میرنیوز

علامه جعفری می‌توانست مکتب فلسفی جدیدی تأسیس کند/ فقط شارح مثنوی نبود؛ منتقد آن هم بود

 علامه جعفری می‌توانست مکتب فلسفی جدیدی تأسیس کند/ فقط شارح مثنوی نبود؛ منتقد آن هم بود 2021-11-20T12:29:11+03:30

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، به مناسبت بیست و سومین سالگشت ارتحال استاد علامه محمدتقی جعفری(ره)، رضا برنجکار، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و از شاگردان مرحوم علامه، در گفت‌وگو با تسنیم به بیان خاطراتی از آن اندیشمند فقید پرداخته است که متن کامل آن را در زیر می‌خوانیم:

فلسفه , علوم انسانی ,

بنده توفیق داشتم که مدتی محدود در درس‌های نهج البلاغه علامه محمدتقی جعفری در منزلشان شرکت کنم و حتی یک جلسه از ایشان وقت خواستم و خدمتشان رسیدم که شاید یکی دو ساعتی طول کشید و سؤالات و مطالبم را خدمت ایشان عرض کردم و ایشان هم جواب‌هایی دادند که در ادامه نکاتی را در این باره عرض می‌کنم.

علامه جعفری، اسلام‌شناسی جامع در همه ابعاد آن بود
ایشان به اعتقاد من یک فقیه و اسلام‌شناس برجسته بود و البته غیر از اینکه در زمینه فقه عملی واقعا یک مجتهد کامل بود و در نجف نزد مراجع بزرگ درس خوانده بود، در مباحث اعتقادی، کلامی، فلسفی و عرفانی هم کار کرده بود و یک متخصص خبره بود. از همین جهت هم هست که می‌توانیم به ایشان علامه بگوییم چون واقعا دامنه تخصص و تبحر ایشان خیلی گسترده بود.

ایشان در وهله نخست یک اسلام‌شناس در همه ابعاد و زمینه‌ها بود و در سطوح مختلف فقه عملی و مباحث اعتقادی- اخلاقی ورود داشت. در ضمن کار ایشان به این نتیجه رسیده بود که برای اینکه دامنه اثرگذاری‌اش بیشتر بشود ضرورتاً باید آثار غربی‌ها را مطالعه کند و این مطالعه هم در زمینه‌های مختلف بود.

مطالعات ایشان فقط در زمینه فلسفه نبود بلکه در مباحث اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و سعی می‌کرد آثار آن‌ها را بخواند و مطالب آن‌ها را مورد نقد و بررسی قرار دهد و کوشش داشت مسائلی که آن‌ها مطرح کرده‌اند را از دریچه نگاه اسلامی و قرآنی و اهل بیتی پاسخ بدهد.

شرح نهج البلاغه و شرح و نقد مثنوی ایشان نشان‌دهنده گستره وسیع اطلاعات ایشان است ایشان در این دو کتاب جا به جا نظریات و آرائی را مطرح می‌کند و به فراخور موضوع به نقد و بررسی آن‌ها می‌پردازد.

فلسفه , علوم انسانی ,

دامنه مطالعاتش محدود به آثار شرقی‌ها نبود
ایشان در عین تسلط نسبت به فلسفه و عرفان در اصل یک فقیه و متکلم بود و هدف اصلی‌شان تا آنجایی که من از نزدیک دیدم و در کتاب‌هایشان هم به چشم می‌خورد، دفاع از معارف قرآن و اهل بیت بود و لازمه این دفاع را آگاهی دقیق از حرف‌های دیگران می‌دانستند و دامنه آن را هم به متفکران شرق محدود نمی‌کردند بلکه به طور مبسوط زمینه و زمانه فرهنگ غربی را هم می‌شناختند و نکته‌های انتقادی خودشان را در میان می‌گذاشتند.

من چند خاطره از همان جلسه‌ای که از ایشان وقت گرفته بودم تا اشکالاتم را مطرح کنم دارم که شاید ذکر بعضی از آن‌ها خالی از لطف نباشد.

فقط شارح مثنوی نبود؛ منتقد آن هم بود
از جمله در بحث وحدت شخصی وجود من سؤالاتی را مطرح کردم ایشان فرمودند که شما فکر می‌کنید من که شرح مثنوی را نوشتم یعنی وحدت وجود را قبول دارم؟! مگر جلد فلان صفحه فلان را نگاه نکرده‌اید؟! و بعد شروع کردند به ذکر چند خاطره از بعد از چاپ این مجلدات و فرمودند من این نظریه وحدت شخصی وجود را در فلان جلد و فلان صفحه نقد کرده‌ام و حتی روی جلد کتاب هم نوشته‌ام: "نقد و بررسی و شرح" یعنی فقط شرح نیست، نقد و بررسی هم هست.

من اعتقادم راجع به ایشان این است که ایشان یک انسان آزاداندیش به معنای کامل کلمه بود، یعنی ایشان مقلد هیچ‌کس نبود.

فلسفه , علوم انسانی ,

تنها خط قرمزش قرآن و اهل بیت (ع) بود
بعضی‌ها مقید به یک فردند یعنی چشمشان یک فردی را (حالا فرض کنید ملاصدرا یا هر کس دیگری) می‌گیرد و از آن پس تابع محض او هستند. گاهی هم ممکن است یک پاورقی به آثار او بزنند مثلا خاطرم هست در دوران دانشجویی ما استادی داشتیم که می‌گفت من براساس هگل فکر می‌کنم و هرمسئله‌ای هم که پیش می‌آید می‌بینم براساس هگل چه باید گفت اما علامه جعفری این طور نبود و تنها خط قرمز ایشان و مبنایی که در آن تردید نداشت قرآن و وحی و سنت و اهل بیت بود. تمام اندیشمندان دیگر برایش به منزله افراد و افکاری موضوعیت داشت که ممکن است حرف‌هایشان حق باشد یا نباشد.

خاطره دومی از همین جلسه عرض کنم من چند تا اشکال به ایشان در مباحث فلسفی گرفتم که بعضی‌ها را جواب داد و بعضی‌ها را رد کرد و گفت قبول ندارم. من به ایشان گفتم: این طور که شما الان بحث می‌کنید به نظر می‌رسد که بعضی حرف‌های ملاصدرا را قبول دارید و بعضی‌ها را هم قبول ندارید؛ بنابراین شما باید فلسفه جدیدی را براساس این مبانی بیان کنید و حتی به ایشان گفتم که ما تصورمان این بود که شما صدرایی هستید ایشان گفت نه به هیچ وجه! روش من این است که به هر شخصی، حالا فرقی نمی‌کند مسلمان باشد یا نباشد غربی باشد یا نباشد، که آثارش را می‌خوانم و مطالبش را نقد و بررسی می‌کنم؛ نگاه تعبدی نداشته باشم و ممکن است بعضی حرف‌هایش را قبول کنم و بعضی را هم قبول نکنم. این طور نیست که کسی را دربست بپذیرم در واقع ایشان خیلی متواضعانه صحبت می‌کرد و من در عمرم کمتر فردی را با این تواضع دیده‌ام؛ آن موقع من سنی نداشتم و بیست و چند سالم بیشتر نبود.

به تأکید می‌گفت که من مقلد محض کسی نیستم
ایشان به تأکید می‌گفت که من به آثار دیگران نگاه می‌کنم اما مقلد کسی نیستم. حرف‌های خوبشان را می‌پذیرم و حرف‌های بد و ناصحیح‌شان را هم نمی‌پذیرم. من گفتم شما باید یک فلسفه جدیدی را شروع و تأسیس کنید که با کمال تواضع گفتند این کار از من برنمی‌آید و یک توان بالاتری می‌خواهد.

این کار وقت و توان زیادی می‌طلبد که از من برنمی‌آید و نمی‌توانم فلسفه جدیدی را از صفر تا 100 تأسیس کنم اما می‌توانم در مورد موضوعات مختلف نظر بدهم و بعضی مباحث ملاصدرا یا ابن سینا را که قبول می‌کنم با دلیل توضیح می‌دهم و بعضی مباحث‌شان را هم که قبول نمی‌کنم، با ادلّه و برهان رد می‌کنم اما این که بخواهم یک نظام جدید فکری-فلسفی بنا کنم و کتابی مثل اسفار بنویسم از من ساخته نیست.

به نظرم ایشان در این مسأله خیلی با تواضع برخورد کردند و از حیث توان نظری و قوّه فکری کاملا این توانایی را داشتند که اگر اقتضائات زمانه اجازه می‌داد بنیادهای فلسفه جدیدی را بگذارند.

گفتند بنا بر فتوا دادن ندارم، بروید از مرجع تقلیدتان بپرسید
به هرحال ایشان در زمینه فقه هم مجتهد بود اما خیلی احتیاط می‌کرد و یادم هست آن زمان یک بحثی راجع به زکات مطرح شده بود یک عده زکات را منحصر می‌دانستند به موارد منصوصه و یک عده فراتر می‌رفتند. ایشان ادله دو طرف را مطرح می‌کرد و بعد نظر خودش را ابراز می‌کرد. حالا دقیق خاطرم نیست که نظر ایشان کدام بود چون از آن زمان 30 و چند سال گذشته و ممکن است اشتباه کنم اما این قدر یادم هست که به هر حال ایشان یک نظریه‌ای را  تایید کردند اما بعد گفتند من بنا بر فتوا دادن ندارم، بروید از مرجع تقلیدتان بپرسید.

فلسفه , علوم انسانی ,

نقّادی منصف و مجتهدی چیره‌دست
به طور کلی اگر بخواهم ویژگی‌های ایشان را فهرست‌وار بیان کنم باید بگویم واقعا جامعیتی در علوم اسلامی و فقه شیعی و کلام و عرفان داشت که به ندرت در فرد دیگری به چشم می‌خورد.

ایشان حقیقتاً یک دانشمند جامع بود. انسانی نقاد و مجتهدی چیره‌دست که با قوّت و قدرت دیدگاه‌ها را مطرح و نقادی می‌کرد و بعد نظر خودش را می‌داد. از دیگر ویژگی‌های برجسته ایشان تواضع و فروتنی مثال‌زدنی‌اش بود یعنی شما وقتی کنارش می‌نشستید اصلا این احساس به شما دست نمی‌داد که ایشان می‌خواهد خودش را بگیرد و بگوید من علامه هستم یا سنم بالاتر است و چه و چه.

واقعا مثل دو فرد هم سنی که از حیث مراتب فضل و کمال هم در یک سطح‌اند با دیگران صحبت می‌کرد و در آن کلاس‌هایی که ما خدمتشان می‌رفتیم که بسیار باصفا بود، شوخی هم زیاد می‌کردند و به کرّات روی ضبطی که جلویشان روشن بود می‌کوبید و می‌گفت این شوخی خوب نیست ضبط شود و باز دیگران می‌آمدند ضبط را روشن می‌کردند.

در یک کلام ایشان انسان بسیار فروتن و خوش اخلاق و شوخی بودند و واقعا هم از نظر علمی و هم از نظر منش شخصی و اخلاقی واجد امتیازات منحصر به فردی بودند؛ خداوند ایشان را رحمت کند.

انتهای پیام/

منبع : خبرگزاری تسنیم


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار فرهنگی

جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟

 جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟
2024-02-26T06:01:07+03:30
هیئت‌ها و حسینیه‌های سراسر کشور همزمان با میلاد سراسر خیر و برکت امام زمان (عج) مراسم شادی و سرور برگزار می‌کنند.

شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم

 شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم
2024-02-26T06:01:06+03:30
شاعران فارسی زبان در آستانه نیمه شعبان در نشست ادبی «منتظران وصل» با تازه‌ترین سروده‌های خود به ساحت مقدس امام مزان عرض ارادت کردند.

بهترین دعا‌ها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)

 بهترین دعا‌ها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)
2024-02-26T06:01:06+03:30
امام صادق علیه‌السلام دربارۀ آداب شب نیمۀ شعبان، به یکی از بهترین دعاها اشاره می فرماید.

"پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!

 "پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!
2024-02-26T06:01:05+03:30
مصطفی رزاق کریمی کارگردان فیلم "احمد" درباره احمد خمینی صحبت کرد؛ از ۴۲ روز سالک شدن او تا ماجرای عزل منتظری و پایان جنگ. او گفت: کارگردان دیکته‌پ...

ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد

 ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد
2024-02-26T06:01:04+03:30
همزمان با میلاد سراسر سعادت حضرت مهدی موعود(عج) از ویکی موسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) رونمایی شد.

«کتاب قانون» هر شب پخش می‌شود

 «کتاب قانون» هر شب پخش می‌شود
2024-02-26T06:01:04+03:30
تهیه‌کننده «کتاب قانون» با اشاره به اهمیت تولید برنامه‌های سیاسی در قالب‌های متنوع برنامه‌سازی، گفت: با استقبال مخاطبان و در آستانه برگزاری انتخاب...

بچه رویان در میدان جهاد رونمایی شد

 بچه رویان در میدان جهاد رونمایی شد
2024-02-26T06:01:03+03:30
«بچه رویان» عنوان دیوارنگاره‌ای است که در میدان جهاد و برای درمان نازایی رونمایی شد.

مهمترین اعمال شب و روز نیمه شعبان

 مهمترین اعمال شب و روز نیمه شعبان
2024-02-26T06:01:03+03:30
نیمه شعبان یکی از مهمترین روزهای سالم محسوب می‌شود و از نظر فضیلت در کنار شب قدر قرار گرفته است. اهل بیت(ع) این شب را از مقدمات شب قدر در تقدیر امور و تقسیم...

امام زمان (عج) در سورۀ بقره / رفتار منافقان در برابر منجی

 امام زمان (عج) در سورۀ بقره / رفتار منافقان در برابر منجی
2024-02-26T06:01:03+03:30
یکی از نشانه‌های نفاق آن است که فرد یا افرادی عهد خدا را نقض و اتصال خود با اهل بیت علیهم السلام را قطع کند؛ در این صورت زمینۀ افتادن آنها در ورطۀ فسادآفرین...

عیدی سینمایی تلویزیون در نیمه شعبان

 عیدی سینمایی تلویزیون در نیمه شعبان
2024-02-26T06:01:02+03:30
شبکه‌های تلویزیونی چند فیلم جدید و قدیمی را برای شب نیمه شعبان درنظر گرفته که شاید برای حوزه کودک پخش «پیشونی سفید» از جذابیت بالایی برخوردار باشد.

چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها انتقام خون امام حسین(ع) را خواهد گرفت؟

 چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها انتقام خون امام حسین(ع) را خواهد گرفت؟
2024-02-26T06:01:02+03:30
یکی از پرسش‌های مهم که سال‌ها ذهن انسان‌ها را به خود مشغول کرده، این است که چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها در دوران ظهور خود، انتقام خون امام حسین(ع) و شهد...

چشم به راه برای نیمه شعبان منتشر شد

 چشم به راه برای نیمه شعبان منتشر شد
2024-02-26T06:01:02+03:30
قطعه «چشم به راه» نخستین اثر صدران مایلی است که با موضوع انتظار تولید و منتشر شد.

مجلس آتی باید میزبان زنان متخصص و شایسته در حوزه زنان و خانواده و به دور از لابی‌گری سیاسی باشد

 مجلس آتی باید میزبان زنان متخصص و شایسته در حوزه زنان و خانواده و به دور از لابی‌گری سیاسی باشد
2024-02-26T06:01:01+03:30
زنانی باید به مجلس ورود کنند که فهم درستی از حوزه زن و خانواده داشته باشند و ریل قانون گذاری را از مجرای تخصصی حرکت دهند. مجلس نباید جایی برای افرادی باشد ک...

روزبه بمانی و علیرضا عصار در کنسرت دارکوب / خوانندگان ما آرتیست نیستند

 روزبه بمانی و علیرضا عصار در کنسرت دارکوب / خوانندگان ما آرتیست نیستند
2024-02-26T06:01:01+03:30
کنسرت شب گذشته گروه دارکوب درحالی برگزار شد که سه خواننده روی صحنه داشت و حضور روزبه بمانی و علیرضا عصار مخاطبان را غافلگیر کرد.

زودبرگرد بابای مهربون دنیا

 زودبرگرد بابای مهربون دنیا
2024-02-26T06:01:00+03:30
نماهنگ «زودبرگرد» به مناسبت نیمه شعبان در خبرگزاری تسنیم تولید و منتشر شده است.

پاسخ مهدی طائب دربارۀ حکم «حرمت عدم شرکت در انتخابات» از سوی امام خمینی

 پاسخ مهدی طائب دربارۀ حکم «حرمت عدم شرکت در انتخابات» از سوی امام خمینی
2024-02-26T06:00:59+03:30
حجت الاسلام مهدی طائب طی سخنانی دربارۀ جمله تاریخی امام خمینی مبنی بر حرمت عدم شرکت در انتخابات استدلالی ارائه کرد.

یادی از دوبلور فقید پرویز ربیعی/ صدایی که گوینده نقش‌های مکمل بود

 یادی از دوبلور فقید پرویز ربیعی/ صدایی که گوینده نقش‌های مکمل بود
2024-02-26T06:00:58+03:30
پرویز ربیعی از پیشکسوتان عرصه دوبله روز گذشته در منزل خود بر اثر ایست قلبی در سن ۸۴ سالگی درگذشت؛ صدای ماندگاری که هیچ وقت مخاطبان آن را فراموش نخواهند کرد.

شفیعی سروستانی: راهکار اصلاح جامعه هجرت به‌سوی امام عصر است / اقدامی برای آمادگی ذهن مردم برای ظهور نکردیم

 شفیعی سروستانی: راهکار اصلاح جامعه هجرت به‌سوی امام عصر است / اقدامی برای آمادگی ذهن مردم برای ظهور نکردیم
2024-02-26T06:00:58+03:30
شفیعی سروستانی می‌گوید: ذکر نام امام و بزرگداشت امام، امری در مسیر زمینه سازی ظهور به شمار می‌آید؛ ما دانسته و یا نادانسته واقعۀ ظهور را عقب می‌اندازیم. هیچ...

زمان تشییع پیکر پردیس افکاری مشخص شد/ خاکسپاری در قطعه هنرمندان

 زمان تشییع پیکر پردیس افکاری مشخص شد/ خاکسپاری در قطعه هنرمندان
2024-02-23T16:28:03+03:30
همسر زنده یاد پردیس افکاری خبر داد که روز دوشنبه هفتم اسفندماه مراسم تشییع پیکر وی به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) برگزار می‌شود.

غلامرضا صنعتگر قطعه جدیدش را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد

 غلامرضا صنعتگر قطعه جدیدش را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد
2024-02-23T13:41:23+03:30
غلامرضا صنعتگر خواننده پاپ جدیدترین قطعه موسیقی خود را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد.

عکس‌های جدید از پشت صحنه سریال «نون خ ۵»/ تاکید رییس صداوسیما بر ساخت فصل‌های جدید

 عکس‌های جدید از پشت صحنه سریال «نون خ ۵»/ تاکید رییس صداوسیما بر ساخت فصل‌های جدید
2024-02-23T13:27:43+03:30
پیمان جبلی در بازدید از پشت‌صحنه فصل پنجم سریال «نون خ»، به تولید فصل جدید این مجموعه در شرایط بسیار خاص و ویژه‌ اشاره کرد و گفت: امیدواریم مخاطبا...

صلوات شعبانیه | راه رسیدن به رضایت خدا

 صلوات شعبانیه | راه رسیدن به رضایت خدا
2024-02-23T11:41:01+03:30
فرازی از صلواتش شعبانیه گویای آن است که پیامبر صلی الله علیه و آله واسطۀ شفاعت امت و نیز راهی به‌سوی خداست.

شهرک غزالی میزبان کدام پروژه‌ها است؟ / از «تنها گریه کن» و «طوبی» تا «زیرخاکی۴»

 شهرک غزالی میزبان کدام پروژه‌ها است؟ / از «تنها گریه کن» و «طوبی» تا «زیرخاکی۴»
2024-02-23T11:41:00+03:30
مهدی میرچی مدیر شهرک سینمایی و تلویزیونی غزالی از ساخت مجموعه‌ها و فیلم‌هایی گفت که ما را با خودش به دهه شصت، ۷۰۰ سال پیش و داستان فریبرز باغ‌بیشه و حتی چند...

مهدویت و آخرالزمان یکی از جذاب‌ترین موضوعات روز دنیا است/ عشق از امام زمان جدا نیست

 مهدویت و آخرالزمان یکی از جذاب‌ترین موضوعات روز دنیا است/ عشق از امام زمان جدا نیست
2024-02-23T11:01:13+03:30
اثری که دائم در حال سیاه نمایی و گله و گذاری است نمی‌تواند مخاطب را تا پایان همراه خودش نگه دارد و موجب دلسردی جامعه می‌شود. اصلی‌ترین معیار در واقعه ظهور ا...

ویژگی‎های نماهنگی با موضوع امام زمان / کودک و نوجوان فراموش شده‌اند

 ویژگی‎های نماهنگی با موضوع امام زمان / کودک و نوجوان فراموش شده‌اند
2024-02-23T10:34:29+03:30
«عزیزم مهدی» تازه‌ترین پویشی است که توسط مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا) پایه ریزی و در جمکران برگزار شد.

پردیس افکاری درگذشت

 پردیس افکاری درگذشت
2024-02-23T09:14:29+03:30
پردیس افکاری، بازیگر، عصر امروز، پنجشنبه ۳ اسفند ماه بر اثر بیماری از دنیا رفت.

«دیپلماسی سازندگی» در بازار نشر

 «دیپلماسی سازندگی» در بازار نشر
2024-02-23T09:14:26+03:30
کتاب دیپلماسی فرهنگی نوشته هادی حق‌پرست از سوی اندیشکده روابط بین‌الملل منتشر و روانه بازار نشر شد.

استفتاء از امام خامنه‌ای؛ حکم تخریب نامزدهای انتخاباتی چیست؟

 استفتاء از امام خامنه‌ای؛ حکم تخریب نامزدهای انتخاباتی چیست؟
2024-02-23T09:14:26+03:30
رهبر معظم انقلاب به استفتاء درباره «تخریب نامزدهای انتخاباتی» پاسخ گفتند.

تبیین ارتباط ظهور امام زمان (عج) با انتخابات

 تبیین ارتباط ظهور امام زمان (عج) با انتخابات
2024-02-23T09:14:25+03:30
امام زمان (عج) برای یک امر سیاسی می‌آیند، برای «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّه‏» (توبه؛ ۳۳) این یک امر سیاسی است، برای حکومت می‌آیند، برای این...

سیمای امام زمان در سورۀ بقره

 سیمای امام زمان در سورۀ بقره
2024-02-23T09:14:25+03:30
وقتی از زاویه نگاه مهدویت سراغ سوره های قرآن می رویم، مشاهده می کنیم آنچه که ما به اسم تفسیر تاکنون خوانده بودیم، برداشتی ذوقی از قرآن بود.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)