میرنیوز
درباره قلعه‌های اسماعیلیه با پیشینه‌ای تاریخی و حماسی/۱
2021-11-02T10:45:54+03:30
رجبعلی لباف‌خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: جایگاه برجسته و تعیین‌کننده اسماعیلیه در صحنه تاریخ بسیاری از مورخان را به قضاوت در مورد آن‌ها واداشته و البته آگاهی‌های فراوانی گاه غرض‌آلود و گاه جانبدارانه ارائه کرده‌اند، مانند جامع‌التواریخ، الکامل، طبقات ناصری، النقض، جهانگشای جوینی، زبدةالتواریخ، تاریخ اسماعیلیه یا هدایت المؤمنین الطالبین و غیره.
وی ادامه داد: پژوهشگران معاصر نیز با مراجعه به متون و اسناد نویافته توانسته‌اند با رعایت بی‌طرفی چهره واقعی‌تری از آن‌ها ترسیم کنند، مانند مصطفی غالب، فرهاد دفتری، تقی‌زاده، عارف نامر، هاجسن، برنارد لوئیس، لوئی ماسینیون، بارتولد، پطروشفسکی، ایوانف، ادوارد براون، هانری کوربن، استرن، برتلس، پل آمیٍر، هویسنر و غیره.
این پژوهشگر خراسانی خاطرنشان کرد: «حسن صباح» به مثابه نقطه عطف تاریخ اسماعیلیه محسوب می‌شود؛ زیرا شخصیت شگفت‌انگیز، زندگی اسرارآمیز و زاهدمنشانه او که اصول عقاید اسماعیلیه را متحول کرد، موجب شد همه توجهات به او و پایگاه اصلیش «قلعه الموت» معطوف شود.
لباف‌خانیکی افزود: اما قهستان (جنوب خراسان به معنی قناتستان) که در صدر اسلام به عنوان «دروازه خراسان» و «خزانه کرمان» نامیده می‌شد، با پیشینه کهن به دلیل قرار گرفتن بر سر راه تجاری جنوب‌شرق به شمال‌شرق و مرکز ایران همواره مورد توجه حکام وقت بوده است.
وی عنوان کرد: در سال ۲۹۸ ه.ق سامانیان به حکومت صفاریان در قهستان خاتمه دادند و حاکمیت بر آن منطقه را به سیمجوریان واگذاشتند. در آن دوران حضور «نزاریان اسماعیلی» در قهستان چنان گسترش یافت که «ابوسهل منور» آخرین حاکم سیمجوری با قیام اسماعیلیان مواجه شد.
این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: به اعتقاد «استرن»، نخستین داعی اسماعیلی «ابوعبدالله الخادم» نام داشت که در اواخر قرن سوم ه.ق در نیشابور ظهور کرد و پس از او «ابوسعید الشعرانی» در سال ۳۰۷ ه.ق وارد نیشابور شد.
لباف‌خانیکی ادامه داد: حضور داعیان در خراسان می‌توانست در منطقه قهستان نیز مؤثر باشد. در همان دوره بود که قهستان به عنوان پایگاه اسماعیلیان شرق کشور مطرح شد، اما با ظهور حسن صباح و فتح قلعه الموت، اسماعیلیان وارد دوره‌ای جدید شدند.
وی اظهار کرد: حسن صباح پس از استقرار در الموت و تحکیم مواضع خود دایره نفوذ خود را در سراسر نواحی همجوار گسترش داد. در سال۴۸۴ ه.ق «داعی حسین قائنی» از طرف حسن صباح مأموریت یافت که به زادگاهش قهستان رفته و به تبلیغ بپردازد. مردم ورود حسین قائنی را مغتنم شمردند و توده مردم با اسماعیلیان متحد شدند. هدف از این اتحاد و همبستگی استقلال‌طلبی و رهایی از ظلم و بیدادگری بود که توسط حکام و دست‌نشاندگان خلفای عباسی بر مردم روا داشته می‌شد.
این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: پس از آن و به سرعت طبس، قاین، خور، خوسف، تون، طبس مسینا و اطراف آن به تصرف اسماعیلیان درآمد و داعیان و فدائیان اسماعیلی بر فراز کوه‌های مشرف بر شهرها، آبادی‌ها و راه‌های ارتباطی قائن، طبس، خوسف، نه(نهبندان)، طبس مسینا، جنابد(گناباد)، تون (فردوس) و ترشیز (فیروزآباد) قلعه‌ها بر آوردند و در آن‌ها به تک و پاتک پرداختند.
وی تصریح کرد: اگر چه «ملکشاه سلجوقی» به توصیه «خواجه نظام‌الملک» که از مخالفان سرسخت حسن صباح بود به الموت و قهستان لشکر کشید، اما در هر دو مورد ناموفق ماند و درحقیقت یک قیام آشکار علیه ترکان سلجوقی شکل گرفت.
لباف‌خانیکی گفت: نزاریان اسماعیلی حسن صباح را به عنوان «حجت» پذیرفتند و موقعیت نظامی خود را تثبیت کردند و تا اواسط قرن هفتم ه.ق که مورد هجوم «هلاکو خان مغول» قرار گرفتند و تار و مار شدند، در آن قلعه‌ها از سویی با خلفای عباسی، از سویی با دست‌نشاندگان خلفا، از سویی با سلاطین سلجوقی و خوارزمشاهی و از سوی دیگر با دست‌نشاندگان و ایلخانان مغول می‌جنگیدند.
این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی اضافه کرد: اکنون ما شاهد خرابه‌ها و بقایای قلعه‌های اسماعیلیه در خراسان هستیم که هریک پیشینه و خاطرات تاریخی و حماسی و نیز ویژگی‌های معماری خاصی دارند.
در بخش‌های بعد به معرفی اجمالی هر یک خواهیم پرداخت.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز سرویس زیارت و گردشگری منطقه خراسان رضوی قلعه الموت قلعه خراسان رضوي دوره اسماعیلیه خراسان را بشناسیم
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
آغاز بارش برف در جاده‌های اراک و شازند
آماده باش اورژانس ۱۱۵ استان مرکزی به دنبال وقوع زمین لرزه در اراک
لنج صیادی متخلف ترالر در آب‌های بوشهر توقیف شد
۱۲۰ رأس دام سبک قاچاق در قروه کشف شد
اعلام آماده‌باش به دستگاه‌های امدادی پس از زلزله در حسینیه خوزستان
اعزام ۴ تیم امداد ونجات هلال‌احمر به منظور ارزیابی مناطق متأثر از زمین لرزه
نبود خسارت در زلزله حسینیه بر اساس گزارش‌های اولیه
هشدار یک کارشناس در مورد میزان لرزه خیزی حسینیه
واژگونی پراید وانت منجر به فوت راننده شد
وقوع دو زلزله شدید در حسینیه خوزستان؛ خسارتی گزارش نشده است
اعزام تیم‌های اورژانس به منطقه زلزله‌زده حسینیه
مسئله اصلی در سازمان فنی و حرفه ای موضوع مهارت است
دومین زلزله شدید «حسینیه» را لرزاند
اعزام تیم‌های ارزیاب اورژانس به منطقه زلزله‌زده حسینیه
حسینیه بازهم به شدت لرزید
زلزله شدید حسینیه در اهواز هم احساس شد
آغاز ساعت کاری گمرک دوغارون از ۷ صبح خواهد شد
طرح‌های پدافند غیرعامل باید بومی سازی و عملیاتی شوند
دستگیری دومین باند کلاهبرداری از پزشکان کشور در البرز
چگونگی انتخاب کرمانشاه به عنوان پایتخت فرهنگی آسیا
آغاز کاری گمرک دوغارون از ۷ صبح خواهد شد
نماز طلب باران در حرم مطهر رضوی اقامه می‌شود
بازداشت ۳ پیمانکار دیگر شهرداری خرم‌آباد به اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع
تمام دانش آموزان مسموم شده شاهین دژی از بیمارستان مرخص شدند
چگونگی انتخاب کرمانشاه به عنوان پایتخت فرهنگی شهرهای آسیایی در سال ۲۰۲۵
دیدار استاندار خراسان جنوبی با خانواده مرحوم «امیرمحمدخالقی»
استاندار خراسان جنوبی با خانواده مرحوم «امیرمحمدخالقی»
شکستگی خط انتقال آب شرق گیلان
احتمال سفر پزشکیان به اصفهان پیش از پایان سال
