چرا اربعین پرشورتر از عاشورا برگزار می شود؟

به گزارش خبرنگار مهر، محمدحسین رجبی دوانی، پژوهشگر تاریخ اسلام که مهمان آخرین قسمت از ویژه برنامه اربعین «روبه راه» با اجرای مهیار عبدالهی بود، در ابتدا گفت: امام از مدینه حرکت می کنند و بعد به سمت مکه می روند، چهار ماه و چهار روز در مکه قیام را ادامه می دهند و حرکت به سوی کوفه به کربلا ختم می شود. حوادث داخل کوفه در ارتباط با قیام حضرت مسلم(ع) و به خصوص وقایع جانسوز روز عاشورا که در منابع تاریخی و مقاتل بسیار به آن پرداخته شده است. متاسفانه اطلاعات ما درباره اربعین اینگونه نیست. دلیل هم دارد. جو و فضای جامعه همیشه در دست غیرشیعه بوده است. شیعه همیشه اقلیتی بوده است. به ویژه در دوران بنی امیه که شیعه بودن جرم بود. اسم علی گذاشتن مجازات سنگین داشت. طبیعی است شیعه نمی تواند تاریخ را بنگارد و حوادث را ثبت کند.

وی افزود: حوادثی که می گویم اطلاعات زیادی از آنها داریم به این دلیل است که قیامی بر ضد حاکمیت مستقر بوده است. بنابراین توجه مورخان و اصحاب رسانه در آن زمان را به خودش جلب کرده بوده است. از این حیث اطلاعات قابل توجهی راجع به این موارد داریم. اما وقتی امام به شهادت رسیده است و اسرای آل الله را می خواهند حرکت بدهند حتی حضور اسرا در شام هم چون مقابل یزید هستند و او به عنوان نفر اول عالم اسلام در آن موقعیت قرار دارد، مورد توجه قرار گرفته و ثبت و ضبط شده است.

این پژوهشگر ادامه داد: بعد از خروج اسرای آل الله از شام و برگشت به مدینه دیگر اطلاعات درستی نداریم چون دیگربرخوردی با حاکمیت وجود ندارد که توجه اصحاب رسانه را به خود جلب کند. با توجه به اطلاعاتی که در دسترس است روز اول صفر اسرا وارد شام شده اند. از روز دوازدهم محرم که این بزرگواران را وارد کوفه کرده اند مدتی در کوفه زندانی بوده اند. بنا به نقلی ابن زیاد برای یزد نامه نوشت و هم بشارت داد که حسین را کشته ام و هم راجع به اسیران کسب تکلیف کرد. وقتی اول صفر این بزرگواران داخل شام رسیدند و به آن بحث ها و مناظره رسیدند، سخنان توفنده و کوفنده حضرت زینب چنان جو را تغییر داد که باعث شد برخلاف تشکر صمیمانه ای که از ابن زیاد کرده بود در جمع ابن زیاد را لعنت کرد و گفت اگر خودم با حسین مواجه می شدم نمی گذاشتم کار به اینجا برسد. اما دروغ می گفت. جمع به قدری علیه او تغییر حالت داد که مجبور به چنین حرفی شد. هرچه این بزرگواران در شام می مانند یزید مفتضح تر می شد. نقل داریم یزید که به عنوان مردم شام به عنوان خلیفه خدا روی زمین قبول داشتند بعد از بحث کوبنده حضرت زینب و حضرت سجاد یزید خواست به نماز بایستد. عده ای از مهمانانش حاضر نشدند به او اقتدا کنند. حتی این بزرگواران مدتی که در شام حضور داشتند مجلس عزای امام حسین(ع) را برگزار کردند.

رجبی دوانی در ادامه توضیح داد: یزید و زنان دربار او در مجلس عزای امام حسین(ع) شرکت می کنند. یزید به دنبال این بود که هر چه سریعتر این بزرگواران را از شام دور کند تا بیشتر از این خراب نشود. چون اطلاعات کم و ضعیف است برخی می خواهند بگوید اربعین قابل قبول نیست و اینکه چهل روز بعد از واقعه کربلا این بزرگواران دوباره به آنجا رسیده باشند. برخی از اهل فن مثل شهید آیت الله قاضی طباطبایی در کتاب ارزشمند خودش اثبات می کند که اربعین اتفاق افتاده و این بزرگواران آمده اند. اما نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که با توجه به اسنادی که وجود دارد اهمیت اربعین به این است که اسیران آل الله سرمبارک امام حسین(ع) را تحویل می گیرند و بعد پیش از آنکه بخواهند به مدینه بازگردد به کربلا می آیند و سر مقدس را به پیکر مقدس ملحق می کنند. بنابراین اربعین از این حیث عظمت پیدا کرده است. زیارت کردن جابرابن عبدالله اگر چه او صحابی ارزشمند پیغمبر(ص) است و جزو اصحاب امیرالمومنین به حساب می آید، ولی اینکه اربعین پرشورتر ازعاشورا برگزار می شود و یکی از شعائر عظیم شیعه شده است باید امر مهمی در آن بوده باشد که الحاق سرمقدس امام(ع) است.

وی با اشاره به اینکه درباره سر مقدس نقل های دیگری دارم که در مصر دفن شده است، یا به شام آورده اند و در کنار مرقد مطهر امیرالمومنین در نجف دفن کرده اند، تصریح کرد: نقل صحیح تر و درست است این است که این بزرگواران و امام سجاد سرمقدس را به بدن مقدس الحاق کرده اند و زیارت آن بزرگواران است که اربعین را اربعین کرده است. اگرچه زیارت جابر مهم است اما نمی تواند باعث این شود که اربعین به یکی از بزرگ ترین شعائر شیعه تبدیل شود. امام صادق(ع) در این زمینه زیارت نامه دارند. رسیدن سر مطهر به کربلا و زیارت امام سجاد و حضرت زینب است که اربعین را اربعین کرده است.

رجبی دوانی بیان کرد: برای رسول خدا(ص) که سرور کائنات بوده است و امیرالمومنین(ع) دوم شخص خلقت و وجود مقدس حضرت زهرا(س) سرور بانوان دو عالم، امام مجتبی(ع) ما اربعین نداریم و فقط در ارتباط با امام حسین(ع) است. چون این موجود مقدس تحول عظیمی به وجود آورد و درجات رستگاری را در مقابله با حاکمیت ظالم به تمام آزادگان جهان نشان داد بنابراین صاحبان قدرت های فاسد همیشه سعی داشته اند که واقعه کربلا از چشم ها و ذهن ها خراج شود. اربعین باعث جوشش مجدد این واقعه است. خدا نیاورد وقتی مصیبتی به خانواده ای وارد می شود و عزیزی را از دست می دهند هرچقدر این مصیبت سنگین باشد روزهایی که می گذرد از شدت آن مصیبت کم می شود. به چهلمین روز که می رسد صاحبان عزا با مصیبت کنار می آیند. این از لطف خداوند است. اما عزای امام حسین به خاطر قیام عظیمی که داشت و انسان ها را نجات می دهد بعد از چهل روز با این زیارتی که صورت گرفت و امام سجاد و حضرت زینب آمدند و سر مقدس به بدن مقدس ملحق شد چنان جوششی ایجاد می کند که تا سال بعد این حرارت باقی می ماند. اخباری هم اگر بوده است حذف و سانسور شده است. بنی امیه در طول دوران حاکمیتشان محرم که می رسید جشن می گرفتند و روز عاشورا عیدشان بود. طوری در جامعه مطرح کرده بودند که نسل های بعدی بدون اینکه بدانند در عاشورا چه اتفاقی افتاده است جشن می گرفتند.

وی اظهار کرد: طوری جا انداخته بودند که وقتی در سال ۱۳۲ دولت فاسد و تبهکارشان سقوط می کند، بنی عباس جای آنها را می گیرند و بنی عباس به دمشق می آیند. پیرمردان شامی قسم می خوردند که ما تصور می کردیم پیامبر(ص) جز بنی امیه خویشاوندی ندارد و به خاندن پیامبر جسارت ها می کردند. قدرت های فاسد می خواستند جلوی انعکاس قیام امام حسین را بگیرند. بنی عباس اوایل به عنوان خویشاوند امیرالمومنین و امام حسین اظهار ادب می کردند. اما وقتی کمی می گذرد جسارت ها می کنند و زیارت کردن امام حسین را ممنوع اعلام کردند. بارگاه امام را تخریب کردند و به شدت با زائران برخورد می کردند. حکومت های قاصب از امام حسین(ع) واهمه دارند.

این پژوهشگر یادآور شد: در عصر ما هم صدام زیارت امام حسین را ممنوع کرده بود. راه پیمایی را ممنوع کرده بود و به رگبار می بست. شیعیان مظلوم عراقی در این راه بسیار به شهادت رسیدند. اگر مردم به راه امام حسین(ع) روی می آوردند صدامی باقی نمی ماند. در این چند سال بزرگ ترین اجتماع تاریخ بشر در اربعین رخ می دهد. در تاریخ چنین چیزی در هیچ کشوری سابقه نداشته است. امام حسین آزادی خواهان و حق طلبان را از ادیان دیگر و حتی از بین لائیک ها به این سرزمین مقدس می کشاند. رسانه های استکبار می خواهند این راهپیمایی را کم اهمیت جلوه بدهند. اخبار را سانسور می کنند. در داخل کشور بدبختانی را داریم که به دلیل نداشتن ایمان و اعتقاد و سرسپردگی به بیگانگان نزدیک اربعین که می رسد حرف های پوچ و بی معنایی می زنند. این افراد بی وجود در جاهای دیگر هزینه هایی می کنند. برخی می گویند این بدعت است و قبلا نبوده است.

رجبی دوانی اذعان کرد: افراد بی ریشه ای که امروز می گویند راهپیمایی اربعین بدعت است. بزرگان ما از دیرباز اوج می گرفتند. گاهی پایین تر بوده است. به برکت انقلاب اسلامی ما، بهره برداری انقلاب و الگوگیری از قیام امام حسین(ع)، راه پیمایی اربعین به قدرت بزرگ و نرم شیعه تبدیل شده است. از شیعه جوشش دارد و دل های آزادی خواه را به خودش جلب کرده است. بنابراین باعث هراس شده است و می خواهند این را از جایگاه و اثرگذاری که دارد بیاندازند و به لطف خداوند و کوری چشم این افراد هر سال که می گذرد حتی افرادی که به بعد اربعین توجه ندارند می بینیم که سیاسی تر می شود.اگر این بیماری منحوس نبود اولین اربعین بدون سردار سلیمانی یقینا با شکوه عظیم تری و با شعارهای مرگ بر آمریکا و مرگ بر استکبار و اسرائیل همراه می شود. کما اینکه می بینیم راه پیمایان عراقی چگونه از ابومهدی المهندس تجلیل می کنند. تا سال آینده که این بیماری برطرف شده باشد راه پیمایی اربعین با جلوه های فراوان تری رخ بدهد و پایه های حکومت های فاسد دنیا را به لرزه دربیاورد.

او بیان کرد: حضرت زینب(س) بعد از عاشورا رساندن پیام قیام امام حسین(ع) را وظیفه خود می داند. به جرات باید گفت اگر وجود مقدس ایشان نبود کربلا در کربلا می ماند.

همچنین در ادامه برنامه امیرمقدم ذاکر اهل بیت مهمان «رو به راه» بود و گفت: در بین پیشکسوتان مادحین آذری زبان مرحوم استاد سلیم موذن زاده را یاد کنم. آشنایی من با او اربعین سال ۶۴ بود. خدمت او بودم و سالیان سال شاگردی کردم. بسیار با صفا و دوست داشتنی بود. از استاد خودم حاج غلامرضا عینی فرد زنجانی تشکر کنم. حاج فیروز را خداوند رحمت کند. با او همسفر بودیم. در خاطرم است کنار ضریح سیدالشهدا بودیم. حال عجیبی داشتیم. گریه می کرد و می گفت امام حسین(ع) به این هم نگاه کن. حاج مهدی خادم آذریان خیلی دوست داشتنی بود. حاج محمدباقر منصوری هم خیلی دوست داشتنی بود. سال ۶۶ در اردبیل در محله ای به نام پیرزرگر می خواندند. جلسات اردبیل اینطور است که برای خواندن شب ها می گردند. در جلسه ای که من می خواندم می آمدند و بسیار دوست داشتنی، باتقوا و اهل معرفت بودند.

او یادآور شد: حال استاد کریمخانی زیاد خوب نیست. جویای حالشان هستم و فهمیدم حالشان مساعد نیست. به استاد آهی، استاد کربلایی، حاج جعفر خمسه، آقای شمشیری و آقای ذوالفقاری ارادت دارم. حاج حسین سیب سرخی هم با من دوست بود.

«رو به راه» با تهیه کنندگی و اجرای مهیار عبدالهی کاری از گروه علوم قرآنی شبکه قرآن و معارف سیما است که تا اربعین هر شب ساعت ۲۴ تقدیم ارادتمندان به ساحت اهل بیت (علیهم السلام) شد و از این پس به روال سابق هر هفته پنجشنبه ها روی آنتن می رود.