میرنیوز
اراده ای برای اجرای سند تحول بنیادین در دولت قبل نبود/کوتاهی شورای عالی آموزش وپرورش درموضوع سند۲۰۳۰
2021-10-11T12:25:36+03:30
خبرگزاری مهر-گروه جامعه: یکی از موضوعاتی که در حوزه تعلیم و تربیت سال هاست از اهمیت بسیاری برخوردار است، سند تحول بنیادین است. سندی که سال هاست در انتظار اجرایی شدن است. در روزگار کرونا تقریباً مطالبه سند تحول بنیادین نیز به فراموشی سپرده شده است. پیش از این در گفتگو و گزارش هایی چون آموزش‌وپرورش مرد عمل می‌خواهد / بی توجهی به سند بنیادین، فاصله میان سند تحول بنیادین و نحوه پیاده سازی آن، بازخوانی سخنان رهبری پیرامون سند تحول بنیادین / چرایی تاخیر در اجرا، شاخصهای ارزیابی مدیر و معلم بر مبنای سند تحول بنیادین نیست، نیازمند وزیری چابک و تحول گرا در آموزش و پرورش هستیم به این مهم پرداخته ایم که چرا اجرای سند تحول بنیادین دچار غفلت شده است.
با دکتر محمد بنائیان سفید گفتگویی در محل خبرگزاری مهر انجام شد که در دو بخش ارائه می شود. با وی درباره سند تحول بنیادین و عدم اجرای وی به طور مشخص صحبت کردیم و از تجربیات وی که در زمان تنظیم سند دبیری ستاد سند تحول بنیادین را به عهده داشت، شنیدیم. همچنین در خلال گفتگو صحبت از مسائل دیگری چون اجرای سند ۲۰۳۰ و ویژگی های وزیر آموزش و پرورش نیز به میان آمد.
محمد بنائیان سفید کارشناسی خود را در رشته برنامه ریزی امور تربیتی و کارشناسی ارشد خود را در رشته تحقیقات آموزشی دریافت کرده است و در نهایت در رشته برنامه ریزی درسی دکترای تخصصی خود را دریافت کرد. از سمت هایی که وی در آموزش و پرورش طی این سالیان داشته می توان به مشاور وزیر آموزش و پرورش در برنامه ریزی راهبردی و تحول بنیادین آموزش و پرورش، عضو کمیسیون تعلیم و تربیت، تحول نظام آموزشی و سبک زندگی اسلامی ایرانی شورایعالی انقلاب فرهنگی، رئیس کمیته هیات امنای دانشگاه فرهنگیان استان سمنان، مدیرکل آموزش و پرورش سمنان اشاره کرد.
*شما در زمان تنطیم سند تحول بنیادین مشاور وزیر آموزش و پرورش بودید. حالا دیگر بیش از یک دهه از این سوال که چرا سند تحول بنیادین اجرایی نمی شود می گذرد و همچنان شاهد هستیم خروجی ای که بتوان به این سند ربط داد مشاهده نمی شود. از سوی دیگر باروی کار آمدن دولت سیزدهم بحث تحول به عنوان رویکردی بنیادین مطرح شده است. به ن ظر شما عمده دلایل اجرایی نشدن سند تحول در آموزش و پرورش چیست؟
- من سخنان خود را با حدیثی از حضرت علی (ع) شروع می کنم که فرمودند عزیزترین میراث انسانیت علم است و ادب زینت روح انسانی است و فکر و تفکر و تعقل یک آیینه تمام نمایی است که اعمال و افکار او را به او نشان می دهد. سال تحصیلی هر سال با هفته دفاع مقدس تقارن دارد. در دفاع مقدس افراد وظیفه صیانت و حفظ و حراست از مرزها و نوامیس کشور را به عهده داشتند و سال تحصیلی هم صیانت از مرزهای اندیشه است. در سال تحصیلی باید به دنبال این باشیم که چگونه می توانیم صیانت از مرزهای اندیشه را پرورش دهیم که انسان های مفیدی برای جامعه تربیت کنیم. مقام معظم رهبری از تحول در نظام تعلیم و تربیت به عنوان نسخه شفا بخش یاد کردند.
در سال ۱۳۸۳ یک قراردادی بسته شد که به تدوین سند ملی برنامه درسی انجامید و ۱۳۸۴ مقام معظم رهبری در یک سخنرانی فرمودند باید در نام تعلیم و تربیت ما تحول بنیادین مبتنی بر مبانی و ارزش های اسلامی صورت بگیرد که فلسفه آن مبتنی بر فلسفه اسلامی باشد. تا آن موقع مبانی آموزشی ما عمدتاً برگرفته از اندیشه های غرب بود.
سال ۱۳۶۷ قرار بود تغییر نظام آموزشی ایجاد شود که فلسفه اش خوب بود اما درست اجرا نشد و به شکست رسید. یکی از علت هایش هم این بود که تغییر را از دوران دبیرستان شروع کردند در حالیکه ما باید تغییر را از پایه و شالوده ها آغاز کنیم. همچنین استلزامات لازم تغییر نظام آموزشی اعم از تربیت نیروی انسانی مورد نیاز و تجهیزات و امکانات فراهم نشد و منابع انسانی هم توجیه نبودند و فرهنگ سازی برای اولیا نیز صورت نگرفت و در نتیجه این طرح بعد از چند سال مجبور به شکست شد.
در بحث تحول بنیادین که بنده ۵ سال دبیری ستاد را به عهده داشتم که بعد از سخنرانی حضرت آقا ستاد تحول بنیادین تشکیل شد و برنامه هایی را که قرار بود در برنامه درسی ملی مطرح بشود و ۶ کمیسیون داشتند را به عنوان پیش نویس آوردند در این ستاد و بررسی شد.
*در مهرماه کلید این ستاد زده شد. درست است؟
بله در مهرماه بود البته من در مراحل اولیه نبودم و سال ۸۶ و ۸۶ به گروه پیوستم. در این ستاد بحث فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی مطرح شد. به هر حال باید یک مبنای تئوری برای هر تحولی داشته باشیم. قبل از آن برنامه درس ملی یک کار عملی بود که مبتنی بر فلسفه و فرهنگ غربی بود و تحصیل کردگان غربی عموماً آن را آوردند. ما در ابتدا باید فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی را تدوین می کردیم که بیشتر این کار به عهده خانم جمیله علم الهدی بود که در نهایت اساسنامه یا مرامنامه و دکترین تعلیم و تربیت بر اساس فلسفه اسلامی شکل گرفت و رهنمای تعلیم و تربیت بیرون آمد که قرار شد در ۶ ساحت کار شود که همه مجموعه رفتارهای بشری را تشکیل می دهد. این ساحت ها ساحت های دینی و عبادی و اخلاقی، سیاسی و اجتماعی، هنر و زیبایی شناسی، اقتصادی و حرفه ای، زیستی بدنی و فناوری و اطلاعات بود. یکی از مهمترین بحث هایی که آن روزها مطرح شد بحث تدوین برنامه درس ملی بود که تا زمانی که من در حضور دوستان بودم این برنامه تدوین شد و کاملاً منبعث از رهنمای تعلیم و تربیت بود.
در اینجا ترسیم سیاست های سیاست های کلان مطرح بود و بعد سیاست های عملیاتی کردن آن. اینکه بتوانیم استلزامات مبانی عملی را فراهم کنیم که تحت زیرنظام ها مطرح شد. یقیناً بین تئوری و اجرا تفاوت وجود دارد.
*مبانی سند با ادبیاتی ثقیل نوشته شده است اما کلیدواژه هایی دارد که حتماً برای راهنمایی مهم هستند مثلاً بحث حیات طیبه که مدام در سند تکرار می شود. در واقع آموزش و پرورش مسئول است که دانش آموزان را به مرتبه‌ای از حیات طیبه یا همان زیست پاک آماده کند. انتقال این مفاهیم به نسل های بعدی از اهمیت زیادی برخوردار است. اما شاید وقتی به دستورالعمل های اجرایی رسیدیم مشکل شروع شد. می توان اینطور گفت؟
نکته مهم این است که مبانی و اصول و ارزش ها ثابت هستند و در سند کاملاً روشن بیان شده است اما به اقتضای زمان و مکان می توان در روش ها تغییر ایجاد کرد. حالا این روش ها می تواند روش های آموزشی باشد که با پیشرفت تکنولوژی و تحولات در علم و تغییراتی که در جامعه ایجاد می شود، همراه باشد چرا که قطعاً روش تدریس ۳۰ سال قبل را نمی توان امروز اجرا کرد ولی ارزش ها و اصول ثابت هستند. این بسیار مهم است که دانش آموزان یک هویت پیوسته ای را در یک مسیر مشخصی طی کنند.
*شما رشته تحصیلی اتان برنامه ریزی درسی است. در این مورد چه پیش بینی هایی در سند شده است که همین مساله هویت پیوسته حفظ شود؟
اینجا لازم است بگویم که در برنامه ریزی درسی سه تا برنامه درسی داریم که باید مدنظر قرار بگیرد. یکی برنامه درسی آشکار است که همانی هست که در کتاب های درسی نوشته می شود و نیاز جامعه و دانش آموزان و همینطور بخشی هم نظر نویسندگان در آن دخیل است که در سازمان پژوهش این بخش تحت عنوان محتوای درسی تدوین می شود. برنامه درسی پنهان هم داریم و معنی اش آنچیزی است که در کتاب دیده نشده ولی در تعامل بین دانش آموز و معلم دیده می شود. در واقع رفتارهای فردی معلم اینجا نقش بسیار مهمی دارد.
*برای همین است که در بحث به کارگیری نیروی انسانی و لزوم رعایت استانداردها تاکید بسیار می شود.
بله دقیقا سبک زندگی معلم اینجا اثر پنهان اما مهمی روی دانش آموزان دارد. معلم یک الگو و اسوه برای دانش آموز است. حرف معلم در این شرایط سنی بیش از حرف اولیا اثرگذار است. اینجا حرف های معلم باید حساب شده باشد و اصول انسانی و احترام و ادب رعایت شود. نکته مهم این است که محیط مدرسه یک مجموعه فرهنگی است و خانواده ها دارای فرهنگ های مختلفی هستند که مدرسه باید به آنها جهت بدهد یعنی اگر تفاوت معنادار فرهنگی احساس شد باید تابع ضوابط مدرسه همه عمل کنند.
در کنار این دو برنامه درسی ما یک سری رفتارهای پوچ و مغفول هم داریم یعنی احتمال دارد کتابی ۵ سال قبل تدوین شده باشد و می دانیم پروسه تدوین و چاپ کتاب درسی زمان بر است. حالا در این فاصله مثلاً ۵ ساله ممکن است مباحثی مطرح شود که در کتاب درسی نیامده باشد یا تحولاتی در جامعه ایجاد شده باشد که در کتاب نباشد و یا حتی مباحثی باشد که دیگر کاربردی نداشته باشد. معلم باید مدام خودش را به روز کند و یافته های علمی و را در نظر داشته باشد و توضیح دهد.
در واقع نقش معلم بسیار پر رنگ است. اینجا معلم باید از مرزهای اندیشه دفاع کند.
*خصوصا این روزها که با گسترش فضای مجازی جهل نیز بر اطلاعات تحمیل شده است!
مسائلی در جامعه ایجاد می شود که کنش هایی به دنبال دارد و افراد را به واکنش هایی وادار می کند. باید زمینه را به گونه ای ایجاد کرد که در قبال کنش های متعددی که ایجاد می شود افراد قدرت داشته باشند که در مقابل کنش های منفی آمادگی مقابله داشته باشند و هر چه در مسیر تعالی نیست را کنار بزنند. نمی توانیم فضای مجازی را ببندیم ولی باید نیروها را به گونه‌ای تربیت کنیم که قدرت پاسخگویی به مسائل را داشته باشند
بله و نکته این است که شالوده فکری و عاطفی افراد در تعلیم و تربیت مشخص می شود و با تحصیل امکان پذیر است. مسائلی وجود دارد که کنش هایی ایجاد می کند و افراد را به واکنش هایی وادار می کند. باید زمینه را به گونه ای ایجاد کرد که در قبال کنش های متعددی که ایجاد می شود یک یادگیری تثبیت شده ای داشته باشیم و مساله تعلیم و تربیت درونی شود و افراد قدرت داشته باشند که از برخی مسائل پیشگیری کنند و در مقابل کنش های منفی افراد آمادگی مقابله داشته باشند و هر چه در مسیر تعالی نیست را کنار بزنند. نمی توانیم فضای مجازی را ببندیم ولی باید نیروها را به گونه‌ای تربیت کنیم که قدرت پاسخگویی به مسائل را داشته باشند.
*به نظر می رسد اینجا بتوان در راستای بحث شما بحث سند ۲۰۳۰ را مطرح کرد. در حالی این سند مطرح شد که ما می توانستیم سند تحول بنیادین را به عنوان یک کنش در سطح جهان مطرح کنیم. این در حالی است که با مطرح شدن سند ۲۰۳۰ خود اجرای سند تحول هم به تعویق افتاد چون هنوز هم بخشی از انرژی دارد صرف این می شود که کجاها سند ۲۰۳۰ اجرا می شود یا مسئولان اطمینان بدهند این سند از دستور خارج شده است.
ببینید موضوع اصلی این است که همه چیز درباره سند تحول بنیادین شفاف است. نقشه راه و استلزامات اجرا مشخص است. حتی در سال ۱۳۹۰ هم استلزامات اجرای آن بود و من که مدیرکل آموزش و پرورش سمنان شدم در ابتدایی آن را اجرا کردیم. قرار بود ببینیم در اجرا کجاها ایراد و اشکال دارد. متاسفانه وقتی دولت عوض شد همه چیز مسکوت ماند و یکی از مشکلات ما این است که گرایش های سیاسی در تعلیم و تربیت اثر می گذارد. وزیر و مدیر گرایش سیاسی پیدا می کنند و معلم ها هم دچار گرایش سیاسی می شوند. اصل سیاسی چیز خوبی است اما گرایش حزبی و سیاسی و گروهی در تعلیم و تربیت سهم مهلک است چون دانش آموز در اول دبیرستان قدرت فهم سیاسی پیدا می کند حالا فکر کنید دو سال با یک تفکر سیاسی جلو می رود و بعد دولت و گرایش سیاسی عوض می شود و در این فضا بسط پیدا می کند و عملاً نوجوان و جوان ما دچار احساس بی هویتی می شود و یک بی تفاوتی سیاسی ایجاد می شود.
در زمان دولت قبلی سند تحول بنیادین اجرا نشد چون در دولت قبل از آن سند تدوین شده بود و عده‌ای تلاش داشتند این سند در اجرا موفق نشود. در حالیکه کاملاً یک کار ملی و حاکمیتی بود. نکته دیگر این است که دوستانی که در تدوین سند حضور داشتند همان هایی بودند که بعداً در رای تصمیم گیران آموزش و پرورش قرار گرفتند و متاسفانه باوری به سند نداشتند. در حالیکه وقت تدوین سند بحث کردند و در تدوین سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش و پرورش از آن دفاع کردند تا سند تصویب شد و بعدها در مجمع تشخیص مصلحت نظام ۶ جلسه برای دفاع از سند حاضر شدیم و ۱۳ ماده را تصویب کردند که یکی از آن موارد را شخص مقام معظم رهبری اضافه کردند که بحث حاکمیتی بودن این موضوع سند بود. یعنی در تدوین و هدایت و نظارت بر اجرای سند بحث حاکمیتی است و باید قوای سه گانه حضور داشته باشند و نمی شود بحث تعلیم و تربیت را در این ابعاد غیرانتفاعی دید ولی در اجرا می شود.
دوستانی که در تدوین سند حضور داشتند همان هایی بودند که بعداً در رای تصمیم گیران آموزش و پرورش قرار گرفتند و متاسفانه باوری به سند نداشتند. در حالیکه وقت تدوین سند بحث کردند و در تدوین سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش و پرورش از آن دفاع کردند
در نقدی بر سند ۲۰۳۰ همان روزها مطلبی نوشتم و تناقضات این سند را با سند ملی مطرح کردیم. اراده‌ای برای اجرای سند تحول در وزیر وقت و معاونینش نبود و این یکی از تناقضات بود. در حالیکه همان ها کسانی بودند که سند تحول را امضا کرده بودند. چه دلیلی دارد وقتی این سند را داریم و نقشه جامع علمی کشور و نقشه مهندسی کشور را داریم که در مجموع ۴۵ هدف کلی را در اختیار داشتیم، همه بیاید در یک بند ۴ گنجانده شود که دچار تحریف هم بشود. مثلاً ما ساحت دینی عبادی اخلاقی در سند داشتیم و در سند ۲۰۳۰ عبادی را خط زدند! ببینید تحریف هایی که صورت گرفت و در عین حال اینطور وانمود شد که سند ۲۰۳۰ همان سند تحول است. سوال ما این بود که چرا نتوانستیم برنامه درسی را از این سند تحول استخراج کنیم که در سطح بین المللی ارائه دهیم؟ کشورهایی که سراغ سند ۲۰۳۰ رفتند سندی از خودشان نداشتند ولی ما یک سند قوی داشتیم و داریم.
*ظاهرا همانقدر که برای عدم اجرای سند تحول همت نبود برای اجرای سند ۲۰۳۰ همت بود!
بله و در این میان شورای عالی آموزش و پرورش مقصر است. اول اینکه باید می پرسیدند وقتی قرار بود هر ۵ سال یکبار گزارشی درباره سند تحول داده شود چرا این گزارش ارائه نشد. وقتی سند ۲۰۳۰ تدوین می شد چرا شورای عالی آموزش و پرورش سکوت کرد؟ اگر نمی دانستند این چیست که جای اشتباهی نشسته بودند و اگر می دانستند چرا واکنشی نشان ندادند؟ اینها یک انحرافات جدی است که باید پیگیری شود و به آن قدت شود.
*در نهایت اگر خلاصه بخواهیم بگوییم چرا سند تحول اجرایی نشد...
عدم وجود اراده برای اجرای این سند برای اینکه در دولتی تدوین شده بود و دولت دیگری مسئول اجرایش بود. دوم عدم باور تدوین کنندگان سند به آن که در مقابلش سند ۲۰۳۰ را مطرح کردند. به نظرم نفوذ دشمن را هم می توان در این موضوع دید.
ادامه دارد....
منبع : خبرگزاری مهر
کلمات کلیدی : میرنیوز محمد بنائیان سفید وزارت آموزش و پرورش سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شورای عالی آموزش و پرورش
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار اجتماعی
چیستی و محتوای قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب
عامل مسلح نفوذی به کلانتری بمپور به هلاکت رسید
انسداد آزادراه منجیل - رودبار تا ۳۰ آذر
مسدودیت آزادراه منجیل - رودبار تا ۳۰ آذر
معلمان ایرانی خطاب به اندیشمند آمریکایی: خود را از ننگ حامیان نسل‌کشی در غزه برهانید
معمان ایرانی خطاب به اندیشمند آمریکایی: خود را از ننگ حامیان نسل‌کشی در غزه برهانید
کشف ۸۰ میلیاردی لوازم آشپزخانه قاچاق در جنوب تهران
۷ هزار تخت جهت ساماندهی معتادان متجاهر به بهره برداری رسید
تخریب ۴ هزار و ۶۰۰ منزل مسکونی لبنان توسط اسرائیل
لزوم شکل گیری چرخه پیشگیری و درمان معتادان متجاهر
زورگیران پارک‌وی در سه استان دستگیر شدند
۳۵۰۰ متر مربع ساخت و ساز غیر مجاز در منطقه ۱۹ رفع خلاف شد
۱۱ مجروح در پی تصادف زنجیره ای ۵۳ وسیله نقلیه در کره جنوبی
کودکان مناطق کمتر برخوردار امکان تحصیل در دوره پیش دبستانی را ندارند
گلریزان ۴ میلیاردی یکی از پیام رسان‌ها برای کمک به محور مقاومت
سردار رحیمی: قاچاق کالا سهم عمده‌ای در مشکلات اقتصادی دارد
۳۰ مورد سازش در مراکز مهر خانواده از ابتدای سال
ترافیک روان در معابر بزرگراه‌های پایتخت
در حوزه مقابله با قاچاق کالا، پلیس امنیت اقتصادی محوریت دارد
چرایی ممنوعیت رانندگی موتورسیکلت‌سواران در شرایط بارندگی
دیدار بهروزآذر با معاونان زنان و خانواده ۵ دوره قبلی ریاست جمهوری
ترافیک سنگین و پر حجم شبانه در معابر و بزرگراه‌های پایتخت
افتتاح ۳۰ هزار واحد مسکونی شهری در بافت‌های فرسوده تهران
تاکنون بیش از ٢٥٠٠ تن اقلام زیستی برای مردم مظلوم لبنان ارسال شد
تحقق ۸۶ درصدی بودجه در ۶ ماهه نخست سال
۸ آذر به‌عنوان روز کشتار نوزادان غزه توسط رژیم صهیونیستی ثبت جهانی شود
اعظم کریمی سرپرست اداره کل طرح های ملی وفراگیر جوانان شد
تفاوت مدت قرارداد و مدت تعهد چیست؟
واژگونی اتوبوس در محور نجف آباد به تیران ۱۲ مصدوم و دو کشته برجای گذاشت
هم افزایی نهادها برای حل چالش‌های مدیریت بحران تهران ضروری است
