میرنیوز
بلندمرتبه‌سازی‌ها در ارتفاعات جنوبی مشهد چگونه اتفاق افتاد؟
2020-07-13T12:05:38+04:30
محمدهادی مهدی نیا در نشست پرسش و پاسخ قرارگاه صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد که در محل ساختمان بسیج اساتید دانشگاه فردوسی برگزار شد، در خصوص کمربند جنوبی مشهد، اظهار کرد: موضوع کمربند جنوبی یک بحث وسیع‌تری در سند توسعه شهر دارد و تا به آن کلان‌موضوع نپردازیم نمی‌توانیم به بخشی از این پازل که کمربند جنوبی است بپردازیم.
وی ادامه داد: همان‌طور که هر کدام از ما یک شناسنامه داریم و هر ملکی سندی دارد، سند توسعه شهر هم طرح جامع و طرح تفصیلی است. برای شهرهای کوچک طرح هادی وجود دارد که ترکیبی از این دو طرح است. برای شهرهای بزرگ سند طرح جامع سندی است که در مقیاس یک به ۱۰هزار تنظیم می‌شود؛ یعنی کل شهر مشهد در یک کاغذ A۲ جا می‌شود. سند تفصیلی نیز به جزئیات می‌پرداز و مقیاس آن یک به ۲۰۰۰ است و در مقیاس محله و پلاک بررسی می‌کند. ما در شهر مشهد ۶۵۰ هزار پلاک و حدود ۳میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت داریم.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد تصریح کرد: در طرح جامع به مسائل کلان شهر پرداخته می‌شود مانند محل فرودگاه و حضور یا عدم حضور آن، حضور یا عدم حضور پادگان در شهر، افزایش یا عدم افزایش پارک‌ها، حوزه‌های فعالیت و جمعیت شهر. این‌ها موضوعاتی است که در مقیاس کلان شهر به آنها پرداخته می‌شود. یکی از موضوعاتی که در طرح جامع به آن پرداخته می‌شود استخوان‌بندی شبکه راه‌های شهر است. در طرح تفصیلی بیشتر به جزئیات پرداخته می‌شود؛ بدین صورت که مثلا فلان پلاک چند طبقه باشد و طبقه چندم آن عقب‌نشینی جانبی داشته باشد یا نه، ارتفاع پیلوت و مسائلی از این دست را مدنظر دارد.
تصمیم‌گیری در خصوص کمربند جنوبی در سطح طرح جامع است
مهدی نیا در مورد سطح تصمیم‌گیری در خصوص کمربند جنوبی مشهد خاطرنشان کرد: مقیاس تصمیم‌گیری و مداخله در موضوع کمربند جنوبی شهر مشهد در سطح طرح جامع است. البته یادمان نرود که قانونگذار در قانون تاسیس شورای عالی معماری و شهرسازی و بعد در آیین‌نامه نحوه تصویب طرح‌های توسعه شهری گفته است که مشاوران طرح‌های تفصیلی به عنوان مثال اگر در فرایند کار خود به این مساله برسند که شهر می‌تواند جمعیت بیشتری از حد جمعیت طرح جامع را داشته باشد حال در اینجا به مشاور طرح تفصیلی اختیار داده شده است که می‌تواند پیشنهاد بدهد که یکی از موارد اساسی طرح جامع تغییر کند منتهی منوط به اینکه مرجع تصویب طرح که کمیسیون ماده پنج است و بعد اگر مغایرت با طرح جامع باشد شورای عالی معماری و شهرسازی، آن را تصویب کند، اما این موارد استثنا است.
سه بار برای مشهد طرح جامع تهیه شده است
وی در مورد طرح جامع شهر مشهد عنوان کرد: طرح جامع سه بار برای مشهد تهیه شده است که اولین بار در سال ۴۸، ۴۹ آغاز می‌شود و توسط مهندسان مشاور خازنی انجام می‌گیرد. در مجموع طرح‌های جامع اولین بار در سال ۴۶ آغاز شد که اولین آن را برای بندر لنگه تهیه کردند. در مشهد اولین بار قرار بود تهیه طرح را به آقای بور بور بدهند اما بعدا به آقای خازنی دادند و ایشان هم کار را شروع کرد. در سال ۱۳۵۲ طرح جامع مشهد تصویب و ابلاغ می‌شود و به صورت سند در می‌آید. طرح خازنی جمعیت افق مشهد را تا سال ۱۳۷۰ یک میلیون و ۶۵۰ هزار نفر در نظر می‌گیرد و تمام اراضی جنوب را سبز می‌بیند.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد افزود: از طرف دیگر جهت توسعه شهر را به سمت غرب یعنی بلوار وکیل آباد و شمال غرب یعنی قاسم آباد می‌بیند و در عین حال می‌گوید که اراضی شمال و شمال شرق از آنجا که اراضی مستعد کشاورزی هستند نباید توسعه به آن سمت اتفاق بیفتد و کشاورزی باید حفظ شود. برای همین تقریبا از آنچه ما به آن بزرگراه بابانظر یا۱۰۰ متری می‌گوییم به سمت شرق همه را زمین کشاورزی در نظر می‌گیرد از جمله بعد از فرودگاه که امروزه مزرعه نمونه است.
در الگوی خازنی هسته مرکزی اطراف حرم حفظ می‌شد
مهدی نیا درمورد ساختار الگوی خازنی و شباهت آن با شهر بارسلون تاکید کرد: الگویی که آقای خازنی تهیه می‌کند مانند شهر بارسلون است، در بارسلون نیز هسته مرکزی شهر ثابت در نظر گرفته می‌شود و بعد از آن را شهر جدید بارسلون می‌گویند و آن هسته مرکزی را به صورت موزه‌ای حفظ می‌کند. خازنی نیز در مورد مشهد تقریبا چنین کاری را انجام داد و می‌گوید که هسته مرکزی اطراف حرم حفظ شود و باقی شهر جدید است کما اینکه در آن زمان به سجاد، فرامرز عباسی، زیباشهر و آزادشهر شهر جدید می‌گفتند، این مناطق را تفکیک کرده بودند و با آستان قدس به توافق رسیده بودند. در آن زمان تولیت آستان قدس و استاندار یکی بودند و دو سازمان نبودند و راحت می‌توانستند با یکدیگر توافق کنند. در مجموع در طرح خازنی بار توسعه در اطراف حرم گذاشته نشده است و جمعیت را به مناطقی برده بود که نه پتانسیل محیطی بالایی داشت و نه زمین‌های کشاورزی داشت.
وی در خصوص افزایش جمعیت پس از انقلاب و تاثیر آن بر طرح توسعه شهر مشهد گفت: طرح تفصیلی خازنی در سال ۵۸ مصوب می‌شود و در واقع ۶ سال طول می‌کشد و دفترچه طرح تفصیلی خازنی بسیار قوی است. اتفاقاتی که بعد از انقلاب اسلامی می‌افتد و سیاست تحدید جمعیت برداشته می‌شود به یکباره جمعیت وهمچنین مهاجرت از روستا به شهر افزایش پیدا می‌کند و تهران و مشهد و کرج رشد سرسام‌آوری دارند. در دهه ۵۵ تا ۶۵ رشد جمعیت مشهد ۳.۹ درصد در سال است.
تحولات جمعیتی پس از انقلاب معادلات طرح خازنی را بهم زد
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد اضافه کرد: خشت پایین طرح‌های توسعه شهری جمعیت است. تحولات جمعیتی دهه ۵۵ تا ۶۵ تمام معادلات طرح خازنی را بهم می‌زند. این موضوع هم در جهت توسعه شهر و هم در میزان جمعیت‌پذیری شهر و هم در زمینه سطوح سرانه مانند آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و خدمات تاثیر گذاشت. مهمترین تحولی که اتفاق افتاد این بود که خازنی جمعیت را به سمت غرب و شمال‌غرب برد اما در نتیجه این تحولات، غالب جمعیت در شرق و شمال‌شرق مستقر شدند که تمام این جمعیت پشت خط محدوده شهر قرار گرفتند و برای همین به آن حاشیه‌نشینی می‌گویند؛ چراکه بیرون از شهر هستند.
مهدی نیا در مورد طرح جامع دوم مشهد گفت: دهه سال ۱۳۶۸ مدیریت شهری وقت وزارت متبوعه آن که وزارت مسکن و شهرسازی بوده است به این نتیجه می‌رسد که باید تجدیدنظری در این طرح کنند و این طرح دیگر پاسخگوی این تحولات نیست. مشاور مهرازان را برای طرح جامع دوم مشهد می‌گیرند. مشاور مهرازان مبنای پیش‌بینی جمعیتی را دهه ۵۵ تا ۶۵ می‌گیرد و می‌گوید که اگر در شهر مشهد ما سال ۱۳۷۰ پایه طرح را بگذاریم تا سال ۱۳۹۰ که ۲۰ سال باشد، جمعیت مشهد ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد و از آن جا که خشت اول جمعیت است، بنابراین تمام توسعه شهر بر اساس این جمعیت است پس خط محدوده شهر هم باید افزوده شود.
در طرح جامع دوم مشهد ارتفاعات جنوبی محدوده شهر در نظر گرفته می‌شوند
وی درمورد کاربری ارتفاعات جنوبی مشهد در طرح جامع دوم مشهد عنوان کرد: در طرح مهرازان تمام ارتفاعاتی که در طرح خازنی سبز و خارج از حریم به عنوان پتانسیل محیطی تفرجگاهی در نظر گرفته شده بود تا جایی که اکنون کمربند جنوبی است محدوده شهر در نظر گرفته می‌شود و برای این فاصله که خازنی طرح تفصیلی تهیه کرده بود تا جایی که کمربند جنوبی است به صورت موضعی در چهار منطقه ۱۳، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ طرح‌های تفصیلی تهیه کرده بود. زکریا یک و دو، آبشار یک و دو و سیدی همه طرح‌هایی است که مهرازان به عنوان مشاور طرح جامع دوم برای فاصله نوار مانند فاصله طرح خازنی تا محدوده طرح مهرازان که کمربند جنوبی باشد تهیه کرده است.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد خاطرنشان کرد: قرار بر این بود که مهرازان نیز مانند خازنی بلافاصله بعد از مصوب کردن طرح جامع، طرح تفصیلی را هم مصوب کند اما افتراق نظر میان دستگاه‌ها آن‌قدر زیاد شده بود که هیچگاه به سراغ طرح تفصیلی یک پارچه برای مشهد نرفتند، بنابراین گفتند که خازنی را مبنا می‌گذاریم و هرجا که نداریم مهرازان طرح تهیه می‌کند از جمله الهیه و ناحیه بین محدوده طرح خازنی و مهرازان که مهرازان برای آنها تکه تکه طرح تفصیلی تهیه می‌کند.
بلندمرتبه‌سازی در اراضی جنوبی برای گنجاندن جمعیت
مهدی نیا اضافه کرد: اتفاق دومی که می‌افتد این است که با توجه به پیش‌بینی جمعیت ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری برای گنجاندن جمعیت در شهر، تصمیم می‌گیرد که در مناطقی که خود طراحی می‌کند ارتفاع و بلندمرتبه‌سازی را هم ببیند. در آن مقطع صاحبان زمین این محدوده‌ها خصوصا مناطق ۱۳، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ و در واقع همان نوار شمالی کمربند جنوبی مشهد از این بلندمرتبه‌سازی استقبال می‌کنند.
وی افزود: مالکان این زمین‌ها یکی آستان قدس و دیگری دولت است و برای همین است که این طرح‌ها مصوب می‌شود وگرنه حتی اگر یک دانشجوی شهرسازی را هم بیاوریم و به او بگوییم که این زیر یک گسل است و این ساختمان‌های مرتفع در کریدور بصری شهر و کریدور باد شهر نیز هستند، قطعا همان دانشجو به ما می‌گوید که این مناطق قرمز هستند و نباید بارگزاری طبقات را انجام بدهیم، اما می‌بینیم که این اتفاقات افتاده است. این‌ها همان ساختمان‌هایی هستند که از فرایند دهه ۷۰ بیرون آمده است و همه مجوزهای قانونی را به نوعی دارند اما این در فضایی اتفاق افتاده است که پیش‌بینی جمعیت ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری باشد.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در خصوص تهیه طرح مجموعه شهری بیان کرد: در سال ۱۳۷۸ وزارت مسکن و شهرسازی گفت که اسناد توسعه شهری ما نقیصه دارد؛ چراکه علاوه بر طرح‌های جامع و تفصیلی به طرح‌های دیگر نیاز دارد. هر شهر که فقط خودش به تنهایی نیست که با بقیه شهرها کاری نداشته باشد؛ بنابراین گفته شد که طرح‌هایی به نام طرح های مجموعه شهری تهیه شود تا ببینیم ارتباط شهرها با یکدیگر به چه صورت می‌شود مهندسان مشاور فرنهاد آمد تا طرح مجموعه شهری مشهد را تهیه کند.
سیاست‌های تحدید جمعیت، پیش‌بینی‌های طرح جامع دوم را بهم زد
مهدی نیا افزود: از سال ۷۹ که مهندسان مشاور فرنهاد این کار را شروع کردند تا سال ۸۲ با سیاست‌های تحدید جمعیتی که دولت سازندگی از سال ۶۸ شروع کرد، رشد جمعیت ما از ۳.۹ در دهه ۵۵-۶۵ به ۱.۹در دهه ۶۵-۷۵رسید. بررسی‌هایی که انجام دادند دیدند که با پیش‌بینی‌های طرح مهرازان خیلی تفاوت دارد بر همین مبنا وزارت راه و شهرسازی به مهندسان مشاور فرنهاد دستور کار تهیه طرح جامع سوم مشهد را هم به آنها داد و از سال ۸۳ فرنهاد این کار را آغاز کرد. متاسفانه خیلی طولانی شد قرار بود در سال ۸۶ طرح جامع تمام شود و ظرف سه سال هم طرح تفصیلی تمام شود و یعنی در سال ۸۹ طرح تفصیلی برای تمام شهر داشته باشیم که انجام نشد.
وی عنوان کرد: با تمام کش و قوس‌های طرح جامع در سال ۹۴ فرنهاد خلع ید می‌شود و دیگر ما مشاور طرح جامع نداریم و در سال ۹۵ خود راه و شهرسازی طرح را تمام و در شورای عالی معماری و شهرسازی مصوب می‌کند و در سال ۹۵ به شهرداری ابلاغ می‌شود. شورای شهر چهارم زیر بار این طرح نمی‌رود و می‌گوید که این طرح با آنچه در استان در سال ۹۳ تهیه شده است خیلی متفاوت است و ۱۸۵، ۱۸۶ مورد افتراق در می‌آورد و نه شهردار وقت و نه شورا این طرح را که استانداری به شهرداری ابلاغ کرده بود به زیرمجموعه‌های خود ابلاغ نمی‌کند.
طرح جامع با وجود ایرادات در سال ۹۶ ابلاغ شد
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در مورد ابلاغ طرح جامع در شورای پنجم گفت: در سال ۹۶ که شورا تغییر می‌کند و ما آمدیم، شورا یک سیاستی را از استدلال‌های من پذیرفت و آن این بود که یک طرح ناقص بهتر از بی‌طرحی است و با وجود اینکه می‌دانیم این طرح مشکلات اساسی دارد بگذاریم ابلاغ شود و بگذاریم مشکلات آن را برطرف کنند. در سال ۹۶ طرح جامع ابلاغ شد و قرار شد ظرف ۶ ماه به سراغ طرح‌های تفصیلی برویم زمانی که به آنها ورود کردیم دیدیم که افتراق زیادی میان راه و شهرسازی با مشاوران وجود دارد که این در همان افتراقات ۱۸۶ موردی است که با طرح جامع داشتند. بخش زیادی از وقت ما صرف این شده که کار را از مشاوران تحویل بگیریم و اکنون اولین آن مربوط به حوزه جنوب غرب متشکل از منطقه ۹ و ۱۱ شهرداری آمده است و در نهایت این طرح با ۱۳ سال تاخیر به صحن علنی شورا آمده است.
مهدی نیا خاطرنشان کرد: مشاور طرح تفصیلی دو رویکرد داشت؛ گفت که به لحاظ قانونی من باید طرح بالادست خودم را بپذیرم یعنی طرح جامع گفته است که کمربند جنوبی وجود دارد و من هم اگر قانونی رفتار کنم باید آن را بپذیرم. مشاور گفت که من سه منظر برای کمربند جنوبی در نظر می‌گیرم؛ از منظر زیست محیطی، ترافیکی و شهرسازی که منظور از شهرسازی، مدیریت زمین بود. از منظر ترافیکی گفت که از حوزه من بالاتر است؛ چراکه تنها ۱۲ کیلومتر آن در حوزه من است و ۱۵ کیلومتر آن در حوزه دیگر است و نه ابزار آن را دارم و نه از وظایف من است؛ بنابراین از نظر ترافیکی نمی‌توانم آن را رد کنم، اما از نظر محیط زیستی و مدیریت زمین اینجا از مناطقی است که حساسیت دارد که اگر در اینجا ساخت و ساز انجام شود بر روی زیست بوم مشهد تاثیر می‌گذارد.
وی اضافه کرد: نظریه‌ای که اکنون مشاور دارد همین است که گفته است که این را من باید به عنوان طرح بالا دست بپذیرم. نظریه کمیسیون هم که نظریه مشترک است. شورای شهر طرح‌های جامع و تفصیلی را تایید می‌کند و کمیسیون ماده پنج طرح‌ها را تصویب می‌کند. زمانی که این طرح آمد از آنجا که ما تا کنون در نظام شورایی چنین تجربه‌ای نداشته‌ایم بنابراین گفتیم که با این طرح‌ها مانند یک طرح عادی برخورد می‌کنیم یعنی ظرف یک ماه بررسی می‌کنیم و نکاتی را که به نظرمان می‌آید بیان می‌کنیم مشاور اصلاح می‌کند و می‌فرستیم برای کمیسیون ماده پنج که همین اتفاق هم افتاده است. هرچه که به نوعی اختلافی بوده است ما به صورت نظریه در ۹ بند نوشته‌ایم.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد افزود: در این نظریه گفته می‌شود:«پس از بحث و تبادل نظر گسترده پیرامون مزایا و معایب بزرگراه جنوبی (کمربند جنوبی) در ساختار ترافیکی شهر مشهد در طرح جامع مصوب پیشنهاد مشاور محترم مبنی بر حفظ بزرگراه جنوبی مورد تاکید قرار گرفته است.» و در ادامه می‌گوید:« لازم به توضیح است با عنایت به اقدامات اخیر شهرداری در راستای خلق فضای اجتماعی در پهنه‌های جنوبی شهر موسوم به کوه پارک، انجام ارزیابی اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ناشی از نقش ترافیکی محور در این بخش از شهر مورد تاکید قرار گرفته است.» این نظریه مشترک به صحن علنی می‌آید.
پیشنهاد حذف دیوارهای فیزیکی دانشگاه فردوسی یک چشم‌انداز است
مهدی نیا در مورد حذف دیوارهای فیزیکی دانشگاه‌ها تصریح کرد: این طرح به منظور استفاده از فضاهای باز و سبز دانشگاه فردوسی در راستای خلق فضاهای عمومی و اجتماعی و ارتقاء کیفیت محیط شهری به جهت هم‌پیوندی این مجموعه با عرصه شهر پیشنهاد حذف حصار فیزیکی دانشگاه فردوسی را پیشنهاد می‌کند. این مساله در خصوص پادگان‌ها و زندان هم پیگیری شده است و این نکته را باید در نظر داشت که شورا مقام تایید کننده است نه تصویب کننده برای همین پیشنهاد می‌دهد.
وی افزود: من به این مساله اشراف دارم که برای اجرای چنینی طرحی باید اقدامات فراوانی انجام شود، اما این مساله از منظر چشم‌اندازی است یعنی باید در این جهت حرکت کرد تا به این برسیم که شرایط اجتماعی ما به شکلی شود که دیگر فضای بیرون دانشگاه برای درون دانشگاه تهدید اجتماعی نباشد، فضای انتظامی پارک ما برای دانشگاه فردوسی فضای تهدیدی نباشد بنابراین این مساله از نوع چشم‌انداز است.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد خاطرنشان کرد: اینکه در برابر این مساله حساسیت ایجاد شده است خوب است؛ چراکه دانشگاه محل علم است و می‌تواند دغدغه‌های مختلف را در قالب کار پژوهشی، طرح‌های مختلف پژوهشی و پایان‌نامه‌ها کار و بررسی شود.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-اجتماعی ساخت ساز در ارتفاعات جنوبی مشهد کمربند جنوبی مشهد شورای شهر مشهد دانشگاه فردوسی مشهد طرح جامع مشهد طرح تفصیلی شهر مشهد
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
خداحافظی آیت الله اسلامی از امامت جمعه تاکستان
حادثه رانندگی در محور دامغان_فولاد محله جان یک نفر را گرفت
صدور حکم بازداشت نتانیاهو در دادگاه «لاهه» اقدامی بجا بود
انفجار منزل مسکونی در رشت ۶ مصدوم بر جا گذاشت
بسیج یک حرکت مستمر و فلسفه تحول است
نقش بسیجیان در جنگ ترکیبی و شناختی بسیار مهم است
امام جمعه ساری: بسیج کاخ مستکبران عالم را ویران می کند
امام جمعه قم: پیروزی نهایی از آن جبهه مقاومت خواهد بود
سردار نجات: امروز بسیجیان و جهادگران در تمام صحنه‌ها آماده اند
رئیس دیوان عالی کشور: بسیج برگرفته از فرهنگ مقاومت است
بسیج محور استراتژیک نظام در امنیت داخلی و دفاع خارجی است
شهید سیدحسن نصرالله محبوبیت فزاینده‌ای نزد آزادگان جهان دارد
دفتر مقام معظم رهبری از تلاش‌های هیئت خادم الرضا(ع) قم تقدیر کرد
دفتر مقام معظم رهبری از تلاش های هیات خادم الرضا(ع) قم تقدیر کرد
حادثه تاسف بار برای محیط بان شاهرودی
لنج صیادی متخلف در آب‌های شمال استان بوشهر توقیف شد
«اصغر طهماسبی» به عنوان استاندار گلستان معارفه شد
سردار سلامی: کشورهای اسلامی راه کمک به رژیم صهیونیستی را ببندند
درخواست امام جمعه برای مزایده هرچه سریعتر اموال بدهکار بزرگ پیشوا
سردار سلامی: کشورهای اسلامی راه کمک به رژیم صهیونسیتی را ببندند
وزیر کشور: استان گلستان نماد وفاق در کشور است
بسیجیان همدلی خود را با مردم مظلوم غزه و لبنان ثابت کردند
بانوان زنجانی یک کیلو و ۵۳۴ گرم طلا به جبهه مقاومت اهدا کردند
تعداد قابل توجهی سلاح جنگی از انبار ساختمانی در تهران کشف شد
مهاجرانی: دولت حمایت ویژه از نخبگان را وظیفه خود می داند
رئیس جمهور: ایران در تراز کشورهای پیشتاز دانش پزشکی است
آغاز رزمایش ۶۰ هزار نفری «الی بیت‌المقدس» با حضور سردار سلامی
رئیس جمهور» ایران در تراز کشورهای پیشتاز دانش پزشکی است
مرز مهران بازگشایی شد
گروه های جهادی پزشکی و دامپزشکی به روستاهای بیجار اعزام شدند
