میرنیوز
روایتی از افسارگسیختگی وضعیت دارو در رژیم پهلوی/ دسترسی نامناسب مردم به دارو به روایت روزنامه‌ها
2023-02-10T09:06:28+03:30
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، نگاهی به وضعیت صنعت دارو در سال‌های پیش از انقلاب، حاکی از عقب‌ماندگی زیاد در زمینه تأمین داروهای مورد نیاز مردم و وابستگی شدید به کشورهای غربی است. به مناسبت ایام‌الله دهه فجر، نگاهی به پیشرفت صنعت داروی کشور در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران داشته‌ایم که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
افسارگسیختگی تولید و واردات دارو در رژیم پهلوی!
واردکنندگان دارو در سال‌های 1300 تا 1320 عمدتاً شرکت‌ها و افراد اروپایی بودند. در سال‌های 1320 تا 1330 وزارت بهداری در قسمت معاونت فنی نظارت ضعیفی بر واردات و تولید دارو اعمال می‌کرد و هر شرکتی که دارو وارد یا تولید می‌کرد صرفاً به حوزه دارویی معاونت فنی وزارت بهداری اطلاع می‌داد که این دارو را وارد و یا تولید کرده است.
آزمایشگاه مرکزی وزارت بهداری از سال 1335 در خیابان ناصر خسرو جنب اداره شیر و خورشید و به ریاست دکتر ذوالریاستین انجام وظیفه می‌کرد و زمانی که مجوز رسمی صادر می‌شد فقط اعلام می‌شد که این محصول ساخته یا وارد شده است و نباید از قیمت پیشنهادی بیشتر به فروش رسد. اینکه مأخذ و منبع علمی این دارو چیست و از کجاست، فرمولاسیون کدام است، در کجا ساخته شده، نتایج آزمایش چیست و... مورد توجه و سؤال نبود؛ در نتیجه لیست و یا فهرست دارویی نیز به هیچ وجه وجود نداشت.
به تدریج با تصویب قانون در سال 1334 و آیین‌نامه‌های بعدی تا حدودی نظم در تولید و واردات شکل گرفت. کارخانه سازنده مشخص و فرمول دارو معلوم و قیمت مصرف‌کننده دارو تعیین شد. هر مؤسسه‌ای که می‌توانست از یک کارخانه خارجی نمایندگی بگیرد، داروی آن کارخانه را وارد می‌کرد و در تولید هم وضع به همین ترتیب بود؛ یعنی هر مؤسسه تولیدی در صورتی که توان تولید هر دارویی را داشت می‌توانست نسبت به تولید آن اقدام کند.
تأسیس مراکز عمده‌فروشی دارو در شهرهای بزرگ
در تهران و بعضی مراکز استان‌ها، امر توزیع دارو عمدتا توسط مغازه‌هایی با نام "عمده فروش دارو" انجام می‌پذیرفت که تولیدکنندگان و واردکنندگان محصولات خود را به این مراکز تحویل می‌دادند و در تهران بعضی از این عمده‌فروشی‌ها اختصاصاً محصولات برخی کارخانجات داخل و یا برخی از واردکنندگان، دارو را به داروخانه‌ها تحویل می‌دادند. بورس محل استقرار عمده فروشی‌های دارو در تهران در خیابان ناصرخسرو قرار داشت.
وضعیت شتر گاو پلنگ تأمین دارو
چند مؤسسه به نحوی مسئولیت تامین دارو را برای بخش‌های غیرخصوصی به عهده داشتند؛ بنگاه کل دارویی کشور در سال 1353 به شرکت سهامی دارویی کشور تغییر نام یافت. اعضای هیئت مدیره این شرکت توسط مجمع عمومی نمایندگان دولت مرکب از وزیر بهداری وزارت دارایی و رئیس سازمان برنامه و بودجه انتخاب می‌شدند و وظیفه این شرکت تأمین دارو و وسایل و تجهیزات پزشکی برای تمامی بیمارستان‌ها درمانگاه‌ها و به طور کلی مراکز درمانی وابسته به وزارت بهداری بود. کالاهای مورد نیاز این شرکت از طریق واردات مستقیم از خارج و یا خرید از کارخانجات داخل کشور و همچنین خرید از نمایندگی شرکت‌های خارجی مستقر در کشور تامین می‌شد. سازمان تدارکاتی درمانی شیر و خورشید (هلال احمر) نیز وظیفه تأمین دارو و وسایل پزشکی از طریق خرید از شرکت های خارجی و واردات مستقیم و یا خرید از نمایندگی این موسسات در ایران و ارسال برای مراکز درمانی مختص به خود را برعهده داشت. سازمان خدمات اجتماعی، ارتش، شرکت نفت و برخی دانشگاه‌ها نیز هر کدام لیستی جداگانه از داروها را داشتند و محصولات را صرفاً برای مراکز درمانی خود خریداری می‌کردند. در آن زمان به جز شرکت سهامی دارویی کشور که مدیرعامل آن عضو کمیسیون ساخت و ورود دارو بود؛ بقیه این مؤسسات دولتی و عمومی مطابق لیست دارویی خود کالاهای مورد احتیاج را وارد کرده و وزارت بهداری هیچگونه نظارت و اطلاعی در مورد واردات، نگهداری و مصرف این داروها نداشت.
دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مجوز تشکیل سازمان غذا و دارو از طرف سازمان امور اداری و استخدامی صادر شد، اما به دلایلی که مشخص نیست از سال 1356 این سازمان منحل و وظایف آن به طور کامل به معاونت دارو و غذای وزارت بهداری منتقل شد.
مشکل دسترسی به دارو در دوره پهلوی از دیگر مواردی بود که همواره سلامت مردم را تهدید می‌کرد. به عنوان نمونه در تلگراف 28 فروردین 1322 مردم دزفول به نخست‌وزیر، «نبود دارو» یکی از عوامل مهم شیوع بیماری ذکر شده است.
در سال‌های بعد نیز این مشکل کماکان وجود داشت. طبق مطالب منتشرشده در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، روزنامه کیهان در گزارش 6 فروردین 41 به وضعیت تأسف‌انگیز دارو در شهر الیگودزر اشاره می‌کند و می‌نویسد: «به علت کمبود دارو تمام سهمیه دارویی یک سال این بهداری تکافوی دو ماه مصرف آن را نمی‌کند و با این حساب معلوم است بیماران و مراجعین با چه مشکلی از نظر تأمین دارو مواجه هستند». بنابراین گزارش «مسئول دواخانه بهداری، بیماران را این قدر دست بسر می‌کند و امروز فردا می‌کند که مریض بینوا از گرفتن آن داروی کم و بدون اثر هم خسته می‌شود و توبه می‌کند که دفعه دیگر مراجعه نکند».
در یزد نیز مانند دیگر نقاط کشور کمبود دارو، برای بیماران زندگی را مشکل‌تر کرده بود. طبق آنچه در مرکز اسناد منتشر شده، روزنامه اطلاعات در 2 تیر 1356 با اشاره به این موضوع که «شهر 70 هزار نفری اردکان حتی یک داروخانه هم ندارد» با تیتر درشت می‌نویسد: «اردکانی‌ها برای تهیه دارو باید 120 کیلومتر راه بروند!»
ساماندهی نظام دارویی کشور از سال 1358
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برنامه "نظام نوین دارویی" در سال 1358 در قالب یک طرح به "شورای انقلاب اسلامی" تسلیم شد و اولین فهرست داروهای ژنریک به نام "لیست ژنریک" در سال 1359 مشتمل بر حدود 520 ماده شیمیایی تدوین شد.
تولید 99 درصد داروها در داخل کشور
در زمان رژیم پهلوی، در صنعت دارو، حدود 30 درصد داروهای مصرفی کشور را داروهای تولیدی تشکیل می‌داد؛ اما پیروزی انقلاب اسلامی ایران باعث خودکفایی در تولید همه داروها شد، اکنون در جمهوری اسلامی ایران، تکنولوژی تولید 100 درصد داروهای مورد نیاز کشور وجود دارد و حتی بخشی از داروها صادر نیز می‌شود؛ 99 درصد داروها تولید داخل است و یک درصد داروهای وارداتی شامل داروی بیماری‌های نادر و یا داروهایی است که اثربخشی آنها هنوز به تایید نرسیده و یا صرفه اقتصادی تولید ندارند.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز محمدرضا پهلوی رضا پهلوی بهداشت و درمان داروی شیمیایی سازمان غذا و دارو
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار اجتماعی
اعلام نرخ قطعی حج تمتع تا ۲ ماه آینده
بارگیری ۵ هزار تخته پتو و ۲۰ تن مواد غذایی برای کمک به مردم مظلوم لبنان
مطالبه بازنشستگان از دولت باید کنترل تورم باشد
لزوم اصلاح نظام بنگاه‌داری در صندوق‌های بازنشستگی
بیش از ۶ هزار هکتار بافت فرسوده در تهران در مسیر نوسازی
برگزاری رزمایش دریایی محمد رسول الله ۳ مرزبانی فراجا در آب های عمان
کشف بیش از ۷ میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی قاچاق
شناسایی و انهدام باند جاعلان اسناد و املاک موروثی میلیاردی
صدور رای برای نتانیاهو و گالانت یعنی شکست بزرگ آمریکا
١٠ هزار وکیل در دیوان کیفری بین المللی علیه نتانیاهو گزارش ارائه کردند
تعاونی تامین نیاز واحدهای بوم‌گردی با رویکرد صنایع‌دستی تشکیل شد
هلال احمر ایران تعهد پایداری به اقدامات بشردوستانه دارد
اجرای بیش از ۲ هزار تن آسفالت در معابر پایانه‌های مسافری جنوب
موحدی: ضارب امام جمعه کازرون سابقه بمب‌گذاری داشت
ماجرای اخراج دانشجویان دانشگاه فرهنگیان چه بود؟
خبرنگار مهر سفیر «اطلاع رسانی سلامت در حوادث و بلایا» شد
تفکر بسیجی، بن‌بست‌شکن در مسیر مقابله با جبهه استکبار است
اژه‌ای: گاهی برخی گرانی‌ها باعث مسائل روانی برای جامعه هستند
ایجاد ورودی‌های جدید برای ایستگاه‌های متروی مصلا و شهیدبهشتی
حسینی: جریمه‌های رانندگی مستند با تصاویر پلاک خودرو صادر می‌شود
دبیرکل و معاون امور بین‌الملل هلال‌احمر عازم بیروت شدند
اژه‌ای: به قول‌هایی که می‌دهید عمل کنید
اژه‌ای: تأثیر گرانی بر امنیت اجتماعی جامعه؛ به قول‌هایی که می‌دهید عمل کنید
فرهنگ نماز باید توسعه پیدا کند
دستگیری گروگانگیران اتباع خارجی
۱۷ نفر در تصادف اتوبوس در شرق برزیل کشته شدند
۱۳ کشته و ۱۸ زخمی بر اثر رانش زمین و سیل در اندونزی
زاکانی: حمل و نقل عمومی از ۳۴ درصد به ۷۰ درصد ارتقا می‌یابد
آیلیگ ، یک نرم افزار هیجان انگیز
فضاهای حاشیه رود دره اوین به مجموعه گردشگری باغ سبز تبدیل می‌شود
