میرنیوز
حرکت به سمت پژوهش‌های علوم انسانی با ماهیت بین‌رشته‌ای/تبدیل پژوهش بین‌رشته‌ای به یک ضرورت
2021-01-11T06:26:27+03:30
دکتر سیدرضا شاکری در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بیان لاین مطلب اظهار کرد: این پژوهشگاه دارای ۴ پژوهشکده (علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم توسعه، فرهنگ، هنر و معماری) با ۱۳ گروه پژوهشی و ۴ مرکز خدمات تخصصی است. با فعالیت‌هایی که انجام داده‌ایم، شبکه‌ای متشکل از ۲۰۰ نفر از متخصصان کشور که عمدتاً پژوهش‌بنیان هستند، شکل گرفته و با پژوهشگاه همکاری می‌کنند. همچنین سه نشریه علمی-پژوهشی وزین و دارای سابقه و جایگاه معتبر و یک نشریه آغازگر در حوزه ارزیابی تاثیرات اجتماعی (اتا) داریم.
شاکری افزود: سازمان‌ها و نهادهای فعال در حوزه مسائل علوم انسانی و اجتماعی را شناسایی کرده و با آنها در ارتباط هستیم؛ آنها پروژه‌هایی به ما واگذار کرده یا پیشنهادهایی از طرف ما به آنها ارائه می‌شود. یعنی هرجا که جنبه‌های انسانی و اجتماعی نیازمند بررسی و پژوهش باشد، این ارتباط شکل گرفته و خوشبختانه اعتماد نسبی خوبی در میان دستگاه‌ها و سازمان‌ها نسبت به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایجاد شده است.
وی تأکید کرد: در این فهرست، نهاد ریاست جمهوری و سازمان‌های تحت پوشش، مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه، نیروی انتظامی، وزارتخانه‌های مختلف دیده می‌شود. درحال حاضر، با سازمان امور اجتماعی کشور که به صورت فراملی در موضوع آسیب‌های اجتماعی کار می‌کند، تفاهم‌نامه همکاری داریم و در حوزه پنج آسیب کلی کشور درحال پژوهش هستیم. نزدیک به ۵۰ نشست تخصصی برگزار کرده‌ایم و پیمایش‌های ملی در حوزه زیست‌جنسی، بزه‌دیدگی و حجاب در دست اجرا داریم.
شاکری گفت: با بنیاد علوی (زیرمجموعه بنیاد جانبازان) در حوزه توانمندسازی جوامع محلی و روستایی درحال همکاری هستیم و پروژه‌های ملی در سیستان و بلوچستان و ایلام انجام داده‌ایم. راهکارهای خوبی نیز برای اعتمادسازی روستائیان و جوامع محلی به نظام، توانمندسازی و کسب مهارت‌های جدیدی در عرصه تولید و عرضه ارائه کرده‌ایم.
وی افزود: طبق سنت و ساختار جهاد دانشگاهی، بخش دیگری از فعالیت گروه‌های پژوهشی این پژوهشگاه، شبکه‌برنامه پژوهشی سه ساله برای هر گروه پژوهشی است. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد فعالیت هر گروه پژوهشی مربوط به کارهای کارفرمایی و ۲۰ درصد نیز برنامه متمرکز پژوهشی است.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی خاطر نشان کرد: در شورای علمی گروه های پژوهشی، مسائل کاملاً عینی کشور مورد بحث قرار گرفته و این شبکه‌برنامه پیشنهاد می‌شود. به عنوان مثال، در گروه مدیریت برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای (پژوهشکده علوم توسعه)، بازآفرینی بافت‌های فرسوده به عنوان شبکه‌برنامه در دستور کار قرار دارد که سیاست‌ها و دستورالعمل‌ها، آسیب‌ها و مشکلات، راهکارهای بهبود شرایط را مورد بررسی قرار می‌دهد. در گروه مطالعات جوانان و مناسبات نسلی (پژوهشکده علوم اجتماعی) نیز سبک اسلامی‌ایرانی به شبکه‌برنامه تبدیل شده است. در گروه اقتصاد فضای سرمایه گذاری و رفع موانع تولید، در گروه علوم سیاسی کارآمدی نهادهای سیاسی، در گروه معماری و منظر؛ تهیه سند جامع بازآفرینی شهری، در گروه فلسفه و الهیات؛ علوم شناختی و ظرفیت های کاربردی آن و... تصویب و در حال اجراست.
انجام پژوهش‌های غیردانشگاهی و نیازمحور
شاکری گفت: بیش از دو دهه از تأسیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی می‌گذرد. در نوع خاصی از پژوهش‌ها که متمایز از تحقیقات مرسوم دانشگاهی بوده و مبتنی بر نیازهای کشور است، فعالیت می‌کنیم. این نوع پژوهش‌ها، هویت غالب و متفاوت این پژوهشگاه را شکل داده است؛ به‌گونه‌ای که به صورت تجربی یا حتی از سر ناچاری به سمت پژوهش‌هایی سوق پیدا کرده‌ایم که کاملاً مورد نیاز دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و ملی کشور بوده و می‌توانند گره‌ای از کار این نهادها باز کرده و به آنها در برخی حوزه‌ها برای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری کمک کنند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی افزود: پژوهشگاه در بخش پژوهش‌های کاربردی در دو سطح پیشینی و پسینی فعالیت می‌کند. پژوهش پیشینی، زمانی است که سازمان یا کارفرمایی قصد دارد در یک موضوع مشخص مثل اشتغال، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، یا مسائل اجتماعی مانند اعتیاد تصمیم‌گیری کند و از ما در مورد سیاست‌ها و برنامه‌های پیشنهادی کمک می خواهد و ما این موضوع را در قابل تحقیق سیاستی انجام می دهیم. پژوهش پسینی، زمانی است که یک سیاست یا برنامه به مرحله اجرا در آمده و قطعاً آثار و تبعات مثبت و منفی به همراه دارد که ما در این زمینه پژوهش می‌کنیم.
حرکت به سمت پژوهش‌های علوم انسانی با ماهیت بین‌رشته‌ای
وی تأکید کرد: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی به صورت تجربی، هویتی در حوزه پژوهش‌های کاربردی و نیازمحور به دست آورده است که در مراکز علوم انسانی کشور تقریباً پیشگام است. مزیت دیگر حاصل از این اتفاق این است که ما عملاً به سمت پژوهش‌های علوم انسانی با ماهیت بین‌رشته‌ای رفته‌ایم.
شاکری خاطر نشان کرد: به عنوان مثال، زمانی که قصد داریم در خصوص موانع و مشکلات اشتغال دانش‌آموختگان در ایران طرح پژوهشی انجام دهیم، به تجربه دریافته‌ایم که این موضوع فقط جنبه اقتصادی نداشته و باید جنبه‌های اجتماعی، روانی، انسانی، سیاست‌گذاری و مدیریتی نیز بررسی شوند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی گفت: در شرایط امروز، کار پژوهش بین‌رشته‌ای به یک ضرورت تبدیل شده است؛ یعنی اگر یک جنبه را مدنظر قرار داده و از جنبه‌های دیگر غافل شویم، نتایج اجرای طرح پژوهشی به صورت ناقص و بی‌توجه به جنبه‌های دیگر ارائه خواهد شد، متعهدیم که نگاه میان رشته‌ای را در کار خویش لحاظ کنیم تا ضمانت سودمندی و اثربخشی، نتایج تحقیقات‌مان را تا حدی تضمین و تأمین کرده باشیم. بدین ترتیب این دغدغه را از همان ابتدا داریم که پژوهش به شکل بین‌رشته‌ای انجام و همه ابعاد در آن دیده شود. پژوهشگران در گروه‌های مختلف پژوهشگاه عملاً درحال همکاری با طرح‌های پژوهشی یکدیگر هستند. در طرح‌های پژوهشی پژوهشگاه، متخصصین رشته‌های مختلف مانند جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، شهرسازی و ... در فرآیندی متمرکزی با یکدیگر همکاری می‌کنند. این شکل همکاری بین‌رشته‌ای به هیچ عنوان تحمیلی نیست و خود پژوهشگر در طی فعالیت پژوهشی احساس می‌کند که به این متخصصین نیاز دارد و باید به عنوان همکار به طرح پژوهشی اضافه شوند.
رسیدن به زبان مشترک با سازمان کارفرما
شاکری افزود: حاصل بحث میان‌رشته‌ای و کاربردی بودن پژوهش باعث شده است که با سازمان‌ها مختلف به عنوان کارفرما، به یک زبان مشترک برسیم. زبان مشترکی که پژوهشگر پژوهشگاه دارد، متفاوت از زبان یک استاد دانشگاه است. زبان استاد دانشگاه بیشتر آموزشی، توسعه علم، تربیت متخصص و دانشجو است.
وی تأکید کرد: پژوهشگران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، در طی سال‌ها ارتباط با مدیران و مسئولین بخش‌های مختلف، با دغدغه‌ها و مشکلات آنها آشنا شده‌اند. گاهی اوقات جنس مشکلات، دانشگاهی نیست و کارفرما آن را با زبان سیاستی، قانونی و اجرایی با پژوهشگر ما در میان می‌گذارد نه با گفتگوی علمی مرسوم در دانشگاه. در این فرآیند، پژوهشگر ما هویتی کسب کرده که به آن زبان مشترک میان کارفرما - پژوهشگر گفته می‌شود.
تهیه دستورالعمل‌های علمی و تخصصی خاص
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی گفت: علاوه بر مقاله‌های علمی، ترویجی، علمی-پژوهشی و علمی-تخصصی، پروژه‌های خاصی برای بعضی از طرح‌ها داریم. به عنوان مثال، برای طرح آمایش سرزمین، یا سبک زندگی در حوزه مصرف فرهنگی یا در زمینه بازآفرینی یا در طرح‌های راهبردی، پیشنهادهای سیاستی عینی و یا دستورالعمل کاملاً علمی و تخصصی برای سازمان کارفرما تهیه می‌شود تا در حوزه مورد پژوهش مورد استفاده قرار دهد.
وی گفت: این نوع دستورالعمل یا بسته پیشنهادی کاملاً مورد تقاضای کارفرما است و باید زبان خاصی داشته باشد؛ تنها یک کار علمی نیست که زبان علمی در آن بکار رفته باشد. در حقیقت یک کار فرآوری پژوهش است و پژوهشگر باید زبان و ادبیات مشترک با کارفرما داشته باشد تا بتواند از این متن مختصر به خوبی استفاده کند.
شاکری خاطر نشان کرد: در عین حال، نشست‌هایی برای سازمان‌های کارفرما برگزار می‌کنیم. مدیران میانی و کارشناسان معمولاً از فضای پژوهش دور هستند و پژوهشگر ما از طریق برگزاری این نشست، موضوع را برای کارشناسان و مدیران تبیین می‌کند که به غنای ادبیات پژوهش و نزدیک شدن آن به نظام تصمیم‌گیری و سیاستی کشور کمک می‌کند.
پیمایش‌های ملی، منبع خوب و معتبر از داده‌های ملی
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی با اشاره به اهمیت پیمایش‌های ملی گفت: پیمایش ملی، قاعده و فرمول و چارچوب خاصی دارد و داده‌ها از سطح کشور جمع‌آوری می‌شوند که منبع و ذخیره خوب و دسته اولی از داده‌های ملی برای ما فراهم می‌کند. این داده‌ها به ما کمک می‌کنند تا فضای واقعی کشور مثلاً در مورد اعتیاد، حجاب، اشتغال جوانان و.. را برای مسئولین و مدیران کشور ترسیم کرده و مزایا، نقاط ضعف و آسیب‌های هرکدام را تشریح کنیم. این داده‌ها وقتی به شکل تحلیل‌شده در اختیار یک وزیر، نماینده مجلس یا مدیر قرار می‌گیرد، به فرآیند تصویب قانون با ویژگی‌های مناسب کمک کرده و به بهبود و تسهیل امور یا سیاست‌های دولت و حاکمیت در مسائل انسانی و اجتماعی منجر می‌شود.
شاکری گفت: باید به این نکته اشاره کرد که از تحلیل‌ها و پیمایش‌های اولیه، پیمایش‌های ثانویه تولید می‌شود. این تحلیل‌های ثانویه برای جهاد دانشگاهی به منزله یک فرآوری و کار خروجی است که می‌تواند در اختیار دستگاه‌های مختلف قرار بگیرد. به نوعی، تحلیل‌های ثانویه وضعیت کشور در موضوعات مختلف را پیش‌بینی و چشم‌اندازی از آینده کشور ارائه می‌کنند.
شاکری تأکید کرد: اگر به سابقه پژوهشگاه نگاه کنید، ورود اکثر پژوهشگران در قالب همکار یک طرح پژوهشی جذب پژوهشگاه شده‌اند. در یک مسیر، دانشجویان و نخبگان جوان دانشگاه‌ها در یک طرح پژوهشی با پژوهشگران ما همکاری می‌کنند و در صورت علاقه‌مندی، این همکاری ادامه پیدا می‌کند. در این شرایط، جذب نیروی جوان به صورت واقعی اتفاق افتاده و آنها از مسیر درست، پژوهش را فرامی‌گیرند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، امریه را مسیر دیگری برای جذب پژوهشگر عنوان کرد و گفت: با اعلام نیروهای مسلح در زمینه وجود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در حوزه و تخصص مورد نیاز ما، امریه جذب شده و در یک گروه پژوهشی شروع به همکاری می‌کند. وی در طول دوره خدمت، با ادبیات پژوهش و کار علمی در یک محیط کاملاً پژوهشی آشنا می‌شود. برخی از اعضای هیئت علمی پژوهشگاه، افرادی هستند که در ابتدا به شکل امریه همکاری خود را آغاز کردند و در ادامه جذب پژوهشگاه شدند.
شاکری خاطر نشان کرد: پیش از همه‌گیری کرونا، همایش‌های علمی در سطح ملی یا بین‌المللی توسط پژوهشگاه برگزار می‌شد که مسیر بسیار خوبی برای آشنایی پژوهشگران با فعالیت‌های پژوهشگاه و ادامه همکاری بود و امیدواریم این شرایط را در آینده شاهد باشیم.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی دکتر سید رضا شاکری علوم انسانی جهاد دانشگاهی پژوهش
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار علمی
اعضای شورای راهبری هوش مصنوعی معرفی شدند/ایجاد زیر ساخت هوش مصنوعی در دستور کار ۱۰ نهاد
آتش‌سوزی جنگلی موجب رشد حیات دریایی می‌شود!
استرس کاری ریسک بیماری قلبی را در مردان افزایش می دهد
۲.۵ میلیون ایرانی در اهدای خون مشارکت دارند
چین در شرق تهران بیمارستان هوشمند احداث می کند
راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور
وزارت بهداشت برای اولین بار سرایدار استخدام می‌کند
زمان اخذ رأی در انتخابات نظام پرستاری افزایش یافت
هوای آلوده و افزایش ریسک سرطان سینه/ درمان سوءهاضمه با زردچوبه
بیماری هزارچهره را جدی بگیریم/ عوارض بیماری سلیاک
اهمیت تولید محصولات غذایی فاقد گلوتن برای بیماران سلیاک
نشست چالش‌های زنجیره تأمین دارو در ایران برگزار می‌شود
چگونه از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنیم
خرید اعتباری محصولات پتروشیمی به نفع صنعت دارو است
چه کسانی پرونده الکترونیک سلامت دارند
بررسی راهکارهای ورود ایران به بازار دارویی اوراسیا
جامعه پزشکی باید تخصص را همراه تعهد حرفه‌ای داشته باشد
هفته دفاع مقدس فرصتی برای انتقال مفاهیم بهداری رزمی
نشست چالش های قیمت گذاری دارو برگزار می‌شود
دانش آموز بدون صبحانه مدرسه نرود/ میان وعده‌های سالم
وزیر بهداشت زنگ دبیرستان شهید آوینی را نواخت
۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان استخدام می شوند
بازدید سرزده عین اللهی از بیمارستان شفا یحیاییان
۲۲ بیمار کرونایی در یک هفته گذشته فوت شدند
داروی ایرانی از طریق صادرات به دنیا معرفی می‌شود
ایران دارای قوی‌ترین نظام سلامت در منطقه است
ادعای دخالت وزارت بهداشت در انتخابات نظام پرستاری رد شد
اورژانس تهران در هفته گذشته ۲۰ هزار مأموریت انجام داد
جهان امروز با کمبود آب و غذای سالم مواجه است
تایید موفقیت نخستین واکسن ایرانی کرونا
