میرنیوز
تبلیغات چه بر سر روستاها آورد؟
2020-10-28T09:17:35+03:30
خدیجه بوذرجمهری در نشست بررسی چالش‌های توسعه روستایی که به همت جهاددانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: معادل‌های زیادی نظیر آبادی، ده و... برای واژه روستا وجود دارد. هر نقطه‌ای که دارای عرض و طول جغرافیایی بوده و مکان آن مشخص باشد، آبادی نامیده می‌شود. در فرهنگ‌های غرب، به آبادیvillage وبه روستا rural گفته می‌شود.
وی افزود: در برخی از آبادی‌ها، تنها یک فعالیت انجام می‌شود، برای مثال آبادی با فعالیت معدنی وجود دارد اما در روستا علاوه بر بحث سکونت افراد، به فعالیت‌های انجام گرفته در این مکان اعم از کشاورزی، دامداری و... نیز توجه می‌شود، بنابراین روستا از آبادی وسیع‌تر است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص لزوم توجه به توسعه روستاها گفت: شاخصه کشورهای توسعه‌نیافته این است که روستاهایشان توسعه پیدا نکرده و شاخصه کشورهای توسعه‌یافته، توازنی از توسعه اقتصادی و اجتماعی بین نواحی شهری و روستایی است. درکشورهای توسعه‌یافته، تفاوتی از نظر امکانات و اقتصاد بین مناطق شهری و روستایی دیده نمی‌شود و تنها نوع فعالیت در مناطق روستایی با شهری متفاوت است. در نواحی روستایی، فعالیت زراعت، کشاورزی و دامداری انجام می‌شود اما وضعیت رفاه افراد و جایگاه اجتماعی آنان در سطح بالایی قرار دارد.
بوذرجمهری ادامه داد: اگر در کشورهای توسعه‌یافته یک فروشگاه معروف و معتبر چندین شعبه در شهرها داشته باشد، در روستاها نیز همین شعبات وجود دارد و اگر به طور مثال فروشگاه در شهر 10 طبقه ساخته شده، در روستا به صورت یک طبقه ساخته می‌شود و عدالت فضایی برقرار شده است. در برخی از روستاهای کشورهای غرب، شرایط زندگی حتی از مناطق شهرنشین نیز بهتر است و چه بسا افرادی وجود دارند که قادر به زندگی در روستا نیستند، زیرا روستاها شرایط بهتر و مطلوب‌تری دارند و علاوه بر وجود امکانات بیش‌تر در این مناطق، امکاناتی نظیر آب و هوای بهتر نیز وجود دارد.
تنوع شغلی در روستاهای کشور کم است
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما فاصله بسیار زیادی بین روستاها و شهرها وجود دارد و اگر روزی در کشور ما تفاوتی از نظر امکانات میان مناطق روستایی و شهری وجود نداشته باشد، قطعا به توسعه مورد نظر رسیده‌ایم.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص نوع مشاغل در روستاهای سایر کشورهای جهان تصریح کرد: در کشورهای غربی، روستاها تنها منحصر به تولید نیستند، بلکه فعالیت‌های موجود در آن‌ها شبکه‌ای از تولید، فرآوری، افزودن ارزش و... بوده و تنوع مشاغل در این مناطق وجود دارد. همچنین در مناطق شهرنشین در سایر کشورهای دنیا بیش‌تر بر بحث خدمات که شامل گردشگری است، توجه شده، توسعه پیدا کرده و وظایف به نوعی تقسیم شده است.
بوذرجمهری اضافه کرد: در روستاهای کشور ما، صرفا به بحث تولید توجه می‌شود، اشتغال و تنوع شغلی در این مناطق کم بوده و عدم توسعه نیز به همین دلیل است، بنابراین فرآوری مواد تولید شده به خارج از روستا منتقل می‌شود.
روستاها از 2000 سال پیش در کشور تحولی پیدا نکرده‌اند
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به عدم تغییرات روستاها در گذر زمان عنوان کرد: اگر ما به تحولات روستاها از 2000 سال پیش تاکنون در کشور نگاه کنیم، به دگرگونی چندانی نخواهیم رسید، روابط بین شهر و روستا نیز از گذشته تاکنون بر پایه روابطی سنتی حاکم بوده است. تحولات اساسی در روستاهای کشور ما از حدود سال 1340 به بعد آغاز شد، پیوند روستا با سرمایه‌داری جهانی شکل گرفت و ایران وارد سرمایه‌داری جهانی شد.
بوذرجمهری گفت: توسعه‌گران غربی، مدل‌های توسعه را برای کشورهای در حال توسعه تبیین و پیشنهاد کردند، این الگوها بدون بومی‌سازی و تطابق فرهنگی در کشور اجرا شد و مصیبت‌هایی که در حال حاضر در روستاها شاهد آن هستیم ناشی از همین موضوع است.
وی بیان کرد: در گذشته روستاها با وجود مشکلات راه و... خودکفا بودند، خودشان تولید می‌کردند، تنوع مشاغل در این مناطق وجود داشت، پس از تولید مازاد تولید تجارت می‌شد و تاجران تولیدات را از راه جاده ابریشم منتقل می‌کردند. در آن زمان شهرها نیز کوچک بود و وسعت چندانی نداشت. محصولات از روستا به شهر عرضه می‌شد و آن‌جا بازار مصرف بود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به تاثیر تبلیغات کشورهای غرب بر فعالیت روستاییان تصریح کرد: با گذشت زمان و تبلیغات اجناس خارجی، شایعاتی مبنی بر عقب‌ماندگی روستایی که نمی‌خواهد محصولات خارجی را بپذیرد، پخش شد و از سمت کشورهای غربی گفته می‌شد که اگر به دنبال رسیدن به توسعه هستید، محصولات خود را دور بریزید و از محصولات ما خرید کنید، در حالی که این راهکار برای رسیدن به توسعه نبود. در همین زمان سایر کشورها تولیدات خود را وسعت بخشیدند و به دنبال بازار مصرف در کشورهای جهان سوم از جمله کشور ما بودند.
تولیدات کشاورزی در گذشته، تولیدات پایداری بود
بوذرجمهری در خصوص تفاوت تولیدات و اقدامات گذشته و حال عنوان کرد: تولیدات در آن زمان، تولیدات پایداری بود. افراد با بهره‌گیری از دانش بومی، تجربیات بسیار باارزشی از پیشینیان گرفته بودند و آن را در زندگی خود به کار می‌بستند. تبلیغات بر تمامی این موارد خط بطلان کشید و مدل‌های غربی همه در توسعه تمامی موارد کشور اعم از توسعه روستایی استفاده شد.
وی در خصوص تاثیر مداخله مسئولان بر عملکرد روستاییان تصریح کرد: روستایی که در گذشته فردی خودکفا بود و مشکل را به دست خود حل می‌کرد، متاسفانه در دهه 1340 با تغییر ساختاری و مدیریتی مواجه و این موضوع باعث شد تا نهادها تقریبا کنار گذاشته شوند، مدیریت محلی نادیده گرفته شود، نفوذ و تصدی‌گری دولتی جای آن را گرفت و مردم به نوعی نادیده گرفته شدند.
روستایی نان و تخم‌مرغ را از شهر می‌خرد
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص عدم استقلال روستا و روستاییان در شرایط فعلی بیان کرد: در حال حاضر ما در روستاها مشکل داریم و با اینکه از مشارکت مردم صحبت می‌شود اما این مشارکت به هیچ عنوان مشارکتی واقعی نیست و روستایی که 2000 سال متکی به خود و تولیدکننده بود، در حال حاضر تخم مرغ و نان را از شهر خریداری می‌کند.
بوذرجمهری با اشاره به لزوم تعادل تعداد شهر و روستا خاطرنشان کرد: آخرین اطلاعات جمع‌آوری شده از روستاها در سال 1395 به دست آمده که در این آمار 65 هزار نقطه آبادی و روستا در کشور وجود دارد و در مقابل تنها حدود 1240 شهر داریم که یکی از مشکلات ما مربوط به همین عدم توازن تعداد شهر و روستا و پراکندگی روستاها است.
وی افزود: ما به قدر کافی به روستا توجه نکرده‌ایم. در همان دهه 40 گفته می‌شد کشورهایی توسعه‌یافته هستند که جمعیت کشاورز آن کاهش یابد و نگرش بیش‌تر به سمت زندگی شهری بود. بر طبق الگوهای ما صنعتی شدن و شهری شدن با پیشرفته شدن مساوی بود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص تاثیر اصلاحات ارضی بر اشتغال روستاییان گفت: اصلاحات ارضی که در سال 1342 انجام گرفت، خود عامل مهاجرت از بسیاری از روستاها شد و کسب‌وکارها در شهرها رونق پیدا کرد. زمانی که درآمد، کسب‌وکار و... در شهرها وجود داشته باشد، طبیعی ست که افراد و خصوصا قشر جوان و پویا به شهرها مهاجرت کنند.
بوذرجمهری ادامه داد: متاسفانه همچنان شاهد این تبلیغات غلط هستیم و زمانی که فردی بااستعداد و هنرمند در روستا وجود دارد، او را تشویق به مهاجرت به شهر می‌کند. تعلقات مکانی تا حدود زیادی از میان رفته و بسیاری از روستاییان حتی پسوند فامیل خود را نیز برمی‌دارند. زمانی که تعلق مکانی وجود نداشته باشد، فرد علاقه‌ای به کار و سرمایه‌گذاری در مکانی که به دنیا آمده، ندارد.
سیاست‌های غلط دولت بر مهاجرت دامن می‌زند
وی با بیان اینکه برخی از سیاست‌های غلط دولت نیز بر این موضوع دامن زده و نابرابری و فاصله را بین نقاط شهری و روستایی افزایش داده است، عنوان کرد: گاهی برای دولت ایجاد خانه بهداشت و یا مدرسه در روستاهایی که آستانه جمعیتی کافی ندارند، صرفه اقتصادی ندارد و به همین دلیل آن روستا از بسیاری از خدمات نیز بدون توجه به بحث عدالت اجتماعی و... محروم می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در توضیح انقلاب سبز تصریح کرد: انقلاب سبز به معنای استفاده از نهاده‌ها اعم از سم و کودهای شیمیایی و بذر اصلاح شده است و همین انقلاب سبز در بحث کشاورزی روستاها نیز باعث بسیاری از مشکلات فعلی شد، در حالی که اگر در آن زمان بومی‌سازی صورت می‌گرفت، شاهد این بلایا و مشکلات نبودیم. کشاورزی سنتی و بومی در کشور ما کاملا با شرایط محیطی مطابقت دارد و به نوعی می‌توان گفت که این کشاورزی، یک کشاورزی ارگانیک است.
بوذرجمهری خاطرنشان کرد: در حال حاضر بسیاری از مردم به اهمیت استفاده از دانش بومی در طب، صنعت و... پی برده‌اند و این موارد را به کار می‌برند. امیدواریم در بحث کشاورزی نیز چنین اتفاقی بیفتد تا به سمت پایداری روستاها، مشاغل و گردشگری قدم برداریم.
وی اضافه کرد: نباید به دنبال اجرای الگوهای یکسان باشیم، زیرا هر روستا شرایط خاص خود را دارد و یکی از بلاهای ایجاد شده این است که الگوهایی را بدون توجه به کویری و یا کوهستانی‌بودن و سایر شرایط روستا اجرا می‌کنند و به شرایط، اقلیم، مصالح‌بومی و... نیز توجهی نمی‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص عدم مشارکت و نظرخواهی روستاییان در بررسی اقدامات و مشکلات گفت: زمانی که مهندسان و معمارانی که بعضا پا به روستا نگذاشته و روستا را از نزدیک ندیده‌اند، برای آن نقشه‌کشی انجام می‌دهند و یا از روستاییان نظرخواهی نشده، به درد و دل آن‌ها گوش داده نمی‌شود و نیازشناسی وجود ندارد، نباید انتظار پایداری روستا را داشته باشیم. متاسفانه افراد با تفکر عقل‌گرایی اعلام می‌کنند که ما بیش‌تر از روستایی نیاز او را می‌شناسیم و بدون نظرخواهی از او اقدام به ایجاد جلسه و اجرای طرح می‌کنند.
بوذرجمهری بیان کرد: در تمامی ابعاد روستا اعم از اقتصادی، سیاسی، گردشگری و... عدم کاربرد بهینه و مناسب فناوری‌ها و عدم توجه به ساختارهای جامعه و استفاده از الگوهای یکسان در این زمینه باعث ایجاد مشکلات می‌شود.
وی در خصوص ارائه راهکار برای روستاها عنوان کرد: باید شناخت‌شناسی اساسی در روستاها انجام بگیرد، هر روستا بنابر شرایط اقتصادی و اجتماعی خود الگوسازی شود، تمامی این الگوها باید با نقش تسهیل‌گری اجرا شود و این نقش باید پررنگ‌تر از گذشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: دانش اکولوژی و محیط‌شناسی روستاییان بسیار عالی و بالا است اما زمانی که از آنان پرسیده می‌شود، خجالت می‌کشند تا جواب دهند و دلیل این موضوع این است که به نوعی توسط شهرنشینان سرکوب شده‌اند.
بوذرجمهری اضافه کرد: ما باید از مردم و مشارکت آنان استفاده کنیم. ما چندین سال است که از توانمندسازی دم می‌زنیم، در حالی که توانمندسازی به معنای خودکفایی و متکی به خود بودن است. برای توانمندسازی باید نظارت مسئولان به آن معنا که همواره متولی بوده‌اند و در بسیاری از موارد همین موضوع باعث ایجاد خرابی بیش‌تر شده، کاهش و خودکفایی افراد در روستاها افزایش یابد. مردم می‌توانند بسیاری از کارها را خودشان انجام دهند اما باید اختیار بیش‌تری به آنان داد.
وی ادامه داد: توانمندسازی و مشارکت هم وسیله و هم هدف است. باید بتوانیم هم به توانمندسازی برسیم و هم از طریق توانمندسازی به هدف بالاتر که خودشکوفاسازی جامعه روستایی است، دست یابیم.
متولی برای روستاهای کشور وجود ندارد
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص عدم وجود ارگانی واحد برای مدیریت روستاها گفت: ما متولی برای روستاهای کشور نداریم. سازمان‌های مختلفی در امور روستا مداخله می‌کنند که بعضا با یکدیگر هم‌نظر نیستند و به نوعی اقدامات روستا بخشی‌نگری شده است. هر یک از بخش‌های مسکن، کشاورزی و... برنامه‌های خود را به طور کاملا جداگانه در روستاها پیاده می‌کند، در حالی که باید سازمان‌های دخیل در مسائل روستایی با همکاری یکدیگر انجام شده و از مشارکت روستاییان نیز کمک گرفته شود.
بوذرجمهری خاطرنشان کرد: روستایی وجود دارد که در آن توسط جهادسازندگی حمام ساخته شده است، بدون اینکه به این موضوع توجه شود که این روستا آب ندارد و در حال حاضر این حمام به انبار غله تبدیل شده است. در روستاها حتی بین دهیاری‌ها و شوراها نیز اختلاف وجود دارد. دهیار اعلام می‌کند که بازوی اجرایی است و می‌خواهد فعالیت انجام دهد اما با مخالفت شورا مواجه می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: خوشبختانه در حال حاضر در برنامه ششم توسعه به موضوع روستاها توجه بیش‌تری شده اما مشکلی که وجود دارد، این است که مسئولان توسعه را در روستاها معادل با عمران می‌دانند و فکر می‌کنند اگر آب، برق و گاز در روستایی قرار داده شود، آن روستا توسعه پیدا خواهد کرد، در حالی که تقریبا تمامی روستاها در حال حاضر این امکانات را دارند اما توسعه‌ای رخ نداده است. روستا اشتغال و درآمد می‌خواهد و به برنامه‌ای نیاز دارد که حداقل جمعیت روستایی را تثبیت کند.
بوذرجمهری در خصوص علل مهاجرت از روستا به شهر تصریح کرد: در زمینه علل مهاجرت روستاییان تحقیقات زیادی انجام شده و در این تحقیقات، اولین عامل مهاجرت عامل اقتصادی و نبود اشتغال معرفی می‌شود. عامل‌های موثر بعدی در مهاجرت روستاییان، نبود و کمبود امکانات و برخی از چشم و هم‌چشمی‌ها است.
وی در خصوص ایجاد افقی روشن برای روستاها بیان کرد: خوشبختانه ایجاد بوم‌گردی‌ها و توجه به بومی‌گرایی باعث شده تا برخی از روستاییان لباس‌های محلی خود را از صندوق درآورند و به تن کنند. در حال حاضر غذاهای محلی بیش از گذشته مورد توجه قرار می‌گیرد و فرد روستایی با دیدن این موارد سر خود را بالا می‌گیرد. صنایع دستی روستاهای ما که پیش از این افتاده و منسوخ شده بود، در حال احیا شدن است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: در زمینه هویت‌سازی روستاها کارهایی انجام شده که این مایه امیدواری است. خوشبختانه در حال حاضر مهاجرت معکوس داریم و نرخ رشد اکثر روستاها پس از سال ۹۰ در حال مثبت شدن است.
بوذرجمهری با اشاره به علاقه بیش‌تر روستاییان به زندگی در روستا خاطرنشان کرد: در حال حاضر روستاییان مشکلات شهرنشینی را می‌بینند و برخی از امکانات روستایی اعم از اهدای تسهیلات، وام‌های کم‌بهره و کمک به احیای فعالیت‌هایی همچون صنایع دستی، جوانان را به بازگشت به روستا علاقه‌مند می‌کند و حتی برخی از شهرنشینان علاقه‌مند به زندگی در روستاها هستند.
وی ادامه داد: در گذشته و پیش از احداث تعاونی‌ها نیز مکان‌هایی برای حمایت از تولیدات روستایی داشتیم. متاسفانه تغییر کاربری اراضی کشاورزی و ایجاد خانه دوم در روستاها نیز معضلی بزرگ است که با تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و ساخت خانه در این زمین‌ها، عملا جاذبه توریستی و گردشگری روستا نیز از بین می‌رود.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-اقتصادی روستا توسعه روستایی تبلیغات مهاجرت از روستا به شهر تولیدات کشاورزی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
نسل جوان با خود آگاهی مسیر انقلاب ادامه دهند
سالن فرهنگی ورزشی شهدای روستای منزل آباد به بهره‌برداری رسید
برای داشتن حرف در دنیا باید بازدارندگی دفاعی و موشکی داشته باشیم
مراجعه ۲۲ نفر به مراکز درمانی اردبیل به دلیل سگ گزیدگی/۷نفر متحمل آسیب جدی شدند
دمای هوای کرمانشاه به شکلی محسوس کاهش می‌یابد
نوای جاودانه‌ی استاد احمد مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
نوای جاودانه‌ی استاد حسن مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
فیروزآباد فارس لرزید
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران مطرح کرد؛ ضرورت شناخت و نقش آفرینی در جبهه فرهنگی
پیگیری مشکلات پتروشیمی آبادان از طریق وزیر کار
همه وجود سپاه وقف خدمت به مردم است
امید بخشی به مردم با شعار محقق نمی شود؛ به وعده ها عمل کنیم
«شیراز» میزبان بیست و ششمین جشنواره ملی قصه‌گویی
۶۷۱ کلاس درس جدید به ظرفیت آموزشی مشهد اضافه شد
زادگاه حاج قاسم میزبان اختتامیه دهمین جشنواره روستا و عشایر دوستدار کتاب
ضرورت استفاده از نیروهای بومی در استان سمنان
مراجعه بیش از ۱۰۰۰ نفر با علائم تنفسی به بیمارستان‌های خوزستان
نیروی دریایی ارتش آماده عملیات‌های برون‌مرزی است
رژیم صهیونیستی از مقابله با جوانان مقاومت عاجز است
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامه‌های هفته بسیج قدردانی کرد
احمد مراتب؛ میراث‌دار موسیقی مذهبی و مکتب تاج اصفهانی
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامه‌های های هفته بسیج قدردانی کرد
افتتاح مدرسه خیرساز در قم با حضور وزیر آموزش و پرورش + تصاویر
آیت الله اعرافی: حضرت فاطمه (س) پیشگام تغییر معادلات تمدنی بود
ارومیه میزبان ۵ شهیدگمنام/جزییات تشییع شهدا اعلام شد
کلاهبردار ۲۰ میلیاردی توسط پلیس فرودگاه‌های خراسان‌رضوی دستگیر شد
مشکل تامین زمین ایثارگران در یزد حل شد
وزیرآموزش و پرورش: عقب ماندگی فضای آموزشی قم جبران می شود
دستگیری سارقان باغ ویلاهای خالی از سکنه در ساوجبلاغ
ترویج گفتمان مهدویت نیازمند مهدی باوری است
