میرنیوز
گزارش// راهکار‌های مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلها و مراتع کشور
2020-12-17T13:09:57+03:30
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ روند آتش‌سوزی‌ها طی 20 سال گذشته در ایران نشان می‌دهد که به‌طور متوسط هر ساله به ویژه با فرا رسیدن ماههای گرم، بیش از یک هزار فقره آتش‌سوزی صرفاً در جنگلها رخ داده و نزدیک به 3 هزار و 500 هکتار از عرصه‌های جنگلی در طعمه آتش‌سوزی گرفتار شده و بخشی از این عرصهها نیز کاملاً از بین رفتهاند!
طبق بررسیها، تقریباً 10 درصد آتش‌سوزی در جنگلها و مراتع کشور توسط عوامل طبیعی مانند برخورد صاعقه و آذرخش و خودسوزی جنگلها در اثر وزش باد‌های گرم به وقوع می‌پیوندد اما در بیش از 90 درصد آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی است که یا به‌صورت «عمدی» از جمله:
اختلافات قومی و عشیرهای و ایجاد آتش‌سوزی به‌منظور ضربه زدن به طوایف و اقوام دیگر
تبدیل جنگل به مرتع به‌منظور تأمین علوفه بیشتر برای چرای دام
تهیه و فروش زغال به سوداگران به ویژه در جنگلهای مناطق مرزی
ایجاد آتش‌سوزی به‌منظور تصاحب زمینهای منابع طبیعی
آتش‌زدن بقایای محصولات یا به اصطلاح پسچر مزارع در مجاور جنگلها
عوامل «غیرعمدی» آتش سوزی در جنگلها
سهل‌انگاری یا کم‌توجهی گردشگران، چوپانان، جنگل‌بانان، کشاورزان و در انجام اقدامات مخاطره‌آمیز مانند خاموش نکردن صحیح آتش، انداختن ته سیگار روشن در طبیعت، رها کردن زباله‌های پرخطر مانند بطریهای شیشه‌ای و ...
غالب بودن نقش عامل انسانی در وقوع آتش‌سوزی‌ها نشان از این دارد که کشور و متولیان امر نتوانسته‌اند در زمینه فرهنگ‌سازی و حل مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم وابسته به جنگلها و مراتع، اقدامات اثرگذاری داشته باشند.
به‌عبارت بهتر مدیریت پایدار و اجتماع‌محور در خصوص منابع طبیعی از طریق پیوند دادن منافع جامعه محلی به منافع حمایت و حفاظت از منابع طبیعی به ویژه در امر مقابله با آتش‌سوزی‌ها، شکل نگرفته است.
بخش عمده‌ای از این عدم موفقیت‌ها ریشه در فقدان مدیریت پایدار و اجتماع‌محور منابع طبیعی و ایجاد تعارض منافع مابین جامعه محلی و برخی دستگاه‌های دولتی متولی حفظ منابع طبیعی که از طریق حذف مدیریت‌های مردمی و برخورد‌های متناقض دولت در بیرون راندن عشایر و ساکنان بومی جنگلها در قالب طرح‌های تعادل دام و مرتع و قرق و در مقابل، واگذاری همان اراضی به سرمایه‌داران غیربومی در قالب بهره‌برداری از معدن و جایگزین نشدن مدیریت کارآمد به جای آن است.
بنابراین روستاییان و عشایر محلی با دیدن چنین تناقضی از یک سو و با به خطر افتادن معیشت خود ازسوی دیگر، دلبستگی‌شان به منابع طبیعی و تعهدشان به بهره‌برداری پایدار از آنها کاهش می‌یابد و به نوع دیگری ازجمله ایجاد آتش‌سوزی شروع به تخریب میکنند.
همچنین چالش‌های دیگری در این حوزه وجود دارد که در دو بخش چالش‌های حقوقی و چالش‌های مدیریتی ــ اجرایی به‌شرح زیر خلاصه شده است:
چالش‌های حقوقی
1. نارسایی‌های برخی قوانین و عدم بازدارندگی مجازات عاملان آتش‌سوزی
2. خلأ قانونی در حمایت از گروه‌های داوطلب مردمی و نیرو‌های شرکتی تحت قرارداد جهت جبران آسیب‌ها و صدمات واردشده در محافظت از جنگلها و مراتع به‌ویژه اطفای حریق
چالش‌های مدیریتی ــ اجرایی
1. فقدان برنامه جامع و منسجم پیش بینی، پیشگیری، اطفای حریق و احیا و بازسازی جنگلها و مراتع مبتنی بر رویکرد مدیریت اجتماع‌محور منابع طبیعی
2. موازیکاری و ناهماهنگی بین دستگاه‌ها و فقدان مرکز ملی کنترل و پایش عرصه‌های طبیعی
3. نبود نقشه پهنهبندی ریسک وقوع آتش‌سوزی جنگلهای کشور
4. فقدان ارزش‌گذاری اقتصادی ــ اجتماعی و محیطزیستی جنگلها و مراتع و عدم آگاهی کافی متولیان و مردم از این ارزشها
5. کمبود نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده، تجهیزات و امکانات مناسب که ریشه در کمبود منابع مالی برای تجهیز و ترمیم تجهیزات دارد
6. دشواری دسترسی به کانون‌های آتش‌سوزی و نبود بالگرد‌های اختصاصی اطفای حریق جنگلها و مراتع
چالش‌های موجود نشان می‌دهد که مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلها و مراتع کشور دارای ابعاد مختلف فنی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است و سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان متولیان اصلی و قانونی، به تنهایی نمی‌توانند از عهده انجام تمام عملیات حفاظتی و اطفای آتش‌سوزی جنگلها بر بیایند و نیازمند عزم ملی و مشارکت فعالانه تمامی ذی‌نفعان به‌ویژه مردم، کشاورزان و جوامع محلی وابسته به جنگلها و مراتع است.
لذا لازم است ابتدا برنامه مدون و زمان بندی شده‌ای برای پیاده‌سازی حکمرانی مطلوب و مدیریت پایدار و اجتماع‌محور منابع طبیعی تهیه شود سپس با تعامل و همفکری دستگاه‌های مرتبط با محوریت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت محیط زیست، برنامه مدیریت جامع پیشگیری و مقابله با آتش سوزیهای عرصه‌های منابع طبیعی کشور که تمام ابعاد پایش، پیش بینی، پیشگیری، کشف و اطفای حریق، احیا و بازسازی و نحوه ساماندهی گروه‌های مردمی را در بر دارد، تدوین و عملیاتی شود.
از جمله راهکار‌های دیگر می‌توان به تأمین بودجه مورد نیاز، اصلاح و رفع خلاء‌های قانونی در زمینه حمایت بیمه‌ای و قضایی از گروه‌های داوطلب مردمی آسیب‌دیده در جریان اطفای حریق و تعامل‌سازی دستگاه‌ها و آموزش و فرهنگ‌سازی حفاظت از منابع طبیعی اشاره کرد که به تفصیل در این گزارش بدان‌ها پرداخته شده است.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز آتش سوزی جنگل ها و مراتع
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار اجتماعی
اعلام نرخ قطعی حج تمتع تا ۲ ماه آینده
بارگیری ۵ هزار تخته پتو و ۲۰ تن مواد غذایی برای کمک به مردم مظلوم لبنان
مطالبه بازنشستگان از دولت باید کنترل تورم باشد
لزوم اصلاح نظام بنگاه‌داری در صندوق‌های بازنشستگی
بیش از ۶ هزار هکتار بافت فرسوده در تهران در مسیر نوسازی
برگزاری رزمایش دریایی محمد رسول الله ۳ مرزبانی فراجا در آب های عمان
کشف بیش از ۷ میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی قاچاق
شناسایی و انهدام باند جاعلان اسناد و املاک موروثی میلیاردی
صدور رای برای نتانیاهو و گالانت یعنی شکست بزرگ آمریکا
١٠ هزار وکیل در دیوان کیفری بین المللی علیه نتانیاهو گزارش ارائه کردند
تعاونی تامین نیاز واحدهای بوم‌گردی با رویکرد صنایع‌دستی تشکیل شد
هلال احمر ایران تعهد پایداری به اقدامات بشردوستانه دارد
اجرای بیش از ۲ هزار تن آسفالت در معابر پایانه‌های مسافری جنوب
موحدی: ضارب امام جمعه کازرون سابقه بمب‌گذاری داشت
ماجرای اخراج دانشجویان دانشگاه فرهنگیان چه بود؟
خبرنگار مهر سفیر «اطلاع رسانی سلامت در حوادث و بلایا» شد
تفکر بسیجی، بن‌بست‌شکن در مسیر مقابله با جبهه استکبار است
اژه‌ای: گاهی برخی گرانی‌ها باعث مسائل روانی برای جامعه هستند
ایجاد ورودی‌های جدید برای ایستگاه‌های متروی مصلا و شهیدبهشتی
حسینی: جریمه‌های رانندگی مستند با تصاویر پلاک خودرو صادر می‌شود
دبیرکل و معاون امور بین‌الملل هلال‌احمر عازم بیروت شدند
اژه‌ای: به قول‌هایی که می‌دهید عمل کنید
اژه‌ای: تأثیر گرانی بر امنیت اجتماعی جامعه؛ به قول‌هایی که می‌دهید عمل کنید
فرهنگ نماز باید توسعه پیدا کند
دستگیری گروگانگیران اتباع خارجی
۱۷ نفر در تصادف اتوبوس در شرق برزیل کشته شدند
۱۳ کشته و ۱۸ زخمی بر اثر رانش زمین و سیل در اندونزی
زاکانی: حمل و نقل عمومی از ۳۴ درصد به ۷۰ درصد ارتقا می‌یابد
آیلیگ ، یک نرم افزار هیجان انگیز
فضاهای حاشیه رود دره اوین به مجموعه گردشگری باغ سبز تبدیل می‌شود
