میرنیوز
۳ برابر شدن زنان تنهای سالمند تا ۳۰سال آینده
2022-06-25T12:20:51+04:30
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، به نقل از فرهیختگان، روزگارش، اما سخت می‌گذرد. او یکی از 700هزار نفر زن سالمند تنهایی است که در ایام پیری و تنهایی باید با فقر هم دست و پنجه نرم کند و در سه دهک پایینی جامعه قرار دارد، اما تحولات جمعیتی کشورمان حاکی از آن است که سیمای آینده جامعه ما با سونامی سالمندی مواجه خواهد شد و طبق روال و با توجه به امید به زندگی بالاتر در زنان در دو سه دهه آینده زنان تنهای سالمند بخشی از واقعیت تلخ سونامی سالمند ایران خواهند بود. با تغییر سبک زندگی و افزایش تعداد زنان سالمند مجرد قطعی و مطلقه نیمرخ زنان سالمند تنها در 30سال آینده تغییر خواهد کرد، به گونه‌ای که در 30سال آینده تعداد زنان تنهای سالمند، سه برابر می‌شود و در میان آنها شمار زنان با تجرد قطعی افزایش پیدا می‌کند. همچنان که همین امروز هم پدیده سالمندی در کشور زنانه شده و سالمندان زن تنها بیشترین سهم سالمندی را به خود اختصاص داده‌اند.
سالمندی مهم‌ترین بخش از مسئله کاهش نرخ باروری و رشد جمعیت است که حتی مخالفان افزایش جمعیت نمی‌توانند این پدیده و چالش‌های ناشی از آن را انکار کنند، به همین خاطر هم است که یکی از ضرورت‌های اصلاح روند رشد جمعیت و برنامه‌ریزی‌های جمعیتی برای مدیریت، پدیده سالمندی در کشور است که طبق آمار‌های ارائه‌شده طی دهه‌های آینده به بیش از یک‌سوم جمعیت جامعه خواهد رسید و بر اساس داده‌ها و روال کنونی، پدیده سالمندی در کشور زنانه خواهد بود. همچنانکه امروز هم با زنانه شدن سالمندی مواجهیم. حالا اگر می‌خواهید بدانید زنانه شدن سالمندی یعنی چه؟ برای پاسخ به این سؤال باید سراغ آمار‌ها برویم. بر اساس آمار‌ها در سال1399 به ازای هر 100زن سالمند، 93مرد سالمند داشتیم. این پیشی گرفتن آمار زنان سالمند نسبت به مردان سالمند، یعنی سالمندی در ایران زنانه شده است. از همه بدتر اینکه یک‌پنجم از زنان سالمند کشورمان تنها هستند و این مادربزرگ‌های تنها، دست‌شان به دهان‌شان نمی‌رسد و جزو سه دهک پایینی جامعه هستند.
سالمندی زنان در آیینه آمار
بر اساس یافته‌های حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395، تعداد کل زنان سالمند در کشور، 3 میلیون و 755هزار و 686 نفر است که این مقدار 5/9 درصد از کل جمعیت زنان کشور را شامل می‌شود. بر اساس آمار، زنان سالمند 2/9 درصد از جمعیت زنان شهری را تشکیل می‌دهند و سهم زنان سالمند روستایی از کل جمعیت زنان روستایی 4/10 درصد است.
طبق بررسی‌های انجام شده، تنها 28/0 درصد از زنان سالمند در خانوار‌های گروهی و مؤسسه‌ای مانند خانه سالمندان و آسایشگاه و 72/99 درصد از آنها در خانوار‌های معمولی زندگی می‌کنند.
از میان کل جمعیت زنان سالمند، تقریباً 6درصدشان جمعیت فعال هستند و نرخ بیکاری آنها 8/1 درصد است. با توجه به این آمار، اگرچه نرخ بیکاری در این جمعیت بسیار پایین است، ولی نرخ مشارکت اقتصادی برای زنان سالمند کل کشور، حاکی از مشارکت بسیار پایین این قشر در فعالیت‌های اقتصادی است و بیشتر زنان سالمند جزو جمعیت غیرفعال و اکثراً خانه‌دار هستند.
طبق نتایج پژوهش علمی و کاربردی با موضوع «پیامد‌های اجتماعی- اقتصادی زندگی زنان سالمند تنها» که اخیراً به سفارش دبیرخانه شورای ملی سالمندان و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد انجام شده است، 71درصد زنان سالمند تنها درآمدی ندارند و تنها 29 درصد بقیه درآمد دارند و با توجه به افزایش الگوی تنهازیستی در میان زنان سالمند نسبت به مردان که به بیش از چهار برابر مردان سالمند رسیده است، تعداد زنان سالمند مجرد قطعی و مطلقه نیمرخ زنان سالمند تنها در 30سال آینده تغییر خواهد کرد، به گونه‌ای که در 30سال آینده تعداد زنان سالمند تنها، سه برابر می‌شود و باید با در نظر گرفتن تضمین‌های قانونی و همچنین بودجه کافی برای اجرای سند ملی سالمندان در این زمینه اقدام کرد.
مادربزرگ‌های تنها
تنهایی سالمندان از آمار‌های ارائه‌شده هم معلوم است. بر اساس آمار، 1/24 درصد از زنان سالمند در خانواده‌های یک‌نفره زندگی می‌کنند. 6/35 درصد در خانوار‌های دو نفره، 19درصد در خانوار‌های سه نفره، 7/10 درصد در خانوار‌های چهار نفره و 6/10 درصد در خانوار‌های پنج نفره و بیشتر زندگی می‌کنند.
نکته جالب این است که 7/39 درصد از زنان سالمند کشور، سرپرست خانوار هستند! بر اساس بررسی‌ها در گروه سنی 75ساله و بیشتر، 4/76 درصد زنان سالمند سرپرست خانوار این گروه سنی، در خانوار‌های تک‌نفره زندگی می‌کنند و تنهایی سالمندان پدیده‌ای رو به افزایش است که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن هم کاهش رشد جمعیت و تعداد فرزندان است. به عبارت دیگر با کاهش تعداد فرزندان احتمال تنها ماندن والدین در دوران پیری و کهولت افزایش می‌یابد و این مسئله‌ای دور از انتظار نیست. از سوی دیگر مردان حتی در دوران سالمندی در صورت از دست دادن شریک زندگی و تنهایی، شانس بیشتری برای ازدواج دارند و اغلب تمایل خودشان هم بیشتر است. بر این اساس طبق آمار‌ها 8/98 درصد از سالمندان حداقل یک‌بار ازدواج کرده‌اند و در بین زنان ازدواج‌کرده، حدود 1/54 درصد دارای همسر، 3/43 درصد بدون همسر بر اثر فوت و 4/1 درصد مطلقه هستند.
آمار‌ها می‌گویند در حال حاضر یک‌پنجم معادل 20درصد زنان سالمند، یعنی 700هزار نفر زن سالمند، تنها هستند، اما این آمار در مردان یک‌چهارم زنان است. هر چند ازدواج مجدد در میان سالمندان نسبت به گذشته بیشتر شده است، اما متأسفانه اغلب زنان سالمند به دلیل محدودیت‌های عرفی و سنتی از ازدواج مجدد استقبال نمی‌کنند و آن را تابو می‌دانند، به همین دلیل تعداد زنان سالمند بدون همسر و تنها بسیار بیشتر از مردان سالمند تنهاست، این در حالی است که نرخ ازدواج مجدد در میان مردان سالمند بیش از زنان است.
به خانه بخت فرستادن مادربزرگ‌ها
ازدواج یکی از بهترین راهکار‌هایی است که می‌تواند سالمندان را از تنهایی نجات دهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. مردان سالمند تنها اغلب برای ازدواج مجدد مشکلات کمتری دارند. عرف جامعه هم دست این گروه را برای ازدواج مجدد باز گذاشته است، حتی گاهی شاهد آن هستیم که پیرمردان تنها سراغ زنانی بسیار جوان‌تر از خود می‌روند و با آنها ازدواج می‌کنند! در مقابل عرف‌های دست و پا گیر اجتماعی دست زنان را برای ازدواج مجدد یا ازدواج در سنین بالا بسته است، حتی زنانی که در سنین جوانی به دلایلی نظیر طلاق یا فوت همسر بیوه می‌شوند، اغلب شانس کمتری برای ازدواج مجدد دارند و اگر فرزند داشته باشند، این شانس کمتر و کمتر هم می‌شود. این در حالی است که مردانی که شرایط مشابه دارند، معمولاً بدون آنکه به مشکل خاصی بر بخورند، می‌توانند مجدداً ازدواج کنند. این مسئله نشان‌دهنده خلأ‌های فرهنگی است که موجب شده است زنان برای ازدواج‌شان با مضیقه‌های مختلفی مواجه شوند و در دوران پیری و کهولت درست در زمانی که افراد نیاز به همراهی و همدلی دیگران دارند و حضور یک همراه و همدل در زندگی می‌تواند به سلامت روان آنها کمک کند، زنان ما تنها می‌مانند. علاوه بر لزوم فرهنگ‌سازی برای ازدواج مواجهه با پدیده سالمندی و به حداقل رساندن تبعات آن نیازمند برنامه‌ریزی‌های گسترده است. سال 1355 تعداد 5درصد جمعیت ایران سالمند بودند، یعنی یک‌میلیون و 700هزار سالمند داشتیم. در حالی که در سال 1398 این رقم دو برابر شد و 10درصد جمعیت ایران سالمند هستند، اما در یک شتاب منحصربه‌فرد در جهان، فقط طی 23سال- یعنی از سال 1398 تا 1421- جمعیت سالمند ایران از 10درصد به 20درصد خواهد رسید. این افزایش نرخ سالمندی از 10 به 20درصد در کشور‌های توسعه‌یافته حدود 90سال طول می‌کشد! در حال حاضر کشورمان حتی برای مواجهه با همین جمعیت حدود 9میلیونی سالمندان زیرساخت‌های لازم را ندارد. حالا با در نظر گرفتن رشد این جمعیت به 20درصد از جمعیت جامعه، در نظر بگیرید نیازمند چه سطحی از بهداشت، تأمین اجتماعی و خدمات عمومی هستیم. سالمندان قطعاً گنجینه‌های ارزشمندی هستند که در صورت برنامه‌ریزی مناسب می‌توان از ظرفیت‌های آنان استفاده کرد، اما رها شدن این مسئله و عدم‌برنامه‌ریزی و آینده‌نگری در این حوزه می‌تواند هم جامعه را با چالش سونامی سالمندی و هم سالمندان را با چالش جامعه‌ای که به فکر آنان نبوده است، مواجه کند!
امید به زندگی در زنان بیشتر است
در حال حاضر حدود 49درصد از سالمندان ایران مرد و 51درصد زن هستند و پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌دهد با گذشت زمان، سهم زنان سالمند بیشتر از مردان خواهد شد چراکه امید زندگی زنان بیش از مردان است.
در حال حاضر امید زندگی در زنان 75سال و در مردان حدود 73سال است که هر چقدر امید زندگی در جامعه افزایش یابد، به تبع، فاصله بین امید زندگی زنان و مردان نیز بیشتر خواهد شد.
از دلایل افزایش امید زندگی در زنان عواملی، چون سبک زندگی، شرایط بیولوژیکی و کاهش امید زندگی و در مردان دلایلی، چون مرگ و میر‌های ناشی از اعتیاد، الکلیسم و سوانح و تصادفات مرتبط است.
آمار‌های سال 95 نشان می‌دهد 91درصد از مردان سالمند دارای همسر، حدود 7درصد بدون همسر در اثر فوت، 8/0 درصد بدون همسر در اثر طلاق و 7/0 درصد مجرد هستند. همچنین 54درصد از زنان سالمند دارای همسر، 44درصد بدون همسر در اثر فوت، 4/1 درصد بدون همسر در اثر طلاق و 1/1 درصد مجرد هستند. در این آمار‌ها تفاوت چشمگیری میان جمعیت مردان سالمند متأهل و زنان سالمند متأهل وجود دارد که علت آن به مرگ و میر بالای مردان و اختلاف سنی زوجین در بدو ازدواج بازمی‌گردد.
حدود 86درصد از خانوار‌های ایرانی مرد سرپرست و حدود 14درصد (حدود 3 میلیون نفر) زن سرپرست هستند که از میان حدود 3 میلیون زن سرپرست، حدود 2 میلیون‌و600هزار نفر از آنها بیش از 60سال سن دارند، به عبارت دیگر 86درصد از زنان سرپرست خانوار سالمند هستند که از این میان حدود 63درصد از آنها تنها زندگی می‌کنند.
بر این اساس در حال حاضر سالمندی در ایران در حال زنانه شدن است.
90 درصد زنان تنهای سالمند فقیرند
بیش از 90درصد زنان تنهای سالمند ایرانی در سه دهک پایین درآمدی قرار دارند، یعنی به طور جدی مشکل معیشتی دارند و برای پرداخت هزینه‌های درمان و توانبخشی با چالش بزرگی روبه‌رو هستند. بیش از 71درصد زنان تنهای سالمند درآمدی ندارند و فقط 29 درصد بقیه درآمد دارند. از این بین نیز 5/3 درصد درآمد کمتر از یک‌میلیون تومان و 5/13 درصد نیز بین یک تا 3 میلیون تومان درآمد دارند. نسبت خانوار‌های تک‌نفره در طول دوره 1395 تا 1430 دو برابر می‌شود و از 7/8 درصد در سال 1395 به 4/16 درصد در سال 1430 افزایش می‌یابد. بخش عمده این افزایش به دلیل روند فزاینده تنها ماندن افراد سالمند است. در سال 1395 تنها 10درصد خانوار‌های کشور سالمندسرپرست بوده اند، اما با توجه به روند افزایشی سالمندی جمعیت در کشور، نسبت خانوار‌های سالمندسرپرست در سال 1430 به 32درصد، یعنی یک‌سوم کل خانوار‌های کشور افزایش خواهد یافت. هم اکنون الگوی تنهازیستی در میان زنان سالمند بیش از چهار برابر مردان سالمند است. در یک دهه اخیر تعداد زنان سالمند تنهازیست دو برابر شده است. با تغییر سبک زندگی و افزایش تعداد زنان سالمند مجرد قطعی و مطلقه نیمرخ زنان تنهای سالمند در 30سال آینده تغییر خواهد کرد، به گونه‌ای که در 30سال آینده تعداد زنان تنهای سالمند، سه برابر می‌شود و در میان آنها شمار زنان با تجرد قطعی افزایش پیدا می‌کند. آنها باسوادتر از زنان سالمند تنهای کنونی هستند، مهارت بیشتری در بهره‌گیری از تکنولوژی دارند و بخش مهمی از شبکه اجتماعی زنان سالمند تنها در 30سال آینده در فضای مجازی شکل خواهد گرفت. آنها از پایگاه اجتماعی بالاتری برخوردارند، به احتمال زیاد درآمد و وضعیت اقتصادی بهتری دارند، اما به دلیل نداشتن فرزند یا محدود بودن ابعاد خانواده، حمایت‌های غیررسمی آنها به گونه چشمگیری کاهش می‌یابد، به همین دلیل لازم است برای حمایت‌های رسمی از زنان سالمند تنهای 30سال آینده از هم‌اکنون برنامه‌ریزی شود.
اخبار گروه سایر رسانهها صرفا بازنشر اخبار سایت‌ها و خبرگزاری‌هاست و خبرگزاری تسنیم هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار رسانه
از ادعای پیروزی صهیونیست‌ها تا گرفتار شدن در غزه
صفحه نخست روزنامه‌های شنبه ۲۵ فروردین ماه
چشمان بسته مالیات بر لوکس‌نشینان
۵۲ شهیدی که صیاد را به کردستان کشاندند
لزوم هدایت نقدینگی به تولید
تولیدکننده با بی‌مهری داخلی و فرش قرمز خارجی روبه‌رو است
نیش «وام با اقساط» به درمان دندان!
کلید امیدآفرینی
لیلاز: در مقایسه با سه سال قبل اقتصاد ایران رو به بهبود است
هیات علمی یا کارخانه چاپ مقاله!
تعیین نامزد انتخاباتی در محافل خصوصی اصلاح‌طلب
همصدایی تحلیلگران از شکست‌های رژیم صهیونیستی در جنگ غزه!
اذعان خبرنگار ارشد بی‌بی‌سی به پیچیدگی حمله ایران به اسراییل
توطئه تحریک هیجانی در مسیر قطبیدگی
ماجرای اخراج شهید مهدی زین الدین از مدرسه
دست مردم را باز بگذارید تا گره مسکن را بگشایند
استقلال بدون مشتری روی دست دولت!
مردم، الزام انکار‌ناپذیر جهش تولید
تحویل خودرو بعد از تحویل سال
تقریظ رهبری کتابم را نجات داد
بابک زنجانی و درس‌های ۱۰ گانه تحریم
روزگار پررونق خـــــرافه!
جراحم و دلم جای دیگر است!
قاضی جوان: متهم را به اجاره‌خانه برای نیازمندان محکوم کردم
سلبریتی‌زدگی آگهی‌های‌تلویزیونی
وکلای سریال‌های نمایش خانگی مجرم‌اند!
۴۰ هزار نفر هم کارمند دولت، هم فعال بخش خصوصی
نماهنگ | انتخابات؛ راه درست
سیاه‌نمایی، بازی در پازل دشمن
انتخابات و عزت بین‌المللی