میرنیوز
یادداشت/ مقاومت و تولید فضا علیه استثمار
2023-11-06T14:49:20+03:30
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم _ جعفر علیان‌نژادی: هانری‌لوفور فیلسوف مارکسیست فرانسوی، نخستین کسی بود که با خوانش مجدد ماتریالیسم دیالکتیک هگل، بعدی جدید از شیوه‌های استثمار سرمایه‌داری را کشف کرد که به بعد فضایی استثمار معروف شد.
به بیان ساده، لوفور کشف کرد، روابط تولید در رژیم‌های سرمایه‌داری، از طریق تولید فضای سرمایه‌دارانه، تداوم می‌یابد. حس از خودبیگانگی کارگران، تنها حاصل شرایط کاری آنها نیست. بلکه فرآیند از خودبیگانگی در شرایط زندگی اجتماعی آنان روی می‌دهد. یعنی همان فضایی که روابط سرمایه‌دارانه را بازتولید می‌کند.
لوفور رهایی طبقه کارگر را در خرق و شکافتن این فضای استثماری می‌دانست، بنابراین ایده تولید فضا توسط کنشگران انسانی را مطرح کرد. هویت یابی و خودیابی هر کارگر یا هر کنشگر طالب رهایی در گرو توانایی او برای تولید فضا، معنا شد.
تولید فضا از نظر لوفور هم بُعد محسوس داشت، هم بُعد ذهنی، هم بُعد زیسته. تولید فضای هر کنشگر بستگی به توانایی او در تغییر مفاهیم کلی یا تعاریف جامعه سرمایه‌داری بود. مثلا نظام سرمایه‌داری از «زندگی» مفهومی عام و استاندارد ارائه کرده بود که مردم درون آن، فضای سرمایه‌داری را بازتولید می‌کردند.
تولید فضا در این مثال، تغییر این مفهوم کلی از طریق نوعی زندگی خاص، مبتکرانه و منحصر به فرد کارگر یا کنشگر در برابر شیوه رایج بود. زندگی کارگر دیگر همان زندگی مورد انتظار جامعه سرمایه‌داری نبود. روابط اجتماعی متفاوتی را شکل می‌داد.
این تغییر در بعد محسوس، منجر به نوعی معماری منحصر به فرد، در بعد ذهنی منجر به تغییر ادراک و در بعد زیسته به تجربه متفاوت زندگی شهری منتهی می‌شد. انواع و اقسام جنبش‌های ضدسرمایه داری در دهه شصت میلادی ریشه در همین اندیشه لوفور و پیروان شهری اون داشت.
شکست جنبش می 68، ضربه سختی به رواج چنین ایده‌هایی بود و تغییرات و چرخش‌های جدیدی را در اندیشه‌های چپ موجب شد. موج بازگشت به اسپینوزا یکی از همین چرخش‌ها بود. در همه این سال‌ها مسأله چپ، یافتن طبقه پیشران یا جنباندن طیف‌های تحت ستم یا استثمار شده بود.
نظام سرمایه‌داری در مقابل تمام امکانات بسیج اجتماعی را از چنگ جریانات چپ درآورد و با انواع و اقسام تاکتیک‌ها همان طبقات و طیف‌های پیش‌رو را خرید و مقاومتشان را تبدیل به کالایی قابل دادوستد کرد. معامله ابزاری قدرتمند برای مصادره مقاومت‌های این چنینی بود. سرمایه‌داری فضای مقاومت را در هم شکست.
تولید فضا به عنوان ابزار مقاومت، قرار بود، فضای زندگی رهایی بخش طبقات تحت ستم را مهیا کرده و به تغییر مناسبات قدرت بینجامد. اما در عوض سرمایه‌داری را متوجه بعد فضایی کالاهای تولیدی کرد و این آگاهی منجر به تجاری‌سازی فضای سرمایه‌داری شد. ایده لیبرال «فضای مصرف» و «مصرف فضایی» طرح و پیاده‌سازی شد. شهرها تبدیل به فضای مصرف شدند و کنشگران یا شهروندان مصرف کنندگان این فضا!
در مقابل، شکلی از مقاومت پس از انقلاب اسلامی تجربه شد که بیرون از هاضمه دستگاه محاسباتی و تحلیل‌گر نظام سرمایه‌داری بود. مسأله‌اش «تحقیر» بود، نه «از خودبیگانگی». نیروی محرکش ایمان دینی بود نه منطق ماتریالیسم دیالکتیک. خصمش طاغوت بود، نه سرمایه‌دار. اراده‌اش عمومی و جمعی و کلی بود، نه حاصل جمع اراده‌های منحصر به فرد و تکین. انگیزه‌اش ادای تکلیف بود و نه رسیدن به نتیجه. سرکوب شدنی نبود هر چند جان‌هایی را فدا می‌کرد. تغییر فاز نمی‌داد، چرخش و یا بازگشت به عقب نداشت.
انقلاب اسلامی چنین الگویی از مقاومت عمومی را ایجاد کرد. مقاومتی که تولید فضا می‌کرد، خرق فضا می‌کرد. فضای مقاومت بیشتر را موجب می‌شد. خودبه‌خود پیشروی می‌کرد. فضایی که ساخت درونی محکمی را حاصل کرد. ملتی مقاوم ساخت و جامعه‌ای مقاوم تولید کرد. سرنوشت محتوم سرمایه‌داری در مقابلش زنجیره‌ای از شکست‌‌های پی‌درپی بود. چنین مقاومتی امکان صدور یافت. انقلاب با چنین مقاومتی صادر شد. انقلاب فضای مقاومت اسلامی را تولید و سپس صادر کرد.
فضایی که این مقاومت ساخته چهار سویه هویتی مقاوم و چهار بعد ساختاری مقاوم حاصل کرده است. چهار سویه هویتی «خوددار»، «خودبان»، «خودآگاه» و «خودساز» که منجر به تولید «انسان مقاوم» شده است و چهار ساخت «جامعه مقاوم»، «رهبر مقاوم»، «دولت مقاوم» و «کشور یا سرزمین مقاوم.»
این الگوی مقاومت از مرزهای جمهوری اسلامی عبور کرده‌است. مقاومت در هر جایی فضای خود را خواهد ساخت، از جمله در فلسطین. هم مردم غزه و کرانه را یک ملت مقاوم خواهد کرد، هم دولتی مقاوم را بدنبال خواهد داشت و هم سرزمین‌ها و مکان‌های غصب شده را به فلسطین بر می‌گرداند.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز کشور فلسطین
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار سیاسی
رهبر انقلاب: توان رزمی کشور را در نگاه و رصد بدخواهان ایران برجسته کنید
حواشی اولین نشست خبری قالیباف در قامت ریاست مجلس؛ توصیه باظرافت به ظریف!
ابوترابی‌فرد خطیب این هفته نماز جمعه تهران خواهد بود
عراقچی: ایران حق دارد به اسرائیل پاسخ دهد اما تحولات منطقه را هم در نظر می‌گیرد
حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد خطیب این هفته نماز جمعه تهران خواهد بود
ایران حق دارد به اسرائیل پاسخ دهد اما تحولات منطقه را هم در نظر می‌گیرد
پیش‌ثبت‌نام از داوطلبان نمایندگی میان‌دوره‌ای مجلس از فردا
پزشکیان: به هیچ وجه نمی‌گذاریم معیشت مردم دچار مشکل شود
قالیباف: حتما وعده صادق ۳ را پیش رو داریم
قالیباف: از همه می‌خواهم که موضوع مسکن را رها نکنند
قالیباف: قول دادم حداقل در سال دو نوبت نشست خبری برگزار کنم
نشست خبری رئیس مجلس شورای اسلامی آغاز شد
پیام تبریک پزشکیان به رئیس جمهوری اسلامی موریتانی
سردار جلالی: تهدیدات نهفته در ذات فناوری باید جدی گرفته شوند
اساسنامه سازمان منطقه آزاد تجاری - صنعتی سرخس به تایید شورای نگهبان رسید
پیام تسلیت رئیس جمهور به مناسبت درگذشت پدر شهیدان فاضل بجستانی
امام جمعه جدید کازرون منصوب شد
پزشکیان: به هیچ وجه نمی‌گذاریم سفره و معیشت مردم دچار مشکل شود
دبیر جدید هیئت عالی گزینش کشور منصوب شد
صالحی: تلاش ما رفع محدودیت برخی سلبریتی‌ها است
رهبر انقلاب: افزایش آمادگی و توان رزم، مهمترین وظیفه نیروهای مسلح است
فرمانده کل سپاه درگذشت مادر شهیدان فرهمند را تسلیت گفت
فرماندهان نیروی دریایی ارتش با رهبر انقلاب دیدار کردند
مهاجرانی: غیرقانونی بودن انتصاب ظریف را پیگیری می‌کنیم
پزشکیان: وفاق ملی در داخل کشور پشتوانه محکم سیاست خارجی دولت است
تاکید آیت‌الله جنتی بر انتقال صدای مظلومیت فلسطینیان به گوش مردم جهان
اوحدی: نوبت کمیسیون پزشکی جانبازان و آزادگان به روز می‌شود
زاکانی: تونل ۹ کیلومتری شهید متوسلیان جزو افتخارات تهران خواهد بود
ارز مورد نیاز کالاهای اساسی به هر طریق ممکن باید تأمین شود
پزشکیان: مشکلات بهداشت‌ودرمان را در عرض یکسال حل خواهیم کرد
