میرنیوز

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم 2021-04-23T10:20:05+04:30

فرید فروزانفر در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بیرجند مانند هر شهر دیگری در طول حیات خود فراز و نشیب‌ها و تغییرات چشمگیری را شاهد بوده است؛ از قصبه‌ای کوچک در ایالت قهستان تا مرکزیت ایالت از دوران صفویه به بعد.

وی افزود: تحولات سیاسی دوران تیموری و صفوی، اقدامات خاندان خزیمه به عنوان حاکم این منطقه در آن دوره، در کنار موقعیت استراتژیک این شهر در شرق کشور و  نقش آن در جنگ‌های جهانی اول و دوم، توجهات بسیاری را به این شهر جلب کرد و زمینه‌ساز تغییر و توسعه کالبدی شهر بیرجند شد.

این دکترای معماری بیان کرد: در دوران قاجار و پهلوی با احداث خیابان‌های حکیم نزاری و شهید منتظری به صورت دو محور عمود برهم و استقرار بناهای اداری و عمومی با الگوی برونگرای اروپایی‌ در دو طرف این خیابان‌ها نطفه شکل گیری شهرسازی معاصر بیرجند شکل گرفت.

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

وضع جغرافیایی _ اقلیمی بیرجند

فروزانفر ادامه داد: شهر بیرجند در میان دو رشته کوه در شمال و جنوب و بر بستر تپه ماهوری قرار گرفته که این ویژگی سبب تلطیف آب و هوای این منطقه کویری شده است؛ علاوه بر این، بستر توپوگرافی و واقع شدن آن بر روی ارتفاع دفاع از شهر را آسان‌تر و آن را در مقابل سیلاب‌های فصلی محافظت کرده است.

وی بیان کرد: اولین ابنیه شهر بر فرار و نشیب دامنه‌های یک رشته تپه‌های خاکی به هم پیوسته که در جهت شرقی غربی گسترده شده است با الگوی معماری درونگرای اقلیم گرم و خشک و با خشت و گل و سقف‌های گنبدی شکل گرفتند؛ در جنوب این رشته کوه اراضی با کاربری کشاورزی در زمین نسبتاً هموار قرار گرفتند که به نام کشتمان خوانده می‌شود.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: شهر بیرجند به دلیل وضعیت توپوگرافی آن و رشته کوه‌های شمالی و جنوبی در خط القعر حوضه آبریز این رشته کوه‌ها و تپه ماهورها قرار گرفته و در فصول بارندگی رودخانه‌های فصلی در جهت غربی و شرقی این شهر را در می‌نوردیده است.

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

شکل گیری و توسعه شهر بیرجند

فروزانفر ادامه داد: قلعه بیرجند و بافت اطراف آن که در منتها الیه شمال غربی و بر فراز تپه‌ای قرار گرفته و یکی از قدیمی‌ترین بناهای موجود شهر به شمار می‌رود، احتمالا هسته اولیه شکل‌گیری شهر بیرجند بوده است.

وی بیان کرد: این قلعه با توجه به موقعیت مناسب و قرارگیری در ارتفاع زیاد و احاطه‌ای که نسبت به پیرامون خود دارد از لحاظ نظامی و دفاعی موقعیتی مناسب دارد و بیشتر ابینه بافت اطراف قلعه توسط نقب‌ها و مسیرهای زیرزمینی با آن ارتباط داشته و در زمان هجوم دشمنان از طریق این نقب‌ها به قلعه پناه می‌برده‌اند، اما نکته حائز اهمیت در این خصوص، عدم وجود عناصر عمومی شاخص شهری در بافت اطراف قلعه است که می‌توان آن را به دلیل بافت روستایی بیرجند در آن دوران دانست.

وی افزود: زندگی شهری بیرجند از محدوده‌ای به نام محله چهار درخت در شرق قلعه بیرجند که عناصر اصلی یک مرکز محله شامل مسجد، حمام، مظهر قنات، آب انبار و میدان را دارا است شروع شده است.

این دکترای معماری با بیان اینکه با توجه به قرارگیری اراضی کشاورزی در جنوب و رودخانه فصلی در شمال به سمت شرق و تا محدوده ارگ بهارستان ادامه یافته است، تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد محدوده بین این دو قلعه_که به نام قلعه سرده و ته ده معروف بوده است، در مقطعی از زمان محصور بوده که امروزه اثری از حصار آن وجود ندارد و گمان می‌رود این شهر دارای سه دروازه بوده استکه دو دروازه در مجاورت قلعه سرده و ته ده و دیگری در انتهای شرقی بازار شهر قرار داشته است.

فروزانفر ادامه داد: در دوره‌های بعد با توجه به اینکه توسعه شهر از سمت شرق و غرب محدود شده بود توسعه شهر در سمت شمال رودخانه فصلی- که تا این زمان به دلایل امنیتی و عدم امکان ارتباط با شهر در مواقع بروز سیلاب‌های فصلی چندان مورد اقبال نبود- صورت گرفت.

وی بیان کرد: آنچه در مورد شکل‌گیری و توسعه کالبدی شهر بیرجند باید در نظر داشت این است که این شهر از توسعه یک قصبه شکل گرفته است؛ لذا انسجام مورد انتظار از کالبد یک شهر کامل در آن دیده نمی‌شود.

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

شروع شهرسازی و معماری مدرن بیرجند

فروزانفر ادامه داد:  یکی از تحولات دوران قاجار و پهلوی که منجر به تغییر ساختار شهرهای ایران شد، ظهور مفهوم خیابان و خیابان کشی‌های شهری بود؛ این اتفاق در بیرجند در دهه دوم سده حاضر در منتها الیه شرقی بافت تاریخی صورت گرفت.

وی تصریح کرد: دلایل این که این خیابان در این بخش شهر احداث شد عبارت بودند از اینکه حداقل تداخل با بافت فشرده تاریخی و ابنیه موجود را داشته و ساده تر اجرا می‌شد؛ با اراضی کشاورزی جنوب شهر حداقل تداخل را داشت؛ اراضی خالی یا قابل تملک برای استقرار کاربری‌های جدید در حاشیه این معبر وجود داشت و با باغ‌های حکومتی اکبریه و رحیم آباد که در مناطق خوش آب و هوای جنوب شهر و در امتداد خیابان شمالی جنوبی قرار داشتند مرتبط بود.

این دکترای معماری بیان کرد: معبر شالی _ جنوبی با نام حکیم نزاری _ شهدا و معبر شرقی _ غربی با نام شهید قرنی _ منتظری اجرا شده و استقرار کاربری‌های جدید اداری شهری در حاشیه این معابر صورت پذیرفت.

فروزانفر ادامه داد: بعضی ادارات نظیر ثبت اسناد و املاک، ژاندارمری، شهرداری، دارایی، اداره آموزش، پادگان ، شرکت برق و بانک شاهی بنای مورد نیاز خود را ساختند و بعضی دیگر نظیر از بناهای استیجاری در حاشیه این خیابان‌ها استفاده کرده‌اند و بعضی دیگر نظیر اداره پست تلگراف در لایه دوم این خیابان‌ها استقرار یافتند. 

وی با بیان اینکه البته در این دوره خیابان خاکی فقط تا محل شرکت برق اجرا شد و بازگشایی‌ کامل این خیابان در دهه چهل انجام پذیرفت، افزود: در این دوره عنصری به نام‌ خیابان در شهرسازی متولد شد و بناهایی که تا قبل از این به صورت درونگرا و در داخل بافت شکل می‌گرفتند با الگوی غیر ایرانی و برونگرا در حاشیه خیابان ساخته شدند.

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

این دکترای معماری اظهار کرد: بازار که تا این دوره داخل بافت شکل می‌گرفت، در این دوره کم‌کم به حاشیه خیابان‌های جدیدالااحداث‌ منتقل شد و حضور انگلیسی‌ها، روس‌ها، آلمان‌ها و هندی‌ها در شهر بیرجند استفاده از الگوی معماری غیر ایرانی در بناهای عمومی، کنسولگری‌ها و بناهای مسکونی را باعث شد.

فروزانفر بیان کرد: در دهه چهل و در ادامه روند خیابان کشی داخل بافت، خیابان مطهری ( که به نام خاندان اسدی که بخش عظیمی از اراضی واقع در مسیر معبر را واگذار کردند نیز خوانده می‌شود ) و امتداد خیابان خاکی بازگشایی شد که این دو معبر باعث تخریب شدید بافت تاریخی شد.

وی یادآور شد: یکی از سنجیده ترین خیابان کشی‌های شهر بیرجند، احداث خیابان جمهوری اسلامی بود که با منحرف کردن مسیر رودخانه اصلی کبوترخوان و پر کردن رودخانه به وجود آمد که هنوز هم این خیابان به نام خیابان رود معروف است.

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

شهرسازی بیرجند در گذار از سنت به مدرنیسم

انتهای پیام 

منبع : خبرگزاری ایسنا


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار استان ها

جان باختن کودک ۱۱ ساله در رباط‌کریم زیر آوار میلگردها

جان باختن کودک ۱۱ ساله در رباط‌کریم زیر آوار میلگردها
2025-03-13T23:56:31+03:30
رباط کریم - سقوط میلگردها از یک دستگاه نیسان در بلوار امام رضا(ع) رباط‌کریم، جان یک کودک ۱۱ ساله را گرفت و مادرش را مصدوم کرد.

مردم اجازه دست‌درازی به ثروث عظیم «شاهوار» را نمی‌دهند

مردم اجازه دست‌درازی به ثروث عظیم «شاهوار» را نمی‌دهند
2025-03-13T23:56:29+03:30
شاهرود- رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با اشاره به اهمیت «شاهوار» برای کشورمان، گفت: هیچ مردمی حاضر نیستند چنین ثروت عظیمی را به پای استخر...

تهیه و ارائه محتوای غنی در مداحی ضرورت دارد

تهیه و ارائه محتوای غنی در مداحی ضرورت دارد
2025-03-13T23:16:38+03:30
سمنان- نماینده ولی فقیه در استان سمنان با اشاره به نقش مداحان در مقابله با توطئه‌های دشمنان گفت: تهیه و ارائه محتوای غنی در مداحی ضرورت دارد.

بزرگترین زورخانه شرق کشور با ظرفیت ۸۰۰ تماشاگر در گناباد افتتاح شد

بزرگترین زورخانه شرق کشور با ظرفیت ۸۰۰ تماشاگر در گناباد افتتاح شد
2025-03-13T22:09:57+03:30
گناباد- بزرگترین زورخانه شرق کشور با حضور وزیر ورزش و جوانان در روستای بیلند گناباد افتتاح شد.

امضای تفاهم‌نامه مهارت آموزی و اشتغالزایی در صنایع پایین دستی مس کرمان

امضای تفاهم‌نامه مهارت آموزی و اشتغالزایی در صنایع پایین دستی مس کرمان
2025-03-13T22:09:55+03:30
کرمان- تفاهم نامه مشترک مهارت آموزی و اشتغالزایی در صنایع پایین دستی مس و صنایع دستی کرمان امضا شد.

پزشکیان پاکدشت را ترک کرد

پزشکیان پاکدشت را ترک کرد
2025-03-13T21:56:37+03:30
پاکدشت- رئیس جمهور پس از حضور در جلسه نشست با مدیران شهرستان های جنوب شرق استان تهران در پاکدشت، این شهرستان را ترک کرد و پرونده چهارمین سفر در استان تهران ن...

نساجی کیفیت لازم را برای ماندن در لیگ برتر دارد

نساجی کیفیت لازم را برای ماندن در لیگ برتر دارد
2025-03-13T21:56:35+03:30
قائمشهر- سرمربی تیم نساجی مازندران گفت: تیم نساجی کیفیت لازم را برای ماندن در لیگ برتر دارا است.

نارضایتی سرمربی سپاهان از داوری در بازی با نساجی

نارضایتی سرمربی سپاهان از داوری در بازی با نساجی
2025-03-13T21:30:03+03:30
قائمشهر - سرمربی تیم سپاهان اصفهان با گلایه از داوری گفت: از ترس محروم شدن مجبورم به دروغ بگویم همه چیز خوب بوده است.

طرح ۴۰۷ هکتاری شهرسازی در دامنه شاهوار ویرانگر طبیعت است

طرح ۴۰۷ هکتاری شهرسازی در دامنه شاهوار ویرانگر طبیعت است
2025-03-13T20:49:45+03:30
شاهرود- نماینده تشکل‌های زیست محیطی شاهرود با بیان اینکه طرح ۴۰۷ هکتاری شهرسازی در دامنه شاهوار ویرانگر طبیعت است، گفت: مطالبه جدی مردم شهرستان ابطال این طرح...

کمبود منابع و بودجه در وزارت ورزش

کمبود منابع و بودجه در وزارت ورزش
2025-03-13T20:36:25+03:30
بردسکن- وزیر ورزش و جوانان گفت: کمبود بودجه و منابع در وزرات ورزش مشهود است.

مشارکت ۲ هزار میلیارد تومانی خیرین در مدرسه سازی هرمزگان

مشارکت ۲ هزار میلیارد تومانی خیرین در مدرسه سازی هرمزگان
2025-03-13T20:23:04+03:30
بندرعباس- استاندار هرمزگان از مشارکت بیش از ۲ هزار میلیارد تومانی خیرین در مدرسه سازی هرمزگان طی سال آینده خبر داد.

بارش باران در ۲۹ ایستگاه هواشناسی سیستان و بلوچستان

بارش باران در ۲۹ ایستگاه هواشناسی سیستان و بلوچستان
2025-03-13T20:09:42+03:30
زاهدان- رییس اداره پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای هواشناسی سیستان وبلوچستان از ثبت گزارش باران در ۲۹ ایستگاه هواشناسی سطح استان خبر داد. 

استاندار گلستان: مدیران بدون اتلاف وقت، مشکلات تولیدکنندگان را حل کنند

استاندار گلستان: مدیران بدون اتلاف وقت، مشکلات تولیدکنندگان را حل کنند
2025-03-13T19:56:22+03:30
کردکوی-استاندار گلستان بر لزوم حمایت عملی از سرمایه‌گذاران تأکید کرد و از مدیران خواست بدون اتلاف وقت، پاسخگوی نیازهای تولیدکنندگان باشند.

جسد مقتول بعد از ۶ روز از کانال آب در پارس‌آباد پیدا شد

جسد مقتول بعد از ۶ روز از کانال آب در پارس‌آباد پیدا شد
2025-03-13T19:56:22+03:30
پارس‌آباد - دادستان شهرستان پارس آباد گفت: جسد فردی که ۶ روز پیش مفقود شده از کانال آب در پارس‌آباد پیدا شد.

غربالگری منظم، کلید پیشگیری و درمان به‌موقع سرطان کلیه است

غربالگری منظم، کلید پیشگیری و درمان به‌موقع سرطان کلیه است
2025-03-13T19:43:03+03:30
همدان ـ عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: غربالگری منظم: سلاحی مؤثر در جنگ با سرطان کلیه است.

مراکز بهداشتی همدان به کمک مدیریت خشم می‌آیند

مراکز بهداشتی همدان به کمک مدیریت خشم می‌آیند
2025-03-13T19:43:03+03:30
همدان ـ مدیرگروه سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: مراکز بهداشتی همدان به کمک مدیریت خشم می‌آیند.

سرویس‌دهی رایگان ۱۵۰ دستگاه اتوبوس به حرم‌مطهر رضوی در شب های قدر

سرویس‌دهی رایگان ۱۵۰ دستگاه اتوبوس به حرم‌مطهر رضوی در شب های قدر
2025-03-13T19:16:25+03:30
مشهد - قائم مقام ستاد مناسبت‌های شهری شهرداری مشهد از سرویس‌دهی رایگان ۱۵۰ دستگاه اتوبوس از ۲۲ مسیر به حرم‌مطهر رضوی در شب های قدر خبرداد.

رئیس‌جمهور خواستار خودباوری و همدلی برای نجات منابع و آینده ایران شد

رئیس‌جمهور خواستار خودباوری و همدلی برای نجات منابع و آینده ایران شد
2025-03-13T18:49:46+03:30
پاکدشت- رئیس جمهور در سفر به جنوب شرق استان تهران خواستار خودباوری و همدلی برای نجات منابع و آینده ایران شد

مقاومت پای دین دستور خداوند است

مقاومت پای دین دستور خداوند است
2025-03-13T18:09:41+03:30
شیراز - امام جمعه شیراز در جلسه تفسیر آیه محوری ۱۱۲ سوره هود در «پویش زندگی با آیه‌ها» گفت: مقاومت پای دین دستور خداوند است زیرا باعث خشنودی خداوند و شکست حی...

وزیر ورزش و جوانان در قوچان به پویش «نه به‌تصادف» پیوست

وزیر ورزش و جوانان در قوچان به پویش «نه به‌تصادف» پیوست
2025-03-13T18:09:41+03:30
مشهد - وزیر ورزش و جوانان در سفر به قوچان با حضور در پلیس‌راه این شهرستان به پویش نه به‌تصادف پیوست.

تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی نیازمند ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است

تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی نیازمند ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است
2025-03-13T17:56:25+03:30
کاشمر - وزیر ورزش و جوانان گفت: در کشور حدود ۴ هزار و ۵۰۰ پروژه نیمه‌تمام وجود دارد که برای تکمیل آن‌ها نیازمند ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار است.

سامانه اسکان نوروزی زائران در استان خراسان رضوی راه‌اندازی شد

سامانه اسکان نوروزی زائران در استان خراسان رضوی راه‌اندازی شد
2025-03-13T17:56:24+03:30
مشهد - مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی از راه‌اندازی سامانه اسکان نوروزی زائران در این استان خبر داد.

حل مشکلات اقتصادی نیازمند هماهنگی سریع بین دستگاه‌ها است

حل مشکلات اقتصادی نیازمند هماهنگی سریع بین دستگاه‌ها است
2025-03-13T17:43:03+03:30
گنبدکاووس-معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان با تأکید بر لزوم پیگیری مشکلات اقتصادی و مدیریتی، خواستار هماهنگی بیشتر بین دستگاه‌های اجرایی استان شد.

بزرگترین سفره افطار جهان اسلام در مشهد گسترده می‌شود

بزرگترین سفره افطار جهان اسلام در مشهد گسترده می‌شود
2025-03-13T17:43:02+03:30
مشهد - مشهد در شب میلاد امام حسن مجتبی (ع) طی یک مراسم افطاری، میزبان ۸۰ هزار نفر روزه دار است.

استاندار تهران: کمبود منابع آب و فرونشست زمین از معضلات جنوب شرق تهران

استاندار تهران: کمبود منابع آب و فرونشست زمین از معضلات جنوب شرق تهران
2025-03-13T17:16:21+03:30
پاکدشت- استاندار تهران کمبود منابع آب، فرونشست زمین تا ۳۶ سانتی‌متر در برخی مناطق، کمبود سرانه‌های درمانی و معضل مهاجرپذیری را به عنوان مشکلات اصلی جنوب شرق ...

۶۲۳ لیتر مواد مخدر شیشه مایع در سردشت کشف شد

۶۲۳ لیتر مواد مخدر شیشه مایع در سردشت کشف شد
2025-03-13T17:16:20+03:30
ارومیه - رئیس کل دادگستری استان آذربایجان غربی از کشف ۶۲۳ لیتر مواد مخدر شیشه مایع و ۱۳ کیلو گرم پیش ساز در شهرستان سردشت خبر داد.

تحول دانشگاه‌ها در مسیر استقلال مالی و ارتباط با صنعت است

تحول دانشگاه‌ها در مسیر استقلال مالی و ارتباط با صنعت است
2025-03-13T17:03:03+03:30
تبریز- وزیر علوم بر ضرورت استقلال مالی دانشگاه‌ها، گسترش ارتباط با صنعت و استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی برای حل مشکلات کشور تأکید کرد.

مسجد جامع ارومیه ثبت جهانی می شود

مسجد جامع ارومیه ثبت جهانی می شود
2025-03-13T16:09:53+03:30
ارومیه - مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌غربی غربی گفت: مسجد جامع ارومیه جزو لیست اولیه ثبت یونسکو قرار گرفته و اردیبهشت ماه سال آینده مو...

نزاع‌های اجتماعی موجب سستی جامعه می‌شود

نزاع‌های اجتماعی موجب سستی جامعه می‌شود
2025-03-13T16:09:51+03:30
مشهد - نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی گفت: نبود همبستگی اجتماعی باعث سستی اجتماعی، از بین رفتن اقتدار و روحیه مقاومت در جامعه می‌شود.

ترافیک در محور سوادکوه نیمه سنگین است

ترافیک در محور سوادکوه نیمه سنگین است
2025-03-13T15:56:21+03:30
ساری- سرپرست مرکز مدیریت راه‌های مازندران وضعیت تردد در مسیر جنوب به شمال محور سوادکوه را نیمه سنگین یاد کرد.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)