میرنیوز
گام‌هایی که در راستای اثربخشی دانشگاه‌ها در توسعه ملی برداشته شد
2021-08-09T07:12:49+04:30
دکتر احمدرضا بهرامی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در دهه‌های قبل، نگاه جامعه به دانشگاه معیوب بود و چون اوضاع کشور به لحاظ اقتصادی آنچنان بد نبود؛ این عیب نگاه به دانشگاه‌ها پوشیده می‌ماند. این نوع نگاه ناقص به آموزش عالی، همچنان وجود دارد و رفع نشده است. در گذشته، انتظار از دانشگاه، انتظار زود بازده بود بدین معنا که این نوع نگاه، عملکرد دانشگاه‌ها را بیشتر در خروجی مقالات می‌دید و اثربخشی آن در جامعه مورد توجه قرار نمی‌گرفت.
وی افزود: عدم شفافیت در شرح وظایف دانشگاه‌ها نکته دومی است که مورد توجه دانشگاه‌ها قرار نمی‌گرفت و در همان نگاه قرن ۱۹ خلاصه می‌شد که دانشگاه باید برای کادر مورد نیاز جامعه نیرو تربیت کند. کادر پروری برای دانشگاه یک نگاه جدید نیست. بنابراین شرح وظایف دانشگاه‌ها در نظام ما متناسب با انتظارات روز تبیین نشد و اینگونه بود که دانشگاه‌ها در تعارض برای زودبازده بودن و به سرعت خروجی دادن با اثربخشی اجتماعی و مشارکت در توسعه ملی قرار گرفتند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی تصریح کرد: عدم شفافیت در شرح وظایف دانشگاه‌ها باعث شد تا مشخص نشود چه مواردی را بایستی در اولویت خود قرار دهند. نکته سوم این است که اگر دانشگاهی تصمیم می‌گرفت؛ درموردی ارزش افزوده یا تجاری‌سازی ایجاد کند، هیچ مدلی وجود نداشت و اصلا زیرساخت‌ها و ساختارهای دانشگاهی برای این اقدام تنظیم نشده بودند. این موارد از جمله مشکلاتی بود که ما در شروع فعالیت خود در دانشگاه با آن مواجه بودیم.
وی عنوان کرد: بنابراین ما در هشت سال گذشته باید در هر سه این موارد، نگاه‌ها را تغییر، اولویت‌ها را مشخص و مدل جدید نیز تعریف و اجرا می‌کردیم که اقدام فوق‌العاده سختی بود و باید در یک زمان کوتاه از خروجی محور به اثربخشی می‌رسیدیم که در جامعه ملموس باشد. اولین اقدامی که باید انجام می‌دادیم این بود که اکوسیستم را تعریف کنیم.
بهرامی با بیان اینکه اکوسیستم سه محور اصلی دارد، اضافه کرد: دانشگاهی که دانش پایه در آن با محتوای دانشی تولید نشود نباید آن را دانشگاه بنامیم زیرا دانش پایه مهم است. دوم اینکه اگر دانشگاه آمادگی ندارد دانش پایه خود را به دانش فنی تبدیل کند، خود یک مشکل است و سوم دانشگاه باید مهیا شود که دانش فنی ایجاد شده را به ارزش افزوده تبدیل کند. در حقیقت این سه محور در دانشگاه‌ها وجود نداشت و مشکل این است که دانشگاه‌های ما کادر پرور بودند نه دانشگاه‌هایی که براساس این اکوسیستم بخواهند اثربخشی خود را ایجاد کنند.
تغییر نگاه آلمان و چین در علم و دانش، آن‌ها را به ابر قدرت تبدیل کرد
وی با اشاره به اینکه خروجی، دستاورد و اثربخشی از جنس تولید است، بیان کرد: ما باید از تجارب آموزش عالی دنیا استفاده کنیم زیرا چندین بار پوست‌اندازی کرده‌اند و با یک تجربه ۸۰۰ ساله، سیستم دانشگاهی خود را به صورت مدرن شکل دادند. بنابراین باید توجه کنیم که اکنون دانشگاه‌های ما چگونه به آموزش عالی و دانشگاه‌های دنیا نگاه می‌کنند. پیشنهاد من این است که باید از تاریخ کشور آلمان و چین درس بگیریم که مستقیما تغییر نگاه‌شان در علم و دانش، آن‌ها را به ابر قدرت تبدیل کرده است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: تفاوت‌ها را در این مشاهده می‌کنم که پشتیبانی حاکمیت مبتنی بر فلسفه دانشگاه بود و باعث شد نگاه جامعه به دانشگاه تقدس پیدا کند و در بالاترین سطوح نظام برنامه‌های بسیار طولانی مدت برای بهره‌برداری از دانش در توسعه ملی پایه‌ریزی شد. به نظر بنده این کشورها فلسفه علم داشتند و فلسفه علم را جدی گرفتند.
وی اظهارکرد: ما در کشور از سرشاخه‌ها و بیشتر از تکنولوژی وارد شدیم و فعالیت خود را آغاز کردیم. همچنین تصورکردیم که با مهندسی معکوس در دانشگاه‌ها می‌توان اثر دانشگاه‌ها را در جامعه افزایش داد. این نگاه زود بازده خود را در این زمان نشان داد. ما به طور مرتب دانشگاه‌ها را به عنوان ابزاری می‌بینیم که هر چه زودتر یک مورد حتی موضوع اجتماعی را مهندسی معکوس کند.
معنای مدرنیزاسیون در علم و فناوری، مهندسی معکوس نیست
بهرامی با بیان اینکه ما باید قبول کنیم که اشتباه کردیم و بایستی نگرش فیلسوفان تاریخ علم را مرور کنیم، اضافه کرد: حاکمیت باید شنوای سخنان متخصصان فلسفه علم در یک اقلیم جغرافیایی مانند ایران با دارا بودن بستر فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بوده و سپس از آن‌ها پشتیبانی کند. در ایران این درک عمیق وجود ندارد که معنای مدرنیزاسیون در علم و فناوری مهندسی معکوس نیست.
وی گفت: فرآیندی که فلاسفه در کشورهای توسعه یافته در نظر گرفتند، مشخص است و اعلام می‌کنند که شما نمی‌توانید از ریشه‌ها که همان تولید محتوا و دانش پایه است، غافل شوید. در واقع نقشه توسعه یافته را به ما دادند اما نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. شاخص اینکه ما دانش پایه داریم یا نه را باید در مستندات علمی، مقالات و میزان استناداتی که به مقالات می‌شود، پی برد زیرا بسیار مهم است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد افزود: زمانی که از خروجی صحبت می‌کنیم، چاپ مقالات بی‌شماری است که هیچ فایده‌ای ندارد و با این خروجی خود را راضی می‌کنیم. بنابراین فرآیند این چنین فعالیت‌هایی را به ما یاد دادند که چه کنیم. داشتن مقاله و استنادات آن مهم است اما مشروط بر اینکه آماده باشیم و مقاله را به دانش فنی تبدیل کنیم.
وی بیان کرد: ما باید نمونه آزمایشگاهی و نیز ابتکارات دیگری را ایجاد کنیم، همچنین ترجمه از دانش پایه به دانش فنی و در نهایت باید هزینه و ساختارهای جدید را برای تجاری‌سازی فراهم کنیم. مهندسی معکوس لازم است اما ممکن است ساختارهای دیگری داشته باشد که می‌تواند شرح وظیفه جانبی دانشگاه‌ها باشد نه متن آن. این نگاه بر سر علوم پایه، فناوری و تجاری‌سازی بلا آورده است که در واقع به دانشگاها به عنوان یک بنگاه غیر دانشگاهی نگاه می‌شود.
علوم پایه و نخبگان ما حاشیه نشین شدند
بهرامی تصریح کرد: علوم پایه و نخبگان ما حاشیه نشین شدند زیرا احساس تحقیر شدن به آن‌ها دست داده است و این حاشیه نشینان دو گزینه برای رهایی خود از این احساس دارند که یا مهندسی معکوس انجام دهند یا اینکه به کشوری دیگر مهاجرت کنند. در کشور ما ممکن است افتخارات زیادی در زمینه تکنولوژی داشته باشیم اما افتخارات زیادی در حوزه علوم پایه نداریم. آیا این بدان معناست است که ایرانیان عمیق‌نگر نیستند؟ خیر. اگر در قرن چهارم تا هفتم نگاه کنید عمیق‌ترین فلاسفه و ریاضیدانان از این خطه بودند.
وی عنوان کرد: مقالات لازم و شاخص علم‌ورزی هستند اما در دانش پایه کافی نیستند. دانشگاه بدون مستند علمی دانشگاه نیست. مستند علمی دانشگاه مقالات و استنادات‌شان است. دانش فنی حاصل از مقالات، یک پله رو به جلو در ماموریت دانشگاه‌ها به شمار می‌رود. ما باید نظامی به صورت سیستماتیک داشته باشیم. بدین منظور که دانشگاه بداند چگونه می‌توان این موارد را به دستاورد ملموس تبدیل کرد. بنابراین اگر سه موردی که مطرح شد، وجود داشته باشد، در واقع زیست بوم تکمیل شده است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: دانشگاه باید نظامی داشته باشد که به عنوان مثال، ریاضیدان در موضوعاتی فعالیت کند که هم‌افزا باشد و این وظیفه دانشگاه است که این نظام را ایجاد کند. این امر وابسته به این است که اگر نظامات حقوقی، مقننه، حاکمیتی و بخش خصوصی حمایت‌های خود را بردارد؛ دانشگاه باید نشان دهد که نظام، آیین‌نامه‌ها، زیرساخت‌ها و ساختارهای خود را در جهت جریان ایجاد کرده است و این آمادگی را دارد.
وی گفت: ما جریان زیست بوم دانشگاه را روش‌مند کردیم تا اثربخشی را در جامعه عمیق‌تر و البته با یک مدل معقول نشان دهد. ما در چارچوب خودمان ساختارسازی زیادی انجام دادیم و بسیار به آن‌ها پرداختیم و آیین‌نامه‌ها را هدفمند کردیم. همچنین نگاه زود بازده را به اثربخشی در داخل تبدیل و تا حدودی توانستیم زیرساخت‌های خوبی مهیا کنیم که به تازگی آغاز آن فرا رسیده است و باید ادامه پیدا کند. به خاطر اینکه جریان علم به ثروت حمایت شود باید ساختار لازم داشت و انجام آن‌ها سرمایه‌گذاری و زیرساخت نیاز داشت که تا حدودی انجام شد.
دانشگاه فردوسی طبق اصول و مدل خود شرح وظایف می‌کند
وی عنوان کرد: ما در دانشگاه فردوسی روزمرگی را کنار گذاشتیم و طبق اصول و مدلی که طراحی کرده‌ایم، خود را ملزم کردیم که از این‌ها کوتاه نیاییم و شاید از این نظر که دانشگاه فردوسی روی اصول و مدل خود ایستاده، تا حدودی از دانشگاه‌های دیگر شاخص باشد. یک رسم و عادت همیشگی وجود داشت که تمام قوانین، زیرساخت‌ها و انتظارات ما آموزشی بود و این تغییر نگاه ایجاد شد و از یک دانشگاه موفق آموزشی به یک فرآیند جدیدی که اثربخشی ملموس در جامعه داشته باشد، ورود کرده‌ایم.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی اظهار کرد: این تغییر نگاه حتما تلاطم ایجاد می‌کند و ما با کمترین تنش و تلاطم در دانشگاه مواجه بودیم. اگر بخواهیم به مشکلات بزرگ حمله کنیم باید سازوکار و دانایی آن را داشته باشیم. تولید دانش پایه و تولید محتوا به معنای این است که باید مرجعیت علمی را تثبیت و کیفی کار کنیم که در فاز اول این اقدام انجام شد و مشخص کردیم که دانشگاه چگونه می‌تواند با دانش پایه معضلات عمده جامعه را مرتفع کند.
وی عنوان کرد: در فاز دوم باید دانشمند تولید می‌کردیم زیرا قصد داشتیم به مشکلات بزرگ حمله کنیم. ما در این فاز اصلا آماده نبودیم حتی آیین‌نامه‌ها اجازه چنین اقداماتی را نمی‌داد، به عنوان مثال اگر می‌خواستیم در دانش فنی ۱۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کنیم، اجازه نداشتیم و اگر هم اجازه داشتیم منابع مشخص نبود و متوجه شدیم نقص بزرگتر از آن است که تصور می‌کردیم. بنابراین در فاز سوم آیین‌نامه‌ها و ساختارهای مرتبط را ایجاد کردیم.
بهرامی اضافه کرد: مشکلات ما در فاز سوم از فاز یک کمتر بود و در این فاز دانشگاه را متقاعد کردیم که سرمایه‌گذاری و نقش بخش خصوصی را بازی کند. این اقدام در یک نظام آموزشی کار آسانی نیست که تعارضاتی بین اولویت‌های دانشگاه و سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی از دانش فنی که به شرکت تبدیل شود، بود.
نظام آموزشی و پژوهشی و ساختار پژوهشی سه میراث گذشتگان بود
وی ادامه داد: دانشگاه فردوسی از قدیم در بُعد آموزشی قوی بود. من میراث‌دار سه میراث بزرگ بودم که اگر آن‌ها نبودند، برنامه‌ها به خوبی پیش نمی‌رفت. اگر در آموزش مشکلاتی وجود داشت، قطعا دانشگاه نمی‌توانست با آسودگی تمام به این موارد توجه کند. بنابراین ما میراث‌دار نظام آموزش قوی در دانشگاه بودیم که حداقل دغدغه هیات رئیسه در آن زمینه کمتر بود که از ما حمایت شد. دومین میراث، یک نظام اداری بسیار قوی در دانشگاه فردوسی است که اگر تصمیم می‌گرفتیم یک آیین‌نامه‌ای را برای هدف پژوهشی پیش ببریم اصلا مشکل دانش سازمانی نداشتیم.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی گفت: سومین میراث، نظام پژوهشی است که معاونان پیش از من، یک ساختار پژوهشی را تنظیم کردند و من تنها بر روی آن سامانه‌ای که وجود داشت ایده‌های خود را ایجاد کردم. اگر این سامانه‌های اداری، دانش سازمانی و پژوهشی وجود نداشت، اصلا توفیقی برای راهبرد اهداف خود در دانشگاه نداشتیم. این موارد در نظام‌های کشورهای توسعه یافته به صورت طیف هستند و مرز ندارند اما در ایران طیفی است که این طیف به تدریج از آموزش به سمت اثربخشی اجتماعی سوق پیدا می‌کند.
وی افزود: ما متاسفانه در یک نظام مرزبندی شده نسبتا بیگانه و بعضا رقابت‌های ناسالم در حوزه‌های آموزش، پژوهش و فناوری فعالیت می‌کنیم. یک مشکل بزرگ کشور ما این است که به دلیل نیروی انسانی قوی مسئله را خوب حل می‌کنیم اما مسئله‌یابی خوب نداریم. مسئله‌یابی یکی از مشکلات کلان کشور است ما باید ساختارها و تشکیلات بالا دستی بسیار قوی داشته باشیم زیرا باید مسئله خوب به دانشگاه‌ها معرفی کنند و دانشگاه‌ها مسئله‌های خوب را حل و تحلیل کنند. تحلیل‌گران این مسائل حل شده را در عرصه اجتماع آورده و مسئله را حل کنند که این موضوع اصلا وجود ندارد.
پیشگیری از مهاجرت نخبگان سخت نیست
بهرامی در خصوص مهاجرت نخبگان، خاطرنشان کرد: پیشگیری از مهاجرت نخبگان سخت نیست زیرا انگیزه‌های مهاجرت بعضا دنیایی نیست. انگیزه‌های مهاجرت بخشی از عافیت طلبی و بخشی دیگر از گفتمان مشترک بین نخبگان و آن‌هایی که بر نخبگان مدیریت می‌کنند، است که وجود ندارد. حل کردن این موضوع اصلا سخت نیست. اگر مهاجران نخبه اندکی شرایط کار را مناسب ببینند، حتما برمی‌گردند اما انگار ما خود را به این مقدار کم ملزم نمی‌دانیم.
وی در خصوص ارتباط صنعت با دانشگاه، تصریح کرد: صنعت مصداق جامعه است و می‌گوید دانشگاه از آگاهی برخوردار نیست و در مقابل، دانشگاه می‌گوید این صنعت برای کار ما کوچک است. اما ما سعی کردیم که با ادبیات ملتمسانه با صنعت ارتباط برقرار کنیم اما متوجه شدیم که فاصله گفتمانی بین دانشگاه و جامعه به وجود آمده است. دانشگاه فردوسی برای اینکه بتواند با صنعت ارتباط برقرار کند دست به اقدام ابتکاری زد و برای خود هلدینگ صنعتی اقتصادی تاسیس کرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی بیان کرد: اکنون این مشکل حل شده است و صنایع دیگر هم باید یاد بگیرند که با این ادبیات با دانشگاه وارد تعامل شوند زیرا صنعت باید به این اطمینان برسد که همکاری با دانشگاه تضمین کننده منافع آن‌هاست. صنعت در ایران یک صنعت انتقال تکنولوژی است. مبنای رقابت در کشور سرعت تولید محصول و انتقال به بازار است و در این بستر فکری دانشگاهی تولید دانشمند هدف آن است.
وی اضافه کرد: ما دوره پسا دکتری را بسیار گسترش دادیم و حمایت کردیم و از بین استادانی که در اعضاء هیات علمی که در دانشگاه بودند حدود ۱۰ درصد آن‌ها را انتخاب و برای تقویت برنامه‌های بسیار سنگین حمایت از منتخبان به کار گرفتیم. همچنین فرصت‌های مطالعاتی را هدفمند کردیم کلیه رشته‌های دانشگاه را که حدود ۶۴ گروه است، دسته‌بندی و در هشت گروه به اسم رسته‌های پژوهشی که انتظارات ما از هر رسته متفاوت بود، تقسیم کردیم.
بهرامی عنوان کرد: در جذب هیات علمی علاوه بر آن جذب کلاسیک و سنتی که از طریق فراخوان ایجاد می‌شود ما یک کمیته جذب ویژه برای جذب نخبگان در دانشگاه ایجاد کردیم که منجر به جذب نیروهای بسیار خاص شد. همچنین علاوه بر گرنت‌های پژوهشی معمول که برای استادان و دانشجویان در نظر داریم، گرنت‌های ویژه ماموریت‌گرا و هدفمند برای حمایت ایجاد کردیم.
وی افزود: پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی را با همکاری پارک خراسان به صورت مشترک پیش بردیم که در نهایت پارک علم و فناوری دانشگاه مجوز شورای گسترش را گرفت. مراکز رشد و شرکت‌های دانش بنیان را به ۱۵۰ شرکت گسترش دادیم. یکی از موارد شاخص، هلدینگ دانشگاهی را با نظام تجاری سازی شرکت دانشگاهی پیشگامان ایجاد کردیم و ماموریت آن‌ها این است که دانش فنی ایجاد شده در دانشگاه را به محصول یا ثروت تبدیل کنند تا این ثروت به سرمایه‌گذاران و اعضای هیات علمی و بخشی از آن هم به دانشگاه برگردد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی اضافه کرد: از جمله دستاوردهای دانشگاه فردوسی، ایجاد مرکز فناوری پیشرفته است که این مرکز همان نقش توسعه دانش فنی از دانش پایه را به عهده دارد. در این مرکز سرمایه‌گذاری نسبتا بالای چند ده میلیاردی شده و اگر دانش فنی در این مرکز موفق بود تحویل پیشگامان یا شرکت دانشگاهی برای ایجاد ارزش افزوده و بازار می‌شود.
وی اظهار کرد: ما آزمایشگاه‌ها را شبکه کردیم بدین معنا می‌توانیم بگوییم که دانشگاه یک آزمایشگاه دارد و هم می‌توان گفت ۳۱۰ آزمایشگاه دارد و همه این‌ها با هم ارتباط ارگانیکی پیدا کردند. همچنین آزمایشگاه پژوهشی و آموزشی با یکدیگر ارتباط دارند و سامانه‌ای در این زمینه تعریف شده است. نسبت به گذشته تعداد پژوهشکده‌ها افزایش پیدا کرد و به عدد هشت رسید و این پژوهشکده‌ها در این نظام اکوسیستم نقش مشخص شده خود را که در کجای این زیست بوم هستند، معلوم کردند.
بهرامی بیان کرد: در سال ۹۹، دانشگاه فردوسی ۱۰۵ میلیارد تومان قرارداد برون دانشگاهی امضا کرده است که از زمان ورود بنده، حدود ۲۵ برابر شده است. بدین منظور که در سال ۹۹ شاهد یک جهش بسیار خوب بودیم و نقطه‌ای است که ما قصد داشتیم اتفاق بیفتد. قراردادهای برون دانشگاهی با یک جهش عظیم افزایش یافت و در مرجعیت علمی هم از حدود رتبه ۷۰۰ نظام لایدن که یک نظام کیفی پژوهشی برای پژوهش‌های اصیل طراحی شده ما اکنون از حدود رتبه ۷۰۰ به ۴۷۰ رسیده‌ایم.
وی گفت: از آیندگان انتظار دارم این سبک و رسم حسنه هشت ساله را حفظ کنند. دانشگاه را به عنوان یک زیست بوم نگاه کنند و این شبکه‌ها و ارتباطات ارگانیک که شکل گرفته را تقویت کنند. چالشی که همکاران بعد از ما خواهند داشت این است که انگیزه بسیار خوابیده در بین استادان، دانشجویان و بدنه همکاران را احیا کنند. نگاه مدیران استانی نسبت به دانشگاه از بالا به پایین یا بیگانه است و باید گوش به متخصصان و عالمان بدهند و این نگاه را اصلاح و ظرفیت‌های دانشگاهی را شناسایی کنند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: به دانشگاه‌های مرتبط به نظام سلامت و علوم پزشکی توصیه می‌کنم این نگاه را تغییر دهند و با دیگر دانشگاه‌ها همکاری کنند زیرا نیازمند به تغذیه فکری و تخصصی از دانشگاه‌های وزارت عتف هستند. قانون گذاران طرح ساماندهی دانشگاه‌ها را به سامان برسانند زیرا بسیاری از ناکارآمدی‌هایی که به اسم دانشگاه منتسب است ناشی از گسترش دانشگاه‌های کوچک و بزرگ در روستا، بخش و شهرها بوده است.
بهرامی اظهار کرد: دانشگاه فردوسی در این هشت سال به یک ثبات مدیریتی و همدلی که بین مدیران ارشد دانشگاه وجود داشت، رسید. همچنین حمایت جمعی هیات رئیسه از برنامه‌ها منجر به این شد که ما در آموزش، پژوهش و فناوری و نیز در جذب منابع در حوزه اداری و مالی توفیقات خوبی داشته باشیم. این امر ناشی از این است که ما حرکت فصلی یا جزیره‌ای نداشتیم و به صورت ارگانیک حرکت کردیم.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-علمی و آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد اثربخشی اجتماعی پژوهش و فناوری
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
توزیع ۶۰۰هزار تن نهاده‌های دامی بین دامداران لرستان
انتخابات دور دوم زنجان، طارم و خدابنده نیمه‌الکترونیکی است
هواشناسی هشدار داد؛ سرمازدگی در کمین باغات استان سمنان
وزارت نفت برای جمع‌آوری فاضلاب جزیره خارگ پای کار بیاید
سرریز فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل به قره‌سو
خبر وزیر کشور از احداث ۱۶۰۰ کلاس درس در سیستان و بلوچستان
قدردانی علمای اهل سنت خراسان شمالی از عملیات «وعده صادق»
پهلودهی ۲۵۰۰ فروند شناور کانتینری در بندر شهید رجایی
قدردانی علمای برجسته اهل‌سنت از سپاه؛ دلِ جهان اسلام شاد شد
اختصاصی| حمایت جبهه ایستادگی ایران اسلامی زنجان از لیست شورای ائتلاف
رئیس دیوان عدالت اداری: قوه قضائیه استقلال وکلا را در هر زمان به رسمیت می‌شناسد
دستگیری اکرم لاهوری تروریست + جزئیات
لیست شورای ائتلاف برای انتخابات مجلس خبرگان و شورای اسلامی در همدان + اسامی
محکوم مالی فراری هنگام خروج غیرقانونی از کشور بازداشت شد + جزئیات
دغدغه‌های نخبگان خراسان جنوبی با نامزد انتخابات خبرگان رهبری + تصاویر
رئیسی: امیدواریم مجلس قوی برای پشتیبانی از مردم و کمک به دولت تشکیل شود
رونمایی از دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج) زنجان/ "روشن شود جهانی؛ وقتی که تو بیایی"
تب تند رقابت‌های انتخاباتی در اصفهان/ تشکیل ائتلاف بانوان و ائتلاف آبی نظرها را جلب کرد
