نقش علم ارتباطات و اطلاع‌رسانی در ایام پاندمی کرونا

دکتر زهرا اجاق در وبینار «پیدا و پنهان جامعه در زمان تاجداری کروناویروس» با محوریت «کرونا و رسانه» که به مناسبت هفته روابط عمومی به همت نمایندگی همدان مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران و با همکاری اداره کل روابط عمومی استانداری همدان برگزار شد، با بیان اینکه طی ۱۵ ماه گذشته با بیماری کووید ۱۹ در ایران درگیر بودیم و این پاندمی، بحران بزرگی در ایران به وجود آورد، تصریح کرد: کروناویروس، تنها بحران موجود در ایران نیست و ما در نمودار بحران‌ها همچنان در تحرک هستیم، این بحران تاکنون ادامه پیدا کرده اما نکته مهم این است که تحمل انسان حدی دارد و بی‌نهایت نیست.

وی با بیان اینکه فشار روانی، اضطراب و نگرانی مردم را اذیت می‌کند و از طرفی با اخبار واصله ما آمار مرگ‌ومیر و میزان واکسیناسیون سایر کشورها با ایران را مقایسه می‌کنیم، مطرح کرد: فشار اقتصادی، بیکاری، فقر، گرانی و بحران بورس از اتفاقاتی هستند که به صورت زنجیروار ما را تحت تأثیر قرار داده و به ما فشار وارد می‌کنند و این مشکلات باعث می‌شود احساس کنیم مدیریت خوبی در زمینه کووید ۱۹ اتفاق نمی‌افتد بنابراین حاکمیت در مظان اتهام و در معرض عدم اعتماد قرار می‌گیرد.

اجاق ادامه داد: بحران‌ها نیازمند مدیریت هستند، به همین علت علم باید در زمینه حل بحران‌ها ورود کند و نقطه مشترکی که همه مقالات مدیریت بحران بر آن تأکید دارند این است که نخستین نقطه مدیریت بحران‌ها پیشگیری از بحران است چراکه همه جوامع در معرض مشکلاتی قرار می‌گیرند که قابلیت تبدیل شدن به بحران را دارد و اگر به این مسائل بی‌توجهی شود و پیشگیری از بحران صورت نگیرد، مشکلات بزرگتری به وجود می آید. بحران‌ها نوبتی نیستند بلکه به صورت زایشی همدیگر را تقویت می‌کنند و زنجیره‌ای از بحران‌ها کشور را در مدیریت بحران ناتوان می‌کند و در حال حاضر نیز ما یک فضای بحرانی در ایران داریم.

وی با بیان اینکه ما به عنوان پژوهنده حوزه ارتباطات باید ببینیم چه نقشی در بحران‌ها داریم، خاطرنشان کرد: باید بررسی کنیم که در ارتباط با بحران‌ها چه اطلاعاتی به ذی‌نفعان انتقال دهیم تا واکنش مناسبی داشته باشند چراکه جریان‌های ارتباطات بر ماهیت جامعه تأثیرگذارند و وقتی حرفی می زنند یا به حرفی عمل می‌کنند، برگشت ناپذیر است و اثر خود را در ماهیت و هویت اجتماعی می‌گذارد.

اجاق در رابطه با اینکه بحران چیست؟ توضیح داد: بحران‌ها وقایعی غافگیرکننده هستند یعنی شدت آنها بیشتر از انتظار مردم بوده، امنیت جالی و مالی مردم را به خطر تهدید می‌کنند، زمان کوتاهی برای واکنش به آنها داریم و سریع باید به آنها توجه کنیم بنابراین شناخت نوع بحران باعث برنامه‌ریزی بهتر برای مدیریت آن می‌شود. بحران‌ها به دو دسته عمدی مانند تروریسم و تحریم یا غیرعمدی مانند بلایای طبیعی تقسیم می‌شوند.

وی در رابطه با مراحل مدیریت بحران، توضیح داد: مرحله پیش از بحران یعنی آماده سازی، پاسخ به بحران یعنی مقابله با آن که تأثیر زیادی بر افکار عمومی دارد و مدیریت روابط پیچیده بین سازمان ها مراحل مدیریت بحران هستند.

وی با بیان اینکه ارتباطات، بخش مهمی از مدیریت بحران است، مطرح کرد: فرآیند گردآوری، پردازش و توزیع اطلاعات در رابطه با داده‌های ضروری بحران‌ها را باید «ارتباطات بحران» نامید و ارتباطات بحران باید صادقانه و سریع باشد و برای گروه‌های مختلف اطلاعات مناسبی ارائه بدهد چراکه اگر بحث اخلاقی بودن و سرعت به چالش کشیده شود مدیریت بحران به چالش کشیده می‌شود و وقتی بحرانی به صورت سریع اتفاق می‌افتد ممکن است روابط عمومی‌ها دست پاچه شوند و سیاست مناسبی اتخاد نکنند.

اجاق در رابطه با راهبردهای مواجهه با بحران بیماری کووید ۱۹ در ایران، اظهار کرد: نخستین راهبرد انکار است یعنی دولت می‌گوید هیچ بحرانی وجود ندارد، پس از آن تلاش می‌شود تا مسئولیت را بر عهده افراد دیگر قرار دهند و افراد خارج از بحران سرزنش می‌شوند، مرحله بعد برائت گیری است و می‌گویند همه چیز را تحت کنترل دارند سپس شروع به چاپلوسی کرده و موقعیت درخشان قبلی در مدیریت بحران را یادآوری می‌کنند؛ به عنوان مثال در ایران از مدیریت جنگ تحمیلی صحبت می‌کنند و مرحله آخر نیز عذرخواهی و پذیرش مسئولیت است که تاکنون در ایران این اتفاق رخ نداده‌ در حالیکه بسیار مهم است.

مدیر روابط عمومی و سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینای همدان نیز در این نشست گفت: در مرحله اول برخورد با بحران‌ها واکنش‌های روانی شکل می‌گیرد که این واکنش‌ها شامل شوک، واکنش، انطباق و بازیابی است که هر چهار فاز در تمام بحران ها اتفاق می‌افتند.

دکتر محمد طاهری ادامه داد: در مرحله شوک، مردم سردرگم هستند و ممکن است واقعه را انکار کنند، قدرت تفکر خود را از دست داده، بیش فعالی یا بهت زده می‌شوند، در فاز دوم که مختص روزهای اول پس از واقعه است واکنش جسمی مانند حالت تهوع، سردرد و سرگیجه اتفاق می‌افتد و پس از آن در مرحله سوم احساسات شدید کاهش پیدا می‌کند و افراد با شرایط سازگار می‌شوند و مرحله آخر که فاز اصلاح است، فعالیت روزمره افزایش پیدا کرده و برنامه‌ریزی‌ها به روال سابق بازمی‌گردد.

وی در رابطه با مرحله دوم واکنش روانی در بحران‌ها توضیح داد: فاز اول تماس یا ضربه است، در این مرحله که گذرا و کوتاه مدت است، افراد بهت زده و گیج می‌شوند، فاز دوم برخورد شجاعانه است که در ساعات اولیه وقوع حادثه اتفاق می‌افتد و فاز سوم ایجاد همبستگی است که در این فاز مردم به یکدیگر کمک می‌کنند، با ایثار عمل می‌کنند، به موانع اداری کار ندارند و ممکن است عصبانی یا تحریک پذیر شوند، پس از آن افراد وارد فاز فراموشی غم می‌شوند و در مرحله بعد یعنی دو تا سه ماه بعد با واقعیت مواجهه و متوجه خسارت می‌شوند و روحیه خود را دوباره از دست می‌دهند، خاطرات را تداعی می‌کنند، ناآرام، خسته، درمانده و معترض می‌شوند و حتی شروع به مقایسه کمک‌های دریافتی می‌کنند بنابراین نباید قبل از حمایت روانی افراد بحران زده منطقه را ترک کرد چراکه باعث اضطراب و افسردگی مردم می‌شود و فاز تجدید یا ترمیم شش ماه تا یک سال طول می‌کشد.

طاهری با بیان اینکه در اطلاع‌رسانی بحران‌ها باید پیام‌ها با اطلاعات مفیدی همراه باشند، توضیح داد: این پیام‌ باید شامل نوع حادثه، عامل حادثه و فوریت، محل وقوع حادثه، تعداد افراد آسیب دیده، انواع آسیب‌های وارده، انواع خدمات مورد نیاز مراجعان، زمان تقریبی رسیدن نخستین ارگان امدادی باشد و مشخص کند بحران خاتمه یافته یا ادامه دارد.

وی در رابطه با منابع دریافت اطلاعات گفت: نخستین منبع اطلاعات داخل سازمانی پس از آن پست فرماندهی و در مرحله سوم منابع خارج از سازمان شامل اورژانس ۱۱۵، جمعیت هلال احمر، نیروهای نظامی و انتظامی است.

طاهری در رابطه با مشخصات یک خبر معتبر و مشخص توضیح داد: یک خبر خوب باید صحیح، منطبق با واقعیت، روشن، واضح، جامع باشد، واژه‌های اضافی، عبارات مبهم، نامفهوم و خارجی نداشته باشد چراکه مخاطب عام باید متوجه مفهوم آن شود و در خبرنویسی باید از صفت نویسی خودداری کرد و اجازه داد تا مخاطب صفت را به واقعه‌ای اختصاص دهد.

وی با بیان اینکه مدیریت بحران به صورت تجزیه و تحلیل با استفاده از ابزارهای موجود تلاش می‌کند بحران را کنترل کند، گفت: تعامل مناسب و منطقی جایگزین نفی بحران است و استفاده از نتایج هر بحران می تواند اصلی ترین فرآیند حل مشکلات بعدی باشد.

مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینای همدان ادامه داد: رسانه‌ها مهمترین منبع اطلاعاتی مخاطب هستند و حتی یکی از مهمترین موارد، پاسخ دهی به رسانه های منتقد است. باید قدرت رسانه‌ها به مدیران تفهیم و به صورت دوره‌ای نشست خبری برگزار شود. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این نشست اظهار کرد: در یک سال و نیم گذشته ما با پاندمی کرونا در ایران مواجه بودیم در حالیکه بیش از یک قرن گذشته نیز چنین اپیدمی گسترده‌ای بوده و بعد از آن واقعه‌ای در چنین شکلی مشاهده نکردیم.

دکتر داود مهرابی با بیان اینکه محیط رسانه در مقایسه با گذشته دچار تغییرات زیادی شده است، گفت: یکی از گروه‌هایی که خیلی درگیر کرونا شدند، اصحاب رسانه هستند. اگر به موتورهای جستجو و ترندهای یک سال گذشته نگاه کنیم می بینیم که کووید ۱۹ بیشترین جستجو در سال ۲۰۲۰ را داشته و در صدر نخستین موضوعات خبری است.

وی ادامه داد: همه گیری کرونا موجب افزایش حجم خبرها و فشار بر فعالان رسانه‌ای شده بنابراین نقش سازنده روزنامه‌نگاران در این بحران‌ تأثیرگذار است. خبرنگاران باید به محیط‌های پرخطر رفت‌وآمد کنند و از طرفی مسائل مالی و تبلیغاتی رسانه‌ها به چالش کشیده شده‌ و سازمان‌های رسانه‌ای تحت فشار قرار گرفتند.

مهرابی در رابطه با اهمیت اخلاق روزنامه نگاری در این شرایط، مطرح کرد: یکی از اصلی ترین مشکلات، اخبار جعلی در دوران کرونا است و مخاطب وقتی با حجم گسترده‌ای از اطلاعات مواجه است باید اطلاعاتی را مورد استفاده قرار دهد که از رسانه معتبر و قایل استنادی باشد.

وی خاطرنشان کرد: با تمام تلاش‌هایی که کادردرمان در این مدت انجام داده اما بخش قابل توجهی از آنچه می‌بینیم تلاش روزنامه نگارانی بود که آگاهی مردم را افزایش دادند تا ارجاعات به بیمارستان ها کمتر شود.

مهرابی در رابطه با اخلاق رسانه‌ای اظهار کرد: وقتی در مورد اخلاق رسانه‌ای صحبت می کنیم باید به واقعیت و صحت موضوعات توجه جدی داشته باشیم و تشخیص اشتباهات و اصلاح به موقع آنها باید به سرعت انجام شود.

وی ادامه داد: روزنامه‌نگار باید اصول اخلاقی در اطلاع‌رسانی را رعایت کند، خلاقیت، کارآمدی و مهارت داشته باشد، منافع عمومی را بر منافع شخصی ترجیح دهد و به پیامدهای آن توجه داسته باشد تا بتواند اثرگذار و معتمد باشد چراکه رسانه‌ای که مورد اعتماد نباشد، راه به جایی نمی‌برد.

مهرابی با بیان اینکه تعهد خبرنگار حتی پس از انتشار خبر اهمیت دارد، اظهار کرد: خبرنگار باید نسبت به انتشار خبر خود مسئول باشد، منابع خبری خود را حفظ و حریم خصوصی افراد را رعایت کند چراکه ممکن است برخی افراد علاقه‌ای به افشای اطلاعات خصوصی خود نداشته باشند.

انتهای پیام

منبع : خبرگزاری ایسنا

آخرین اخبار استان ها

افتتاح پروژه نوسازی باند فرودگاه کرمانشاه در هفته آینده

2024-11-24T23:20:46+03:30

کرمانشاه- مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از افتتاح پروژه نوسازی باند و سطوح پروازی فرودگاه کرمانشاه در هفته آینده با حضور وزیر راه و شهرسازی خ...

حریق جنگل‌های رودبار مهار شد

2024-11-24T22:54:06+03:30

رودبار _ فرماندار رودبار از مهار شدن حریق جنگل‌های سی دشت این شهرستان خبر داد و گفت: بیش از ۵ هکتار از جنگل‌های حفاظت شده شهرستان رودبار در آتش سوخت.

راهبرد دشمن در جنگ نرم ترویج ناامیدی در بین مردم است

2024-11-24T20:14:05+03:30

مشهد- تولیت آستان قدس رضوی راهبرد دشمن در جنگ نرم را ترویج ناامیدی و یأس در بین مردم دانست و گفت: ایجاد یأس سلاح و ابزار دشمن برای رسیدن به اهداف خود در جنگ ...

هدیه رهبر معظم انقلاب به ملی‌پوش والیبال نشسته قم اهدا شد

2024-11-24T20:00:47+03:30

قم- هدیه مقام معظم رهبری به حسین گلستانی عضو تیم ملی والیبال نشسته جمهوری اسلامی ایران در رقابت‌های پارالمپیک پاریس که موفق به کسب مدال طلا در این رقابت‌ها ش...

فعالیت‌های تجاری و مسافری در مرز خسروی با حالت عادی دنبال می‌شود

2024-11-24T20:00:46+03:30

کرمانشاه- فرماندار شهرستان قصرشیرین گفت: پس از اعمال محدودیت‌های موقت در مرزها، فعالیت‌ها در مرزهای قصرشیرین با حالت عادی دنبال می‌شود.

تعبیر الهامی از مربی های دوشنبه ای؛ نساجی خوب بازی کرد

2024-11-24T19:47:36+03:30

قائمشهر - سرمربی تیم نساجی مازندران با بیان این که برخی ها مربی دوشنبه ای یا مراسمی هستند، گفت: زدن مربیان های داخلی و ملی سبب سقوط فوتبال می شود.

استاندار جدید قزوین را بیشتر بشناسید

2024-11-24T17:07:29+03:30

قزوین- «محمد نوذری» امروز با حکم هیئت دولت چهاردهم به عنوان دوازدهمین استاندار تاریخ قزوین منصوب شد.

مداحان در ایجاد پیوند میان مردم و مکتب اهل بیت(ع) وظیفه مهمی دارند

2024-11-24T17:07:29+03:30

قم- رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: مداحان در راستای ایجاد پیوند، میان مردم و مکتب اهل بیت علیهم السلام وظیفه مهمی بر عهده دارند.

حضرت فاطمه(س) از یک افق علمی بسیار والایی برخوردار است

2024-11-24T16:54:08+03:30

قم - رییس مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام گفت:حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از یک افق علمی بسیار والایی برخوردار است و واقعا قدرت فهم انسان از درک آن دور...

استاندار جدید مازندران را بیشتر بشناسیم

2024-11-24T16:40:45+03:30

ساری- «مهدی یونسی» به عنوان استاندار جدید مازندران از سوی هیئت دولت معرفی شد.

«کولیوند» استاندار سمنان شد

2024-11-24T16:40:44+03:30

سمنان- شنیده‌ها حاکی از صدور حکم وزیر کشور برای محمدجواد کولیوند به عنوان استاندار سمنان است.

استاندار جدید سمنان را بیشتر بشناسید

2024-11-24T16:14:06+03:30

سمنان- استاندار جدید استان سمنان امروز توسط هیئت دولت منصوب و معرفی شد.

تصادف زنجیره‌ای در قشم ۹ مصدوم برجا گذاشت

2024-11-24T16:00:47+03:30

بندرعباس-رئیس بیمارستان پیامبر اعظم(ص) قشم گفت: تصادف زنجیره‌ای بین سه خودرو در فاصله ۴۰ کیلومتری شهر قشم ۹ مصدوم برجا گذاشت که توسط نیروهای اورژانس ۱۱۵ به ا...

صادرات محصولات دانش بنیان به اروپا از کریدور کشورهای حاشیه خزر

2024-11-24T16:00:46+03:30

نوشهر- رئیس پارک علم و فناوری مازندران با اشاره به تفاهمنامه مشترک با کشورهای حاشیه خزر گفت: از کریدور این کشورها برای صادرات محصولات دانش بنیان به اروپا می ...

۹۱۰۰ مترمربع اراضی کشاورزی در محمودآباد آزادسازی شد

2024-11-24T15:34:10+03:30

محموداباد- فرمانده انتظامی مازندران از آزادسازی ۹ هزار و ۱۰۰ مترمربع اراضی کشاورزی به ارزش ۴۱۰ میلیارد ریال در شهرستان محمودآباد خبر داد و گفت: در این راستا ...

پلمب ۷ واحد صنفی کرمان به دلیل استفاده از اتباع بیگانه غیرمجاز

2024-11-24T14:54:07+03:30

کرمان_دادستان کرمان از پلمب ۷ واحد صنفی به دلیل استفاده از اتباع بیگانه غیرمجاز خبرداد.

تشییع پنج شهید گمنام در استان مرکزی

2024-11-24T14:40:49+03:30

اراک- مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان مرکزی گفت: پنج شهید گمنام از فردا به مدت ۱۰ روز در این استان تشییع می‌شوند.

بیش از ۴۰۰ واحد تولیدی راکد و نیمه راکد در آذربایجان غربی احیا شد

2024-11-24T14:40:48+03:30

ارومیه- معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان غربی گفت:با اجرای ۱۳۹ یکشنبه حمایت از تولید در آذربایجان غربی بیش از ۴۰۰ واحد تولیدی راکد و نیمه راکد ب...

هشدار مدیریت بحران خوزستان برای تقویت سامانه بارشی

2024-11-24T14:27:27+03:30

اهواز - مدیریت بحران استانداری خوزستان نسبت به تقویت سامانه بارشی در استان هشدار داد.

آغاز عملیات آسفالت پروژه تعریض محور آریاشهر به کمربندی کرمانشاه

2024-11-24T14:14:08+03:30

کرمانشاه _ عملیات آسفالت پروژه تعریض محور آریاشهر به سمت کمربندی آغاز شد.

۶۰ انشعاب غیرمجاز آب در روستای گمیزدر مشهد قطع شد

2024-11-24T14:14:07+03:30

مشهد- بیش از ۶۰ انشعاب غیرمجاز آب در روستای گمیزدر مشهد با حضور فرماندار مشهد و مدیران آب وفاضلاب خراسان رضوی قطع شد.

۱۴۰ طرح عمرانی و اجتماعی در قالب قرارگاه کوثر در ارومیه اجرا شد

2024-11-24T14:00:45+03:30

ارومیه- جانشین فرمانده ناحیه مقاومت سپاه ارومیه از اجرای ۱۴۰ طرح عمرانی و اجتماعی تحت عنوان قرارگاه کوثر در این شهرستان خبر داد.

مقاومت و اربعین به گفتمان تبدیل شود

2024-11-24T14:00:44+03:30

ساری -نماینده ولی فقیه در مازندران اربعین را ظرفیت بی پایان دانست و گفت: مقاومت و اربعین باید تبدیل به گفتمان شود

کیفیت هوای استان البرز به وضع اضطرار رسید

2024-11-24T13:47:27+03:30

کرج- مرکز کنترل و پایش هوای اداره کل حفاظت محیط زیست البرز اعلام کرد: عدد شاخص کیفیت هوا در تمام شهرستان های استان در محدوده اضطرار است.

طرح مردم‌یاری ارتش برای دانش‌آموزان بجستانی آغاز شد

2024-11-24T13:34:05+03:30

بجستان ـ طرح جهادی بهداشت دهان و دندان دانش‌آموزان شهرستان بجستان به همت نیروی زمینی ارتش، مجمع خیرین، دانشگاه علوم پزشکی گناباد و آموزش و پرورش بجستان در ای...

بازگشایی راه ۶۵ روستای پشتکوه فریدونشهر در اصفهان

2024-11-24T12:27:27+03:30

اصفهان- مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: بارش نخستین برف پاییزی طی ۲ روز گذشته سبب انسداد راه ۶۵ روستای پشتکوه فریدونشهر شده بود که با تلاش عوامل را...

دو قلاده پلنگ در قاب دوربین محیط بانان طالقان ثبت شد

2024-11-24T12:14:10+03:30

کرج- «رضا عبادی» فعال محیط زیستی موفق به ثبت دو قلاده پلنگ در منطقه شکار ممنوع شهرستان طالقان با بکارگیری دوربین تله ای در نقاط مناسب شد.

۱۶ مسیر آسفالت بین مزارع در ارومیه اجرا شد

2024-11-24T12:00:45+03:30

ارومیه- جانشین فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه ارومیه از اجرای ۱۶ مسیر آسفالت بین مزارع روستایی به مناسبت هفته بسیج در این شهرستان خبر داد.

زندان مرکزی اصفهان به «قارنه» منتقل می‌شود

2024-11-24T11:47:27+03:30

اصفهان- استاندار اصفهان گفت: زمینی به مساحت حدود ۸۰ هکتار در منطقه (روستای) قارنه برای انتقال زندان مرکزی اصفهان در نظر گرفته شده است.

جنایت پاراچنار ریشه در تحت الشعاع قرار دادن حکم نتانیاهو دارد

2024-11-24T11:47:26+03:30

قم- رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ضمن محکوم کردن جنایت پاراچنار پاکستان گفت: این جنایت ریشه در تحت الشعاع قرار دادن حکم دادگاه بین المللی لاهه علیه نتانیاهو و...