میرنیوز
استاندارد ملی برای رشته کلاه کرکی خراسان شمالی تصویب شد
2021-08-15T09:32:44+04:30
محمدرضا قهرمانیان در گفت و گو با ایسنا، گفت: پرونده استانداردسازی کلاه کرکی استان و با بررسی در کمیته ملی به تصویب رسید.
وی افزود: توجه به اهمیت و ارزش صنایع‌دستی، کیفیت مواد و مصالح به کار رفته، لزوم برخورداری مواد اولیه محصولات از چهارچوب‌های مشخص و مدون به تأیید اساتید فنی و تولیدکنندگان صنایع‌دستی و انتخاب معیار و میزانی مناسب جهت سنجش کیفی محصولات تولیدی با توجه به آخرین پیشرفت‌های علمی، فنی، صنعتی و نیاز مصرف‌کنندگان از جمله اهداف تدوین استانداردهای ملی ایران برای رشته‌های صنایع‌دستی است.
قهرمانیان، استانداردسازی صنایع‌دستی را امری ضروری دانست و عنوان کرد: ارائه نشان استاندارد به تولیدات هنرمندان بر اساس معیارهایی از پیش تعیین‌شده انجام میشود که در گروه استانداردسازی تشویقی و گواهی کیفیت سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار می گیرد.
کلاه کرکی از هنرهای دستی کهن استان خراسان شمالی است که ماده اولیه آن کرک بز بوده و به‌صورت کاملاً خام و خودرنگ استفاده میشود. مراحل بافت آن بسیار ساده و بدون دخالت هیچ‌گونه ماشین یا ابزار خاص تنها توسط پنج میل بافته میشود که سبب شده این هنر به‌عنوان میراث ناملموس با شماره ۱۰۸ در فهرست ملی ثبت شود.
هنر بافت کلاه کرکی در تمام نقاط شهرستان به‌ویژه در نقاط شهری دیده میشود. به دلیل سردسیر بودن خراسان شمالی این نوع کلاه در بین قشر وسیعی از اهالی استان طرفدار پیدا کرده و در منطقه بجنورد نیز بافت این نوع کلاه به‌صورت پراکنده دیده شده که البته از مرغوبیت کلاه پشمی جاجرم و گرمه برخوردار نیست.
کلاه کرکی از سری سرپوش‌های مردانه در منطقه خراسان شمالی است. از این کلاه جهت محافظت از سرما استفاده میشود. البته در برخی از مناطق خراسان شمالی هم دیده شده که در تمام فصول از آن استفاده می‌کنند. مواد بکار رفته در ساخت این کلاه از مواد طبیعی بوده که ماده اولیه آن را از پشم شتر و بز به دست می‌آورند و آن را بدون دخالت ماشین و فقط با پنج میل چوبی می‌بافند.
در تمام مراحل ساخت این سرپوش از مواد طبیعی استفاده میشود و رنگ‌های استفاده‌شده از همان رنگ طبیعی پشم و کرک حیوان است، به‌طوری‌که در برابر عوامل فرسایشی مقاومت و زیبایی منحصربه‌فردی دارد.
این دست بافته منطبق با فرهنگ منطقه‌ای بوده و در پوشاک مردمی تعریف شده و پوشش مناسبی برای استفاده در مناطق سردسیر است. این هنر در زمان‌های بیکاری بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.
مراحل ساخت کلاه کرکی
۱- تهیه پوست‌های دارای کرک مرغوب: در ابتدای کار استادان این امر، پوست‌هایی که دارای کرک‌های با مرغوبیت بالا باشند را تهیه می‌کنند که اغلب از پشم شتر و بز استفاده میشود.
۲- جدا کردن کرک‌ها از پوست‌ها: پس از تهیه پوست‌ها آن‌ها را چندین بار شستشو داده و سپس پوست‌ها را با آهک و خاکستر آغشته کرده و چربی زدایی می‌کنند و آن را در مقابل آفتاب قرار داده و بعد از مدتی کرک‌ها از پوست جدا می‌شوند. بعد از جدا شدن کرک‌ها، آن‌ها را بر اساس رنگ جدا می‌کنند.
۳- ریسیدن کرک‌ها: در این مرحله کرک‌ها را به‌وسیله ابزاری به نام دوک یا دیکلون می‌ریسند و آن‌ها را تبدیل به نخ کاموایی می‌کنند. در این قسمت باید دقت شود که نخ‌ها خیلی نازک یا کلفت نشوند. پس از ریسندگی نخ‌ها را به‌صورت کلاف‌هایی درمی‌آورند و باز بر اساس رنگ کرک‌ها دسته‌بندی می‌کنند.
۴- بافت کلاه کرکی: در این مرحله با استفاده از پنج میله چوبی که اندازه‌های آن حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر است شروع به بافتن کلاه می‌کنند. در ابتدای بافت ۵ دانه سر می‌اندازند و مرتب به تعداد دانه‌ها اضافه می‌کنند تا اندازه‌ای که قطر دور سر به دست آید، سپس از تعداد دانه‌ها کم می‌کنند و به حدود ۱۵ دانه می‌رسانند پس‌ازاین مرحله کلاه کرکی آماده میشود.
امروزه این بافته بنا به سفارش مشتریان در رنگ‌های مختلف قرمز، سفید، مشکی و آجری بافته میشود که رنگ قرمز اخرایی آن از قیمت بالایی نسبت به سایر محصولات برخوردار است. کار بافت کلاه کرکی ممکن است طی روز توسط چندین بافنده انجام گیرد.
ابزارهای مورداستفاده برای بافت
۱- شانه: از دو قسمت شامل قسمت اصلی شانه که از جنس فلز با سیم‌های نوک‌تیز و قسمت پایه یا دسته که از چوب ساخته شده و شانه بر روی آن نصب میشود.
۲- دوک یا دیکلون: که چوبی با اندازه ۳۰ سانتی‌متر به‌صورت یک میل نازک که در انتهای میل یک چوب مکعبی شکل سوراخ‌دار ختم میشود و در انتهای آن یک قلاب فلزی که جهت نگه‌داشتن و آویزان کردن نخ و محکم کردن آن هنگام تاباندن و عمل ریسیدن مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۳- قطعات چوبی که به شکل میل‌های بافتنی و جنس آن از جنس درختان ارس و یا گز و در مواردی هم از درختان محلی محکم استفاده میشود. طول این میل‌ها حدود ۳۰ سانتی‌متر است و برای بافتن و گره زدن در کلاه کرکی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۴- برس سیمی: که از دو قسمت دسته و برس تشکیل شده است، قسمت دسته که از جنس چوب است و برس که از جنس سیم یا پلاستیک است و کاربرد آن بعد از اتمام کار و شانه زدن نهایی است تا کلاه به‌صورت پف‌کرده درآید.
کلاه کرکی خراسان شمالی به شماره ۱۰۸ در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسیده است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری خراسان شمالی کلاه شهرستان گرمه
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
نسل جوان با خود آگاهی مسیر انقلاب ادامه دهند
سالن فرهنگی ورزشی شهدای روستای منزل آباد به بهره‌برداری رسید
برای داشتن حرف در دنیا باید بازدارندگی دفاعی و موشکی داشته باشیم
مراجعه ۲۲ نفر به مراکز درمانی اردبیل به دلیل سگ گزیدگی/۷نفر متحمل آسیب جدی شدند
دمای هوای کرمانشاه به شکلی محسوس کاهش می‌یابد
نوای جاودانه‌ی استاد احمد مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
نوای جاودانه‌ی استاد حسن مراتب در آرامگاه تخت فولاد، به یادگار ماند
فیروزآباد فارس لرزید
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران مطرح کرد؛ ضرورت شناخت و نقش آفرینی در جبهه فرهنگی
پیگیری مشکلات پتروشیمی آبادان از طریق وزیر کار
همه وجود سپاه وقف خدمت به مردم است
امید بخشی به مردم با شعار محقق نمی شود؛ به وعده ها عمل کنیم
«شیراز» میزبان بیست و ششمین جشنواره ملی قصه‌گویی
۶۷۱ کلاس درس جدید به ظرفیت آموزشی مشهد اضافه شد
زادگاه حاج قاسم میزبان اختتامیه دهمین جشنواره روستا و عشایر دوستدار کتاب
ضرورت استفاده از نیروهای بومی در استان سمنان
مراجعه بیش از ۱۰۰۰ نفر با علائم تنفسی به بیمارستان‌های خوزستان
نیروی دریایی ارتش آماده عملیات‌های برون‌مرزی است
رژیم صهیونیستی از مقابله با جوانان مقاومت عاجز است
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامه‌های هفته بسیج قدردانی کرد
احمد مراتب؛ میراث‌دار موسیقی مذهبی و مکتب تاج اصفهانی
سردار غیاثی از آحاد مردم برای مشارکت در برنامه‌های های هفته بسیج قدردانی کرد
افتتاح مدرسه خیرساز در قم با حضور وزیر آموزش و پرورش + تصاویر
آیت الله اعرافی: حضرت فاطمه (س) پیشگام تغییر معادلات تمدنی بود
ارومیه میزبان ۵ شهیدگمنام/جزییات تشییع شهدا اعلام شد
کلاهبردار ۲۰ میلیاردی توسط پلیس فرودگاه‌های خراسان‌رضوی دستگیر شد
مشکل تامین زمین ایثارگران در یزد حل شد
وزیرآموزش و پرورش: عقب ماندگی فضای آموزشی قم جبران می شود
دستگیری سارقان باغ ویلاهای خالی از سکنه در ساوجبلاغ
ترویج گفتمان مهدویت نیازمند مهدی باوری است
