن فقدان تعلیم و پرورش نسل جوان هنرمندان دلبسته به مینیاتور، عدم احداث و تخصیص موزه‌ای مجزا برای نگهداری و نمایش گنجینه غنی آثار مینیاتور ایرانی، اقبال فزاینده جشنواره‌های هنری داخلی به آثار همسو با مبانی و مکاتب هنر غرب و به تبع آن کم‌توجهی به آثار خلق شده در رشته‌هایی چون: مینیاتور، تذهیب و... جمله گواهی‌های روشنی بر مدعای فوق است. می‌توان گفت گرانباری شرایط کنونی هنر مینیاتور در کشور به نحوی است که عرصه را برای فعالیت معدود هنرمندان شاغل در این رشته نیز تنگ و دشوار ساخته است.
بدیهی است که در پرتو شیفتگی مفرط جامعه هنری و مدیران عرصه فرهنگ و هنر کشور به هنر مدرن و سازه‌های آن، هنر ایرانی-اسلامی و مصادیق ارزنده آن نیز به تدریح به دست فراموشی سپرده خواهد شد و انتشار خبر مهمی چون ثبت جهانی رشته مینیاتور نیز تأثیر محسوسی در بهبود حال این رشته و هنرمندان منزوی شده آن نخواهد داشت.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز کشور ترکیه جمهوری اسلامی ایران سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری فرهنگ و هنر نگارگری هنرهای تجسمی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
ابوالقاسمی: تربیت مستمع قرآن همسان با تربیت قاری و حافظ لازم است
داستان‌های عاشورایی نویسنده جوان درباره شهدای جوان قیام کربلا
نماز جمعه کرمانشاه به امامت حجت‌الاسلام غفوری برگزار می‌شود
مجلس عزای حضرت زهرا(س) با مداحی مهدی رسولی برگزار شد
بزرگترین لیگ دانش آموزی کشوری شروع به کار کرد
برنامه های شیخ حسین انصاریان در دهه سوم جمادی الاول اعلام شد
آیین «گلریزان لبنان در پناه امام رئوف (ع)» برگزار شد/ کمک ۲۵ میلیارد تومانی خادمیاران رضوی
مشارکت سنت اندیشه ایرانی در شکل گرفتن یک اهتمام تاریخی در فلسفه
موفقیت شیخ حسین انصاریان به دلیل پیروی از الگوی طبیبانه تبلیغ است
بحرالعلوم: هفتمین دوره شورای ارزیابی حافظان قرآن آغاز به کار کرد
حریزاوی: اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
قمی: می‌توانیم از ظرفیت دختران نوجوان،در فضاهای تربیتی بهره بیشتری ببریم
تقویت حمایت از نخبگان قرآنی و ارتقاء برنامه‌های حمایتی از حافظان
حریزاوی:اجرای دقیق طرح زندگی با آیه‌ها موجب تحقق جهاد تبیین است
«بازی‌های دیجیتال و امکان چرخش‌های فرهنگی» بررسی می‌شود
از تازه های نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع) رونمایی می شود
صالحی: باید رونق بیشتر مساجد و حضور پرشور نسل جوان را محقق کنیم
«وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران» بررسی می‌شود
نظر کانت درباره حرکت و سکون چیست؟
جامعه شناسی وقتی تبدیل به فن شود تداوم اخباری گری است
کمک ۲۲ میلیاردی هیئتی‌های استان فارس به مردم لبنان
نوبت اجرای راه‌یافتگان به مرحله نهایی مسابقات قرآن کریم تعیین شد
نقد عقل محض کانت تفسیری سنجش ناپذیر از نظام‌های فلسفی می دهد
مستندی پیرامون ترویج گفتگوهای فلسفی به سه زبان فارسی،مالایی و انگلیسی ساخته شد
سعیدی نژاد: هر بانوی ایرانی می‌تواند یک کارآفرین باشد
«نشست ابونصر فارابی» در کانون رسالت برگزار می شود
گردهمایی خیرین قرآنی برگزار می شود
آخوند رهبر:کشورهای عرب می توانند مقابل منافع رژیم اسرائیل بایستند
آیا برای ازدواج می توان استخاره گرفت؟
برگزاری نشست‌های بررسی تولید آثار سینمایی بر مبنای اندیشه اسلامی
