میرنیوز

در نفی جنسیت‌زدگی و جنسیت‌زدایی؛ موضع مقام معظم رهبری نسبت به مقوله جنسیت چیست؟

 در نفی جنسیت‌زدگی و جنسیت‌زدایی؛ موضع مقام معظم رهبری نسبت به مقوله جنسیت چیست؟ 2024-01-12T10:00:18+03:30

مهدی تکلو، پژوهشگر مطالعات جنسیت و جامعه:

یکی از مفاهیم پرتکرار رهبری در دیدار امسال با بانوان «نفی جنسیت» بود. ایشان در مواردی از جمله شأن انسانی، معنویت، تکلیف و مسئولیت‌های اجتماعی و… از «عدم دخالت جنسیت» بحث کردند. اگر به سیاق بیانات رهبری و منظومه‌ی ایشان آشنا نباشیم ممکن است در صورت‌بندی «نفی جنسیت» دچار سوء برداشت شویم.

 از سویی دیگر در همین دیدار اخیر ایشان با بانوان و نه فقط در بیانات پیشین، ایشان در کنار نفی جنسیت از ویژگی‌های جنسیتی صحبت کردند که ساخت روحی، جسمی و عاطفی زن و مرد را متمایز می‌کند. یکی از نمونه‌های آن در همین بیانات اولویت و برخی ترجیح‌ها نسبت به زنان در امور معنوی است. ایشان ذکر نام دو زن را در قرآن به عنوان اسوه برای تمام انسان‌ها از باب تعدیل برتری‌طلبی‌های مردانه تفسیر کردند که این حرکت را در قرآن لزوماً نمی‌توان به اوصاف ذاتی زن به صراحت مرتبط دانست. «این یک نوع ترجیح دادن و رجحان دادن زن است… دلیلش هم به نظر من روشن است؛ چون در جنس مرد، به خاطر شرایط مادّی و جسمانی‌ای که دارد و خصوصیّاتی که وجود دارد، یک حالت برتری‌طلبی‌ای هست».

«جمعیت و زن اجتماعی جدید»‌ـ‌1| تکلو: زن در جهان امروز «غریب» و «بی‌جهان» است/ زن اکسسوری جامعه نیست

اما در جای دیگر از بیان ایشان دلالت کلامی قدری ذات‌انگارانه به نظر می‌رسد که «در سلوک معنوی، در عروج معنوی و الهی، در ارزش‌های واقعی انسانی، جنسیّت هیچ‌گونه نقشی ندارد، مگر یک مواردی ترجیح یکی بر دیگری که این هم ترجیح زن بر مرد است».

این تأکید بر جنسیت یا به تعبیری تأکید بر اختصاصات جنسیتی زنانه زمانی جدی‌تر می‌شود که ایشان در مسئله انتخابات زنان را واجد نقشی مهم در هدایت سیاسی جامعه می‌دانند. «زن‌ها در برخی از مسائلِ شناختِ اشخاص و راهبردها و جریان‌ها، دقیق‌تر و ظریف‌تر از مردها نگاه می‌کنند و نقاطی را پیدا می‌کنند». این اشاره به نوعی ادراک سیاسی زنانه دارد و اگر این تمایز را به نظام عقلانیت نسبت بدهیم باید گفت ایشان علاوه بر اینکه در مسائل معنوی قائل به نوعی ویژگی‌های خاص در زنان هستند، در نظام عقلانیت نیز ویژگی‌های خاصی را به عقل سیاسی زنانه هم منسوب می‌دانند که البته این تأکیدات در بیانات مختلفی از ایشان تکرار شده است.

این تناقض چگونه حل می‌شود؟ چگونه ایشان هم قائل به عدم دخالت جنسیت هستند و هم‌زمان به تفاوت‌های کیفی جنسیت‌بنیاد نیز تکیه می‌کنند؟

این مطلب را باید اولاً در فهم سیاق ادبیات ایشان دنبال کرد و هم باید به‌طور کلی منظومه‌ی فکری ایشان را مبنا قرار داد. مراد از نفی جنسیت در ادبیات ایشان در حقیقت «نفی ترجیح بین زن و مرد بر اساس جنسیت» است. یعنی ایشان با این رویکرد که جنسیت مقوله‌ای برای فهم سلسله‌مراتبی میان مرد و زن واقع شود درحال مخالفت هستند. عمده‌ی نگاه‌های شرقی قائل به نوعی برتری و اصالت ذاتی مردان هستند که مرد انسان معیار و در نتیجه‌ی آن زن به انسانی با کیفیت و درجه‌ی نازل‌تر تلقی می‌شود. نفی دخالت جنسیت به معنای این است که جنسیت فی‌نفسه نباید در امور انسانی و در آنچه که شأن انسان را از جهتی که یک انسان است، نوعی محرومیت برای زن ایجاد کند. تفکیکی که اینجا در ادبیات آیت‌الله خامنه‌ای معنادار است، نفی جنسیت «در اصل» استعدادهای انسانی است و نه در کیفیت تحقق آن. در اصل معنویت و سلوک انسانی و در اصل پذیرفتن مسئولیت‌های سیاسی و تاریخی جنسیت نقش ندارد. نمی‌توان به دلیل جنسیت در این امور زن را از اولویت انداخت. این رویکرد در حقیقت «نفی جنسیت‌زدگی است» که زن را به انسانی درجه دوم و با نقش‌های کلیشه‌شده‌ی حاشیه‌ای معنا می‌کند.

از سوی دیگر اما اعتقاد ایشان به تأثیر جنسیت فراتر از جسم و روان بلکه در ساحت روح انسانی و درنتیجه نظام عقلانیت نشان از رویکرد «جنسیت‌محور» در نگاه ایشان دارد که کیفیت کنش‌های هر جنس و آثار هر یک را متمایز می‌کند. اثر جنسیت در روح و عقل می‌تواند امتیازاتی را در جانب زن و امتیازاتی را در جانب مرد پدید آورد. بنابراین ما نمی‌توانیم برخلاف نهاد خانواده، پیشاپیش عرصه‌های اجتماعی را کلیشه‌وار به کارهای زنانه و کارهای مردانه تقسیم کنیم. چنین نگرشی هم جنسیت را در جای درست به کار نبرده و هم پیش از هرچیزی تکثر میان زنان و تکثر میان مردانه را نادیده گرفته است. اما پس از این که افراد هم از زنان و هم از مردان مسئولیت‌های اجتماعی خویش را پیدا کردند، زنان به نحو طبیعی آن امور را زنانه و مردان نیز به نحو مردانه به فعلیت می‌رسانند و طبعاً هر کدام آثار و بلکه حتی اشکال خاص خود را دارد.

نمونه‌ی آشنای این مبنا نهضت مردم پیش از انقلاب است که زنان و مردان هر کدام به کنش‌هایی مبادرت ورزیدند و گاهی این کنش‌ها در ظاهر تفاوت نداشت اما کنش‌های اعتراضی زنان آثار واقعی خاص داشت و توانست افق‌ها و اراده‌های عمومی را تنظیم‌گری کند. «معماری ایران جدید» محصول همین کنش‌های زنانه‌ی زنان است که رهبری آن را در خصوص زنان انقلابی ذکر کردند. از این منظر ایشان با رویکردهایی که استعدادهای تکوینی زن و مرد را نادیده گرفته یا به ساحت جسم و روان تقلیل می‌دهند همراه نیستند. در نگاه ایشان هم برابری در اصل انسانیت و تفاوت در شیوه‌ی بروز استعدادهای انسانی دیده می‌شود. نوعی برابری و هم‌ترازی در عین تفاوت‌های کیفی. این نگاه را در جای دیگر تحت عنوان «رابطه‌ی متعادل میان انسان مؤنث و انسان مذکر» در نظام حرکت تاریخی شرح داده‌ایم.

در مجموع می‌توان رویکرد ایشان را مثل همیشه «جنسیت‌محوری تام» در نفی «جنسیت‌زدگی» و «جنسیت‌زدایی» دانست. جنسیت انسان‌ها را نابرابر نمی‌کند بلکه در زن و مرد استعدادهای برابر و نامتشابه پدید می‌آورد که جنس سلوک و زندگی هر یک را می‌تواند کم‌وبیش متفاوت کند.

انتهای پیام/

 

منبع : خبرگزاری تسنیم


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار فرهنگی

«یک کندو عسل» برای آنها که دنبال تجربه یک کلاس مداحی مکتوب را تجربه کنند

«یک کندو عسل» برای آنها که دنبال تجربه یک کلاس مداحی مکتوب را تجربه کنند
2024-10-31T15:07:17+03:30
کتاب کندوی عسل که در بخش محتوای کاربردی مهرواره هوای نو شایسته تقدیر شناخته شده به موضوع مداحی جوانان و نوجوانان پرداخته است.

«درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» منتشر شد

«درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» منتشر شد
2024-10-31T14:53:57+03:30
کتاب «درسنامه آداب و اسرار زیارت معصومین (ع)» در ۲۴۰ صفحه و قطع وزیری توسط نشر مشعر منتشر شد.

کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها منتشر شد

کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها منتشر شد
2024-10-31T14:00:38+03:30
کتاب مدیریت مساجد در ایران؛ ذهنیت‌شناسی و خط مشی‌ها هشتمین اثر منتشرشده از اولین «همایش مسجد و نظم اجتماعی در ایران» است که توسط حسین عباسی نوذری تألیف شده است.

مدیریت فضای مجازی، نیازمند دانش فلسفه است/فضای مجازی، فضای ماندگاری در عالم خیال

مدیریت فضای مجازی، نیازمند دانش فلسفه است/فضای مجازی، فضای ماندگاری در عالم خیال
2024-10-31T14:00:38+03:30
صلواتی در نشست «خیال به مثابه ساحت وجودی و فضای مجازی» گفت: بیشتر افرادی که در حوزه مدیریت و حکمرانی فضای مجازی زحمت می‌کشند کسانی هستند که از اهالی فلسفه نی...

مسجد رسول اکرم (ص) در ایام فاطمیه میزبان شیخ حسین انصاریان می‌شود

مسجد رسول اکرم (ص) در ایام فاطمیه میزبان شیخ حسین انصاریان می‌شود
2024-10-31T13:47:17+03:30
مراسم عزاداری فاطمیه اول در مسجد رسول اکرم (ص) با سخنرانی شیخ حسین انصاریان به مدت ۱۰ شب برگزار می‌شود.

هر کسی دعای کمیل را قرائت کند مورد آمرزش و رحمت الهی قرار می‌گیرد

هر کسی دعای کمیل را قرائت کند مورد آمرزش و رحمت الهی قرار می‌گیرد
2024-10-31T13:47:17+03:30
همه انسان‌ها باید عملاً تلاش کنند تا همرنگ با رحمت الهی شوند و چنانچه این نشود و انسان عمری را با تلخی و عصبانیت زندگی کند نمی‌تواند انتظار داشته باشد که خدا...

مداحان و رسانه‌ای ها برای کمک به جبهه مقاومت فوتبال بازی می‌‎کنند

مداحان و رسانه‌ای ها برای کمک به جبهه مقاومت فوتبال بازی می‌‎کنند
2024-10-31T09:33:58+03:30
مسابقه فوتبال دوستان بین جمعی از مداحان و فعالان رسانه ای روز جمعه ۱۱ آبان برگزار می شود.

هفتمین اجلاسیه با موضوع «قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه» برگزار می‌شود

هفتمین اجلاسیه با موضوع «قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه» برگزار می‌شود
2024-10-31T09:33:58+03:30
معاون پژوهشی مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث المصطفی گفت: هفتمین اجلاسیه گنگره بین‌الملی اندیشه‌های قرآنی با عنوان قرآن، فرهنگ، هنر و رسانه اواخر آبان برگزار می...

نشست آغاز مقاومت ۲ برگزار می‌شود

نشست آغاز مقاومت ۲ برگزار می‌شود
2024-10-31T09:33:58+03:30
نشست آغاز مقاومت ۲ به همت موسسه امام موسی صدر شنبه ۱۲ آبان برگزار می‌شود

نقش راویان زیدی در روایات/ جریان زیدیه بر گفتمان سیاسی خاص بنا شد

نقش راویان زیدی در روایات/ جریان زیدیه بر گفتمان سیاسی خاص بنا شد
2024-10-31T09:33:57+03:30
نشست علمی نقش راویان زیدی در روایات مهدوی با محوریت منابع حدیث شیعه برگزار شد.

ماجرای نمازی که «شیخ مرتضی انصاری» با لب تشنه اقامه کرد/سکوتِ به جا، مؤمن را خسته نمی‌کند

ماجرای نمازی که «شیخ مرتضی انصاری» با لب تشنه اقامه کرد/سکوتِ به جا، مؤمن را خسته نمی‌کند
2024-10-31T08:27:19+03:30
مومن اگر تشخیص داد، وظیفه‌اش این است که باید در جایی سکوت کند، از سکوت کردن خسته نمی‌شود البته گاهی انسان تکلیف دارد که حرف بزند؛ در این صورت اگر سکوت کند، ...

مرحوم آیت الله شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است

مرحوم آیت الله شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است
2024-10-30T14:47:17+03:30
انصاریان گفت:بدحجابی را انگلیس در زمان رضاخان به کشور تحمیل کرد، رعایت مسأله حجاب تاکید یک مرجع یا روحانی و آخوند نیست بلکه آیات صریح آن در قرآن بیان شده است.

سه‌شنبه‌های‌ مهدوی در مرکز اسلامی مسکو برگزار شد

سه‌شنبه‌های‌ مهدوی در مرکز اسلامی مسکو برگزار شد
2024-10-30T11:27:16+03:30
سه‌شنبه‌های مهدوی در مرکز اسلامی مسکو با برپایی کلاس‌های آموزشی جهت تربیت کودکان مهدوی برگزار شد.

«محفل» در جزیره ایرانی ابوموسی برپا می شود

«محفل» در جزیره ایرانی ابوموسی برپا می شود
2024-10-30T11:13:56+03:30
 محفل این‌بار در جزیره ایرانی ابوموسی و با حضور میزبانان برنامه‌ی تلویزیونی محفل و هنرمندان کشورمان برپا می‌شود.

مرحوم شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است

مرحوم شاه آبادی در شجاعت کم نظیر بود/کلید حل همه مشکلات عمل به آیات و روایات است
2024-10-30T11:13:56+03:30
انصاریان گفت:بدحجابی را انگلیس در زمان رضاخان به کشور تحمیل کرد، رعایت مسأله حجاب تاکید یک مرجع یا روحانی و آخوند نیست بلکه آیات صریح آن در قرآن بیان شده است.

استحکامات نرم‌افزارانه استحکام اصلی محور مقاومت است

استحکامات نرم‌افزارانه استحکام اصلی محور مقاومت است
2024-10-30T11:00:37+03:30
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کاری که محور مقاومت در یک سال اخیر انجام داد، دو ستون «مظلوم‌نمایی» و «جلب یهودیان به قدس» را متزلزل کرد و رو به ویرانی نهاد .

پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی برگزار شد

پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی برگزار شد
2024-10-30T10:47:17+03:30
پنجاه و دومین جلسه هیئت اندیشه ورز ادیان و مذاهب اسلامی با حضور اندیشمندان و اساتید برجسته فعال این زمینه در اداره تبلیغات اسلامی شهر قم برگزار شد.

سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران بررسی می‌شود

سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران بررسی می‌شود
2024-10-30T10:47:16+03:30
نشست سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران با تاکید بر انسانی شناسی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود.

پیام تبریک دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به شیخ نعیم قاسم 

پیام تبریک دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به شیخ نعیم قاسم 
2024-10-30T10:33:56+03:30
 حجت‌الاسلام شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی طی پیامی انتخاب حجت الاسلام والمسلمین شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل حزب الله لبنان تبریک گفت. 

نامه‌هایی که دشمن هم آن را الگوی حکمرانی می‌ دانست/جاه طلبی اجازه نمی دهد انسان به باور قلبی عمل کند

نامه‌هایی که دشمن هم آن را الگوی حکمرانی می‌ دانست/جاه طلبی اجازه نمی دهد انسان به باور قلبی عمل کند
2024-10-30T08:20:36+03:30
معاویه در مواجهه با جبهه حق، یقین دارد حق با حضرت امیر(ع) است اما جاه طلبی اش اجازه نمی‌داد آنچه قلبش باور دارد را عمل کند.

اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون «ترنم وحی»اعلام شد

اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون «ترنم وحی»اعلام شد
2024-10-29T15:40:36+03:30
اسامی برگزیدگان شانزدهمین دوره آزمون سراسری حفظ کل قرآن همراه با ترجمه، تدبر و تفسیر «ترنم وحی» در سال ۱۴۰۳، ویژه حافظان کل عضو مهد قرآن از سراسر کشور اعلام شد.

ادله دیدگاه نافیان علم بومی خدشه پذیر است/پروژه های انجام شده به دیسیپلین علمی نمی رسند

ادله دیدگاه نافیان علم بومی خدشه پذیر است/پروژه های انجام شده به دیسیپلین علمی نمی رسند
2024-10-29T15:40:36+03:30
حجت الاسلام سیدحسین حسینی گفت:روند ما در مجامع و گروه‌هایی که درباره علم دینی کار کردند موفقیت آمیز نبوده چون این پروژه‌ها بر مبانی بار شدند که مخدوش هستند و...

تلاوت قرآن انفکاک‌پذیر از ستایشگری اهل بیت (ع) نیست/ماجرای تنظیم استودیویی آثار محمود کریمی

تلاوت قرآن انفکاک‌پذیر از ستایشگری اهل بیت (ع) نیست/ماجرای تنظیم استودیویی آثار محمود کریمی
2024-10-29T14:53:57+03:30
اولین نشست از فصل پنجم سلسله نشست‌های تخصصی آهات با حضور محمود کریمی، سعید حدادیان، ساعد آذری، مصطفی منتظری به همت مرکز تخصصی احیا امر برگزار شد.

جزئیات برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد «مسجد ره بر»

جزئیات برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد «مسجد ره بر»
2024-10-29T14:13:58+03:30
برنامه‌های دومین روز برگزاری رویداد ارکان قرارگاه راهبری مسجد با عنوان «مسجد ره بر» اعلام شد.

سمینار بین‌المللی قرآن و عقلانیت در اندونزی برگزار شد

سمینار بین‌المللی قرآن و عقلانیت در اندونزی برگزار شد
2024-10-29T13:47:17+03:30
سمینار بین‌المللی تحت عنوان قرآن و عقلانیت با سخنرانی حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی و حجت الاسلام  سید جعفر موسوی‌زاده در کالج اسلامی صدرا در اندونزی برگ...

تجربه‌گرایی و تجربه ستیزی توامان در علوم انسانی ایران وجود دارد

تجربه‌گرایی و تجربه ستیزی توامان در علوم انسانی ایران وجود دارد
2024-10-29T12:27:18+03:30
خرمشاد گفت:یکی از موانع تولید علم، عدم توانمندی محققان علوم انسانی به مسائل به شیوه روشمند است چون شیوه محققان ما روشمند نیست نمی‌توانند محتوای مناسب و جذاب ...

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد

دعوای علم بومی نقطه مقابلش علم جهانی است/بومی سازی علوم انسانی ابهام مفهومی دارد
2024-10-29T12:13:59+03:30
سیدعبدالامیر نبوی گفت:بومی سازی علوم انسانی بسیار مهم است اما همچنان ابهام مفهومی دارد و نیاز به بررسی عمیق‌تر است.

نیازمند تمیزکاری فکری هستیم/تولید علوم اجتماعی در جهان بومی است

نیازمند تمیزکاری فکری هستیم/تولید علوم اجتماعی در جهان بومی است
2024-10-29T12:13:58+03:30
به همت دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی و با همکاری پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی نشست تخصصی «کارنامه علم بومی در بوته نقد» برگزار شد.

جشنواره مقاومت به همت آستان امامزاده قاضی الصابر برگزار می شود

جشنواره مقاومت به همت آستان امامزاده قاضی الصابر برگزار می شود
2024-10-29T11:47:19+03:30
این جشنواره روز جمعه ۱۱ آبان از ساعت ۱۵ الی ۱۷ در آستان مقدس امامزاده قاضی الصابر به نشانی میدان ده ونک، خیابان شیخ بهایی برگزار می‌شود.

نگاه رهبر معظم انقلاب به «مسجد» راهبردی است/احساس تعلق به مسجد را نباید از مردم گرفت

نگاه رهبر معظم انقلاب به «مسجد» راهبردی است/احساس تعلق به مسجد را نباید از مردم گرفت
2024-10-29T11:47:18+03:30
حجت الاسلام قمی گفت: مسجد جایی است که مردم احساس تعلق می‌کنند و آن را برای خود می‌دانند، این تعلق را نباید از مردم گرفت.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)