میرنیوز
بر اساس آمارها، بیش از 400 هزار نفر در منطقه حاشیه نشین شهر تبریز سکونت دارند. علی رغم کمبود امکانات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی برای زندگی، ساکنان این مناطق چارهای جز زندگی در خانههای دست ساز خود ندارند.
خبرگزاری ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی با هدف بررسی آخرین وضعیت حاشیه نشینی در کلانشهر تبریز و تبعات اجتماهی و فرهنگی آن و همچنین ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیبهای ناشی از این بحران، میزگردی را با حضور فریدون بابایی اقدم، عضو شورای اسلامی شهر تبریز ، رسول وظیفه شناس شهردار منطقه 10 تبریز و هادی حکیمی، عضو هیئت علمی گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز برگزار کرد.
عدم تثبیت؛ عامل گسترش حاشیه نشینی
فریدون بابایی اقدم_عضو شورای اسلامی شهر تبریز در میزگرد ایسنا، اظهار کرد: علی رغم اینکه مقالات و اخبار زیادی تهیه شده و همایشها و کنفرانسهای زیادی در رابطه با موضوع حاشیه نشینی برگزار شده ولی معتقدم هنوز نتوانستهایم، این موضوع را به عنوان یک مطالبهی عمومی در جامعه مطرح کنیم، در استان ما بسیاری از دستگاههای متولی، هنوز هیچ گونه دغدغهای در این رابطه ندارند؛ در حالیکه این موضوع به اندازهای مهم است که برخی از گروههای معاند، ضد انقلاب و منافق در فضای مجازی با ایجاد هشتگهای اعتراضی روی این موضوع تمرکز کرده و مانور میدهند، برهمین اساس اگر رفع معضل حاشیه نشینی به مطالبهی عمومی تبدیل نشود قطعا در آینده به آتش زیر خاکستر تبدیل خواهد شد.
وی با بیان اینکه قطعا با عمل به راهکارهای ارائه شده، میتوان مناطق حاشیه نشین را از نقشهی تبریز حذف کرد، گفت: سکونت ۴۰۰ هزار نفر در مناطق حاشیه نشین تبریز مربوط به آمار سال ۸۴ است، اگر جدیدا آمارگیری انجام دهند تعداد خانوارها به بیشتر از 400هزار نفر خواهد رسید، اساتید و رسانهها باید بحث حاشیه نشینی را به عنوان دغدغهی اصلی کشور مطرح کنند، امروزه وجود بالغ بر پنج هزار هکتار حاشیه نشین و بافت فرسوده در شهر قابل توجه است.
وی با بیان اینکه حاشیه نشینی شهر تبریز در روستاهای اطراف نیز اتفاق جدیدی است، گفت: بخشی از سرریز مناطق حاشیه نشین تبریز به مناطق روستایی اطراف تبریز از جمله آناخاتون، الوار و باغ معروف هدایت شدهاند؛ بر همین اساس در بحث آمار جمعیتی و وسعت مناطق حاشیه نشین باید بازبینی انجام شود.
بابایی اقدم، عدم تثبیت در منطقهی حاشیه نشین را نیز از عوامل مهم گسترش این مناطق دانست و گفت: کشور ترکیه تجربهی موفقی در مقابله با حاشیه نشینی دارد، این کشور قبل از هر اقدام، تثبیت جمعیت را در مناطق حاشیه نشینی خود انجام داد؛ به عنوان مثال در محلهی حاشیه نشین "گجه قوندی" آنکارا، دولت در طول ۴۰ سال اجازه نداده هیچ گونه مصالح ساختمانی برای ساخت و ساز به مناطق حاشیه نشین ورود پیدا کند ولی در مناطق حاشیه نشینی تبریز مصالح ساختمانی هر روز با تریلی سرریز میشود.
عضو شورای شهر تبریز با بیان اینکه حاشیه نشینی چالش بسیار بزرگی است و باید برای رفع آن گامهای اساسی برداشته شود، گفت: مسئولان و متولیان امر باید برای رفع این معضل متقاعد شوند.
فرصتهای بسیار زیادی در بین مسائل اجتماعی و فرهنگی حاشیه نشینان وجود دارد
هادی حکیمی_ عضو هیئت علمی گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز نیز در این میزگرد در رابطه با تاریخچهی شکل گیری حاشیه نشینی در جهان و تبریز، گفت: حاشیه نشینی از زمانی در ایران پدید آمد که کشور درگیر توسعه بود، البته حاشیه نشینی در دورهی قاجار نیز کم و بیش در برخی شهرها با عنوان خرابه نشینی وجود داشت، بعد از پهلوی اول با مدرنیته شدن و به تدریج با افزایش شهرنشینی، مهاجرتهای روستاییان نیز به شهر زیاد شد ولی میزان آن تا زمان اصلاحات ارضی بسیار محدود بود، بعد از انجام اصلاحات ارضی و اجرای برنامهی سوم توسعه که براساس آن تبریز و برخی کلانشهرها به عنوان قطب توسعه در نظر گرفته شدند، میزان حاشیه نشینی افزایش یافت.
وی با بیان اینکه وجود سکونتهای غیر رسمی چالش نیست بلکه راه حل است، تشریح کرد: حاشیه نشینی موضوعی است که در آن برخی افرادی که در مبدا امکان زندگی نداشتند وارد شهر شدند ولی از حق و حقوق شهروندی و امکانات زندگی از جمله مسکن برخوردار نشدند، در نتیجه به حاشیهی شهر سوق یافتند، اتفاقا این افراد با انجام این اقدام، باری را از دوش دولتها برداشتهاند.
وی با بیان اینکه فرصتهای بسیار زیادی در بین مسائل اجتماعی و فرهنگی حاشیه نشینان وجود دارد، گفت: حاشیه نشینان از روحیهی قوی و بسیار بالای همکاری برخوردارند و همواره کمک حال یکدیگر میشوند ولی خارج از محدودهی خود به سایر شهروندان اعتماد ندارند، به این افراد در کشور ترکیه 《چالیشکانلار یا ییلمازلار》 میگویند اما طبق باورهای جامعهی ما باید تمامی افراد در سطحی زندگی کنند که با کرامت انسانی مغایرت نداشته باشد، شورا و شهرداری با بودجهی کافی تا جایی میتواند اقدامی برای مقابله با این موضوع انجام دهد و این موضوع صرفا با تزریق پول قابل حل نیست.
حکیمی بیان کرد: برخیها معتقدند حاشیه نشینی تکانهی توسعه بوده و هر کشور در حال توسعه، با معضل حاشینی مواجه است، هر چند این موضوع با اتخاذ تدابیر صحیح و با گذر زمان حل شده است، سیاستگذرایها برای حاشیه نشینی باید در سه سطح ملی، منطقه ای، شهری و محلی انجام شود، در سطح ملی رشد اقتصادی کشور برای مقابله با حاشیه نشینی نیاز بوده و دارای اهمیت بالایی است، اشتغال زایی بهترین عامل برای فقر زدایی یک کشور است با رشد اقتصادی چندین هزار شغل جدید در کشور ایجاد میشود، اگر طی ۱۰ سال هر سال ۸۰۰ هزار شغل در محدودهی شهر ایجاد شود، فقر مطلق از جامعه از بین میرود.
حاشیه نشینی را به رسمیت بشناسیم
وی ادامه داد: طبق سیاست گذاری صحیح با رشد اقتصادی و توزیع صحیح آن به نفع طبقات ضعیف، فقر نسبی از بین میرود. همچنین توازن درون منطقهای را نیز باید در شهر در نظر بگیریم، هیچ گونه توازن در مناطق وجود ندارد. ما باید در سطح شهری و محلی نیز حاشیه نشینی را به رسمیت بشناسیم در آن صورت شهرداری موظف می شود به لحاظ قانونی خدمات ارائه دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نقش NGOها و سازمانهای مردم نهاد که میتوانند به عنوان واسطه در انتقال خواستههای حاشیه نشینان به مسئولان نقش ایفا کنند، گفت: با انتقال خواستههای مردم مناطق حاشیه نشین به مسئولان، بین آنها اعتماد سازی ایجاد میشود، اگر ما به دنبال فقرا نرویم، فقرا به دنبال ما خواهند آمد.حل مسائل صرفا نباید محلهای باشد بلکه باید از لحاظ ملی و منطقهای نیز مورد توجه قرار بگیرد، خوشبختانه تجربیات جهانی نشان میدهد مسائل مناطق حاشیه نشینی با گذر زمان قابل حل است ولی باور ما به کرامت انسانی، اجازه نمیدهد زندگی یک نسل را به مکانیزم نامرئی رفع مشکل بسپاریم، البته اگر دقت کنیم اکنون وضعیت زندگی نسل دوم ساکنین این منطقه به مراتب بهتر از وضعیت زندگی پدران خود است و اکثر آنها از وضعیت زندگی فعلی خود راضی هستند.
جمعیت حاشیه نشین تبریز، افرادی تلاشگر، شریف و پاک دست هستند
رسول وظیفه شناس_ شهردار منطقهی ۱۰ تبریز نیز در میزگرد ایسنا در خصوص تاریخچهی شکل گیری حاشیه نشینی در تبریز، اظهار کرد: زمانی که در سال ۴۱ ، اصلاحات ارضی و انقلاب سفید آغاز شد، حاشیه نشینی برای اولین بار در استان ما پدید آمد و بعد از آن نیز حاشیه نشینی از دههی ۴۰ در تبریز شکل گرفت .
وی بیان کرد: کوچه ای در مناطق حاشیه نشین نمیتوان یافت که به نام شهدای هفت سال دفاع مقدس مزین نشده باشد، این امر نشانگر این است که اکثر شهدا در این محله متولد شده و زندگی کرده اند.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در مشهد یک میلیون و ۳۰۰ نفر حاشیه نشین وجود دارد بعد از آن نیز تهران، کرمانشان، زاهدان، کردستان و تبریز دارای مناطق حاشیه نشین است، جمعیت حاشیه نشین تبریز، افرادی تلاشگر، شریف و پاک دست هستند، به عنوان مثال بسیاری از این افراد اعم از مرد و زن در آسفالت ریزی زحمت فراوانی متحمل شدند و با بالارفتن از پلههای متعدد جهت آسفالت ریزی با شهرداری همکاری کردند.
حاشیه نشینی در برنامهریزی دولت، جایگاهی ندارد
شهردار منطقه ۱۰ تبریز با بیان اینکه حاشیه نشینی مقولهی جهانی است و تنها در کشور ما وجود ندارد، گفت: عدم برنامه ریزی دولتها قبل و بعد از انقلاب نیز از عوامل ایجاد حاشیه نشینی بوده و مدیریت شهری در آن هیچ نقشی نداشته است، طی ۶۰ سال گذشته تنها جایی که در برنامه ریزی دولت ذرهای جایگاهی نداشته، مناطق حاشیه نشینی است، متاسفانه دولت به این افراد که جزوی از شهروندان ما محسوب میشوند، توجهی نداشته است.
وی یادآور شد: طبق قانون اساسی ارائهی آموزش رایگان تا دورهی متوسطه و تامین مسکن مردم جزوی از وظایف دولت است، مردم حاشیه نشین از حق و حقوق خود بی خبر هستند، دولتها در انجام این امر غفلت کرده اند، به ناچار خود مردم سرپناهی در حاشیه شهر برای خود ساختهاند، اتفاقا مردم مناطق حاشیه نشین با ساخت و ساز مسکن بزرگترین مشکل دولتها در تامین مسکن را حل کردهاند، معتقدم مناطق حاشیه نشین بزرگترین اهرم حمایتی برای دولتها هستند و مشکل اساسی دولتها را رفع کردهاند.
وظیفه شناس با بیان اینکه وضعیت حاشیه نشینی تبریز نسبت به سایر کلانشهرها از لحاظ دریافت خدمات شهری قابل قبول است، گفت: کمتر کوچهای در مناطق حاشیه نشین وجود دارد که پله ندارد، بدون استثنا برای تمامی کوچه ها پله ایجاد شده است، طی سه سال گذشته ۶۰ کیلومتر فاضلاب در مناطق حاشیه نشین تبریز ایجاد شده است.
وقوع زلزلهی احتمالی، بزرگترین چالش حاشیه نشینی
شهردار منطقه ۱۰ بزرگترین چالش در مناطق حاشیه نشین را وقوع احتمالی زلزلهی تبریز دانست و گفت: تبریز شهری زلزله خیز است و احتمال وقوع زلزله در مناطق پرشیب حاشیه نشین بسیار نگران کننده است، مشخص نیست چه زمانی در منطقهای که دارای جمعیت ۵۰۰ هزار نفر بد مسکن است، رخ خواهد داد، تنها ۲۵۰ هزار نفر حاشیه نشین در منطقهی ۱۰ شهرداری تبریز قرار دارد و مسکن آنها طبق استانداردها قابل قبول نیست.
وی بیان کرد: دولت از بهمن ماه سال ۹۷، تفاهمنامهای سه جانبه تحت عنوان احداث مسکن برای کپرنشینان کرمان آغاز کرد، از دولت خواستار ایجاد ۱۰ هزار مسکن در تبریز نیز هستیم، باتوجه به اینکه مناطق حاشیه نشین تبریز سردسیر و دارای شیب و خطر زلزله است؛ برهمین اساس تامین مسکن برای حاشیه نشینان امری ضروریست.
بابایی اقدم_ عضو شورای اسلامی شهر تبریز در رابطه با محور دوم، توضیح داد: اصل پیشگیری قبل از درمان، امری بسیار مهم است، اگر در سالهای گذشته شهرک ارم تبریز طراحی نمیشد اکنون حاشیه نشینان ۴۰ متری و خلیل آباد سرریز شده و حتی بالاتر از اتوبان پاسداران نیز سکونت کرده بودند، طراحی شهرک باغمیشه، ولی امر و رشدیه و ارم یک گام ما را از ساختوسازهای غیرمجاز جلو انداخته است.
وی با اشاره به راهکارهای مقابله با حاشیه نشینی، گفت: در حال حاضر تثبیت در این منطقه ایجاد شود و فضاهایی را در نظر گرفته و حاشیه نشینان را به مسکن استاندارد در محلات مناسب منتقل کنیم، تا حدودی جلوی گسترش آن گرفته خواهد شد.
وجود ۲۵۵ هزار پلاک مسکونی در تبریز
عضو شورای اسلامی شهر تبریز با بیان اینکه ۲۵۵ هزار پلاک مسکونی در تبریز وجود دارد، گفت: ۲۰۰هزار پلاک مسکونی در تبریز زیر ۲۰۰ متر، ۹۶ هزار پلاک زیر ۱۰۰ متر و ۲۰ هزار پلاک زیر ۵۰ متر است، اگر حدنصاب تفکیک مسکن ۱۷۵ مترمربع باشد، تمامی شاخصها، اعداد و ارقام متراژ واحدهای مسکونی در مناطق حاشیه نشین برهم میخورد، در برخی محلات حاشیه نشین تبریز شش نفر از اعضای یک خانواده در خانهای ۱۲ متری زندگی میکنند، طبق ضوابط مسکن حداقلی، آیا میتوان در یک خانهی ۱۲ متری اتاق خواب، آشپزخانه و سرویس بهداشتی ایجاد کرد؟
حاشیه نشینان باید از حق شهروندی مسکن برخوردار باشند
وی تاکید کرد: حاشیه نشینان باید از حق و حقوق شهروندی مسکن برخوردار شوند، با چنین دیدگاهی مسئولیت و وظایف سنگین میشود؛ چرا که در حال حاضر هزینه تولید یک مترمربع مسکن در داخل تبریز دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است و قیمت تمام شدهی مسکن بسیار گران برآورد میشود.
بابایی اقدم با تاکید بر ضرورت جابجایی حاشیه نشینان به مسکن استاندارد، گفت: وزارت مسکن، راه و شهر سازی با ارائهی گزارشهای بیهوده خواستار جابه جایی حاشیه نشینان به مناطق نامتناسب با محیط زندگی آنهاست؛ در حالی که حاشیه نشینان تمایل دارند در نزدیکی محل زندگی خود صاحب مسکن استاندارد شوند، حاشیه نشینی که نان شب خود را با قسط بندی خریداری میکند چگونه کلید خانهای با قیمت تمام شدهی گزاف را تحویل او بدهیم؟.
وی ادامه داد: طبق قانون، تمامی دستگاههای دولتی باید زمینهای خود را به طور رایگان جهت پروژهی تولید مسکن برای حاشیه نشینان اختصاص دهند؛ در حالی که اداره کل راه، مسکن و شهرسازی یک هکتار زمین درختکاری شده را، برای ساخت مسکن به ما پیشنهاد داد، با چنین زمینهای محدود نمیتوان ۴۸ هکتار حاشیه نشین را به مسکن امن جابه جا کرد.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تبریز یادآور شد: حدود ۶۰ هکتار زمین برای جابه جایی ۴۸ هکتار مناطق حاشیه نشین پیش بینی شده است.
حاشیه نشینان توان مالی برای خرید مسکن جدید ندارد
وی با تاکید بر اینکه شرایط حاشیه نشینان باید در ساخت و ساز مسکن در نظر گرفته شود، گفت: قیمت تمام شدهی مسکن ساخته شده باید به حدی پایین باشد که بتوانیم از فرد حاشیه نشین کلید مسکناش را تحویل گرفته و در مقابل آن کلید مسکنی جدید بدون دریافت هزینهی اضافی تحویل دهیم، مردم حاشیه نشین توان مالی برای خرید مسکن جدید ندارد.
بابایی اقدم با انتقاد از سیاست بازآفرینی، گفت: متاسفانه سیاست بازآفرینی، ساخت و پرداختهی وزیر راه قبلی دولت، آقای آخوندی است که به جای ساخت مسکنی مانند مسکن مهر، این طرح را مطرح کردند، ۳۰درصد مسکن مهر باید در مناطق حاشیه نشین ساخته میشد نه اینکه تمامی واحدها را در شهر جدید احداث میکردند، متاسفانه دولت فعلی همان اقدام را با ساخت مسکن جدید در شهر جدید در قالب طرح اقدام ملی مسکن تکرار میکند. دولت فعلی تاکنون تولید مسکن قابل قبولی نداشته است.
وی با بیان اینکه ارادهی جمعی برای رفع مشکل حاشیه نشینی لازم است، تاکید کرد: وجود بد مسکنی چه در مناطق حاشیه نشین یا در داخل تبریز، باید رفع شود و برای تامین مسکن استاندارد شهروندان، فکری اساسی کنیم، طبق ماده ۵ آیین نامه اجراییملی بازآفرینی ،۷۰ درصد اعتبارات بازآفرینی از سوی دولت و ۳۰ درصد آن نیز باید توسط شهرداری پرداخت شود، ضعیفترین دولتها در حوزهی ساخت مسکن و مدیریت شهری، حاشیه نشینی و بافتهای فرسوده، دولت فعلی است.
عضو شورای اسلامی شهر تبریز ادامه داد: مطالبهی اصلی ما از دولت آتی، باید ورود جدی به موضوع رفع مشکل حاشیه نشینی و تامین مسکن باشد، قطعا در کنار انجام اقدامات محلی توسط شورا و شهرداری، اتفاق خاصی در این زمینه بدون تامین منابع مالی رخ نخواهد داد.
افراد مناطق حاشیه نشین بیشتر آسیب پذیر هستند
حکیمی_استاد برنامهی شهری دانشگاه تبریز نیز در ادامه اظهار کرد: مطالعات نشان میدهد میزان ارتکاب جرائم در مناطق حاشیه نشین نسبت به بطن شهر بیشتر است، ولی انبوه افراد مناطق حاشیه نشین تهی دست شرافتمند هستند و با شرافتمندی در این محل زندگی میکنند.
وی با اشاره به دلایل وجود میزان بیشتر جرائم در مناطق حاشیه نشین، گفت: افراد این مناطق به دلیل وجود فقر، بیشتر آسیب پذیر هستند و بیشتر در معرض افراد مافیا قرارگرفته و با اغفال مافیا ناخواسته مرتکب جرمی بزرگ میشوند، همچنین بافت اجتماعی این مناطق به گونهای طراحی و ساخته شده که تعقیب و گریز مجرم در آن سخت است و اکثز افرادی که در داخل شهر مرتکب جرم میشوند به این مناطق پناه میبرند.
وی با بیان اینکه ستاد جامع محلی برای رفع مشکل مناطق حاشیه نشین ایجاد شود، گفت: اگر هر اقدامی واقع گرایانه توسط تمامی دستگاهها انجام شود، نتایجخوبی کسب میشود، قطعا اقدامات تک سازمانی و تک نهادی برای رفع معضل حاشیه نشینی موفق نخواهد بود.
امکانات رفاهی، درمانی و بهداشتی در مناطق حاشیه نشین نسبت به جمعیت بسیار کم است
وظیفه شناس- شهردار منطقه 10 شهرداری نیز در ادامه میزگرد ایسنا با بیان اینکه حاشیه نشینی بحثی چند مجهولی بوده و دارای مباحث اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی است، گفت: ما باید قسمت پر لیوان را در بحث حاشیه نشینی ببینیم در غیر اینصورت توان رفع مشکلات حاشیه نشینان را نخواهیم داشت، اگر کسی نتواند از نزدیک با این افراد ارتباط برقرار کند و در بطن زندگی آنها قرار بگیرد متوجه مشکلات آنها نخواهد شد، در برخورد اول شاید با افراد غریبه با پرخاشگری رفتار کنند ولی در مرحلهی بعدی بسیار محبت آمیز رفتار میکنند، ما تنها قسمت ساخت و ساز در این منطقه را در نظر نگیریم بلکه باید به تمامی جوانب اجتماعی، اقتصادی و کالبدی مناطق توجه کنیم.
وی افزود: شهرداری تنها ارگانی است که در طول 10 سال گذشته به حاشیه نشینان خدمات ارائه داده است، امکانات رفاهی، درمانی و بهداشتی در مناطق حاشیه نشین نسبت به جمعیت بسیار کم است در حالیکه بیشترین نارساییهای بهداشتی و درمانی در این مناطق است، معتقدم اگر دستگاههای متولی از هر پنج سال نسبت به احداث مدرسه، مراکز بهداشتی و درمانی، فضای سبز و کتابخانه در این مناطق اقدام میکردند اکنون هیچ کمبودی از لحاظ امکانات رفاهی در این مناطق وجود نداشت.
ساخت ساختمان در طول یک ساعت توسط حاشیه نشینان/ قانون از ساخت و ساز حاشیه نشینان بسیار عقب است
وظیفه شناس با بیان اینکه حاشیه نشینان در ساخت و ساز غیرمجاز حرفهای شدهاند، گفت: حاشیه نشینان در طول یک ساعت یک طبقه ساختمان میسازند، به طوریکه اخیرا در یکی از روزهای تعطیل در عرض یک روز، ساختمانی چهار طبقه ساخته بودند.
شهردار منطقه ۱۰ تاکید کرد: ساخت و ساز در مناطق حاشیه نشین بسیار سریع اتفاق میافتد، چینیها ادعا میکنند هر روز یک واحد ساختمان میسازند؛ در حالی که حاشیه نشینان ما در طول یک ساعت یک طبقه ساختمان میسازند، طبق گفتهی ساکنین محله در عرض 45 دقیقه کارستونهای ساختمان به طور سریع به اتمام میرسد، متاسفانه در قانون اجازهی ورود به ساختمان را نداریم و باید حکم آن از سوی دادستان صادر شود، برای جلوگیری از ساخت و ساز و ورود به داخل ساختمان و تخریب آن، مراحل قانونی حدود 40 روز زمان میبرد، قانون از ساخت و ساز حاشیه نشینان بسیار عقب است.
وی با تاکید بر لزوم ایجاد مدیریت پایدار در مناطق حاشیه نشین، گفت: مناطق حاشیه نشین مجموعهای خاص است و معتقدم مدیران این منطقه را نباید زیاد تغییر دهیم؛ چرا که مدیر آشنا به محل بهتر میتواند مشکلات منطقه را پیگیری کند.
وظیفه شناس با بیان اینکه حاشیه نشینان، مردمانی بسیار شریف و خوبی هستند، گفت: باید سعی کنیم امکانات اولیه آموزشی و خدماتی، بهداشتی را برای این مردم تامین کنیم.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
نسل جوان با خود آگاهی مسیر انقلاب ادامه دهند
سالن فرهنگی ورزشی شهدای روستای منزل آباد به بهرهبرداری رسید
برای داشتن حرف در دنیا باید بازدارندگی دفاعی و موشکی داشته باشیم
مراجعه ۲۲ نفر به مراکز درمانی اردبیل به دلیل سگ گزیدگی/۷نفر متحمل آسیب جدی شدند
دمای هوای کرمانشاه به شکلی محسوس کاهش مییابد
نوای جاودانهی استاد احمد مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
نوای جاودانهی استاد حسن مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
فیروزآباد فارس لرزید
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران مطرح کرد؛ ضرورت شناخت و نقش آفرینی در جبهه فرهنگی
پیگیری مشکلات پتروشیمی آبادان از طریق وزیر کار
همه وجود سپاه وقف خدمت به مردم است
امید بخشی به مردم با شعار محقق نمی شود؛ به وعده ها عمل کنیم
«شیراز» میزبان بیست و ششمین جشنواره ملی قصهگویی
۶۷۱ کلاس درس جدید به ظرفیت آموزشی مشهد اضافه شد
زادگاه حاج قاسم میزبان اختتامیه دهمین جشنواره روستا و عشایر دوستدار کتاب
ضرورت استفاده از نیروهای بومی در استان سمنان
مراجعه بیش از ۱۰۰۰ نفر با علائم تنفسی به بیمارستانهای خوزستان
نیروی دریایی ارتش آماده عملیاتهای برونمرزی است
رژیم صهیونیستی از مقابله با جوانان مقاومت عاجز است
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامههای هفته بسیج قدردانی کرد
احمد مراتب؛ میراثدار موسیقی مذهبی و مکتب تاج اصفهانی
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامههای های هفته بسیج قدردانی کرد
افتتاح مدرسه خیرساز در قم با حضور وزیر آموزش و پرورش + تصاویر
آیت الله اعرافی: حضرت فاطمه (س) پیشگام تغییر معادلات تمدنی بود
ارومیه میزبان ۵ شهیدگمنام/جزییات تشییع شهدا اعلام شد
کلاهبردار ۲۰ میلیاردی توسط پلیس فرودگاههای خراسانرضوی دستگیر شد
مشکل تامین زمین ایثارگران در یزد حل شد
وزیرآموزش و پرورش: عقب ماندگی فضای آموزشی قم جبران می شود
دستگیری سارقان باغ ویلاهای خالی از سکنه در ساوجبلاغ
ترویج گفتمان مهدویت نیازمند مهدی باوری است