کتاب «شیعه در دوره امام باقر (ع)» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «شیعه در دوره امام باقر (ع)» اثر حجت الاسلام والمسلمین سیدقاسم رزاقی موسوی است که به همت پژوهشکده تاریخ و سیره اهل یبت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۹۰ صفحه منتشر شد.

گروه تاریخ تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) طبق وظیفه ذاتی خود، کلان طرح «تشیع در عصر حضور» را در دستور کار خود قرار داده و بر آن است این مهم را در دوران هر یک از امامان معصوم (ع) در دفتر جدا بررسی و تبیین کرد.

پژوهش حاضر در صدد بررسی وضعیت شیعه در دوران امامت امام باقر (ع) (۹۵ ق -۱۱۴ ق) در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، علمی، فرهنگی، اقتصادی و ارائه تصویری جامع از وضعیت شیعه در این دوره زمانی در مناطق شیعه نشین عراق، حجاز، یمن، مناطقی از ایران به ویژه خراسان و قم است. این دوره به لحاظ فرهنگی و اجتماعی از اهمیت خاص برخوردار است و مقطع مهمی برای تاریخ تشیع به شمار می‌آید.

با وجود برخی مشکلات و اختلافات درون مذهبی، تفکیک گروه‌های شیعی روشن بود. در کنار شیعیان پیرو امام، گروهی با اعتقاد به محمد حنفیه و فرزندش از مسیر ائمه اثنی عشر جدا شدند و اولین انحراف در میان شیعه را رقم زدند. گروهی دیگر که در نحوه مواجهه با دستگاه خلافت و شرایط امام، دیدگاه متفاوتی داشتند، زمینه‌های شکل گیری فرقه جدید (زیدیه) را فراهم ساختند.

این نوشتار با تأکید بیشتر بر بررسی وضعیت شیعیان پیرو امام که خط فکری و مشی سیاسی خود را بر اساس نظر آن حضرت قرار دادند، به حیات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سایر گروه‌های شیعی پرداخته است.

‌ساختار اثر

این کتاب در پنج فصل تألیف شده است؛ در فصل اول این اثر پس از بیان کلیاتی، در فصل دوم، به تشریح وضعیت علمی و فرهنگی شیعه در دوره امام باقر (ع) پرداخته شده و با مروری بر وضعیت فکری مسلمانان تا دوره امام باقر (ع)، مهم‌ترین اندیشه‌ها و عقاید و تحولات علمی شیعیان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

نویسنده در ادامه این فصل، ضمن معرفی اصحاب اندیشمند امام (ع) (محدثان و فقهای شیعی)، به جریان شناسی علمی – فرهنگی عصر امام باقر (ع) (سیاست‌های علمی – فرهنگی عصر امام باقر (ع)، تشکیل جامعه اعتقادی امامیه، مهم‌ترین جریان‌های علمی دوره، پیامدهای جریان علمی این دوره) می‌پردازد.

«وضعیت اجتماعی شیعیان در دوره امام باقر (ع)» عنوان سومین فصل از این کتاب است؛ در این فصل، ضمن مروری بر اوضاع اجتماعی تا عصر امام باقر (ع)، پراکندگی جغرافیایی شیعه و عوامل گسترش آن تشریح و به گونه شناسی فرقه‌های شیعه در این دوره پرداخته شده است.

در ادامه این فصل، مناسبت‌های اجتماعی شیعیان تبیین و به آسیب‌های اجتماعی در میان شیعیان و همچنین جریان شناسی اجتماعی شیعیان در این دوره پرداخته شده است.

در فصل بعدی «وضعیت سیاسی شیعیان در دوره امام باقر (ع)» مورد اشاره قرار گرفته است؛ نویسنده در این فصل ضمن مروری بر اوضاع سیاسی جامعه، اندیشه سیاسی شیعه را تبیین و عملکرد سیاسی شیعیان و پیامدهای آن (فراهم آوردن زمینه حضور سیاسی هاشمیان، پیدایی فرقه‌های مختلف شیعی و شفافیت دیدگاه‌های جریان‌های شیعی) تشریح شده و جریان شناسی سیاسی شیعه را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

پنجمین و آخرین فصل از کتاب مذکور به «وضعیت سیاسی شیعیان در دوره امام باقر (ع)» اختصاص یافته که در این فصل، وضعیت اقتصادی جامعه اسلامی و شیعیان تبیین و روابط اقتصادی شیعیان با امام باقر (ع) تشریح شده است.

‌ظهور علما و بزرگان حدیثی و فقهی شیعه در دوره امام باقر (ع)

با شکل گیری جامعه اعتقادی شیعه، ظهور علما و بزرگان شیعه در دوره امام باقر (ع) از دیگر ویژگی‌های جریان‌های علمی این دوره است؛ بزرگانی مانند جابر بن یزید، زراره، حمران بن اعین، برید العجلی، سدیر صیرفی و… که برخی از آنان خود صاحب دیدگاه‌ها و نظریه‌هایی در این دوره به شمار می آیند.

شناخت کامل وضعیت علمی – فرهنگی دوره به بررسی جامع هر یک از مؤلفه‌های علمی و فرهنگی از جمله بررسی زندگی عالمان شیعه نیاز دارد.

در این میان، برخی از این عالمان تأثیرگذارتر و منشأ جریانی در عصر خود بودند. البته این مسئله به معنای قد علم کردن در برابر امام نیست، بلکه تحت هدایت امام و با استفاده از رهنمودهای امام در تلاش بودند تا در فضای علمی نقش آفرین باشند و اندیشه‌های شیعی و دیدگاه‌های علمی خود را در موضوعات مختلف تبیین نمایند. از مهم‌ترین شخصیت‌های تأثیرگذار و جریان ساز می‌توان به هشام بن حکم، زراره بن اعین و جابر بن یزید جعفی اشاره داشت.

منبع : خبرگزاری مهر

آخرین اخبار فرهنگی

پیام تبریک برخی نهادهای فرهنگی درباره موشک‌باران اسرائیل

2024-04-14T13:45:31+03:30

سازمان اوقاف و امور خیریه و بنیاد ایران‌شناسی به مناسبت حمله به اهداف رژیم غاصب صهیونیستی پیام‌های تبریک صادر کردند.

برای «بی‌بدن» و مفهومی به نام تعارضات اجتماعی

2024-04-14T12:52:09+03:30

قصاص نفس و ماجرای بخشش، سالهاست دستمایه تولیدات سینمایی بسیاری شده‌است اما در کنار به تصویر کشیدن این مفهوم گاهی گریزی به مسائل اجتماعی دیگری هم زده می‌شد.

اگر مقابل دشمن شل بگیریم مشکل حل می شود؟ + صوت

2024-04-14T12:25:18+03:30

شب گذشته ایران طی حملاتی پهپادی و موشکی بخش هایی از سرزمین های اشغالی را مورد هدف قرار داد. حمله ای که در پاسخ به زدن کنسولگری ایران در سوریه بود.

«بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند

2024-04-14T11:45:55+03:30

دو فیلم سینمایی «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» از تولیدات بنیاد سینمایی فارابی در هشتمین جشنواره فیلم بریکس مسکو روی پرده می‌روند.

بیانیه انجمن سینمای جوانان درباره پاسخ پهپادی و موشکی ایران

2024-04-14T11:45:54+03:30

انجمن سینمای جوانان ایران در خصوص پاسخ پهپادی و موشکی نیروهیا مسلح جمهوری اسلامی ایران به اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی علیه سفارت جمهوری اسلامی ایران در...

آخرین وضعیت گوینده رادیو در بیمارستان

2024-04-14T11:45:54+03:30

قائم‌مقام رادیو از وضعیت رو به بهبود مسعود اسکویی گوینده، کارشناس و مجری پیشکسوت خبر داد.

هنرمندان درباره «وعده صادق» چه نوشتند؟

2024-04-14T11:45:53+03:30

همزمان با حملات تنبیهی و عملیات گسترده پهپادی سپاه پاسداران علیه رژیم صهیونیستی، تعدادی از هنرمندان در فضای‌مجازی به این عملیات واکنش نشان دادند.

نمایش‌های کودک و ایرانی رونق‌بخش سالن‌های دولتی

2024-04-14T11:05:21+03:30

آمار فروش نمایش‌های‌ تالار هنر و تماشاخانه سنگلج تا پایان روز جمعه ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۳ اعلام شد.

تکلیف سریال رضا شفیعی‌جم روشن شد

2024-04-14T11:05:21+03:30

سریال «خط رو خط» قرار است سه روز در هفته با بازی رضا شفیعی‌جم و موضوعات مختلف روی آنتن شبکه نسیم باشد.

تولید فصل دوم «سرزمین شعر» با ایده‌هایی جدید و پخته‌تر

2024-04-14T11:05:20+03:30

دستیار وزیر در امور شعر از تولید فصل دوم برنامه «سرزمین شعر» با ایذده‌هایی جدید و پخته‌تر خبر داد و گفت: بارخوردها نشان می‌دهد نخبگان فارسی زبان د...

دیپلماسی میان ایران و تاجیکستان مبتنی بر عشق است

2024-04-14T11:05:20+03:30

گلرخسار صفی‌اوا گفت: من در بسیاری از نمایشگاه‌های بین‌المللی دنیا از جمله مسکو، فرانکفورت و... شرکت کرده‌ام، اما به نظرم هیچ نمایشگاهی مانند نمایشگاه کتاب ت...

افزایش حقوق ایثارگران در سال ۱۴۰۳ چقدر خواهد بود؟

2024-04-14T11:05:19+03:30

معاون مددکاری و مشارکت‌های مردمی بنیاد شهید گفت: هنوز مقدار افزایش حقوق ایثارگران مشخص نشده اما تا آخر فروردین اعلام خواهد شد.

دیدگاه قرآن درباره توان یهودیان اسرائیل در برابر رقیب

2024-04-14T11:05:19+03:30

امروز بنی‌اسرائیل در غزه آن خباثت نهفته در خود را که سبقه در گذشته سیاه‌شان دارد، آشکار کردند و آتشی که در گذشته برای سایر پیامبران و ملت‌ها روشن کرده بودند...

یاسینی رکورددار کنسرت در سال ۱۴۰۲ / در مسیر همایون یا یگانه

2024-04-14T11:05:18+03:30

روزگاری در موسیقی پاپ ایران اعلام شد که حامد همایون در پنج ماه ۲۳۹ کنسرت برگزار کرده است؛ آماری که از رکوردی عجیب روایت داشت؛ اما در نهایت سرنوشت حامد همایو...

صادرات نوشت‌افزار ایرانی کلید خورد

2024-04-14T11:05:18+03:30

مدیرعامل مجمع ایران‌نوشت صادرات نوشت‌افزار ایرانی اسلامی به برخی از کشورها را جزو مهمترین برنامه‌های این مجمع در سال جدید خواند.

قانون عفاف و حجاب برای همه مردم لازم‌الاجرا شد

2024-04-14T11:05:17+03:30

مدیرعامل بنیاد عفاف و حجاب با اشاره به لازم‌الاجرا بودن قانون حجاب در کشور و لزوم مکانیزه بودن مواجهه با هنجارشکنان گفت: کسانی که به موضوع عفاف و حجاب در کش...

تلاطم در بازار ظهیرالاسلام/ قیمت کاغذ تحریر افزایش یافت

2024-04-14T11:05:17+03:30

افزایش نرخ ارز پس از دو هفته دامن بازار کاغذ را نیز گرفت،‌بر این اساس قیمت کاغذ تحریر در بازار افزایش ۱۰۰ هزار تومانی را تجربه کرده است.

سهم ۴۹درصدی تمساح خونی از گیشه‌ تعطیلات/ پرویزخان درجا زد

2024-04-14T11:05:16+03:30

براساس آمارهای ثبت‌شده از میزان استقبال از فیلم‌های درحال اکران در تعطیلات پایان هفته قبل ۳۵۳۰۰۰ هزار نفر برای دیدن فیلم مورد علاقه خود در هفته سوم فروردین ...

شاعرانی که خود را "عطار" جا زدند

2024-04-14T11:05:16+03:30

پس از سده نهم هجری شاعران متعددی با تخلص عطار ظهور کردند که اتفاقاً بسیاری از آثار منسوب به عطار نیشابوری، از برکات حضور آنهاست.

«محفل» بدون سلبریتی با خلاقیت و یک شبِ صدمیلیونی!

2024-04-14T11:05:15+03:30

«محفل» دوباره توانست برنامه پربیننده ایام ماه مبارک رمضان باشد؛ برنامه‌ای که سلبریتی ندارد اما یک برنامه‌اش تنها به ۱۰۰میلیون بازدیدکننده رسید.

مهرداد صدقی با "آبنبات لیمویی" به نمایشگاه می‌آید

2024-04-14T11:05:15+03:30

مهرداد صدقی از انتشار کتاب "آبنبات لیمویی" در ادامه مجموعه طنز خود خبر داد و گفت: این کتاب آخرین اثر از مجموعه "آبنبات‌ها" خواهد بود.

عملیات اجرایی آماده‌سازی نمایشگاه کتاب تهران آغاز شد

2024-04-14T11:05:14+03:30

مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از آغاز عملیات اجرایی آماده‌سازی این نمایشگاه خبر داد.

دژهای پوشالی یهود به دادشان نرسید

2024-04-14T11:05:14+03:30

یهودیانِ بنی‌نضیر چنان مغرور و از خود راضی بودند که تکیه‌گاهشان دژهای نیرومند و قدرت ظاهری‌شان بود، اما از آنجا که خدا می‌خواست بر همه روشن کرد که چیزی در ب...

حمایت شاعران از "وعده صادق" ایران

2024-04-14T11:05:14+03:30

جمعی از شاعران کشور در حمایت از عملیات "وعده صادق"، تازه‌ترین سروده‌های خود را به این موضوع اختصاص دادند.

گنبد آهنین چه می‌داند از صریر قیامت سجیل

2024-04-14T11:05:13+03:30

نغمه مستشار نظامی در تازه‌ترین سروده خود از عملیات «وعده صادق» پاسخی به حمله جنگنده‌های ارتش اسرائیل به ساختمان کنسولگری کشورمان در دمشق حمایت کرد.

جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟

2024-02-26T06:01:07+03:30

هیئت‌ها و حسینیه‌های سراسر کشور همزمان با میلاد سراسر خیر و برکت امام زمان (عج) مراسم شادی و سرور برگزار می‌کنند.

شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم

2024-02-26T06:01:06+03:30

شاعران فارسی زبان در آستانه نیمه شعبان در نشست ادبی «منتظران وصل» با تازه‌ترین سروده‌های خود به ساحت مقدس امام مزان عرض ارادت کردند.

بهترین دعا‌ها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)

2024-02-26T06:01:06+03:30

امام صادق علیه‌السلام دربارۀ آداب شب نیمۀ شعبان، به یکی از بهترین دعاها اشاره می فرماید.

"پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!

2024-02-26T06:01:05+03:30

مصطفی رزاق کریمی کارگردان فیلم "احمد" درباره احمد خمینی صحبت کرد؛ از ۴۲ روز سالک شدن او تا ماجرای عزل منتظری و پایان جنگ. او گفت: کارگردان دیکته‌پ...

ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد

2024-02-26T06:01:04+03:30

همزمان با میلاد سراسر سعادت حضرت مهدی موعود(عج) از ویکی موسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) رونمایی شد.