میرنیوز
دلیل پرداخت نفقه به خانم‌ها / آیا مرد می‌تواند به علت تمکن مالی زن، نفقه نپردازد؟
2021-07-05T08:28:18+04:30
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خانمی را تصور کنید که از صبح تا شب در خانه کار می‌کند، از آماده کردن غذا برای همسر و فرزندانش گرفته تا تمیز کردن و مرتب نگه‌داشتن خانه. از تربیت بچه‌ها گرفته تا آرام نگه داشتن خانه برای استقبال از شوهر. اما درنهایت برای خریدن لباسی در شب مهمانی خانوادگی باید مدت‌ها به همسرش التماس کند و درنهایت لباسی را برای چندمین بار بپوشد. اگر هم دعوا و مشاجره‌ای بین او و همسرش اتفاق بیفتد، متهم می‌شود که در خانه است و مرد از صبح تا شب کار می‌کند که خرج خوراک و پوشاک او و بچه‌ها را بپردازد.
این‌جور وقت‌هاست که تصور می‌کنیم زندگی چقدر تکراری و تلخ شده! انگار هیچ چیزی روح ندارد و هر روز کپی روز قبل است. این نوع تصورات از جایی سرچشمه می‌گیرد که روش و منش در کنار هم بودن را نمی‌دانیم. یا اصلاً یاد نگرفته‌ایم یا اگر یاد گرفته‌ایم، بلد نیستیم چطور باید اجرایش کنیم تا زندگی‌مان تکراری و نگران‌کننده نباشد.
خبرگزاری تسنیم در با بررسی آموزه ها و مسائل دینی دلایل واجب بودن پرداخت نفقه از سوی مردان برای همسرشان را مورد بررسی قرار داده است تا دلایل و احکام این دستور اسلامی، برای همه تبیین شود.
لازم به توضیح است که نفقه مقدار مشخص و ثابتی ندارد تا همه مردان مجبور باشند مقدار مشخصی از درآمد خود را به زن پرداخته و یا مسکن و خوراک و پوشاک ثابت و معینی برای همسرشان تهیه کنند. درواقع هر مردی بنا بر توانایی اقتصادی خودش باید نفقه همسرش را تعیین کند. طبیعی است هر اندازه مرد از نظر اقتصادی در وضعیت بهتری بوده و درآمد بیشتری داشته باشد، باید نفقه بهتری به همسرش بپردازد و اگر توانایی مالی کمی دارد و در فقر به سر می‌برد، باید به‌اندازه دارایی‌اش نفقه بدهد.
البته خانم هم در ازای دریافت نفقه مسئولیت‌هایی بر عهده دارد. آن طور که این کارشناس مسائل دینی توضیح می‌دهد: « این‌طور نیست که در هر شرایطی، پرداختن نفقه بر مرد واجب باشد. درواقع پرداختن نفقه زمینه‌هایی را نیاز دارد که باید رعایت شود. ازجمله اینکه ازدواج دائمی باشد. چون نفقه مربوط به ازدواج‌های دائمی است، یعنی وقتی زن و شوهری به طور دائم با یکدیگر عقد می‌کنند بر مرد واجب است که به طور مرتب مبلغی پول را به همسرش بپردازد و لباس، غذا و مکان و مایحتاج زندگی او را تأمین کند تا او بتواند به راحتی زندگی کند. پس می‌توان گفت که نفقه در حکم وسیله‌ای است تا زن بتواند بهتر و آسان‌تر زندگی کند و اگر این حق نبود، زن برای زندگی کردن با سختی و مشقت مواجه می‌شد.
شرط دیگر پرداخت نفقه، مسئولیت‌پذیری زن است. همان طور که نفقه دادن بر مرد واجب است، تمکین و اطاعت زن از شوهر هم واجب است. چون حق نفقه در ازای مسئولیت‌هایی که زن بر عهده دارد پرداخت می‌شود، مانند شوهرداری، خانه‌داری و مراقبت از فرزندان. طبیعی است که پرداختن به چنین کارهایی زمان زیادی از وقت زن را می‌گیرد. پس به ازای این مسئولیت‌ها پرداختن نفقه از طرف شوهر واجب می‌شود.
انفاق کن برای همسرت
آشنایی با مفهوم کلمه «نفقه» بخشی از پرسش‌ها درباره ماهیت نفقه را روشن و مشخص کند. نفقه از ریشه «نفق» و «انفاق» می‌آید که حکم همان انفاقی را دارد که هر انسانی از اموالش به دیگران کمک می‌کند. البته نفقه در مورد روابط زناشویی مصداق دارد و در اصطلاح به خوراک، پوشاک و وسایل خانه و منزل نفقه گفته می‌شود که باید به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و از طرف مرد به او پرداخت شود.
البته گاهی هم خدمتکار به عنوان بخشی از نفقه محسوب می‌شود، یعنی اگر زنی به داشتن خدمتکار عادت داشته و یا به دلیل بیماری یا مشکلات جسمی به خدمتکار نیاز داشته باشد، بر مرد واجب است که خدمتکاری به عنوان نفقه زن، برای او تعیین کند.
انواع پرداخت نفقه
نکته مهم دیگر این است که در دین اسلام توصیه‌های زیادی در مورد پرداخت نفقه به زن شده و به شکل‌های گوناگون قابلیت پرداخت دارد. در این مورد، نفقه مربوط به خوراک می‌تواند به دو صورت به زن داده شود: اول اینکه زن در غذا خوردن با همسرش هم‌سفره شود و با هم غذا بخورند و دوم اینکه مرد مبلغی را برای تهیه غذای او بپردازد.
اگر زن و شوهر بر پرداخت نفقه به صورت پول نقد برای خوراک و پوشاک یا بخش‌های دیگر نفقه توافق کنند و زن آن را دریافت کند، مالکش می‌شود. البته دریافت پول نقد به عنوان نفقه باید با رضایت هر دو نفر باشد و هیچ‌کدام حق ندارند دیگری را به پرداخت نفقه به صورت پول نقد وادار کنند.
تمکن مالی زن دلیل پرداخت نکردن نفقه نیست
باید دقت شود که اگر خانمی تمکن مالی داشته باشد، یعنی یا صاحب درآمد باشد و یا دارایی و اموالی در اختیار داشته باشد، همسر او نمی‌تواند نفقه‌اش را پرداخت نکند. چراکه دریافت نفقه از طرف زن هیچ ربطی به تمکن مالی او ندارد. یعنی هر اندازه که زن ثروتمند باشد، باز هم بر مرد واجب است که تحت شرایطی نفقه او را بپردازد.
شرایط پرداخت نفقه
این طور نیست که در هر شرایطی، پرداختن نفقه بر مرد واجب باشد. درواقع پرداختن نفقه زمینه‌هایی را نیاز دارد که باید رعایت شود. ازجمله اینکه ازدواج دائمی باشد. چون نفقه مربوط به ازدواج‌های دائمی است، یعنی وقتی زن و شوهری به طور دائم با یکدیگر عقد می‌کنند بر مرد واجب است که به طور مرتب مبلغی پول را به همسرش بپردازد و لباس، غذا و مکان و مایحتاج زندگی او را تأمین کند تا او بتواند به راحتی زندگی کند. پس می‌توان گفت که نفقه در حکم وسیله‌ای است تا زن بتواند بهتر و آسان‌تر زندگی کند و اگر این حق نبود، زن برای زندگی کردن با سختی و مشقت مواجه می‌شد.
شرط دیگر پرداخت نفقه، مسئولیت‌پذیری زن است. همان طور که نفقه دادن بر مرد واجب است، تمکین و اطاعت زن از شوهر هم واجب است. چون حق نفقه در ازای مسئولیت‌هایی که زن بر عهده دارد پرداخت می‌شود، مانند شوهرداری، خانه‌داری و مراقبت از فرزندان.
طبیعی است که پرداختن به چنین کارهایی زمان زیادی از وقت زن را می‌گیرد. پس به ازای این مسئولیت‌ها پرداختن نفقه از طرف شوهر واجب می‌شود.
درمجموع مسئولیت‌هایی که بر عهده زن است، شامل تمکین، پاکیزگی و آراستن خود برای همسر، بیرون نرفتن از منزل بدون اجازه همسر و دور کردن چیزهایی از خود که باعث ناراحتی مرد می‌شود. اگر زن از انجام چنین مسئولیت‌هایی سر باز بزند، نمی‌تواند نفقه مطالبه کند.
شرط دیگری که برای پرداختن نفقه مطرح می‌شود، آن است که زن، مرتد نباشد. چون حکم نفقه، یک حکم اسلامی است و مربوط به خانواده‌های مسلمان است. بنابراین زنی که از اسلام خارج شده و به اصطلاح مرتد شده، حق دریافت نفقه از همسرش را ندارد. البته حکم زندگی زناشویی در شرایط ارتداد زن هم مدت خاصی دارد که اگر رعایت نشود، عقد آنها هم باطل می‌شود.
دیگر آنکه ارتباطات زناشویی بین همسران برقرار باشد. چون زندگی زناشویی هم یکی از شرط‌های اصلی برای پرداختن نفقه است و اگر این شرایط نباشد، پرداختن نفقه هم معنایی نخواهد داشت.
میزان نفقه
نفقه مقدار مشخص و ثابتی ندارد تا همه مردان مجبور باشند مقدار مشخصی از درآمد خود را به زن پرداخته و یا مسکن و خوراک و پوشاک ثابت و معینی برای همسرشان تهیه کنند. درواقع هر مردی بنا بر توانایی اقتصادی خودش باید نفقه همسرش را تعیین کند.
طبیعی است هر اندازه مرد از نظر اقتصادی در وضعیت بهتری بوده و درآمد بیشتری داشته باشد، باید نفقه بهتری به همسرش بپردازد و اگر توانایی مالی کمی دارد و در فقر به سر می‌برد، باید به‌اندازه دارایی‌اش نفقه بدهد.
این نکته مهم در آیه ششم سوره مبارکه طلاق آمده است که می‌فرماید: «أَسْکِنُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ سَکَنتُم مِن وُجْدِکُمْ... لِیُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ...؛ آنها را هر جا خودتان سکونت دارید و در توانایی شماست سکونت دهید... آنان که امکانات وسیعی دارند، باید از امکانات وسیع خود انفاق کنند و آنها که تنگدست‌اند، از آنچه خدا به آنها داده انفاق نمایند.»
مبلغ هدیه، جزء نفقه نیست
گاهی پیش می‌آید که خانمی قصد دارد برای اقوام و دوستان خود هدیه بخرد. اما پولی که همسر به این منظور به او پرداخت می‌کند، حکم نفقه را ندارد. اما عرف بر این است که مرد برای جلب رضایت همسرش تا اندازه متعارف از این کار دریغ نداشته باشد.
از طرف دیگر تهیه هدیه برای همسر در ضمن نفقه می‌تواند موجب دلگرمی او به ادامه زندگی مشترک شود. ولی در شرایطی که مرد نفقه زن را نمی‌پردازد، طبیعی است که هدیه‌ای هم برایش نمی‌خرد. به این صورت است که هدیه دادن در خانه او به کلی ممنوع می‌شود و ممکن است اگر همسرش با پس‌انداز شخصی‌اش هدیه‌ای برای او بخرد، به جای خوشحال شدن، ناراحت شود و داد و بیداد راه بیندازد که چرا پول بی‌زبان را حرام کردی.
همچنین به نظر مردی که در تهیه خوراک و پوشاک برای همسرش بخل می‌ورزد، خرید کردن هر چیز ضروری، غیرضروری به نظر می‌رسد و بهتر است به جای آن در بانک پول پس‌انداز شود. خرید برای مهمانی هم که اصلاً محلی از اعراب ندارد و دور ریختن پول به حساب می‌آید.
آسیب‌ها و مشکلات درنتیجه سر باز زدن از حکم الهی
وقتی تا این اندازه نسبت به پرداخت نفقه تأکید شده، حتماً سر باز زدن از آن، آسیب‌ها و مشکلاتی را به همراه دارد. هرچند نمی‌توان تمام مشکلاتی را که احتمال دارد در کمین خانواده‌ای که نفقه در آن پرداخت نمی‌شود، در یک جا مطرح کرد. اما خوب است که نمونه‌هایی از این مشکلات را بشناسیم.
یکی از آسیب‌های پرداخت نکردن نفقه، جدایی عاطفی میان همسران است. مشخص است مردی که تعهدی در قبال پرداخت نفقه و خرجی همسرش ندارد و از نیازهای مادی او چشم‌پوشی کرده است، نمی‌تواند توجهی به نیازهای عاطفی همسرش داشته باشد. در کتاب غررالحکم نوشته شده که امام علی علیه السلام فرموده‌اند: «بخل ورزیدن مرد نسبت به همسرش و پدر نسبت به فرزندانش، موجب نفرت آنها از او می‌شود.» به این صورت فاصله عمیقی در روابط زن و شوهر ایجاد می‌شود. سایه دائمی این بخل در پرداختن نفقه در زندگی مشترک، باعث جدایی آنها از هم می‌شود چون مرد نمی‌تواند نیازهای عاطفی و روحی روانی همسرش را برآورده کند. بگذریم از اینکه رفع نیازهای دیگر به طور کامل از یاد رفته است.
از طرف دیگر سر باز زدن از پرداخت نفقه، زمینه فقر و تنگدستی می‌شود. همان طور که در جلد پنجم کتاب الکافی نوشته شده که یک نفر از امام صادق علیه السلام درباره مفهوم اسراف در بخشیدن مال پرسید. آن حضرت تعریف کرد که: مردی از انصار کشاورزی می‌کرد. اما هنگامی که محصول خود را درو می‌کرد، تمام محصول را به دیگران می‌بخشید و چیزی برای همسر و خانواده خودش باقی نمی‌گذاشت. به همین دلیل خانواده‌اش تهیدست می‌شدند درحالی‌که زن حق نفقه داشت. خداوند متعال، کار این شخص را مورد مذمت قرار داده و آن را اسراف نامید.
در چنین خانواده‌ای مادیات، محور اصلی می‌شود. چون وقتی شوهری از تهیه نفقه که اولین و ساده‌ترین نیاز زن هستند سر باز بزند، بگومگوها و مشاجرات همیشه بر سر مسائل مادی خواهد بود. به این صورت، ارتباط زن و شوهر به بحث‌ها و رفع نیازهای مالی محدود می‌شود و جایی برای روابط عاطفی و معنوی باقی نمی‌ماند.
نویسنده و محقق: مریم مرتضوی
پایان پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز دادگاه خانواده خانواده سبک زندگی اهل بیت قرآن
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار فرهنگی
اختتامیه مسابقات قرآن بسیج با حضور عوامل «محفل» برگزار شد
خاموشی: باید خلأها و پیشرفت‌ها در حفظ موقوفات و افزایش منافع آنها بررسی شود
قمی: طرح «زندگی با آیه‌ها» امسال باید گستره بیشتری از مردم را دربرگیرد
معرفی آموزه‌های امام علی(ع) از اهداف برنامه های ایام میلاد نور است
قمی: امسال طرح «زندگی با آیه‌ها» باید گستره بیشتری از مردم را دربرگیرد
خاموشی: باید خلاها و پیشرفت‌ها در حفظ موقوفات و افزایش منافع آنها بررسی شود
تقی زاده: شعار زندگی با آیه ها در ماه رمضان آینده، «امت پیروز» است
خاموشی: باید مشخص شود در حفظ موقوفات و افزایش منافع آنها، چقدر پیشرفت کرده ایم و چه خلاهایی داریم
رئیس سازمان دارالقرآن الکریم: شعار زندگی با آیه ها در ماه رمضان آینده، «امت پیروز» است
پورمعین: نرم افزار کاربردی حفظ قرآن کریم رونمایی می‌شود
محمدرضا پورمعین: سوپر اپلیکیشن موسسه علیین در زمینه حفظ قرآن کریم رونمایی می‌شود
برپایی نمایشگاه «بانوی بی‌نشان» در ایام فاطمیه دوم
دانشگاه شریف ۵ شب میزبان عزاداران فاطمی می‌شود
پیوست عدالت از منظر جامعه‌شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد
ششمین همایش «کنکاش‌های مفهومی درباره جامعه ایران» برگزار می‌شود
۱۵۰ گواهینامه آزمون‌های حفظ مهد قرآن در آبان‌ماه صادر شد
«چلچراغ آیه‌ها در جماران» برگزار می شود
پویش سراسری «بوسه بر دستان پدر» برگزار می‌شود
شماره جدید فصلنامه اطلاعات حکمت و معرفت منتشر شد
حرم امام علی (ع) در نجف اشرف را از راه دور زیارت کنید
نماهنگ حماسی «منتصرون» محمدحسین حدادیان منتشر شد
کارگاه تخصصی ضبط تواشیح استودیویی برگزار شد
دوره آموزشی تطبیق آموزه‌های قرآنی در زندگی برگزار می شود
باقرزاده: ۵۸ هزار رقبه وقفی در هشت ماهه اول امسال سنددار شدند
قنبریان:فاطمیه نماد کنش فعالانه زن مجاهد اسلام در دوران کندی شمشیرهاست
قصه سرباز لشکر عمر بن سعد که پس از عاشورا هیچگاه سیراب نشد
چاپ کتاب پایان صهیونیسم و سقوط اسرائیل با همکاری ایران و مالزی
دفتر آیت الله مدرسی به جنایت علیه شیعیان پاراچنار واکنش نشان داد
دبیرخانه ستاد طرح ملی حفظ قرآن کریم تعیین تکلیف می‌شود
تشرف برندگان پویش‌های «فجر عاشقی» و «سفیر آیه‌ها» به مشهد مقدس
