میرنیوز

دگرگونی غزل زیر سایه نیما/ شعر نو چه تأثیری بر شعر کلاسیک گذاشت؟

 دگرگونی غزل زیر سایه نیما/ شعر نو چه تأثیری بر شعر کلاسیک گذاشت؟ 2021-11-12T11:29:08+03:30

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، گذر زمان هر جریانی را وادار به تغییر می‌کند و دنیای شعرها و قصه‌ها هم از این قاعده مستثنا نیست. در این بین گاهی برخی‌ها با گذاشتن بدعت‌های تازه‌ای باعث می‌شوند تا از جایی به بعد رد آن اتفاق را در خیلی از فضاها ببینیم. جناب نیما یوشیج یکی از این افراد است که علاوه بر جریان معروف شعر نو، در دگرگونی غزل هم تأثیر به‌سزایی داشته است. فریبا یوسفی، شاعر و پژوهشگر، در راستای همین جریان، با کتاب «غزل در سایه نیما» سراغ همین سلسه تغییرات رفته و با نگاه جامعی به این موضوع این دگرگونی را در آثار شعرای بعد از نیما بررسی کرده است.

در بخشی از این کتاب از قول محمدرضا شفیعی کدکنی در ترجمه شعر اخطل، شاعر عرب، با اشاره به دگرگونی شعر در طول زمان نوشته شده است: «جای سخن، دل است و زبان جز نشانه نیست» و به رابطه ذهن و زبان اشارات دقیقی کرده است. با تازه شدن دنیا و تغییرات زندگی، ذهن و زبان، که در ارتباطی مسلم با یکدیگرند تغییر یافته و نو می‌شوند. اگر بپذیریم که شعر شاعر زبان اندیشه و ذهن اوست، تردیدی نیست که به تبع زمانه، تغییر خواهد کرد و این تغییر نشانه‌های خود را در زبان، به رخ خواهد کشید. برخی غزل‌سرایان پس از نیما با سرودن غزل‌هایی تأثیرپذیرفته از آن بوطیقا، ظرفیت‌های قالب غزل را در هماهنگ شدن با زبان و تحولات ادبی روز نشان دادند.» این نگاه باعث شد تا  در آستانه تولد نیما یوشیج گفت‌وگویی با یوسفی داشته باشیم تا از کم‌وکیف شکل‌گیری این مجموعه باخبر شویم و ببینیم غزل بعد نیما چه مسیر رفته و چه کرده است. مشروح این گفت‌وگو را می‌توانید در ادامه بخوانید:

*با رویکرد و نگاهی که در تألیف «غزل در سایه نیما» داشتید شروع کنیم، از تولد این جریان بگویید.

این کتاب پایه پژوهشی دارد و به تحلیل و بررسی تغییرات مشخصی پرداخته که در قرن حاضر در قالب غزل ایجاد شده است؛ تغییراتی که مبتنی بر پیشنهادهایی است که نیما یوشیج حدود100 سال پیش، با تحول ادبی که رقم زد، به دنیای شعر ارائه داد و انعکاس آن در غزل معاصر قابل بررسی است.

*بازه زمانی که این تأثیرگذاری را مورد کند و کاو قرار دادید هم از موارد جالب توجه این کتاب است. این بازه دقیقاً به چه مقطعی اختصاص دارد؟

 آنچه حدود 100 سال پیش به عنوان تحول ادبی رقم خورد، ظهور شعر نو بود که غالباً آن را به نام شعر نیمایی می‌شناسیم و از پیامدهای آن شکل‌گیری و رواج شعر سپید بود. اما این تحول انعکاسی هم در قالب‌های کلاسیک از جمله «غزل» داشت و غزل هم متأثر از این تحول‌ها در همان شکل ثابت و کهن، به تدریج تغییراتی یافت که از جمله عواملِ این تغییرات، همان تحولی بود که نیما آن را رقم زد. در این کتاب با بررسی آراء و پیشنهاداتی که نیما برای شعر داده بود، تأثیر آن را در غزل بررسی کردم و بازه زمانی این تحقیق بیشتر متمرکز بر پنج دهۀ اخیر است.

شعر , سوره مهر , کتاب ,

*از انتخاب نمونه شعرهایی که در کتاب از شعرای مختلف آورده‌اید تا گویای تجلی نیما در غزل‌هایشان باشند، هم بگویید.

در این کتاب، شعر شاعران پیشرو غزل معاصر از جمله منوچهر نیستانی، سیمین بهبهانی، نوذر پرنگ، حسین منزوی و از نسل‌های نو که متأثر از آن غزل‌پردازان سرودند، قیصر امین‌پور، بررسی شده و نمونه‌هایی از شعرهای این شاعران در بخش‌های مختلف و از منظر عناصر گوناگون شعر از جمله زبان، صور خیال، موسیقی و شکل و صورت آورده شده است.

انتخاب این شاعران به دلیل انعکاس آشکارتر تغییرات در اشعار این شاعران بوده است. منوچهر نیستانی از اولین شاعرانی است که این آراء را دریافت و در اشعار خود به کار بست. حسین منزوی که در سرودن شعر پیروی صریحی از نیستانی دارد، در کاربرد این شیوۀ نو از جمله شاعران موفق بود و سیمین بهبانی هم در سروده‌های پس از دهۀ پنجم خود، صورت روشنی از این تغییرات را در شعر خود متجلی دارد. همچنین نوذر پرنگ که البته نسبت به سه شاعر دیگر، این تغییرات را کم‌رنگ‌تر در اشعار خود انعکاس داده است اما نمونه‌های قابل توجهی داشته است.

*تفاوت غزل گذشته با غزل شاعران حاضر در این کتاب در چه زمینه‌هایی قابل بررسی است؟

 در این‌باره باید گفت که بخش ارائۀ مصداق‌های این کتاب جزییات بیشتری را ارائه می‌دهد و اگر به اختصار بتوانم به آن‌ها اشاره کنم باید بگویم غزل امروز، زبانی ساده‌تر و نزدیک‌تر به لحن گفتار دارد و در موسیقی نیز برخی اوزان تازه، این دایره را وسعت بخشیده‌اند. از منظر صور خیال هم تازگی‌های تصویر و پرهیز از تکرار تصاویر کلیشه‌شدۀ گذشته و رسیدن به زاویه‌ها و میدان‌های دید تازه، شعر را از چرخیدن در دایره‌ای کم‌شعاع رهایی بخشیده است.

شعر , سوره مهر , کتاب ,

*«غزل در سایه نیما» از کارهای پژوهشی است که برگرفته از پایان‌نامه شماست، چه تغییراتی در آن برای رسیدن به اثر فعلی ایجاد کردید؟

یکی از مواردی که علاوه بر تغییر شکل آن پژوهش، توجه به آن را لازم دیدم، اضافه‌کردن بعضی از نمونه‌ها از نسل‌های تازۀ شعر بود از جمله توجه به شعر قیصر امین‌پور که جای خالی آن در این کتاب کاملاً حس می‌شد و البته این تحقیق می‌تواند به وسیلۀ شاعران و محققان و علاقه‌مندان به این موضوع، با ارائۀ نمونه‌های بیشتر از شاعران نوغزل‌پرداز، ادامه یابد و مباحث تازه‌تری بر این پژوهش افزوده شود؛ چرا که غزل همچنان ظرفیت‌های نو شدن دارد و جای بررسی برخی از انواع غزل معاصر نیز در این تحقیق خالی است.

*منابع و مراجعی که در شکل‌گیری این اثر دخیل بودند، گستردگی زیادی داشتند. با چه ملاکی سراغ این فضا رفتید؟

در انتخاب موضوع و پیش‌برد این تحقیق، علاوه بر گفت‌وگوهایی که با شاعران و استادان ارجمندم در خارج از دانشگاه و در دانشگاه داشتم، کتاب‌هایی که درباره آرای نیما نوشته و منتشر شده‌ بودند و آثار خود نیما از جمله منابع اصلی این کار بودند. «سیر تحول در غزل فارسی» از دکتر محمدرضا روزبه، «چشم‌انداز شعر معاصر ایران» از دکتر مهدی زرقانی و همچنین کتاب مهدی اخوان ثالث با نام «بدعت‌‎ها و بدایع نیما» و درک محضر استاد شفیعی کدکنی در کلاس‌های درس ایشان، در واقع پایه‌های اصلی این پژوهش را تشکیل دادند و امیدوارم برای نسل جوان و به‌ویژه شاعرانی که تازه وارد دنیای سرودن می‌شوند، اثری مفید و مؤثر باشد.

انتهای پیام/

 

منبع : خبرگزاری تسنیم


کلمات کلیدی :
اشتراک گذاری :

آخرین اخبار فرهنگی

جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟

 جشن نیمه شعبان هیئت کجا برویم؟
2024-02-26T06:01:07+03:30
هیئت‌ها و حسینیه‌های سراسر کشور همزمان با میلاد سراسر خیر و برکت امام زمان (عج) مراسم شادی و سرور برگزار می‌کنند.

شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم

 شاعران به استقبال نیمه شعبان رفتند/ کاش، سَحر، خاک رهِ « مهدی موعود » شوم
2024-02-26T06:01:06+03:30
شاعران فارسی زبان در آستانه نیمه شعبان در نشست ادبی «منتظران وصل» با تازه‌ترین سروده‌های خود به ساحت مقدس امام مزان عرض ارادت کردند.

بهترین دعا‌ها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)

 بهترین دعا‌ها در شب نیمه شعبان به روایت امام صادق (ع)
2024-02-26T06:01:06+03:30
امام صادق علیه‌السلام دربارۀ آداب شب نیمۀ شعبان، به یکی از بهترین دعاها اشاره می فرماید.

"پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!

 "پایان جنگ"، "عزل منتظری و بنی‌صدر" و "فوت احمد خمینی" موضوع گفت‌وگو با کارگردان "احمد"/ احمد آقا حتی یک «واو» به صحبت‌های امام دست نزد!
2024-02-26T06:01:05+03:30
مصطفی رزاق کریمی کارگردان فیلم "احمد" درباره احمد خمینی صحبت کرد؛ از ۴۲ روز سالک شدن او تا ماجرای عزل منتظری و پایان جنگ. او گفت: کارگردان دیکته‌پ...

ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد

 ویکی موعود با ۴۰ هزار مقالۀ تخصصی راه اندازی شد
2024-02-26T06:01:04+03:30
همزمان با میلاد سراسر سعادت حضرت مهدی موعود(عج) از ویکی موسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) رونمایی شد.

«کتاب قانون» هر شب پخش می‌شود

 «کتاب قانون» هر شب پخش می‌شود
2024-02-26T06:01:04+03:30
تهیه‌کننده «کتاب قانون» با اشاره به اهمیت تولید برنامه‌های سیاسی در قالب‌های متنوع برنامه‌سازی، گفت: با استقبال مخاطبان و در آستانه برگزاری انتخاب...

بچه رویان در میدان جهاد رونمایی شد

 بچه رویان در میدان جهاد رونمایی شد
2024-02-26T06:01:03+03:30
«بچه رویان» عنوان دیوارنگاره‌ای است که در میدان جهاد و برای درمان نازایی رونمایی شد.

مهمترین اعمال شب و روز نیمه شعبان

 مهمترین اعمال شب و روز نیمه شعبان
2024-02-26T06:01:03+03:30
نیمه شعبان یکی از مهمترین روزهای سالم محسوب می‌شود و از نظر فضیلت در کنار شب قدر قرار گرفته است. اهل بیت(ع) این شب را از مقدمات شب قدر در تقدیر امور و تقسیم...

امام زمان (عج) در سورۀ بقره / رفتار منافقان در برابر منجی

 امام زمان (عج) در سورۀ بقره / رفتار منافقان در برابر منجی
2024-02-26T06:01:03+03:30
یکی از نشانه‌های نفاق آن است که فرد یا افرادی عهد خدا را نقض و اتصال خود با اهل بیت علیهم السلام را قطع کند؛ در این صورت زمینۀ افتادن آنها در ورطۀ فسادآفرین...

عیدی سینمایی تلویزیون در نیمه شعبان

 عیدی سینمایی تلویزیون در نیمه شعبان
2024-02-26T06:01:02+03:30
شبکه‌های تلویزیونی چند فیلم جدید و قدیمی را برای شب نیمه شعبان درنظر گرفته که شاید برای حوزه کودک پخش «پیشونی سفید» از جذابیت بالایی برخوردار باشد.

چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها انتقام خون امام حسین(ع) را خواهد گرفت؟

 چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها انتقام خون امام حسین(ع) را خواهد گرفت؟
2024-02-26T06:01:02+03:30
یکی از پرسش‌های مهم که سال‌ها ذهن انسان‌ها را به خود مشغول کرده، این است که چگونه امام زمان(ع) پس از قرن‌ها در دوران ظهور خود، انتقام خون امام حسین(ع) و شهد...

چشم به راه برای نیمه شعبان منتشر شد

 چشم به راه برای نیمه شعبان منتشر شد
2024-02-26T06:01:02+03:30
قطعه «چشم به راه» نخستین اثر صدران مایلی است که با موضوع انتظار تولید و منتشر شد.

مجلس آتی باید میزبان زنان متخصص و شایسته در حوزه زنان و خانواده و به دور از لابی‌گری سیاسی باشد

 مجلس آتی باید میزبان زنان متخصص و شایسته در حوزه زنان و خانواده و به دور از لابی‌گری سیاسی باشد
2024-02-26T06:01:01+03:30
زنانی باید به مجلس ورود کنند که فهم درستی از حوزه زن و خانواده داشته باشند و ریل قانون گذاری را از مجرای تخصصی حرکت دهند. مجلس نباید جایی برای افرادی باشد ک...

روزبه بمانی و علیرضا عصار در کنسرت دارکوب / خوانندگان ما آرتیست نیستند

 روزبه بمانی و علیرضا عصار در کنسرت دارکوب / خوانندگان ما آرتیست نیستند
2024-02-26T06:01:01+03:30
کنسرت شب گذشته گروه دارکوب درحالی برگزار شد که سه خواننده روی صحنه داشت و حضور روزبه بمانی و علیرضا عصار مخاطبان را غافلگیر کرد.

زودبرگرد بابای مهربون دنیا

 زودبرگرد بابای مهربون دنیا
2024-02-26T06:01:00+03:30
نماهنگ «زودبرگرد» به مناسبت نیمه شعبان در خبرگزاری تسنیم تولید و منتشر شده است.

پاسخ مهدی طائب دربارۀ حکم «حرمت عدم شرکت در انتخابات» از سوی امام خمینی

 پاسخ مهدی طائب دربارۀ حکم «حرمت عدم شرکت در انتخابات» از سوی امام خمینی
2024-02-26T06:00:59+03:30
حجت الاسلام مهدی طائب طی سخنانی دربارۀ جمله تاریخی امام خمینی مبنی بر حرمت عدم شرکت در انتخابات استدلالی ارائه کرد.

یادی از دوبلور فقید پرویز ربیعی/ صدایی که گوینده نقش‌های مکمل بود

 یادی از دوبلور فقید پرویز ربیعی/ صدایی که گوینده نقش‌های مکمل بود
2024-02-26T06:00:58+03:30
پرویز ربیعی از پیشکسوتان عرصه دوبله روز گذشته در منزل خود بر اثر ایست قلبی در سن ۸۴ سالگی درگذشت؛ صدای ماندگاری که هیچ وقت مخاطبان آن را فراموش نخواهند کرد.

شفیعی سروستانی: راهکار اصلاح جامعه هجرت به‌سوی امام عصر است / اقدامی برای آمادگی ذهن مردم برای ظهور نکردیم

 شفیعی سروستانی: راهکار اصلاح جامعه هجرت به‌سوی امام عصر است / اقدامی برای آمادگی ذهن مردم برای ظهور نکردیم
2024-02-26T06:00:58+03:30
شفیعی سروستانی می‌گوید: ذکر نام امام و بزرگداشت امام، امری در مسیر زمینه سازی ظهور به شمار می‌آید؛ ما دانسته و یا نادانسته واقعۀ ظهور را عقب می‌اندازیم. هیچ...

زمان تشییع پیکر پردیس افکاری مشخص شد/ خاکسپاری در قطعه هنرمندان

 زمان تشییع پیکر پردیس افکاری مشخص شد/ خاکسپاری در قطعه هنرمندان
2024-02-23T16:28:03+03:30
همسر زنده یاد پردیس افکاری خبر داد که روز دوشنبه هفتم اسفندماه مراسم تشییع پیکر وی به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) برگزار می‌شود.

غلامرضا صنعتگر قطعه جدیدش را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد

 غلامرضا صنعتگر قطعه جدیدش را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد
2024-02-23T13:41:23+03:30
غلامرضا صنعتگر خواننده پاپ جدیدترین قطعه موسیقی خود را به رهبرمعظم انقلاب تقدیم کرد.

عکس‌های جدید از پشت صحنه سریال «نون خ ۵»/ تاکید رییس صداوسیما بر ساخت فصل‌های جدید

 عکس‌های جدید از پشت صحنه سریال «نون خ ۵»/ تاکید رییس صداوسیما بر ساخت فصل‌های جدید
2024-02-23T13:27:43+03:30
پیمان جبلی در بازدید از پشت‌صحنه فصل پنجم سریال «نون خ»، به تولید فصل جدید این مجموعه در شرایط بسیار خاص و ویژه‌ اشاره کرد و گفت: امیدواریم مخاطبا...

صلوات شعبانیه | راه رسیدن به رضایت خدا

 صلوات شعبانیه | راه رسیدن به رضایت خدا
2024-02-23T11:41:01+03:30
فرازی از صلواتش شعبانیه گویای آن است که پیامبر صلی الله علیه و آله واسطۀ شفاعت امت و نیز راهی به‌سوی خداست.

شهرک غزالی میزبان کدام پروژه‌ها است؟ / از «تنها گریه کن» و «طوبی» تا «زیرخاکی۴»

 شهرک غزالی میزبان کدام پروژه‌ها است؟ / از «تنها گریه کن» و «طوبی» تا «زیرخاکی۴»
2024-02-23T11:41:00+03:30
مهدی میرچی مدیر شهرک سینمایی و تلویزیونی غزالی از ساخت مجموعه‌ها و فیلم‌هایی گفت که ما را با خودش به دهه شصت، ۷۰۰ سال پیش و داستان فریبرز باغ‌بیشه و حتی چند...

مهدویت و آخرالزمان یکی از جذاب‌ترین موضوعات روز دنیا است/ عشق از امام زمان جدا نیست

 مهدویت و آخرالزمان یکی از جذاب‌ترین موضوعات روز دنیا است/ عشق از امام زمان جدا نیست
2024-02-23T11:01:13+03:30
اثری که دائم در حال سیاه نمایی و گله و گذاری است نمی‌تواند مخاطب را تا پایان همراه خودش نگه دارد و موجب دلسردی جامعه می‌شود. اصلی‌ترین معیار در واقعه ظهور ا...

ویژگی‎های نماهنگی با موضوع امام زمان / کودک و نوجوان فراموش شده‌اند

 ویژگی‎های نماهنگی با موضوع امام زمان / کودک و نوجوان فراموش شده‌اند
2024-02-23T10:34:29+03:30
«عزیزم مهدی» تازه‌ترین پویشی است که توسط مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا) پایه ریزی و در جمکران برگزار شد.

پردیس افکاری درگذشت

 پردیس افکاری درگذشت
2024-02-23T09:14:29+03:30
پردیس افکاری، بازیگر، عصر امروز، پنجشنبه ۳ اسفند ماه بر اثر بیماری از دنیا رفت.

«دیپلماسی سازندگی» در بازار نشر

 «دیپلماسی سازندگی» در بازار نشر
2024-02-23T09:14:26+03:30
کتاب دیپلماسی فرهنگی نوشته هادی حق‌پرست از سوی اندیشکده روابط بین‌الملل منتشر و روانه بازار نشر شد.

استفتاء از امام خامنه‌ای؛ حکم تخریب نامزدهای انتخاباتی چیست؟

 استفتاء از امام خامنه‌ای؛ حکم تخریب نامزدهای انتخاباتی چیست؟
2024-02-23T09:14:26+03:30
رهبر معظم انقلاب به استفتاء درباره «تخریب نامزدهای انتخاباتی» پاسخ گفتند.

تبیین ارتباط ظهور امام زمان (عج) با انتخابات

 تبیین ارتباط ظهور امام زمان (عج) با انتخابات
2024-02-23T09:14:25+03:30
امام زمان (عج) برای یک امر سیاسی می‌آیند، برای «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّه‏» (توبه؛ ۳۳) این یک امر سیاسی است، برای حکومت می‌آیند، برای این...

سیمای امام زمان در سورۀ بقره

 سیمای امام زمان در سورۀ بقره
2024-02-23T09:14:25+03:30
وقتی از زاویه نگاه مهدویت سراغ سوره های قرآن می رویم، مشاهده می کنیم آنچه که ما به اسم تفسیر تاکنون خوانده بودیم، برداشتی ذوقی از قرآن بود.
X فیلم جدید فیلم جدید دانلود فیلم و سریال تبلیغات شما (پیام به تلگرام)