میرنیوز
امیدوارم با همکاری مجلس لوایح بنیادین دولت به سرانجام برسد
2020-08-04T14:50:00+04:30
به گزارش خبرگزاری مهر، لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس‌جمهور طی یادداشتی به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطیت تاکید کرد: امید است با همکاری و همراهی مجلس شورای اسلامی لوایح بنیادینی مانند «لایحه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» و آیین نامه آن به سرانجام برسد.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
«سالروز صدور فرمان مشروطیت، یادآور تلاش پیوسته ملتی باورمند، دادجو و آزادی خواه است که در یکصد و چهارده سال پیش توانست اراده خود را بر ساختار بسیط و بی حد و مرز قدرت سیاسی دوران قاجار تحمیل کند و پادشاه را وادار به صدور این فرمان بنیادین و اثر گذاردرچهاردهم مرداد ماه ۱۲۸۵ خورشیدی و گردن نهادن به قانون اساسی نماید و زمینه را برای تحولی بزرگ در گستره ملی و در ساحت های مختلف حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فراهم آورد. اگر چهار ستون ایران امروز را به ترتیب تاریخی برشمریم: خاک وجمعیت اولین آن، زبان و فرهنگ و مدنیت دومین آن، باور و ایمان و دیانت سومین آن و دادگستری و قانون مداری و مشروطیت چهارمین ستون آن است. بی تردید، هویت ایران کنونی را بدون مشروطیت دیروز و جمهوریت امروز نمی توان باز شناخت.
«مشروطیت» که برآمده از فرهنگ سیاسی نوین و برگرفته از ریشه «شرط» در زبان عربی است، مهار و مشروط کردن قدرتی مطلق، مستبد، خودسر و منفعت طلب را پیگیری می کرد که تنها بر محور شخص پادشاه و حلقه پیرامون او در گردش بود. بدین ترتیب، هدف از مشروطیت استقرار نظامی مشارکتی و کارآمد به جای ساختار ناکارآمد قدرت موجود بود که در آن رابطه میان ملت و حاکمیت بر اساس یک قانون اساسی به عنوان میثاقی فراگیر و ملی تنظیم شود. میثاقی که از یک سو حدود قدرت و از دیگر سو حقوق ملت را به روشنی، مشخص کرده باشد. از همین رو، فرمان مشروطه و دستور تشکیل مجلس شورای ملی را می توان آغاز دوران حکومت قانون در ایران نوین و دگرگونی روش قانونگذاری، از توشیح ملوکانه به قوانین مکتوب، مدون و مصوب نمایندگان منتخب مردم و رخدادی مانا و درخشان در تاریخ این سرزمین قلمداد کرد.
جنبش مشروطه خواهی که به صدور فرمان قانون گرایی و تاسیس مجلس قانونگذاری رهنمون شد، حرکتی تحول آفرین بود که قانونمندی، برابری همگان در برابر قانون، مطلق نبودن فرمانروایی، مشارکت مردم در امور سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و سرانجام استقلال و حاکمیت ملی را نوید می داد. پیروزی این حرکت اجتماعی، منجر به تعیین حقوقی برای ملت، ترسیم حدودی برای حکومت و تشکیل ساختارهای سیاسی-حقوقی و نهادهای قانونی کشور شد. این جنبش بی همتای تاریخ معاصر ایران، دستاوردهای اثرگذار و ماندگاری به همراه داشته است که به هدف ترویج آرمان های درخشان آن و تکریم آرمان گرایانی که در ایجاد این بنای نیک بنیاد، فداکاری کرده اند، در چند بند مورد بازخوانی قرار گرفته است:
۱- تاسیس نخستین مجلس قانون گذاری به انتخاب مردم: مجلس شورای ملی پس از گشایش در ۱۴ مهر ۱۲۸۵ خورشیدی اقدامات مهم و ماندگاری را به فرجام رسانده است:
الف ) تدوین نخستین قانون اساسی: نخستین وظیفه مجلس، تهیه قانون اساسی بود که با مشارکت نخبگان و بهره‌برداری از قوانین اساسی برخی کشورها و تطبیق آن با موازین شریعت اسلام در (۵۱) اصل تدوین و به تایید و امضای مظفرالدین شاه رسید. اگر چه پادشاه با امضای فرمان مشروطیت، حقوق مردم را به رسمیت شناخت، ولی کاستی اصلی این قانون اساسی در عدم تصریح به حقوق و آزادی های اساسی ملت و عدم تعیین مسئولیت برای حاکمیت در برابر مردم بود. از همین رو، در کمتر از یک سال نخستین "بازنگری قانون اساسی مشروطه"، انجام و تحت عنوان متمم قانون اساسی و در چارچوب یک اصل الحاقی به این قانون به امضای محمدعلی شاه رسید. متمم قانون اساسی دارای ۱۰۷ اصل بود و به موضوعاتی چون برابری حقوق افراد، آزادی های عمومی، تفکیک قوا، مسئولیت دولت و لزوم پاسخگویی وزیران در برابر مجلس پرداخته بود.
ب) تصویب قوانین فاخر و اثر گذار: به رغم فقدان سابقه قانون گرایی و تجربه قانون گذاری، آغاز مشروطیت مقارن با دوره ای از تقنین متین و مستحکم است که حاصل آن در قانون اصول محاکمات جزایی سال ۱۲۹۰خورشیدی، قانون مجازات عمومی سال ۱۳۰۴ و جلد اول قانون مدنی سال ۱۳۰۷ و جلد دوم آن در ۱۳۱۳مشاهده می شود؛ متون قانونی که هم اینک نیز از جمله قوانین فاخر و در شمار میراث مهم حقوقی و فرهنگی این دوران است.
۲- تبیین حقوق اساسی ملت و تحدید اختیارات حاکمیت: دومین دستاورد این حماسه بزرگ، تبدیل سلطنت مطلقه به سلطنت مشروطه و به عبارت بهتر مشروط نمودن قدرت سیاسی به قانون بود. بر این اساس اختیارات پادشاه، محدود و بسیاری از صلاحیت های حاکمیتی به نهادهای قانونی واگذار شد. منشأ قدرت پادشاه نیز که تا پیش از آن آسمانی تعریف می شد و نسبتی با ملت نداشت، در اصل (۳۵) متمم قانون اساسی با این تعبیر«سلطنت موهبتی الهی است که از طرف مردم به‌شاه به ودیعه داده شده است»، به مردم منتسب شد و نقش مردم در تعیین حکومت و ترکیب حاکمیت، مورد تاکید قرار گرفت.
۳- تشکیل هیات وزیران : تا پیش از انقلاب مشروطه، شاه امور کشور را به صورت فردی اداره می کرد و تصمیم گیری در ساحت های مختلف فردی و اجتماعی را خود انجام می داد، ولی بر پایه اندیشه قانونمند شدن امور، تدوین قانون اساسی، تاسیس قوای سه گانه و تحدید اختیارات شاه، روش حکمرانی تغییر کرد و در سودای تحقق این حق اساسی ملت که حکمرانان باید در برابر آنها پاسخگو باشند، مقرر شد نهادهای نخست وزیری و هیات دولت تنها پس از گرفتن رای اعتماد از مجلس مستقر شوند.
۴- تاسیس دادگستری نوین: یکی از علل اصلی خیزش عظیم مردم و مشروطه خواهی آن ها، بی قانونی و ستم بی حساب حکومت گران بود. به همین سبب، آرزوی ایجاد عدالتخانه در کنار آرمان تدوین قانون اساسی و تشکیل مجلس قانون گذاری، در ردیف اصلی ترین خواسته های رهبران مشروطه و مردم قرار داشت. در حقیقت، تاسیس دادگستری نوین در کشور به همت اندیشمندان مجرب به ویژه مرحوم علی اکبر خان داور، پاسخی درخور به خواست مشروع مردمی بود که از قضاوت دلبخواهانه و نبود آیین دادرسی منصفانه به تنگ آمده بودند.
۵- تحول فرهنگ سیاسی مردم: از جمله دستاورهای مهم حماسه مشروطه خواهی، ورود و ترویج مفاهیم نوینی چون حقوق اساسی، برابری مردم، حکومت قانون، انتخابات، آزادی بیان، تفکیک قوا و... به فرهنگ سیاسی جامعه بود. با وجود تبعیض، بی عدالتی از یک سو و فقر و محرومیت عمومی از سوی دیگر، انگیزه رسیدن به جامعه ای با آرمان های مشروطه خواهان در میان مردم تقویت، و باور پیشین نسبت به برخی ارزش ها از جمله تقدس جایگاه پادشاه و حکمرانان به چالش کشیده شد.
۶- تغییر جایگاه مردم در فرهنگ حقوقی-سیاسی: تا پیش از صدور فرمان مشروطیت، رابطه حکومت با مردم، رابطه ای عالی به دانی و بر مبنای فرمانروایی و فرمانبری محض بود. از همین رو، ادعای وجود حق برای مردم در برابر حاکمیت متصور نبود. ولی پس از تدوین و تایید قانون اساسی و متمم آن، برای نخستین بار کلمه «رعیت»، از فرهنگ حقوقی– سیاسی ایران حذف و حقوق ملت، طی اصول هشتم تا بیست و پنجم متمم قانون اساسی تعریف و عنوان "شهروند" به رسمیت شناخته شد. براساس اصل هشتم: «اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی‌الحقوق خواهند بود». اصل نهم نیز مقرر می‌کند که «افراد مردم از حیث جان و مال و مسکن و شرف محفوظ و مصون از هر نوع تعرض هستند و متعرض احدی نمی‌توان شد، مگر به حکم ترتیبی که قوانین مملکت معین می‌نماید».
بخش بزرگی از آرمان های جنبش ۱۲۸۵ که از عینیت یافتن بازماند، بار دیگر در امواج حرکت بزرگ و تاریخی ۱۳۵۷ مردم ایران رخ نمود و بر همین بنیاد، شمار زیادی از اصول قانون اساسی مشروطیت به ویژه اصول مربوط به حقوق و آزادی های ملت، دیگر بار در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بازتاب یافت. همین واقعیت، نشان می دهد راهی که بیش از قرنی از آغاز آن می گذرد، هنوز بخش های نارفته بسیار و اهداف دست نایافته پرشمار دارد. آرمانی که تحقق آن اهتمام بی وقفه حکومت و ملت هر دو را می‌طلبد.
معاونت حقوقی رییس‌جمهور ضمن گرامی داشت سالروز صدور فرمان مشروطیت که نقطه عطف تاریخ معاصر ایران است، اعلام می دارد که برای دستیابی به این آرمان و در مقام ایفای بخشی از تعهد دولت های یازدهم و دوازدهم، افزون بر تهیه و معرفی «منشور حقوق شهروندی» و «سند آسیب شناسی و توسعه نظام حقوقی»، لوایحی چون «لایحه نهاد ملی حقوق بشر و شهروندی»، «لایحه شفافیت»، «لایحه مدیریت تعارض منافع در خدمات عمومی»، «لایحه مسئولیت موسسات عمومی»، «لایحه آزادی اجتماعات و راهپیمایی ها» و لوایح مهم دیگری را تهیه و تدوین کرده است. امید است با همکاری و همراهی مجلس شورای اسلامی این لوایح بنیادین نیز مانند «لایحه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» و آیین نامه آن به سرانجام رسیده و تاثیر خود در تعمیق تمدن و فرهنگ این مرز و بوم کهن را بر جای بگذارند.»
منبع : خبرگزاری مهر
کلمات کلیدی : میرنیوز لعیا جنیدی منشور حقوق شهروندی مجلس شورای اسلامی قانون اساسی شهروند لایحه شفافیت مجلس شورای ملی مشروطه انقلاب مشروطه
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار سیاسی
بقایی: تحریم‌های جدید علیه ایران گواه قانون‌شکنی و تزویر آمریکا است
حجت الاسلام محمدحسنی انتصاب رئیس جدید عقیدتی سیاسی فراجا را تبریک گفت
عراقچی: همسایگان اولویت ما هستند
احضار سفرای ۳ کشور اروپایی به وزارت خارجه
برگزاری جلسه هیئت امنای موزه و مرکز اسناد مجلس با حضور قالیباف
«فرمان اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۴۰۵» از سوی پزشکیان صادر شد
عارف درگذشت وزیر اسبق آموزش و پرورش را تسلیت گفت
دریادار سیاری: پیروزی در جنگ نرم نیازمند آثار فاخر فرهنگی است
عراقچی: ایده جدیدی برای حل مسائل با آژانس مطرح شده است
سرلشکر باقری: حرکت پرشتاب در فناوری با جدیت ادامه یابد
عراقچی:ایده‌ای جدید برای حل مسائل با آژانس مطرح شده است
پزشکیان: نمی‌دانم برای این گرانی‌ها باید یقه چه کسی را بگیرم
تسلیت معاون اول رئیس‌جمهور به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی
پزشکیان: واردات پنل‌های خورشیدی ثبت سفارش شده است
پزشکیان: واردات پنل های خورشیدی ثبت سفارش شده است
بازدید فرمانده نیروی دریایی ارتش از ناوشکن‌های چین و روسیه
سامانه «باور ۳۷۳» باور صنعت دفاعی ما است
تقویت همکاریهای دفاعی ایران و بلاروس
پزشکیان لایحه ۲ ژوئیه ۱۹۹۹ ژنو را به مجلس ارسال کرد
بقایی: ممانعت در ارسال مواد غذایی و برق به غزه محکوم است
اعتراض خانواده شهدای ترور به حمایت اروپا از گروه‌های تروریستی
عراقچی دریافت نامه ترامپ را تأیید کرد
پیام تسلیت رئیس‌جمهور در پی درگذشت مرحوم فرشیدی
رهبر انقلاب: دعوت رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره فریب افکار عمومی است
پیام عراقچی به کویت درخصوص تعمیق روابط دو کشور
رضایی: آمریکا برای نجات دلار به استبداد سخیف روی آورده است
ایالات متحده در تمامی بحران‌های جهانی نقشی فعال ایفا می‌کند
رضایی: بیداری و انگیزه دو عامل پیروزی مردم ایران است
لایحه محیط زیستی همکاریهای شانگهای به مجلس ارسال شد
قائم‌پناه: بحثی درباره موافقت یا مخالفت با استعفای ظریف مطرح نشده است
