میرنیوز
به گزارش خبرنگار مهر، آئین رونمایی از طراحی رشته «فقه التربیه» به صورت مجازی در آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام حیدر همتی به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: عنوان بحثی که انتخاب کرده بودم عنوان تعریف مأموریت روحانیت در گام دوم انقلاب اسلامی است مشکلاتی که در فرایند تهیه سرفصلهای رشته فقه التربیه با آن مواجه بودیم و هستیم چالشی است که در حقیقت نگاه به فقه با مبنای گذشته بود و نگاه به فقه با اتفاقاتی که در انقلاب اسلامی رخ داد.
مدیر آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) ادامه داد: واقعیت قضیه این است که در اوایل انقلاب اسلامی روحانیون وارد نهادهای برآمده از فقه شدند یعنی چهارچوبهایی که فقه برای مدیریت اجتماعی تعیین کرده بود مطابق با همان به ساختارسازی و نهادسازی پرداخت و مطابق با همین مسئله هم در امور سیاسی و اجتماعی ورود پیدا کردند اما نکتهای که وجود دارد این است که مدل ورود روحانیون در ساختارها و نهادهای سیاسی اجتماعی انقلاب اسلامی با تفسیر حداقلی از دین بود.
وی افزود: ما به این صورت یک دوره تاریخی را گذرانده بودیم مخصوصاً تأثیراتی که دوره تقیه بر افکار و اندیشه حوزههای علمیه حاکم شده بود یا مدل نگاهی که مسئله انتظار و منجی وجود داشت که بیشتر از طریق جریانهایی مثل انجمن حجتیه مورد حمایت قرار میگرفت یا مدل نگاه به تعامل با سلطان جائر بیشتر در این پارادایم و گفتمان صدا قطع شد.
حجت الاسلام همتی با بیان اینکه امام خمینی رحمت الله علیه گفتمان ولایت فقیه را طرح فرمودند که برآمده از نگاه به دین حداکثری و انتظارات حداکثری از دین است، عنوان کرد: اما از طرف دیگر جامعه ایرانی که انقلاب کرده بود انتظارات حداکثری از روحانیت داشت و شاهدش هم این است که در اوایل انقلاب یک آمار بالایی از مجلس شورای اسلامی را روحانیون تشکیل میدهند این به این معنا است که بر اساس انتظارات حداکثری ای که مردم داشتند رأی دادند، بیشتر مجلسیهای دورههای اول بعد از انقلاب را روحانیون تشکیل میدادند یعنی این انتظار حداکثری برای مدیریت جامعه در ضمیر مردم انقلابی وجود داشت اما ما در حقیقت بر سر سفره مبانی معرفتی و تربیتی و آموزشی و پژوهشی ای که برآمده از نگاه حداقلی به دین است نشسته بودیم این قضیه باعث شد که مدل مواجهه و مدل ورود روحانیون در ساختارها بر اساس انتظارات حداقلی از دین باشد و ماموریتهایی که برای خودشان تعریف کردند فقط در حوزههای فردی و به گونهای در حوزههای اخلاق فردی خودش را بیشتر نمایان کرد در حالی که انتظار مردم این بود که وقتی انقلاب اتفاق میافتد بعد از انقلاب سیاسی انقلاب در اقتصاد هم اتفاق بیفتد و مبنای اقتصاد اسلامی تبیین بشود.
ضرورت بازآفرینی در ساختار آموزش، پژوهش و در رشتههای حوزوی
مدیر آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) ادامه داد: همچنان که انتظار از مبانی اقتصاد اسلامی داشتند انتظار از آموزش عالی و دانشگاه اسلامی را داشتند وقتی اوایل انقلاب دانشگاه دو سال تعطیل میشود مردم منتظر هستند که یک اتفاق دیگری در حوزه علوم انسانی و اتفاق دیگری در حوزه آموزشی رخ دهد این انتظار را داشتند اما بیشتر کسانی که برآمده از حوزه سنتی بودند بیشتر تفسیر حداقلی از دین را مبنای خودشان قرار دادند و مأموریت خودشان را در حوزههای به نوعی غیر چالشی در یک مقولات فردی تعریف کردند لذا آن چیزی که ما در گام دوم انقلاب اسلامی به آن نیاز داریم این است که انقلاب اسلامی و مسئله ولایت فقیه برآمده از انتظار از دین حداکثری است باید حوزههای علمیه آموزش، پژوهش، تهذیب و تربیت آنها هم باید مطابق این ایده و تئوری و نظریه مورد بازخوانی قرار بگیرد و مطابق با این هدف دوباره باید یک بازآفرینی در ساختار آموزش، پژوهش و در رشتهها اتفاق بیفتد.
وی بیان داشت: اگر نظریه ولایت فقیه که برآمده از دین حداکثری است و انتظارات حداکثری مردم انقلابی از دین هست باید بتواند پشتوانه مبانی معرفتی آن منجر به تربیت انسانهایی بشود که با این هدف سازگار است از همین گذر است که ضرورت ایجاد و راه اندازی فقههای مضاف با هدف حداقلی بخواهیم در نظر بگیریم تربیت یک نیرویی است که با آن هدف کلان که هدف ولایت فقیه است سازگاری داشته باشد چون این سازگاری وجود ندارد ولیّ می آیند صحبت از اقتصاد مقاومتی یا بحث تهاجم فرهنگی یا مقولات بحث الگوی اسلامیان پیشرفت مطرح میکنند بعد کسانی که برآمده از فکر سیستم لیبرالیسم هستند اصلاً با اینها ارتباط ندارند چون آنها به بحث جهانی سازی میاندیشند و از طرف دیگر نیروهایی که در حوزه هستند چون بر اساس نگاه حداقلی به فقه و دین مواجه هستند این موضوعات هم مسئله آنها قرار نمیگیرد لذا اگر بخواهیم به سمت تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم ایجاد زیرساختهای پژوهشی، معرفتی و تولید معرفت معطوف به تربیت انسانهایی است که از جنس گام دوم انقلاب که گام تمدن سازی میباشد، است.
وی گفت: حداقل توانی که در این مؤسسه هست با این دید و با این افق به این مسئله نگاه میکنیم و توان خودمان را صرف این قضیه کردیم و با دو جبهه در چالش هستیم اول اینکه جبههای که نگاه حداقلی بدی ندارد و در حوزه است که به جریان تحجر معروف است و دوم جریانی که معطوف به جریان لیبرالیسم است و آنها هم قائل به جدایی حوزه دین از حوزه عرصههای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هستند؛ لذا آن چهارچوب فکری که ما دنبال میکنیم گفتمان سومی است که برآمده از اندیشه امام رحمة الله علیه و رهبری است.
در ادامه مهدی رضایی به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: مؤسسه آموزش عالی امام رضا علیه السلام در رشته فقه التربیه فرصت بسیار مناسبی برای ارتقای علمی ما به شمار میآید من پیشنهاد میکنم این فرصت را خیلی خیلی خوب غنیمت بشمارید و برای آن ارزش قائل بشوید و برای این رشته وقت بگذارید رشتههای بسیار ضروری و کاربردی است. یکی از دلایلی که ۲۰۳۰ رد شد این بود که با مبانی فقهی ما سازگار نبود. از این طرف سند تحول بنیادین داریم که بر اساس فلسفه تعلیم و تربیت، حکمت متعالیه و فلسفه اسلامی کار شده است آیا سند تحول بنیادین را هم بر مبانی فقهی کار کردیم؟ تا جایی که بنده اطلاع دارم کاری صورت نگرفته است. به نظرم میرسد بخشی از پژوهشهای دوستان در سطح ۳ یا در سطح ۴ مربوط به سند تحول بنیادین و رابطه آن با مسائل فقهی تعلیم و تربیت میشود.
علم فقه؛ علم رفتارساز دینی
رضایی افزود: نکته دوم اینکه بخش اعظم فعالیتهای آموزشی و تربیتی ما در وزارت علوم وزارت آموزش و پرورش باید از بستر و فیلتر فقه عبور کنند علم فقه به عنوان علم رفتارساز دینی، پس لازم است واقعاً ما دوستان و متخصصانی را داشته باشیم که مصوباتی که در وزارت آموزش پرورش و وزارت آموزش عالی مطرح است را فیلتر بکنند در اینجا میتوانیم به خوبی جایگاه و کاربرد این رشته را ببینیم.
وی با تاکید بر اینکه باید پنج گام بسیار خوب در راستای رشته فقه التربیه برداشته شود، اظهار داشت: نخست اینکه از این رشته یک چشم انداز کلی را طراحی کنیم واقعاً بدانیم میخواهیم در سطح ۴ به کجا برویم و حتی بعد از سطح ۴ میخواهیم چکار کنیم و در چه حوزههای آموزشی و تربیتی باید کار کنیم؟ یک برنامه سی یا چهل ساله یا حتی خیلی بلندتر برای خودمان طراحی کنیم و بگوییم که میخواهیم به کجا برسیم حوزههای پژوهشی خودتان را مشخص کنید حوزههای آموزشی را مشخص کنید، دوم اینکه یک درک دقیقی از رشته به دست بیاوریم اشکال ندارد که چند ماه بنشینیم درباره رشته فقه التربیه خوب مطالعه کنیم ابعاد، زوایا، قسمتها، قلمرو و کاربرد همه را بررسی کنیم، گام بعدی نیازسنجی و مسئله یابی های علمی است ببینید چقدر در جامعه مسئله داریم؛ چرا بین مسائل موجود در جامعه و نیروهای علمی و کارهای پژوهش علمی یک حلقه اتصال وجود ندارد چرا بدون اینکه یک نیازسنجی خوبی داشته باشیم همین جوری پایاننامههای مان را مینویسیم پیشنهاد من این است که ما بیاییم هر کار پژوهشی که انجام میدهیم یک مشکلی را از جامعه حل کنیم، گام چهارم برنامهریزی دقیق است تحت یک مشاور راهنما بتوانید یک برنامه ریزی دقیق برای ۲۰ یا ۳۰ سال خودتان داشته باشید این نکته بسیار مهم است؛ برنامهریزی دقیق شما باید مبتنی بر نیازسنجی علمی و مسئله یابی های علمی باشد و آخر بعد از آن شروع به یک آموزش و یادگیری صحیح میکنید دوستان عزیز باید خوب درس بخوانید باید به دنبال مهارتهای نوشتاری و نوشتن بروید و بتوانید در آنها متخصص بشوید.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: نکته بعدی این است که برای این پنج مرحله باید یک برنامه ریزی دقیق داشته باشیم که برنامهریزی در دو حوزه تعریف میشود آموزشی است که در حوزه آموزشی باید به دو قسمت مهم بپردازیم اول اینکه علم فقه و علم اصول و علوم در این رابطه را باید به خوبی مطالعه کنیم ما تا علم فقه و مسائل تعلیم و تربیت را بلد نباشیم نمیتوانیم استنباط را انجام بدهیم پس باید علم فقه را خوب بخوانیم و دوم علم تعلیم و تربیت باید به خوبی بخوانید شما باید در حوزه علومتربیتی متخصص باشید اگر این جنبه را نتوانید درس بخوانید مطمئناً نمیتوانید استنتاج را انجام بدهید. و قسمت دوم پژوهشی است که نیازسنجی پژوهشی را باید در حوزه مسائل جدید آموزش و پرورش و مسائل فقهی داشته باشیم.
در ادامه حجت الاسلام مقیمی حاجی به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در بحث فقه تربیت شاید همواره این سوال و دغدغه در ذهن بوده که در یک نشست که برگزار شد سعی شد به مقداری به این سوالات پاسخ داده شود اما شاید ادامه آن بحث به ذهنیت دوستان کمک بکند آن بحث نسبت فقه و تربیت و رابطهای است که بین فقه و تربیت برقرار است. زمانی که فرضیات را بررسی میکنیم که موضوع آن انسان مربی و متربی است با عنوان کار دارد و از طرفی وقتی به فقه می رسیم و موضوع فقه را انسان مکلف مختار میدانیم که او هم در زمینههای مختلف میتوانم مربی یا متربی واقع بشود پس از حیث موضوعی این ها در اینجا به هم میرسند و خود این سبب میشود که ما ببینیم مکلفان ما در جایگاه مربی یا متربی چه وظایفی را برعهده دارند.
وی افزود: به فقه تربیت می رسیم چنانکه مجموعه تجویزات تربیتی برگرفته از شریعت یا دانش رفتارهای اختیاری از مربی و متربی در مقام تربیت و مرتبط به متعلق به یکی از از این اقسام خمسه باشد تعریف کردند به معنای دیگر ما میتوانیم فقه تربیت را اینگونه تعریف کنیم بگو ایمان علم به احکام و تجویزات شرعی در رابطه با رفتار تربیتی از مربی و متربی نسبت به فرد و جامعه بر اساس منهج اجتهادی معتبر است. این نکته مهم این است که آن متلاقی قلمرو این دو به وسط میآید تقویت برای خودش قلمرو دارد و تعریفی دارد و فقه هم برای خودش قلمرو حداقلی و حداکثری تعریف میشود.
حجت الاسلام مقیمی حاجی عنوان کرد: زمانی که ما به قلمرو به این دو نگاه میکنیم میبینیم تلاقی میکنند و همپوشانی ایجاد میشود در تربیت آن فرایند تحول که مربی نسبت به متربی انجام میدهد این فرایندها محل بحث علم تربیت و موضوع تربیت قرار میگیرند که میخواهد این رفتارهای اختیاری مربی نسبت به ایجاد تحول در متربی مدیریت کند، تعریف کند، شناسایی کند، تمهیدات آن را بگوید، عوامل آن را بگوید، ساحتها و روشهای آن را بگوید و حول و حوش این موضوع مطالبی که هست آن دانش تربیت را شکل میدهد وقتی این را در قالب تعریف فقه تربیت میگذاریم میبینیم همین رفتارهای برخاسته از مربی و متربی در مقام تربیت دیگر و ایجاد تحول در دیگری زمانی که ما آنها را به منابع عرضه کنیم و بخواهیم حکم شرعی آنها را بر اساس منهج استنباطی و اجتهادی معتبر از منابع استخراج کنیم فقه تربیت در اینجا شکل میگیرد.
این استادحوزوی اظهار داشت: انسانی که مربی میشود در مقام ایجاد فرایند اختیاری تغییر و تحول در دیگری است که آن را تربیت مینامیم بخواهیم در حکم این رفتارها بحث کنیم اینجا بحث فقه تربیت مطرح میشود. مکلف مربی در همان نگاه فقه فردی مکلفی میباشد که به عنوان پدر مربی است و پدر رفتارهای تربیتی متعددی نسبت به فرزندش از بدو تولد خواهد داشت اینجا یک بحثهایی پیش میآید که اگر تربیت را به معنای عام تری بگیریم مجموعه این فرایندهای تحول را از قبل از بلوغ و بعد از بلوغ میگیرد اما طبق تعریفهای مضیق منحصر در رفتارهایی میشود که نسبت به انسان مکلف و فرزند مکلف انجام خواهد شد میشود اما ما قائل هستیم رفتارهای پدر نسبت به فرزند نابالغ اش هم در تعریف فقه تربیت می گنجد.
وی افزود: امروز در فقه صدها مسئله پیدا میشود که گرچه فقها اسم آن را نیاوردند اما از آنها بحث کردند فقها از وظایف تربیتی که در مسائل اعتقادی دارد بحث کردند مرحوم امام رحمة الله علیه در همین تحریرالوسیله مسائل مختلفی را ذکر میکنند و وظایفی را برای پدر یاد میکنند.یا اینکه در رابطه با مادر چه وظایف تربیتی دارد؟ آیا وظایف تربیتی مادر وجوبی است یا استحبابی کدام وجوب و کدام استحباب؟ آیا ولایت تربیتی دارد یا فقط وظیفه تربیتی دارد؟ آیا احکام تربیتی دارد یا حق تربیتی دارد و باقی مسائلی که در رابطه با مادر هست. نسبت وظایف تربیتی مادر و وظایف تربیتی پدر با همدیگر چه خواهد بود؟ قلمرو آنها چه خواهد بود؟ اینها چیزهایی است که در پیش روی فقیه میباشد. بحثهایی که در رابطه با معلم است یا مثلاً وصی چطور است آیا حق تربیتی دارد یا ندارد یا اینکه آیا وصی فقط وصی در حفظ اموال و ازدواج است؟ اینها در لابلای بحثهای فقهی به اجمال مطرح شده است و ذوابعاد نیست بسیاری از مسائل هست که به آن پرداخته نشده و ما باید در فقه تربیت به آن بپردازیم با آنها روبرو بشویم و آنها را بحث کنیم.
در فقه نظام رابطه فقه و نظام سازی تربیت مطرح میشود
حجت الاسلام مقیمی حاجی گفت: در فقه نظام رابطه فقه و نظام سازی تربیت مطرح میشود اگر بخواهید برای تربیت نظام سازی کنید نظام تربیتی فقه نظام این مجموعه احکام رفتار مربی و متربی در فرد و جامعه بر اساس مبانی و در راستای اهداف تعریف شده میشود که این بیاید زیر یک مجموعه منسجم مرتبط قرار داده شود و فقه نظام بشود فقه نظامی که بخواهد نظام سازی تربیتی کند وقتی بخواهد نظام سازی تربیتی کند یعنی خود این فقه مبتنی بر مبانی در راستای هدف است این فقه نظام تربیت میشود حالا بر اساس رویکرد فقه نظام تربیت این نکته را دقت بفرمائید ما فقه نظام تربیت را به مجموعه احکام تربیتی که مبتنی بر مبانی است و در راستای هدف است و یک انسجام واحدی شکل گرفته است این فقه نظام تربیت میشود حال آیا این فقه نظام تربیت میتواند برای ما نظام سازی تربیتی کند؟ امروزه دارند جهان را در سازمانهایی که به تعلیم و تربیت میپردازند بر اساس دیدگاهها و نگاههای نظام سازی اداره میکنند نظامهای تعلیم و تربیت طراحی کردند بر اساس نظام تعلیم و تربیت جامعه و نظام آموزشی خودشان را پیش میبرند بر اساس نظام تعلیم و تربیت نهادسازی تربیتی کردند حالا این فقه نظام ما با نظام سازی تربیت چه نقشی میخواهد داشته باشد؟
وی افزود: اینجا یک رابطه رفت و برگشتی اتفاق میافتد اینجا خود فقه بخواهد در نظام سازی تربیتی نقش داشته باشد این فقه نظام برخاسته از مبانی در راستای هدف است اینکه در یک برگشتی آیا تأثیری بر مبانی تربیت میگذارد تأثیری بر اهداف تربیت میگذارد تأثیری بر قلمرو و مسائل تربیت میگذارد تأثیری بر ساحتهای تربیت میگذارد تأثیری بر روشهای تربیت میگذارد؛ اگر ما یک مجموعه درست کردیم که مبانی دارد اهداف دارد تمهیدات دارد قواعد دارد ساحتها دارد روش دارد و اجزای این ها به هم پیوسته شد این نظام تعلیم و تربیت میشود که این نظام تعلیم و تربیت در تعامل بین فقه و دیگر رشتههای مرتبط طراحی میشود.
این استاد حوزه علمیه گفت: نقش فقه در طراحی نظام کجاست؟ ما در فقه تربیت در آن نگاه کلان باید بیاییم تعامل فقه و تربیت را در دیدگاه فردی و دیدگاه اجتماعی باید به سمتی برویم تعامل فقه تربیت را با نظام سازی تربیت ترسیم کنیم بگوییم این فقه تربیت در نظام سازی تربیتی کجاها میتواند نقش ایفا کند در اینجا بایدها و تجویزها و هستها میرسد میتواند فقه تربیت نظام که خودش مشتمل بر طراحی فرایندها است مشتمل بر مسائلی است که… کجاها به نظام سازی میرسد آن وقت ما باید چه نظام تربیتی ارائه بدهیم؟ آیا الزاماً نظام تربیتی ما که متناسب با تعلیم و تربیت اسلامی و هماهنگ با فقه تربیت میباشد آیا الزاماً در نهاد سازی به همین نهادسازیها می رسیم؟ آیا به همین دنیاهای آموزشی می رسیم؟
انسان مکلف انسانی است که باید مسئولیت پذیر باشد پاسخگو باشد رفتارهای او در دنیا و در قیامت تبعات دنیوی و اخروی دارد او باید در سن تکلیف آماده بشود آیا تعلیم و تربیت ما او را برای سن بلوغ و این مسئولیت پذیری را آماده میکند؟ آیا تعلیم و تربیت اسلامی و فقه تربیت در اینجا حرفی دارد؟ آن نظام تعلیم و تربیتی که منجر به سن بلوغ میشود دروس علوم پایه دروس ریاضی توازن این دروس و میزان تمرکز آن با نیازمندی سن بلوغ و دوران بلوغ آیا اینها تناسب دارند؟ آیا این دروس نباید مدیریت بشوند به گونهای که شخص در دوران بلوغ آماده پذیرش تکلیف و تسلیم آن باورش به این مسئولیتهای دینی، آیا با این نسبت دارند؟ آیا فقه تربیت در آنجا رسالتی دارد و بعد از بلوغ چطور است؟ در دورههای ۳ ساله ۵ ساله آن فرایند تحولات سنی به همین ریاضی و فیزیک و به همین شکل اکتفا میشود؟ اینجا است که فقه تربیت نظام ساز باید برای این مجموعه حرفی داشته باشد نقش آن باید مشخص باشد.
فقه التربیه؛ سرآغازی برای رسیدن به نظام سازی تربیتی
حجت الاسلام مقیمی حاجی گفت: ما امروز در مرحله طراحی فقه تربیت فردی هستیم اما افق آینده ما فقه نظامی است که در راستای نظام سازی تربیتی حرکت کند پس این افق پیش روی فقه تربیت است که فقه نظام تربیت در راستای نظام سازی تربیتی بشود این رسالتی میباشد که به عهده شماها است ما امروزه با آن هدف فاصله داریم دروسی که میخوانیم الزاماً دروسی نیست که آن ادبیات را داشته باشد شما دارید وارد میشوید تا آن محتوا را تولید کنید و به سمت آن قله حرکت کنید.
در ادامه حجت الاسلام حسینی پناه گفت: نمایی از رشته فقه تربیت در ضمن درختواره دانشهای حوزوی برای برادران اتفاقی است که جالب توجه است و پیشینه سنگینی داشته است تا به این برسند. قبل از این تصویب رشته فقه تربیت را برای جامعه المصطفی داشتیم اما درآمدن این رشته معرفتی به عنوان دانش در قواره یک دوره آموزشی و تحصیلی برای حوزههای علمیه اتفاقی میباشد که الان دارد میافتد. این رشته قبل از این طراحی شده بود و در این مجموعه پذیرشهایی هم داشته است اما با اقتضائاتی که برای این رشته درختواره دانشهای حوزوی دیده شده است بحث پیشنیازهای فقهی و عناوین درسی ای که در این مرحله به تصویب رسیدند انشاالله قرار است به زودی برای تصویب به شورای عالی حوزه ارسال شود.
وی افزود: یک مقدار به عقب تر برمیگردم و مروری میکنیم ایدهای با عنوان فقه تربیت در ذهن بزرگان در دهه ۷۰ شکل میگیرد استاد این ایده را با جمع محدودی از حلقه اول شاگردان شأن مطرح میکنند و ارائه بحثهایی هم میکنند البته این روند ادامه پیدا نمیکند و دنبال نمیشود تا سال ۸۱ بزرگوارانی خدمت ایشان رسیدیم و درخواست کردیم آن مباحثی که رها شده بود و ادامه بحث نداشتند را دوباره شروع بفرمایند از آن موقع به بعد تا یک یا دو سال پیش حلقه درس خارج فقه تربیتی شأن ادامه پیدا کرد. ایدهای در ذهن اندیشمندی شکل گرفت ایده را بسط دادند در قالب درس ارائه شد و تقویت شد اما تفاوت است بین این که ایدهای به اثر پژوهشی تبدیل شود در راستای ایده کتاب تولید میشود یا حتی در راستای این ایده شاگردانی تربیت شوند و بین اینکه رشتهای رسمی به تصویب یک مرجع مشروعیت بخش رسد و بر اساس آن به جذب و تربیت فراگیران و آموزش و در ادامه پژوهش پرداخته شود.
حجت الاسلام حسینی پناه عنوان کرد: قیمت عزیزانی که زمام امور را در دست دارند و برنامه ریزیها و سیاستگذاریها در اختیار آنها هست فارغ التحصیلان نقشهای متناسب خودشان را پیدا کنند و به سمت مناصب دولتی و اجتماعی سوق پیدا کنند یا اینکه ادبیات تولید شده سمت و سو داده شود و به سمت نیازهایی که الان جامعه دارد برود و این ادبیات رنگ و روی عینیت و نیازهای فعلی و میدانی را به خودش بگیرد و در قالب مطالعات کاربردی و عملیاتی دنبال و اداره شود. کار تدوین پایان نامه سطح ۳ و پژوهشیهایی که در این مسیر انجام خواهد شد را با کمک همدیگر انشاالله دنبال خواهیم کرد که پایان نامههای دوستان به یک جمعبندی خوبی برسد که ما رسماً بتوانیم بعد از رونمایی و به تصویب رسیدن رشته پذیرش رفقا را رسمی کنیم و مستحضر هستید این رشته در سطح ۴ حوزه علمیه هست و شرط ورود آن داشتن مدرک سطح ۳ میباشد و مدرک سطح ۳ بدون پایان نامه اعطا نمیشود. این تهدیدی است که برای ما تبدیل به فرصت شده است بعضی از عناوین درسی بعدی ما به موازات موضوعاتی میباشد که به دوستان پیشنهاد شده است.
منبع : خبرگزاری مهر
ثبت نام آزمون حفظ ۲۵ جز مؤسسه مهد قرآن آغاز شد
نشست تخصصی «حکمرانی هوش مصنوعی در صنعت گردشگری ایران و جهان» برگزار میشود
دومین اجتماع حافظان قرآن کریم برگزار می شود
نمایشگاه قرآن کریم از ۱۵ اسفند ماه امسال آغاز می شود
روایت شنیده نشده از قضاوت شهید نصرالله درباره شخصیت های جهان اسلام
روایت دبیرکل مجمع تقریب از قضاوت شهید نصرالله درباره شخصیت های جهان اسلام
همایش علمی «بررسی شیوههای نگارش و علامتگذاری قرآن کریم» برگزار میشود
بایدها و نبایدهای استانداردها در پژوهش در نشستی بررسی میشود
«دومین گردهمایی دختران معتکف قرآنی» به همت فرهنگسرای قرآن برگزار شد
«دومین گردهمایی دختران معتکف قرآنی»به همت فرهنگسرای قرآن برگزار شد
وبینار سبک زندگی اسلامی مبتنی بر آموزههای حضرت امام علی(ع) برگزار میشود
آب خلیج فارس مردم صفاییه بخش فردوس کرمان را از کم آبی نجات میدهد
ثبت نام بیستمین دوره آزمونهای تخصصی حفظ قرآن تا ۱۵ اسفند ادامه دارد
«صاد»، اولین رویداد ملی همافزایی کنشگران تدبر در قرآن برگزار میشود
خادمان قرآن و عترت بیش از ۳۰۰ دقیقه میهمان خانه های مردم شدند
بررسی عالم مدرن در اندیشههای سنتگرای پرآوازه فرانسوی
مجموعه ۴ جلدی کتاب «ودیعه» در حسینیه جماران رونمایی می شود
معنای ولایت طرفینی در دعا برای امام زمان(عج)
روایت خادمان موکب یگانه منجی در مسیر طریق المهدی
نماهنگ «موندنیترین» منتشر شد
از فضای مجازی تا حضور میدانی؛ روایت خادمان موکب یگانه منجی در مسیر طریق المهدی
امنیت کشور مدیون چشمان تیزبین و اشراف اطلاعاتی سربازان گمنام امام زمان(عج) است
مشکلات شهرستان دشتی در مصوبات سفر رئیس جمهور دیده شود
امنیت كشور مدیون چشمان تیزبین و اشراف اطلاعاتی سربازان گمنام امام زمان(عج) است
راهپیمایی باشکوه ۲۲ بهمن پیروزی بزرگ ملت ایران بود
مردم بزرگ ایران با بصیرت ملی خود از انقلاب دفاع کردند
مردم در ۲۲ بهمن پاسخ هوشمندانه ای به دسیسههای دشمن دادند
مردم ایران در راهپیمایی ۲۲ بهمن حماسه آفرین شدند
عامل گرانی و مشکلات مردم باید ریشه یابی شود
پیمودن دوباره مسیر مذاکره با آمریکا خطا است