میرنیوز
سرفصل جدیدی در روابط بین‌الملل با بازیگری «کرونا»
2020-04-12T10:40:55+04:30
توانایی انتشار سریع کویید-۱۹ از فردی به فرد دیگر و در نتیجه آلوده شدن تمام کشورهای جهان در مدت کوتاهی یک نکته را به ما یادآوری می‌کند؛ پیوستگی جهانی انکار ناپذیر است. چنین ویروسی در سده‌های گذشته به مراتب با توان کمتری می‌توانست گسترش پیدا کند و قطعا به چنین بحرانی برای تمام جهان تبدیل نمی‌شد.
عصر حاضر به واسطه روابط درهم تنیده کشورها، زنجیره‌های تامین، گسترش توریسم و مواردی از این دست شرایط شیوع گستردل کویید-۱۹ را فراهم کرده است. ارتباط پیوستگی جهانی می‌تواند منتج به شرایطی شود که با پیشی گرفتن تفکرات راست‌های افراطی در جهان، مناسبات جهان گامی بزرگ به سوی عقب و در جهت مخالف جهانی‌شدن بردارد، به طوری که رابرت نیبلت مدیر پژوهشکده «چتم هاوس» انتشار سریع این ویروس به نقاط مختلف جهان را باری بر دوش جهانی‌شدن می‌داند.
نگرانی دیگری که در دوران مواجهه جهان با بجران کرونا ذهن متفکران مختلف را به خود درگیر کرده است شکل و شمایلی است که دولت‌ها در جهان پساکرونا به خود خواهند گرفت. بسیاری از دولت‌ها در مسیر مقابله با بحران کرونا به اقداماتی متوسل شدند که پیش از این حتی فکر پذیرش این اقدامات از سوی جامعه را به ذهن خود راه نمی‌دادند چه رسد به اینکه اقداماتی نظیر منع آمد و شد، تعطیلی مراکز عمومی، قرنطینه گسترده و بسیاری موارد دیگر از سوی افراد جامعه مطالبه شود.
نگرانی در خصوص عدم بازگشت برخی از دولت‌ها به حد و حدود سابق خود سبب شده است که برخی افراد همچون استفان والت، استاد دانشگاه هاروارد دنیای پسا کرونا را دنیایی کمتر باز، کمتر آزاد و کمتر شکوفا توصیف کند.
در همین راستا و برای بررسی تاثیرات بحران کرونا بر روابط بین‌الملل با دکتر مهدی نجف‌زاده، دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی به گفت‌گو نشستیم. وی در خصوص تاثیر بحران کرونا بر تمایل به اقتدارگرایی دولت‌ها اظهار کرد: ما در طول تاریخ با اپی‌دمی‌های مختلفی روبه‌رو بوده‌ایم و بسیاری از آن‌ها تغییرات اساسی در جوامع چه در مذاهب و چه در دولت‌ها ایجاد کردند. این تغییرات بستگی به این دارد که آیا دولت‌ها می‌توانند این شرایط را کنترل کنند یا نه؟ به نظر من هنوز زود است که بگوییم دولت‌ها بعد از کرونا چه شکلی خواهند داشت.
وی ادامه داد: آن‌چه در نتیجه این بحران می‌بینیم این است که سخت‌افزار سیاست مهم‌تر از نرم‌افزار آن شده است. سخت‌افزار مواردی مانند تخت بیمارستان، دستگاه تنفسی و مواردی از این دست است که افراد نمی‌توانند آن‌ها را تامین کنند بلکه دولت‌ها باید تامین کننده باشند، نرم‌افزار سیاست نیز شامل مواردی مانند آزادی، دموکراسی، داشتن حوزه عمومی و موارد این چنینی است. اکنون کرونا حوزه عمومی را کاملا از بین برده است.
تاثیر بحران کرونا بر حوزه عمومی
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: پس از یازده سپتامبر به صورت کوچک و برای مدت کوتاهی حوزه عمومی در غرب از بین رفت که خیلی سر و صداها ایجاد شد اما اکنون در حدود دو، سه ماه کرونا حوزه عمومی را به‌طور مطلق از بین برده است یعنی سینما‌ها، تئاترها، موزه‌ها و سایر مکان‌هایی که مردم امکان اجتماع داشتند از دسترس خارج شده است از این منظر من فکر می‌کنم که حوزه عمومی به شدت آسیب خواهد دید.
نجف‌زاده در مورد نتایج آسیب دیدن حوزه عمومی افزود: در نتیجه آسیب دیدن حوزه عمومی فعل و انفعالات دموکراتیکی که دولت‌ها را سر کار می‌آورد ضعیف خواهد شد یعنی دولت‌ها برآمده از حوزه‌های عمومی نخواهند بود بلکه دولت‌هایی شکل خواهند گرفت که بیشتر بتوانند جنبه سخت‌افزاری سیاست را پیش ببرند و درنتیجه کرونا دولت‌های قدرتمند و سخت‌افزاری را بیشتر از دولت‌هایی که همه چیز را به حوزه عمومی واگذار می‌کنند، می‌پسندد.
امکان تغییر شکل دولت‌ها
وی خاطر نشان کرد: اگر این بحران در سال میلادی جاری و تداوم داشته باشد و تابستان را فرابگیرد این را به عنوان گفتمان غالب اجتماعی تبدیل خواهد کرد که آن چیزی که می‌تواند با چنین شرایطی مبارزه کنند دولت‌ها هستند؛ دولت‌های قدرتمند و فربه که بتوانند وضعیت را مدیریت کنند، جلوی مرزها را بگیرند، حوزه عمومی را کنترل کنند و اقدامات این چنینی دیگری انجام بدهند.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی اضافه کرد: اگر شرایط کنونی گذرا باشد و به زودی از بین برود ممکن است به شرایطی برگردیم که نرم‌افزار سیاست برای افراد مهم‌تر باشد و در واقع بستگی به این دارد که در مقابله با کرونا در چه روندی قرار بگیریم که ایا می‌توانیم آن را کنترل کنیم یا نه؟
نجف‌زاده افزود: عنصر جهانی‌شدن کرونا نشان می‌دهد که دولت‌ها تا حدی می‌توانند کرونا را کنترل کنند و این اپی‌دمی ممکن است دوباره بازگردد بنابراین قدرت دولت‌ها هم به این بستگی دارد که ببینیم این ویروس چه روندی را پیش می‌گیرد چراکه ممکن است شرایطی باشد که دولت‌ها هم نتوانند با آن مقابله کنند در چنین صورتی دولت‌های محلی و فروملی خیلی بیشتر خواهند بود.
امکان شکل‌گیری دولت‌های فروملی
وی درخصوص تغییراتی که درصورت تداوم بحران ممکن است در دولت‌ها پدید بیاید، عنوان کرد: در این شرایط ممکن است جنبشی پدید بیاید که دولت‌ها از فراملی و ملی به فروملی برسند، یعنی هر منطقه برای خود دولتی داشته باشند و این‌ها بتوانند شرایط را کنترل کنند که این‌ها بستگی به این دارد که این مساله کرونا در ماه‌های اینده چه شمایلی به خود خواهد گرفت.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی در خصوص چالش‌های موجود در صورت بازگشت به دولت‌های ملی همچون دولت‌های قرن هجدهم تصریح کرد: روندی که تاکنون در راستای جهانی‌شدن اتفاق افتاده است زیرساخت‌های ما را شکل داده و بنابراین جهان آمادگی بازگشت به عصر دولت‌های ملی مانند قرن هجدهم را ندارد چرا که حوزه‌های عمومی، فردگرایی‌ها، آزادی‌های فردی و موارد این چنینی دیگری را از بین خواهد برد. بشر دیگر آمادگی این بازگشت را ندارد چرا که فردگرایی و شبکه‌های به شدت رشد کرده‌اند و در مجموع آمادگی بازگشت به شرایطی که دولت‌های ملی بتوانند در خصوص حوزه‌های اجتماعی و فردگرایی سخت‌گیری کند.
بحران روابط تحت تاثیر بحران کرونا
نجف‌زاده درخصوص تاثیرات بحران کرونا بر روابط میان انسان‌ها و کشورها گفت: در نتیجه این بحران روابط میان همسایگان و حتی افراد یک خانواده دچار چالش شده است. افراد به هیچ‌کس اعتماد نمی‌کنند، کافی است که یک نفر در خانواده کرونا داشته باشد تا همه او را طرد کنند بنابراین مساله فقط این نیست که روابط بین‌المللی دچار تغییر شده است.
وی درمورد بروز روحیه فردگرایی بیان کرد: سرخوردگی اجتماعی در شرایط کنونی به شدت روحیه فردگرایی منفی را ایجاد می‌کند به این معنا که فقط صیانت از خود اهمیت دارد. اگر تعبیر هابز را که می‌گفت که انسان گرگ انسان است، برعکس کنیم اکنون به این صورت است که من می‌توانم به اندازه تمام دنیا برای افراد خطرناک باشم بنابراین در چنین وضعیتی انسان‌ها در عین نیاز به همدیگر، فاصله خود را از هم حفظ می‌کنند.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی افزود: در سطح کلان‌تر نیز با یک بدبینی فزاینده روبه‌رو هستیم که در عرصه بین‌الملل، داخلی، اجتماعی، خانوادگی و فردی به همین صورت است و امیدوارم که این وضعیت تثبیت نشود و گذرا باشد تا بتوانیم از آن عبور کنیم و به صورت گفتمان و جستارهایی مطرح نشود که انسان‌ها از هم فاصله بگیرند. در غرب برای اول بار است که دیدار مورد هجمه قرار گرفته است و افراد از دیدارها محروم شده‌اند. در هیچ روزگاری سابقه نداشته است که در غرب چنین اتفاقی بیافتد حتی شبکه‌های اجتماعی نیز نتوانسته‌اند انسان‌ها را از دیدار و گفت‌وگوی رو در رو بی‌نیاز کنند.
نجف‌زاده خاطرنشان کرد: امیدواریم که کرونا نتواند گفتمان‌هایی را خلق کند که از آن ناسیونالیسم افراطی و نژادپرستی خارج شود، هنوز زود است که در مورد این مسائل چیزی بگوییم اما اگر این شرایط مدت طولانی‌تری به عنوان مثال حدود یک سال طول بکشد ممکن است شاهد چنین مسائلی باشیم.
وی درمورد وابستگی‌های جهانی و تاثیر بحران کرونا بر آن‌ها گفت: وابستگی‌های بسیار افراطی که بین کشورها در دنیا برقرار شده است غیرقابل بازگشت است، شرایط کنونی به صورتی است که هم درد آن در هم بستگی‌های بزرگ و جهانی است و هم درمان در آن است به عنوان مثال به چینی‌ها گفته می‌شود که این ویروس را گسترش داده‌اند اما اروپا به همان ماسکی که چین تولید می‌کند و می‌فرستد نیازمند است.
از وابستگی‌های جهانی نمی‌توان فرار کرد
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی اضافه کرد: از وابستگی جهانی نمی‌توان فرار کرد اما می‌توانیم زمانی که از این بحران عبور کردیم پروسه‌ای را طراحی کنیم که هم فردگرایی‌ها رشد بکند و هم ناسیونالیسم در جای خود باشد و هم روند‌های جهانی در حد خود باشد. اگر دنیا به شیوه قرن چهاردهم و پانزدهم بود و کشورها با هم ارتباط چندانی نداشتند این بیماری به این شکل همه‌گیر نمی‌شد اما در عین حال خود این وابستگی دوای همین درد است و اگر این وابستگی جهانی نبود دولت‌ها خیلی سخت می‌توانستند با این بیماری برخورد کنند.
نجف‌زاده درمورد امکان تغییر محوریت جهانی‌شدن از غرب و آمریکا به چین گفت: در خصوص دعوای تاریخی که بین قطب‌های اقتصادی دنیا در مساله جهانی‌شدن وجود دارد من فکر می‌کنم که باز هم ما در پروسه جهانی‌سازی غربی قرار داریم و هیچ نشانه‌ای از این وجود ندارد که غرب و آمریکا دچار افول می‌شوند یا مثلا چین در شرایطی قرار دارد که جای آمریکا را بگیرد.
وی تصریح کرد: من چنین چیزی را نمی‌پذیرم که چین یا آمریکا این ویروس را ایجاد کرده باشند. این یک مساله جهانی است که به صورت یک گسترش بیماری اتفاق افتاده است و ما باید صبر کنیم و ببینیم که آیا دنیا با محوریت غرب خواهد توانست این بحران را کنترل کند یا نه؟ در عین اینکه برخی مسائل درخصوص بازگشت به تب سنتی و چنین مواردی بیان می‌شود همچنان علم غربی مهم‌ترین پاسخ را به کرونا با تلاش برای ساخت واکسن و برای جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا ارائه می‌کند.
چین هیچ‌گونه خلاقیتی در مورد سیستم جهانی ندارد
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی خاطر نشان کرد: در مجموع هنوز زود است که فکر کنیم که غرب و آمریکا جای خود را در سیستم جهانی به چین بدهد چراکه چین هیچ‌گونه خلاقیتی در خصوص سیستم جهانی ندارد مساله این است که حرکات چین حرکاتی ایذایی هستند نه حرکات تولیدکننده. چین از همان سیستم جهانی برای گسترش خود استفاده می‌کند، در واقع وارد بازی‌هایی شده است که سیستم جهانی برای آن تعیین کرده و از آن‌ها عدول نکرده است. من فکر نمی‌کنم سیستم جهانی کنونی در روزگار پایانی خود باشد و هنوز این سیستم توانایی حل مسائل خود را خواهد داشت.
نجف‌زاده بیان کرد: انسان مورد هجمه‌ای توسط طبیعت قرار گرفته است و بسیاری می‌گویند که انسان در 200 سال گذشته بر طبیعت فشار زیادی آورده است و اکنون طبیعت در حال پالایش است و طبیعت بر بشر فشار می‌آورد بنابراین مساله در وهله اول انسانی است اما واقعیت این است که در مواقع بحران صیانت از خود بر مسائل دیگر غلبه پیدا می‌کند که این طبیعی است.
دگراندیشی برای صیانت از خود
وی درمورد لزوم دیگراندیشی برای حراست از خود عنوان کرد: در یک پروسه طولانی مدت بشر به این نتیجه می‌رسد که برای اینکه اخلاقیات بر صیانت از خود متکی باشد باید به دیگر اندیشی هم توجه کند که این یک پروسه است که انسان وارد آن می‌شود که بتواند خود را حفظ کند و در عین حال دیگران را هم حفظ کند تا به خودش ضربه نزند.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: ما از دو سو هم از کرونا و هم از تحریم آسیب دیده‌ایم، بنابراین وجدان‌های بیدار جامعه جهانی ممکن است به صدا در بیایند که ایران در وضعیت بغرنجی قرار گرفته و مساله سیاسی را نمی‌توان با مساله انسانی ترکیب کرد، باید اول مساله انسانی حل شود و بعد می‌شود مساله سیاسی را حل کرد.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-سیاسی روابط بین‌المللی کروناویروس اتحاديه اروپا
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
توزیع ۶۰۰هزار تن نهاده‌های دامی بین دامداران لرستان
انتخابات دور دوم زنجان، طارم و خدابنده نیمه‌الکترونیکی است
هواشناسی هشدار داد؛ سرمازدگی در کمین باغات استان سمنان
وزارت نفت برای جمع‌آوری فاضلاب جزیره خارگ پای کار بیاید
سرریز فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل به قره‌سو
خبر وزیر کشور از احداث ۱۶۰۰ کلاس درس در سیستان و بلوچستان
قدردانی علمای اهل سنت خراسان شمالی از عملیات «وعده صادق»
پهلودهی ۲۵۰۰ فروند شناور کانتینری در بندر شهید رجایی
قدردانی علمای برجسته اهل‌سنت از سپاه؛ دلِ جهان اسلام شاد شد
اختصاصی| حمایت جبهه ایستادگی ایران اسلامی زنجان از لیست شورای ائتلاف
رئیس دیوان عدالت اداری: قوه قضائیه استقلال وکلا را در هر زمان به رسمیت می‌شناسد
دستگیری اکرم لاهوری تروریست + جزئیات
لیست شورای ائتلاف برای انتخابات مجلس خبرگان و شورای اسلامی در همدان + اسامی
محکوم مالی فراری هنگام خروج غیرقانونی از کشور بازداشت شد + جزئیات
دغدغه‌های نخبگان خراسان جنوبی با نامزد انتخابات خبرگان رهبری + تصاویر
رئیسی: امیدواریم مجلس قوی برای پشتیبانی از مردم و کمک به دولت تشکیل شود
رونمایی از دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج) زنجان/ "روشن شود جهانی؛ وقتی که تو بیایی"
تب تند رقابت‌های انتخاباتی در اصفهان/ تشکیل ائتلاف بانوان و ائتلاف آبی نظرها را جلب کرد
