میرنیوز
اقتصاد دریا محور در الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت
2022-04-10T08:39:16+04:30
به گزارش ایسنا، دکتر مصطفی قادری حاجت، عضو اندیشکده آمایش بنیادین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس در یادداشتی با این مقدمه می‌افزاید: از این رو، در مبانی ایران‌شناختی سند آمده است: «برخورداری ایران از جایگاه راهبردی سرزمینی، رتبه برتر در منابع انرژی و معدنی، تنوع اقلیمی، ظرفیت‌های فلات مرکزی، جاذبه‌های گردشگری، خطوط ساحلی و مرزهای آبی بین‌المللی، سرمایه انسانی جوان و مستعد، تجربیات مدیریتی و ظرفیت‌های علمی و فناوری، زمینه‌ساز پیشرفت و تحول دریاپایه و خشکی‌پایه به عنوان قطب ارتباطات منطقه‌ای و بین‌المللی است». در یکی از تدابیر سند الگو هم آمده است: «بسترسازی برای پراکندگی متعادل جمعیت و توازن منطقه‌ای بر پایه توانمندی‌های سرزمینی و اصول آمایش با تخصیص امکانات و تشویق و آسان‌سازی سرمایه‌گذاری و شکوفاسازی مناطق کمتر برخوردار با اولویت نواحی مرزی به‌ویژه سواحل و جزایر جنوبی».
نظر به اهمیت موضوع یادشده، این یادداشت به تبیین ابعاد آن می‌پردازد.
بررسی نظام بین‌المللی در دوره‌های گذشته و حال، مبین آن است که محدوده نظام بین‌المللی، پیش از دوره جدید در اطراف شبکه‌های ارتباطیِ آبی و رودخانه‌های آسیا، خاورمیانه و دریای مدیترانه، و در دوره جدید در اطراف اقیانوس‌های آرام و اطلس بوده است.
استفاده از ظرفیت‌های دریایی و ساحلی در زمره مهم‌ترین راهبردهای توسعه اقتصادی به طور عام و آمایش سرزمین به طور خاص در اکثر قریب به اتفاق کشورها قلمداد می‌شود. از این رو، توسعه دریامحور و به دنبال آن، توزیع و پراکنش جمعیت و فعالیت در نواحی ساحلی در طی زمان، تکوین و تکامل پیدا کرده است به گونه‌ای که متراکم‌ترین کلان‌شهرهای فراملی در جهان امروز، شهرهای بندری و ساحلی هستند.
ایران نیز در زمره کشورهایی است که از موقعیت دریایی مناسبی برخوردار است و می‌تواند به فراوانی از موهبت های دریایی بهره‌مند شود. واقع شدن در سواحل جنوبی دریای خزر از سمت شمال، خلیج فارس و دریای عمان و به خصوص تنگه راهبردی هرمز از سمت جنوب، موقعیت دریایی بسیار حساس و راهبردی‌ای را برای ایران به ارمغان آورده است.
کشور ایران می‌تواند علاوه بر برخورداری از مزایای اقتصادی و بهره‌مندی از دریانوردی تجاری، با تعریف نیروی دریایی کارآمد و راهبردی از مزیت‌های نیروی دریایی قدرتمند برخوردار شود و بدین شکل به ارتقای جایگاه قدرت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود کمک نماید.
ایران دارای سه ساحل ممتاز و کم‌همتا است: 1- خزر در شمال، راهی را برای ایران برای رسیدن به اروپای جنوبی و شمالی از راه دسترسی به دریاهای سیاه و بالتیک مهیا کرده است؛
2- خلیج فارس که پهنه آن، تنها نیمی از خزر است از بیشتر جهات برای ایرانیان راهبردی به شمار می‌رود؛
3- کرانه مکران که ایران را بی‌واسطه به اقیانوس هند پیوند زده است.
علی‌رغم موقعیت جغرافیایی و سیاسی و ظرفیت‌های بسیار زیاد ایران -مانند مجاورت با عرصه‌های اقیانوسی، تنگه‌های بین المللی، سواحل طولانی، ویژگی‌های حمل‌ونقل پیوندی و همسایگان محصور در خشکی- برای توسعه اقتصادی دریامحور، رویکردهای توسعه در کشور به دلایل مختلف، دریاگریز و خشکی‌محور و متأثر از ویژگی طبیعی و پایدار ایران «دریاپیرامونی» است.
به عبارت بهتر، با وجود این سه ساحل ممتاز، آنها به دلیل ارتفاع زیاد فلات ایران در حاشیه کشور مانده و به درون کشیده نشده‌اند.
چنان که از ۳۱ استان کنونی، تنها ۷ استان، دریایی و بقیه فاقد ساحل‌اند. در حالی که در سال 1363 مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت نقش دریا در دیدار با مسئولان عقیدتی-سیاسی و فرماندهان نیروی دریایی با اشاره به اینکه «ما یک ساحل طولانی در دریا داریم و دریا مال ما است؛ دریا جولانگاه ما است؛ دریا، محل استفاده و تغذیه ما است؛ دریا، محل عبور و مرور ما است؛ دریا، محل حفاظت ما از مرزهایمان است.» بر جایگاه راهبردی و مهم دریا و عرصه‌های دریایی تأکید کردند.
پیش رفتن سیاست تمایل به دریا با وجود همراهی کلان نظام و اسناد توسعه‌ای، به جهشی عمومی و هماهنگ در تمام زمینه‌های اداری، سیاسی و اقتصادی نیاز دارد؛ و به نظر می‌رسد استفاده از راهکاهای ذیل می‌تواند در این زمینه راه‌گشا باشد:
- ایجاد وزارت امور دریاها، سواحل و جزایر به منظور ایجاد هماهنگی، همسویی و شفافیت قوانین و مقررات بخش‌های سه‌گانه (دولتی، تعاونی و خصوصی) و مدیریت یکپارچه سواحل
- انتخاب پایتخت اقتصادی ساحلی و آمایش نواحی ساحلی به منظور ارتقای توانمندی‌های ملی
- وابسته‌سازی سایر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به سواحل ایران و بهرمند شدن از توسعه بنیادین فناوری دریایی
- ارتقای مشارکت‌های مردمی و بخش خصوصی در برنامه‌ریزی، اجرا، نظارت و پایش سیاست‌ها و برنامه‌ها
- استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نهادهای نظامی و انتظامی برای توسعه دریامحور
- هم‌افزایی کنشگران توسعه در نواحی ساحلی مبتنی بر ارتقای توانمندی‌های ساحلی و دریایی در قالب مشارکت با کشورهای محصور در خشکی به منظور وابستگی‌های متقابل و تضمین امنیت
- توسعه و تقویت روحیه دریایی در ایرانیان، تزریق فرهنگ دریایی از راه تمرکز بر آموزش‌وپروش در دوران کودکی، گسترش ورزش‌های دریایی و نیز ایجاد شبکه‌های رادیو-تلویزیونی ویژه دریا
- تغییر در نظام تقسیمات کشوری با اجرای قانون اساسی برای دادن اختیارات به استان‌ها به‌ویژه در زمینه‌های تجاری و اقتصادی
- گزینش راهبرد سیاست خارجی درهای باز و وارد شدن در فضای جریان‌ها از راه ارتباط مسالمت‌آمیز با همه مناطق هفده‌گانه جغرافیای سیاسی و کشورهای جهان
- تقویت مزیت‌های نسبی درون کشوری و ورود به بازارهای جهانی
- ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایه‌گذاری کلان مقیاس خارجی در زمینه‌های راه‌آهن، انرژی‌های دریامحور، خورشیدی و ...
انتهای‌پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت خلیجفارس درياي خزر توسعه سواحل مکران
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار سیاسی
توجه دولت به اعطای مشوق‌های بهره‌وری از معادن در استان‌های محروم
اعضای شورای مرکزی خانه احزاب با رئیس جمهور دیدار کردند
پیام تبریک عراقچی به وزیر امور خارجه جدید سریلانکا
پیام تبریک امیر دریادار سیاری به‌مناسبت سالروز نیروی دریایی ارتش
انتقاد از بازگشت پرداخت حق دلاری ماموریت خارجی به کارکنان دولت
روانبخش: انتقاد از گرانی‌ها حق مسلم نمایندگان مجلس است
سرلشکر باقری: پاسخ پشیمان‌کننده و متفاوتی به رژیم صهیونیستی می‌دهیم
پزشکیان به وزارت بهداشت رفت
بقائی: تغییر و تحول در نمایندگی‌های دیپلماتیک امری متعارف است
دبیری: توجه دولت به اعطای مشوق‌های بهره‌وری از معادن در استان‌های محروم
دریادار ایرانی: تمام بیگانگان باید منطقه را ترک کنند
سرلشکر باقری: پاسخ ایران ورای تصور سران صهیونیست طرح‌ریزی شده‌است
معاون اول رئیس جمهور در مراسم یادبود وزیر اسبق دادگستری شرکت کرد
دریادار ایرانی: بیگانگان باید این محدوده و منطقه را ترک کنند
امید دارم تجربه جهادی رهروان شهید رئیسی به کار مقاومت بیاید
گزارش تلفنی «شیبانی» به وزیر امور خارجه در مورد آخرین تحولات لبنان
پزشکیان به طور سرزده به وزارت بهداشت رفت
تغییر و تحول نمایندگی‌های دیپلماتیک خارج از کشور امری متعارف است
هزینه مقاومت بسیار کمتر از هزینه تسلیم و سازش است
فرماندهان نیروی دریایی ارتش با آرمان های امام راحل تجدید میثاق کردند
پژمانفر: با تصمیمات لحظه‌ای در حوزه انرژی، به جامعه شوک وارد نکنیم
سرلشکر باقری: پاسخ به تجاوز اسرائیل ورای تصورات سران این رژیم طرح ریزی شده است
سرلشکر باقری: دکترین دفاعی ایران بر مبنای پاسخ کوبنده و بازدارنده به تهدیدات دشمنان است
گزارش کمیسیون اصل ۹۰ درباره رسیدگی به شکایات در حوزه زمین‌خواری قرائت شد
امیر واحدی: بسیج ستون خیمه انقلاب است
معاون رئیس جمهور با امیر دریادار سیاری دیدار کرد
پاداش پایان خدمت کارمندان دولت ۶۵۰ میلیون تومان شد
صمصامی: گرانی تنها راه حل مشکل ناترازی انرژی نیست
مهاجرانی: گفتگو نیازمند عملی‌سازی احترام و اعتماد از سوی کشورهای غربی است
سنگدوینی: باید گازهای فلر جمع آوری شوند
