میرنیوز
وقتی روح‌الله شعر می‌سرود
2021-02-03T07:46:30+03:30
به گزارش ایسنا، امام‌خمینی(ره) به‌دلیل تواضع شخصیتی، هیچ‌گاه خود را شاعر ندانستند، چنان‌که در صحیفۀ غرای خویش چنین فرموده‌اند: «باید به حق بگویم که نه در جوانی که فصل شعر و شعور است و اکنون سپری شده و نه در فصل پیری، که آن را هم پشت ِسر گذاشته‌ام و نه در حال ارذل‌العمر که اکنون با آن دست به گریبانم، قدرت شعرگویی نداشتم». بدین جهت اهتمامی به جمع‌آوری و چاپ و نشر اشعار خویش نورزیدند و مجموعه اشعار سروده شده ایشان که دارای شش فصل غزلیات، رباعیات، قصاید، مسمط، ترجیع‌بند و اشعار پراکنده است پس از ارتحال ایشان جمع‌آوری، چاپ و منتشر شد.
اشعار امام خمینی(ره) برای نخستین بار، ۱۸ روز پس از درگذشت وی در روزنامه کیهان منتشر شد. اولین شعر منتشر شده از وی غزلی هفت بیتی بود با مطلع «من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم» که توسط احمد خمینی، فرزند وی در اختیار این روزنامه قرار گرفته بود.
برخی از اشعار ایشان در طی حوادث گوناگون روزگار از بین رفته‌اند، اما اشعار موجود در چند دفتر به نام‌های «سبوی عشق»، «بادۀ عشق»، «نقطۀ عطف» و «محرم راز» منتشر شده‌اند، اما کلیات اشعارشان «دیوان امام» است.
اشعار امام خمینی(ره) عمدتاً به سبک عراقی است و گاه صبغه‌هایی از سبک هندی را داراست. شاخصۀ اصلی سروده‌های ایشان «عرفان» است. اندیشۀ عرفانی، مهم‌ترین گرایش شعری امام خمینی(ره) است، اما موضوع‌های اجتماعی نیز در اندیشۀ شعری ایشان جایگاه ویژه‌ای دارد. هم‌چنین موضوع‌های عاشقانه و غنایی و حماسی نیز در دیوان ایشان به‌چشم می‌خورد.
اشعار امام خمینی(ره) از نگاه برخی شاعران برجسته
اشعار امام خمینی(ره) بدون در نظر گرفتن وجهۀ شناخته‌شدۀ ایشان، بلکه به لحاظ فنی مورد توجه و تمجید بزرگان ادب معاصر قرار گرفته است، طوری که حمید سبزواری، عبدالجبار کاکایی، رحیم زریان و محمدعلی بهمنی در طی گفت‌وگویی که بیست‌ودوم خرداد ۱۳۸۷ با روزنامه کیهان داشته‌اند، در این رابطه به شرح زیر صحبت کرده‌اند:
حمید سبزواری: امام نادرۀ روزگار خویش است. اگرچه مقام امام‌خمینی(ره) همیشه فراتر از یک شاعر است، اما نمی‌توان از شعر او که در حوزۀ اندیشه‌های عرفانی در روزگار معاصر نظیر ندارد، چشم پوشید و باید گفت اشعار ایشان سرشار از اصطلاحات و عبارات و کنایه‌هایی است که همگی مفاهیم عمیق عرفانی را در دل خود جای می‌دهند و هرکدام از این واژه‌ها رموزی است که آن حضرت برای بیان عشق و ارادت خود به ذات باری‌تعالی برگزیده است. شعر امام در راستای اهداف متعالی انقلاب اسلامی و بیان مسائل الهی و انسانی است که از خواندن آن‌ها عطر اشعار مولوی و حافظ به مشام می‌رسد. از طرفی دیگر سبک امام، سبک عراقی است و این سبک نیز به نوبۀ خود یادآور بزرگان عرصۀ شعر و شاعری است.
عبدالجبار کاکایی: امام، داعیۀ شاعری نداشتند و پایبند انتشار آثارشان نبودند، اشعاری که ایشان در جوانی سروده‌اند از لحاظ زبان و تکنیک و اشعاری که بعد از آن سروده‌اند، از لحاظ محتوایی بسیار قابل اهمیت هستند.
رحیم زریان: اشعار امام خمینی(ره)، متأثر از حافظ و مایه‌های عرفانی اشعار اوست. غزلیات و رباعیات ایشان قوی، ناب و تأثیرگذارند و مضامین عرفانی و مذهبی در اشعار ایشان وجود دارند. امام خمینی(ره) قبل از آن‌که به‌عنوان سیاست‌مداری توانا شناخته شوند، شخصیتی صاحب نظر در فقه، فلسفه و عرفان بودند که توانایی ایشان در شعرسرایی، پس از رحلت‌شان آشکار شد.
محمدعلی بهمنی: باید با توجه به جایگاه امام، بعضی از شعرها از دیوان ایشان حذف و استواری اشعارشان حفظ شود. چراکه بعضی از اشعار، ممکن است برای زمان کوتاهی با ارزش باشند و پس از آن اهمیت خود را از دست بدهند. این نکته دربارۀ همۀ شاعران صدق می‌کند و هرگز از ارزش سایر اشعار نمی‌کاهد و چه بسا باعث توجه بیشتر به قوت سایر اشعار نیز شود، اما در کل، غزلیات امام خمینی(ره) از پختگی و استواری خاصی برخوردارند.
مصطفی محدثی خراسانی نیز در گفت‌وگویی که سیزدهم خرداد ۱۳۹۸ در روزنامه خراسان به چاپ رسیده چنین گفته است: حضرت امام(ره) در کنار اینکه رهبر سیاسی مقتدر و توانمندی بوده‌اند، وجهۀ شاعرانه و لطیف هم داشته‌اند که شاید برای خیلی‌ها سؤال باشد که چگونه این دو وجه به‌ظاهر متضاد می‌تواند در یک‌نفر جمع شود. قلۀ شعر فارسی، عرفان است و اگر از این منظر بخواهیم نگاه کنیم حضرت امام(ره) هم به عنوان کسی که اهل عرفان است، ارتباطش با شعر چیز غریبی نیست. از وجوه و مضامین خیلی برجستۀ شعر حضرت امام (ره) می‌توان به وجه عرفانی آن اشاره کرد، عرفان ایشان همان عرفان اسلامی است. خیلی مهم است توجه کنیم که عرفان ایشان از جنس عرفانی که مردم‌گریز باشد و زاویه‌نشینی اختیار کند نیست، بلکه عرفانی فعال و اجتماعی است که به‌دنبال اصلاح جامعه و بشریت است. عرفانی است که با مظاهر زهدفروشی و ریاکاری مبارزه می‌کند. همین نگاه را اگر بررسی کنیم در شعر حافظ بسیار متجلی است. از این منظر می‌توانیم بگوییم به شعر حافظ نزدیک‌تر است.
اشعاری از امام خمینی(ره) که تبدیل به موسیقی شد
چهره‌های برجستۀ موسیقی کشور نیز بخشی از اشعار امام(ره) را با طنین صدای خویش در دنیای موسیقی، ماندگار کرده‌اند. باتوجه به این نکته که قالب غزل دربردارندۀ عاطفی‌ترین مضامین شعری است، عمدۀ اشعاری که در عرصۀ اجرا مورد توجه موسیقی‌دانان و خوانندگان قرار گرفته، غزلیات رهبر کبیر انقلاب است. برخی از آلبوم‌ها و قطعه‌های موسیقی که اشعار امام خمینی(ره) در آن‌ها به‌کار رفته است به شرح زیر است.
قطعۀ حدیث دل: آلبوم «سایۀ دوست» با صدای عبدالحسین مختاباد و موسیقی ارکستر سمفونیک تهران به یاد امام‌خمینی(ره) اجرا شده است. این آلبوم در سال ۱۳۹۰ از سوی مؤسسۀ فرهنگی‌هنری عروج منتشر شد. «حدیث دل» عنوان قطعه‌ای از این آلبوم است که براساس شعری از امام‌خمینی (ره) به همین نام خوانده شده است.
بر سر کوی تو ای می‌زده! دیوانه شدم
عقل را راندم و وابستۀ میخانه شدم
دور آن شمع دل‌افروز، چو پروانه شدم
به هوای شکن گیسوی تو شانه شدم
درد دل را به که گویم که دوایی بدهد؟
ای گل باغ وفا! درد مرا درمان کن
جرعه‌ای ریز و مرا بندۀ نافرمان کن
راز می‌خوارگیم از همه‌کس پنهان کن
گوشۀ چشم به حال من بی‌سامان کن
باشد آن شاهد دلدار سرایی بدهد
قطعه‌ای از آلبوم یاد یار: «یاد یار» آلبوم موسیقی است که با صدای حسام‌الدین سراج اجرا شده است. قطعه‌ای از این آلبوم در سوگ امام خمینی(ره) ساخته شده است. این آلبوم در سال ۱۳۶۹ به وسیلۀ مرکز فرهنگی‌هنری عروج و مؤسسۀ فرهنگی‌هنری فجر انتشار یافت. رباعی «هم‌راز» در این قطعه خوانده شده است
آن شب که همه میکده‌ها باز شوند
یاران خرابات هم‌آواز شوند
فارغ ز رقیب، در کنار محبوب
طومار فراق بسته،
هم‌راز شوند
قطعۀ شِکوه: آلبوم «فاصله» با صدای محمد اصفهانی است که در سال ۱۳۷۸ ساخته و از سوی شرکت فرهنگی‌هنری پیام منتشر شد. «شِکوه» نام هشتمین قطعۀ این آلبوم است. غزل «انتظار» از امام‌خمینی (ره)، برای اجرا در این قطعه انتخاب شده است.
از غم دوست، در این میکده فریاد کشم
دادرس نیست که در هجر رُخش داد کشم
داد و بیداد که در محفل ما، رندی نیست
که برش شکوه برم، داد ز بیداد کشم
شادیم داد، غمم داد و جفا داد و وفا
با صفا منّت آن را که به من داد، کشم
عاشقم، عاشق روی تو نه چیز دگری
بار هجران و وصالت به دل شاد کشم
در غمت ای گل وحشی‌ِ من، ای خسرو من!
جور مجنون ببرم، تیشۀ فرهاد کشم
مُردَم از زندگی بی‌تو که بامن هستی
طرفه‌سرّی است که باید بَرِ استاد کشم
سال‌ها می‌گذرد، حادثه‌ها می‌آید
انتظار فرج از نیمۀ خرداد کشم
قطعۀ دیدار: آلبوم شکوه در سال ۱۳۹۳ از سوی مؤسسۀ آوای هنر منتشر شد. «دیدار» عنوان قطعه‌ای از این آلبوم است که براساس غزل «جلوۀ دیدار» از امام‌خمینی (ره) خوانده شده است.
پرده برگیر که من یار توام!
عاشقم عاشق رخسار توام
عشوه کن، ناز نما، لب بگشا
جانِ من! عاشق گفتار توام
بر سر بستر من پا بگذار
منِ دل‌سوخته بیمارِ توام
با وصالت، ز دلم عقده گشا
جلوه‌ای کن که گرفتار توام
عاشقی سربه گریبانم من
مستم و مردۀ دیدار توام
گر کُشی، یا بنوازی، ای دوست!
عاشقم، یار وفادار توام
هرکه بینیم خریدار تو است
من، خریدارِ خریدارِ توام
قطعۀ شمع وجود: «حضور» آلبومی پرخواننده است. در این آلبوم که در رثای امام خمینی(ره) ساخته شده، یازده قطعه با حضور چهره‌های موسیقی کشور اجرا شده است. خواننده‌هایی نظیر محمد اصفهانی، مجید اخشابی، حمید غلامعلی، حسین زمان، بیژن خاوری، مهدی سپهر، امید سیاره، حسین بهادری، پرویز طاهری در این آلبوم خوانده‌اند. قطعۀ «شمع وجود» با صدای محمد اصفهانی و غزلی از حضرت امام(ره) به همین نام خوانده شده که مطلع آن چنین است:
آید آن روز که من هجرت از این خانه کُنم؟
از جهان پر زده، در شاخ عدم لانه کُنم؟
آلبوم دیدار دوست: دیدار دوست، ساختۀ مهدی نظری و حسین زندی است. این آلبوم به مناسبت بیست‌وسومین سالگرد ارتحال ملکوتی بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) تولید شده است و سه خواننده به نام‌های مهدی نظری، مسعود نوریان و علی‌رضا وکیلی‌منش در آن به اجرا پرداخته‌اند. امتیاز این آلبوم موسیقی در این است که نه یک یا چند قطعۀ انتخابی، بلکه تمام قطعه‌های آن براساس اشعار امام ساخته شده است. این آلبوم از سوی دفتر موسیقی معاونت امور هنری و توسط انجمن موسیقی ایران تولید و منتشر شده است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری امام خميني (ره) سالگرد تولد امام خمینی(ره)
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
جان باختن کودک ۱۱ ساله در رباط‌کریم زیر آوار میلگردها
مردم اجازه دست‌درازی به ثروث عظیم «شاهوار» را نمی‌دهند
تهیه و ارائه محتوای غنی در مداحی ضرورت دارد
بزرگترین زورخانه شرق کشور با ظرفیت ۸۰۰ تماشاگر در گناباد افتتاح شد
امضای تفاهم‌نامه مهارت آموزی و اشتغالزایی در صنایع پایین دستی مس کرمان
پزشکیان پاکدشت را ترک کرد
نساجی کیفیت لازم را برای ماندن در لیگ برتر دارد
نارضایتی سرمربی سپاهان از داوری در بازی با نساجی
طرح ۴۰۷ هکتاری شهرسازی در دامنه شاهوار ویرانگر طبیعت است
کمبود منابع و بودجه در وزارت ورزش
مشارکت ۲ هزار میلیارد تومانی خیرین در مدرسه سازی هرمزگان
بارش باران در ۲۹ ایستگاه هواشناسی سیستان و بلوچستان
استاندار گلستان: مدیران بدون اتلاف وقت، مشکلات تولیدکنندگان را حل کنند
جسد مقتول بعد از ۶ روز از کانال آب در پارس‌آباد پیدا شد
غربالگری منظم، کلید پیشگیری و درمان به‌موقع سرطان کلیه است
مراکز بهداشتی همدان به کمک مدیریت خشم می‌آیند
سرویس‌دهی رایگان ۱۵۰ دستگاه اتوبوس به حرم‌مطهر رضوی در شب های قدر
رئیس‌جمهور خواستار خودباوری و همدلی برای نجات منابع و آینده ایران شد
مقاومت پای دین دستور خداوند است
وزیر ورزش و جوانان در قوچان به پویش «نه به‌تصادف» پیوست
تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی نیازمند ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است
سامانه اسکان نوروزی زائران در استان خراسان رضوی راه‌اندازی شد
حل مشکلات اقتصادی نیازمند هماهنگی سریع بین دستگاه‌ها است
بزرگترین سفره افطار جهان اسلام در مشهد گسترده می‌شود
استاندار تهران: کمبود منابع آب و فرونشست زمین از معضلات جنوب شرق تهران
۶۲۳ لیتر مواد مخدر شیشه مایع در سردشت کشف شد
تحول دانشگاه‌ها در مسیر استقلال مالی و ارتباط با صنعت است
مسجد جامع ارومیه ثبت جهانی می شود
نزاع‌های اجتماعی موجب سستی جامعه می‌شود
ترافیک در محور سوادکوه نیمه سنگین است
