میرنیوز
۵ "باید" بر زمین مانده نشر از نگاه رهبر معظم انقلاب
2022-05-12T16:18:39+04:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سرانه مطالعه در هر کشوری از شاخص‌های مهم توسعه‌‌یافتگی محسوب می‌شود، در ایران اما عادت به مطالعه و کتاب و کتابخوانی هنوز در مردم نهادینه نشده است. حذف تدریجی کتاب از سبد خانواده‌ها در سال‌های گذشته از سویی و جایگزین شدن شبکه‌های اجتماعی به جای کتاب در اوقات فراغت، بی‌مهری به یار مهربان را بیش از پیش نمایان کرده است.
رهبر معظم انقلاب طی دهه‌های گذشته با اشراف بر اهمیت ترویج فرهنگ کتابخوانی و تسهیل در دسترسی مخاطبان گروه‌های مختلف سنی، بارها بر این مهم تأکید داشته‌اند. اگر نگاهی به بیانات ایشان طی چهار دهه گذشته بیندازیم، شاید بی‌راه نباشد اگر مدعی باشیم که «کتاب» و «کتابخوانی» جزو پررنگ‌ترین دغدغه‌های ایشان طی سال‌های گذشته بوده است.
بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب تهران، گفت‌وگو با شاعران، نویسندگان و پدیدآورندگان و معرفی آثار شاخص از جمله مسائلی است که در جهت حمایت از صنعت نشر و ترویج فرهنگ کتابخوانی از سوی ایشان صورت گرفته است. ایشان همه‌ساله در بازدید از نمایشگاه کتاب تهران یا در جمع اهالی قلم، نکاتی را در این راستا بیان فرموده‌اند که خلاصه‌ای از آن را می‌توان در بیانات ایشان در خلال بازدید از بیست و پنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران دید. این بیانات که در بازدید نمایشگاه کتاب سال 91 مطرح شده، حاوی نکاتی است که همچنان پس از گذشت 10 سال، جزو دغدغه‌های مهم عرصه فرهنگ و کتابخوانی به شمار می‌آید.
1.بایدبه‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که فضای کتابخوانی در کشور توسعه و تعمیق پیدا کند.
2.بایدبا یک برنامه‌ریزی دقیق و تعیین اهداف مرحله‌ای در هر سال، همگام با برگزاری نمایشگاه کتاب و افزایش جمعیت بازدیدکننده، در فضای کتابخوانی کشور نیز پیشرفت چشمگیری به وجود آید. این ارزیابی نشان خواهد داد که آیا هر دوره نمایشگاه کتاب از نظر محتوا، نسبت به دوره قبل، تغییر و رشد داشته است یا خیر.
مسئله توسعه فضای کتابخوانی و تعمیق فرهنگ کتابخوانی در میان مردم از جمله دغدغه‌هایی است که ایشان بارها به فراخور دیدارهای مختلف آن را بیان فرموده‌اند:
نیم‌ساعت‌ها!
کتابخوانی را باید جزو عادات خودمان قرار دهیم، به فرزندانمان هم از کودکی عادت بدهیم کتاب بخوانند؛ مثلاً وقتی می‌خواهند بخوابند، کتاب بخوانند، یا وقتی ایام فراغتی هست، روز جمعه‌ای هست که تفریح می‌کنند، حتماً بخشی از آن روز را به کتاب خواندن اختصاص دهند. در تابستان‌ها که نوجوانان و جوانان محصل، تعطیل‌اند حتماً کتاب بخوانند. کتاب‌هایی را معین کنند، بخوانند و تمام کنند. افرادی که کار روزانه دارند مثلاً کارمند اداری، کارگر، کاسب و یا کشاورز هستند وقتی به خانه می‌آیند، بخشی از زمان را گرچه نیم‌ساعت برای کتاب خواندن بگذارند.
چقدر کتاب‌ها را در همین نیم‌ساعت‌ها می‌شود خواند! بنده دوره‌های بیست‌جلدی و بیست و چند جلدی کتاب را در همین فاصله‌های 10 دقیقه، بیست دقیقه و یک‌ربع‌ساعته خوانده‌ام. پشت این کتاب‌ها را هم یادداشت می‌کنم که معلوم باشد. شاید صدها جلد کتاب را همین‌طور در این فاصله‌های کوتاه 10 دقیقه‌ای خوانده‌ام. بسیاری از افراد را هم می‌شناسم که این گونه‌اند. (بیانات در مصاحبه صداوسیما، در ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب 1372/02/21)
پیش از خواب!
در منزل خود من، همه افراد، بدون استثنا، هرشب در حال مطالعه خوابشان می‌برد، خود من هم همین‌طورم، نه اینکه وسط مطالعه خوابم ببرد، مطالعه می‌کنم، تا خوابم می‌آید، کتاب را می‌گذارم و می‌خوابم. همه افراد خانه‌ی ما، وقتی می‌خواهند بخوابند حتماً یک کتاب کنار دستشان است. من فکر می‌کنم که همه خانواده‌‌های ایرانی باید این‌گونه باشند. توقع من، این است. باید پدر‌ها و مادر‌ها، بچه‌‌ها را از اول با کتاب، محشور و مأنوس کنند، حتی بچه‌‌های کوچک باید با کتاب انس پیدا کنند. (مصاحبه در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب 26/02/1374)
فرصت‌های اندک
من می‌خواهم خواهشی از مردم بکنم و آن این است: کسانی که وقت‌های ضایع‌شوند‌ه‌ای دارند؛ مثلاً به اتوبوس یا تاکسی سوار می‌شوند، یا سوار وسیله نقلیه خودشان هستند و دیگری ماشین را می‌راند، یا در جا‌هایی مثل مطب پزشک در حال انتظار به‌سر می‌برند و بههرحال اوقاتی را در حال انتظار به بی‌کاری می‌گذرانند، در تمام این ساعات، کتاب بخوانند. کتاب در کیف یا جیب خود داشته باشند و در اتوبوس که نشستند، کتاب را باز کنند و بخوانند. وقتی هم به مقصد رسیدند، نشانی لای کتاب بگذارند و باز در فرصت یا فرصت‌های بعدی آن را باز کنند و از همان‌جا بخوانند.
بنده خودم چند جلد قطور از یک عنوان کتاب را در اتوبوس خواندم! قضیه مربوط به قبل از انقلاب است که چند روزی برای انجام کاری از مشهد به تهران آمده بودم...، وضعیت و فضای اتوبوس‌های آن روزگار برای ما خیلی آزاردهنده بود و نمی‌توانستیم تحمل کنیم، دلم می‌خواست سرم پایین باشد و خواندن کتاب در چنین وضعیتی بهترین کار بود، ساعتی را که به این حالت می‌گذراندم احساس نمی‌کردم ضایع می‌شود. آن وقت‌ها تقریباً یک‌ساعت طول می‌کشید تا آدم با اتوبوس از جایی به جای دیگر می‌رفت، بعضی وقت‌ها این جابه‌جایی کمتر یا بیشتر هم طول می‌کشید، بههرحال چنین یک‌ساعت‌هایی را احساس نمی‌کردم که ضایع می‌شود؛ چون کتاب می‌خواندم. (مصاحبه در پایان بازدید از نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 1375/02/22)
3.وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامیبایدبا کمک دولت، این موانع، به‌ویژه موضوع گرانی کاغذ را برطرف کند. مهمترین تولید ملی، تولید امتداد دار است و با برطرف شدن مشکلات کارخانه‌های کاغذ، قطعاً راه برای کتابخوانیِ بیشتر و ارزان شدن قیمت کتاب باز می‌شود.
طی سال‌های گذشته و با نوسانات قیمت ارز و افزایش تدریجی مواد اولیه، قیمت کاغذ نیز افزایش یافت. در مدتی کوتاه، تأمین کاغذ به اصلی‌ترین دغدغه ناشران تبدیل شد و در دوره‌ای به کیمیا. هرچند پس از استقرار دولت سیزدهم تلاش شد تا بازار کاغذ آرامش نسبی داشته باشد، اما افزایش قیمت کتاب امری است که در ماه‌های مختلف به چشم می‌خورد؛ به طوری که طبق آمار منتشر شده میانگین قیمت کتاب در سال گذشته(1400) 57 هزار و 700 تومان بوده است که این میزان در مقایسه با سال ماقبل آن(یعنی 1399)، 27 درصد رشد را نشان می‌دهد.
4. دولت باید زمینه‌ای فراهم کند تا تولیدات خوب کتاب در کشور از جمله در بخش‌های مذهبی، تاریخی، ادبیات و علوم، به زبان‌های مختلف ترجمه و در معرض دید جهانیان قرار گیرند.
ترجمه کتاب به زبان‌های دیگر
"نهضت ترجمه"، یکی از کلیدواژه‌های مهم در بیانات رهبر معظم انقلاب طی چند دهه اخیر است. این امر با نگاهی به ظرفیت‌های حوزه نشر ایران و ادبیات ایرانی بارها در مقاطع مختلف تاکید شده است. این در حالی است که جاده فرهنگ طی یک دهه گذشته عمدتاً متمایل به ترجمه آثار از دیگر زبان‌ها بوده است:
به هرحال ترجمه، کار بسیار مهمی است؛ منتهی باید هوشمندانه انجام بگیرد. من وقتی این کتاب‌ها (کتاب‌های دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری) را گاهی می‌خواندم، به نظرم می‌آمد که مثلاً اگر ما بخواهیم ترتیبی برای ارسال کتاب‌های ترجمه شده در خصوص جنگ قائل بشویم، باید اول یک کتاب کوچک، با نشانه‌ای نه چندان ایرانی، با بیان و قلمی که حقیقتاً خوب باشد و خوب نوشته شده باشد، به آنجا برود و پخش بشود و بخوانند. بعد که این سابقه در ذهن‌ها پیدا شد، بعد یک کتاب دیگر برود... و هر کتابی... راه را برای کتاب بعدی باز خواهد کرد؛ تا برسد به کتاب‌های مفصل‌تر و خاطره‌های طولانی‌تر.(دیدار با اعضای دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی 71/4/22)
***
از جمله نکات مهمی که درخصوص ترجمه آثار در بیانات رهبر معظم انقلاب به چشم می‌خورد، توجه ایشان به جامعه فرهنگی جهان اسلام است. در حالی که عمده ترجمه‌های عرضه شده در سال‌های اخیر مربوط به ادبیات غربی است، ایشان بر تبادل فرهنگی میان مسلمانان از این طریق تأکید دارند:
کانال وحدت جوامع اسلامی
متأسفانه مشاهده می‌شود که برخی از سیاست‌ها، به عمد نقاط اختلافی را پیدا می‌کنند و یا حتی می‌تراشند، برای اینکه گروه‌های مسلمان را از هم جدا کنند. کتاب می‌تواند پیام وحدتی بین گروه‌های مسلمان باشد. چقدر خوب است که ما کتاب‌های اسلامی را از دنیای اسلام، از متفکران اسلام، از قلم‌های برجسته، به زبان فارسی و میان کتابخانه ملی خودمان منتقل کنیم و کتاب‌های اسلامی و آن چیزهایی که از تراوشات فکر و اندیشه متفکران خود ما و نویسندگان برجسته خود ما و علمای ماست، این‌ها را از داخل جامعه خودمان به زبان‌های اسلامی دیگر منتقل کنیم و بتوانیم کانال‌های وحدتی را بین جوامع اسلامی به وجود بیاوریم؛ این یقیناً یک حرکت فرهنگی و نیز یک حرکت ضد استعماری است.(سخنرانی در مراسم افتتاحیه اولین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، 66/8/14)
5.یکی از کارهایضروریدر چرخه‌ی تولید و عرضه کتاب، ساماندهی توزیع و ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای کتاب است.
توزیع کتاب همواره یکی از پاشنه‌های آشیل نشر ایران محسوب می‌شود. در حالی که روزانه اقلام مختلف از جمله مواد خوراکی و ... به صورت منظم در سیستم توزیع کشور قرار گرفته و در دسترس همگان قرار دارد، کتاب از جمله کالاهایی است که از این موهبت بی‌بهره است.
نبود سیستم توزیع کارآمد و عدم حضور کتابفروشی‌ها در مناطق مختلف کشور کار را برای علاقه‌مندان به کتاب گاه سخت کرده است. این مشکل در مناطقی که از پایتخت فاصله بیشتری دارند، نمود بیشتری می‌یابد.
در چنین شرایطی راه حل چیست؟ می‌توان در کنار شیوه‌های سنتی توزیع کتاب مانند افزایش تعداد کتابفروشی‌ها یا راه‌اندازی کتابخانه‌های عمومی بیشتر در سطح کشور، از ظرفیت‌های دنیای مدرن نیز بیشتر بهره برد.
شیوع ویروس کرونا هرچند برای صنعت نشر ایران چالش‌های متعددی را فراهم کرده بود، اما ظرفیت‌های ناشناخته و کمتر شناخته شده‌ای را نیز فعال کرد که از جمله این موارد، شکوفایی نشر الکترونیک و اقبال مردم به پلتفرمهایی بود که در این مسیر خدمات‌رسانی می‌کردند. در شرایطی که پراکندگی مراکز توزیع کتاب در کشور یکسان نیست، پلتفرمهایی که به عرضه کتاب‌های الکترونیک و صوتی می‌پردازند می‌توانند تاحدودی مسیر رسیدن به عدالت فرهنگی را هموارتر کنند.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز بازار نشر نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کتاب
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
پیام تبریک برخی نهادهای فرهنگی درباره موشک‌باران اسرائیل
برای «بی‌بدن» و مفهومی به نام تعارضات اجتماعی
اگر مقابل دشمن شل بگیریم مشکل حل می شود؟ + صوت
«بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند
بیانیه انجمن سینمای جوانان درباره پاسخ پهپادی و موشکی ایران
آخرین وضعیت گوینده رادیو در بیمارستان
هنرمندان درباره «وعده صادق» چه نوشتند؟
نمایش‌های کودک و ایرانی رونق‌بخش سالن‌های دولتی
تکلیف سریال رضا شفیعی‌جم روشن شد
تولید فصل دوم «سرزمین شعر» با ایده‌هایی جدید و پخته‌تر
دیپلماسی میان ایران و تاجیکستان مبتنی بر عشق است
افزایش حقوق ایثارگران در سال ۱۴۰۳ چقدر خواهد بود؟
دیدگاه قرآن درباره توان یهودیان اسرائیل در برابر رقیب
یاسینی رکورددار کنسرت در سال ۱۴۰۲ / در مسیر همایون یا یگانه
صادرات نوشت‌افزار ایرانی کلید خورد
قانون عفاف و حجاب برای همه مردم لازم‌الاجرا شد
تلاطم در بازار ظهیرالاسلام/ قیمت کاغذ تحریر افزایش یافت
سهم ۴۹درصدی تمساح خونی از گیشه تعطیلات/ پرویزخان درجا زد
شاعرانی که خود را "عطار" جا زدند
«محفل» بدون سلبریتی با خلاقیت و یک شبِ صدمیلیونی!
مهرداد صدقی با "آبنبات لیمویی" به نمایشگاه می‌آید
عملیات اجرایی آماده‌سازی نمایشگاه کتاب تهران آغاز شد
دژهای پوشالی یهود به دادشان نرسید
حمایت شاعران از "وعده صادق" ایران
گنبد آهنین چه می‌داند از صریر قیامت سجیل
جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟
شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم
بهترین دعاها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)
"پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!
ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد
