میرنیوز
پرتوی به زبان شعر نظامی...
2022-03-12T08:59:36+03:30
محمدامین ناصح در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: نظامی، شاعر برجسته قرن ششم هجری و از مایه‌های مباهات و تفاخر شعر فارسی است.
وی افزود: نکته نخست اینکه نظامی همچون بیهقی از افعال ساده بیش از سایر گونه های فعل (دوکلمه ای و پیشوندی) بهره گرفته است؛ دلیل این امر را می توان در دو موضوع جستجو کرد؛ نخست اینکه نظامی تمایل زیادی به کاربرد افعال ریشه دار فارسی داشته است و لذا به رغم حافظ به استفاده از افعال دو کلمه ای که عمدتاً یک پایه آن عربی است عنایتی نداشته است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: می‌دانیم که به کمک فعل ساده است که واژه سازی رونق می‌گیرد نه از دل افعال دوکلمه ای! پس نقش فعل ساده در واژه آفرینی بیش از فعل مرکب است؛ دلیل دیگر را می توان در قالب های شعری جستجو نمود. حافظ در غزلیاتش برای سهولت قافیه پردازی با عنایت به محدودیت تعداد ابیات، تمایل به بهره گیری بیشتر از افعال دوکلمه‌ای نشان می دهد تا بتواند با ایجاد گسست در اجزای آن راحت تر به رعایت وزن شعر دست یابد؛ در حالی که قالب مثنوی از چنان محدودیتی برخوردار نیست.
ناصح بیان کرد: نظامی در انتخاب فرایندهای واژه سازی از ترکیب به ویژه ترکیبات وصفی بهره بیشتری به نسبت ترکیبات اسمی و قیدی برده و مجموعاً مبدع ترکیبات بکری در تاریخ شعر فارسی است که از یک شاعر دوزبانه چنین خلاقیتی در ترکیب سازی های بدیع قدری دور از انتظار است؛ البته اشتقاق نیز از دیگر فرایندهای واژه سازی معمول در زبان فارسی است که علی القاعده نظامی نیز در اشعارش از کاربرد وندهای فارسی بی بهره نبوده است.
وی افزود: نکته دیگر اینکه او از ترکیبات بدیع خود استفاده مکرر نمی کرده تا مبادا از تازگی و لطافت آنها قدری کاسته شود؛ از منظری دیگر باهمایی اصطلاحی است که از انواع انسجام واژگانی محسوب می شود و نظامی در اشعارش از باهم آیی‌های ترکیبی و نیز تلمیحی (قران و یا اساطیر و افسانه ها) استفاده کرده است.
وی افزود: ذکر دو نکته در نقد پژوهش‌های انجام شده لازم است؛ نخست اینکه در آمارها از اصطلاح میانوند (infix) و میزان کاربردش در اشعار نظامی یاد شده است؛ در حالی که از منظر زبان شناسی فارسی، مصداق میانوند به معنی بین الملللی آن در زبان فارسی قابل ردیابی نیست بلکه باید به آنچه در افواه میانوند گفته می شود، اصطلاح دیگری چون بیناوند و ... اطلاق کرد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: همچنین در موارد مشابه از اصطلاح فعل مرکب استفاده شده در حالی که به لحاظ زبان شناختی فعل مرکب لزوماً به هر فعل دوکلمه ای اطلاق نمی‌شود.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری نظامی گنجوی شعر دانشگاه بيرجند حافظه
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
کارگران معادن استان سمنان شرایط کار ناایمن را گزارش کنند
آغاز بارش برف در جاده‌های اراک و شازند
آماده باش اورژانس ۱۱۵ استان مرکزی به دنبال وقوع زمین لرزه در اراک
لنج صیادی متخلف ترالر در آب‌های بوشهر توقیف شد
۱۲۰ رأس دام سبک قاچاق در قروه کشف شد
اعلام آماده‌باش به دستگاه‌های امدادی پس از زلزله در حسینیه خوزستان
اعزام ۴ تیم امداد ونجات هلال‌احمر به منظور ارزیابی مناطق متأثر از زمین لرزه
نبود خسارت در زلزله حسینیه بر اساس گزارش‌های اولیه
هشدار یک کارشناس در مورد میزان لرزه خیزی حسینیه
واژگونی پراید وانت منجر به فوت راننده شد
وقوع دو زلزله شدید در حسینیه خوزستان؛ خسارتی گزارش نشده است
اعزام تیم‌های اورژانس به منطقه زلزله‌زده حسینیه
مسئله اصلی در سازمان فنی و حرفه ای موضوع مهارت است
دومین زلزله شدید «حسینیه» را لرزاند
اعزام تیم‌های ارزیاب اورژانس به منطقه زلزله‌زده حسینیه
حسینیه بازهم به شدت لرزید
زلزله شدید حسینیه در اهواز هم احساس شد
آغاز ساعت کاری گمرک دوغارون از ۷ صبح خواهد شد
طرح‌های پدافند غیرعامل باید بومی سازی و عملیاتی شوند
دستگیری دومین باند کلاهبرداری از پزشکان کشور در البرز
چگونگی انتخاب کرمانشاه به عنوان پایتخت فرهنگی آسیا
آغاز کاری گمرک دوغارون از ۷ صبح خواهد شد
نماز طلب باران در حرم مطهر رضوی اقامه می‌شود
بازداشت ۳ پیمانکار دیگر شهرداری خرم‌آباد به اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع
تمام دانش آموزان مسموم شده شاهین دژی از بیمارستان مرخص شدند
چگونگی انتخاب کرمانشاه به عنوان پایتخت فرهنگی شهرهای آسیایی در سال ۲۰۲۵
دیدار استاندار خراسان جنوبی با خانواده مرحوم «امیرمحمدخالقی»
استاندار خراسان جنوبی با خانواده مرحوم «امیرمحمدخالقی»
شکستگی خط انتقال آب شرق گیلان
