میرنیوز
نشریات علوم انسانی؛ بیشترین تعداد و کم‌ترین استنادات
2022-03-29T08:52:39+04:30
به گزارش ایسنا، نشریات علمی محل انتشار نتایج تحقیقات پژوهشگران برای آگاهی دیگر محققان از آخرین دستاوردهای علمی هستند و نقش مهمی در پویایی جامعه علمی دارند.
در حال حاضر حدود هزار و ۷۷۰ نشریه علمی در ایران در حال فعالیت هستند. هزار و ۳۰۹ عنوان از این نشریات زیر نظر وزارت علوم ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شوند و ۴۶۱ مورد نیز نشریات علوم پزشکی هستند که زیر نظر وزارت بهداشت قرار دارند.
بر اساس آخرین آمار؛ از بین نشریات ارزیابی‌شده توسط دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، ۹۴ نشریه دارای رتبه «بین‌المللی»، ۱۱۷ نشریه رتبه «الف»، ۹۱۹ نشریه رتبه «ب»، ۱۶۳ نشریه رتبه «ج» و ۱۶ نشریه نیز دارای رتبه «د» هستند.
ارزیابی این نشریات، بر اساس ۶ شاخص «انتشار به‌موقع و ضوابط آیین‌نامه نشریات»، «داشتن وبگاه استاندارد، زیرساخت‌ها و اطلاعات شناسنامهای نشریه»، «رعایت آیین نگارش، ساختار و کیفیت مقالات»، «رعایت فرآیند پذیرش مقالات و داوری تخصصی»، «وضعیت نشریه در نمایه‌های استنادی، تخصصی و اجتماعی» و «به کارگیری مقررات و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری برای رعایت اخلاق علمی نشر و جلوگیری از بروز تخلفات علمی» انجام می‌شود. از بین این ۶ شاخص، شاخص «رعایت آیین نگارش، ساختار و کیفیت مقالات» بیشترین امتیاز و شاخص «رعایت فرآیند پذیرش مقالات و داوری تخصصی»، کم‌ترین امتیاز را دارد.
این نشریات بر اساس موضوع، به ترتیب مربوط به گروه علوم انسانی، فنی و مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، علوم پایه، هنر و معماری و دامپزشکی هستند و نزدیک به ۶۰ درصد از کل نشریات، مربوط به حوزه علوم انسانی است.
در میان نشریات وزارت علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه تهران و دانشگاه فردوسی مشهد، بیشترین تعداد نشریات را دارند و بیش از ۶۰ درصد از نشریات به صورت فصل‌نامه منتشر می‌شوند.
در هفت سال گذشته و از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۴۰۰ نشریات علمی وزارت علوم، از نظر تعداد بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده‌اند.
در این میان بیش از ۱۳۰۰ عنوان نشریه زیر نظر وزارت علوم، در سال ۱۴۰۰ نشریه دارای نمایه‌های بین‌المللی اسکوپوس، ESCI و JCR هستند.
وضعیت نشریات علوم پزشکی کشور
همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد؛ ۴۶۱ نشریه ایرانی، در حوزه علوم پزشکی فعالیت می‌کنند و زیر نظر وزارت بهداشت ارزیابی می‌شوند. از بین این نشریات، ۳۷۶ نشریه انتشار به‌هنگام دارند، ۴۲ نشریه با یک شماره تاخیر و ۱۹ نشریه نیز با دو شماره تاخیر منتشر می‌شوند و ۱۴ نشریه نیز با سه شماره تاخیر یا بیشتر، منتشر می‌شوند. انتشار اکثر این نشریات به صورت فصل‌نامه است. از بین این نشریات، صاحب امتیاز ۵۷ نشریه، انجمن‌های علمی و صاحب‌امتیاز ۳۳۹ نشریه، دانشگاه‌ها هستند.
بر اساس داده‌های پایگاه نشریات علوم پزشکی کشور، ۱۷۰ نشریه دارای نمایه اسکوپوس، ۹۴ نشریه دارای نمایه ISI و ۷۸ نشریه دارای نمایه پابمد هستند. همچنین ۴۰ نشریه نیز در هر سه پایگاه معتبر بین‌المللی نمایه می‌شوند.
راه‌اندازی پایگاه «رایمگ»
با توجه به لزوم یکپارچگی و تمرکز در فرآیندهای مربوط با نشریات، در بهمن‌ماه ۱۴۰۰، پایگاه «رایمگ» توسط مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) راه‌اندازی شده است. در این سامانه تمام فرآیندهای مرتبط با نشریات (از ارسال مقاله توسط نویسنده تا چاپ نشریه) به صورت متمرکز انجام می‌شوند.
این سامانه تمام نشریات علمی کشور در حوزه‌های مختلف موضوعی را در بر می‌گیرد و با استفاده از گزارشات متنوع موجود در سطح مدیریت آن، امکان تجزیه و تحلیل روند انتشارات نشریات علمی کشور وجود دارد و در شناخت مسائل و اعمال سیاست‌گذاری‌ها در جهت ارتقای کمی و کیفی انتشارات نشریات علمی کشور کمک می‌کند.
جایگاه نشریات علمی ایرانی در جهان
بررسی‌ها حاکی از این است که نشریات علمی از نظر کمی رشد خوبی داشته‌اند، ولی از نظر بین‌المللی، جایگاه نشریات ایرانی مناسب نیست و یکی از برنامه‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت تلاش برای افزایش نمایه‌سازی نشریات ایرانی در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی است.
به گفته دکتر پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزیر علوم؛ در راستای تحقق مرجعیت علمی ایران در دنیا، نمایه‌سازی بین‌المللی مجلات علمی و پژوهشی در دستور کار وزارت علوم قرار گرفته است و در این راستا بخشنامه تشویق سردبیران و مدیران نشریات علمی برای نمایه کردن بین‌المللی نشریات علمی ابلاغ شده است.
همچنین عنوان شده که برای مجلاتی که بتوانند جزو نشریات کیفی چارک اول (Q1) قرار گیرند، تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار در نظر گرفته شده است. صالحی عنوان کرده که امکان نمایه‌سازی مجلاتی که به زبان فارسی منتشر می‌شوند نیز وجود دارد و قرار بر این است که کمیته‌ای برای نمایه‌سازی در وزارت علوم تشکیل شود. همچنین برای مدیران مسؤول و سردبیران نشریاتی که در پایگاه‌های WOS و اسکوپوس نمایه می‌شوند، پایه تشویقی تعلق خواهد گرفت.
دکتر یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت نیز در این خصوص گفته است: به جای اینکه مجله جدید تاسیس و راه‌اندازی شود، باید کیفیت همین مجلات موجود بررسی شود و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری به عمل آید و سپس با تاکید بر کیفیت مجلات دیگر یاری کنیم تا آنها در سطح بین‌المللی مطرح شوند. بدون تردید به مقاله و چاپ آن در نشریات و طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی احتیاج داریم، ولی باید از این مرحله عبور کنیم و پژوهش‌ها را به سمت رفع نیاز کشور و رسیدن به ثروت ملی هدایت کنیم.
کاهش استنادات نشریه‌های ایرانی
در آخریش گزارش سامانه «نما» که به بررسی امتیاز استناد نشریات ایرانی پرداخته، آمده است که ایران از نظر تعداد نشریات دارای نمایه WOS در بین کشورهای منطقه رتبه دوم را پس از ترکیه دارد. همچنین در ایران ۲۱۶ نشریه دارای نمایه «اسکوپوس» هستند که میزان آن ۱۹ عنوان بیشتر از سال پیش است.
از نظر میانگین امتیاز استنادی، امتیاز نشریات ایرانی نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. همچنین نشریات ایرانی در رتبه‌بندی سکیمگو (سایمگو) نیز پنج عنوان کاهش داشته و در جایگاه دوم منطقه پس از ترکیه قرار دارد.
در این گزارش در خصوص امتیاز استنادی این نشریات عنوان شده که میانگین امتیاز استنادی نشریه‌های ایرانی ۱.۱۷ بوده که در برابر اندازه سال پیش (۱.۲۳) کاهش یافته است. افزون بر این، گزارش نشان می‌دهد که میانگین شاخص «اسنیپ» نشریه‌های ایرانی ۰.۵۳ است. همچنین، ۲۰۶ نشریه ایرانی نیز در سیاهه رتبه‌بندی نشریه‌های «سکیمگو» دیده می‌شوند که پنج عنوان در برابر گزارش سال پیش افت داشته است و بر این پایه، ایران در جایگاه دوم کشورهای منطقه پس از ترکیه جای دارد.
تعداد زیاد نشریات علوم انسانی و استنادات کم آنها
یکی از برنامه‌های وزارت علوم، نمایه‌سازی ویژه نشریات علوم انسانی است. چرا که نشریات علوم انسانی حدود ۴۳ درصد از کل نشریات ایرانی و بیش از ۶۰ درصد از نشریات وزارت علوم را شامل می‌شوند. ولی با وجود تعداد زیاد این نشریات، آنها سهم کمی از استنادات را به خود اختصاص می‌دهند.
دکتر احمد شعبانی، عضو وابسته گروه علوم پایه فرهنگستان علوم در این خصوص با اشاره به استنادات بسیار پایین مقالات علوم انسانی در ایران، گفت: مستندات علمی ما نشان می‌دهد که پژوهشگران علوم انسانی علی‌رغم اینکه از نظر جمعیت در ایران زیاد هستند؛ ولی استنادات آنها بسیار پایین است و باید به این موضوع توجه شود. متوسط استناد حدود ۱.۳۴ است که در نقشه جامع علمی کشور برای سال ۱۴۰۴، میزان ۱۵ در نظر گرفته شده است.
معاون پژوهشی وزیر علوم درباره این موضوع عنوان کرده که به دلیل تعداد زیاد نشریات علوم انسانی، قرار بر این است که این نشریات به طور ویژه نمایه‌سازی شوند تا علاوه بر حفظ جایگاه بین‌المللی، اثرگذاری بیشتری در این حوزه در دنیا داشته باشیم.
البته باید توجه داشت که صحبت در خصوص توجه به علوم انسانی، نشریات این حوزه و میزان استنادات آن، موضوع جدیدی نیست و با جستجو در پایگاه‌های خبری مشاهده می‌کنیم که این صحبت‌ها از سال‌ها پیش در خصوص لزوم نمایه‌سازی نشریات، به خصوص نشریات علوم انسانی وجود داشته؛ ولی تا کنون تغییر چشم‌گیری در این حوزه به وجود نیامده است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز نشریات علمی علوم انسانی وزارت علوم وزارت بهداشت تولید علم
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار علمی
اعضای شورای راهبری هوش مصنوعی معرفی شدند/ایجاد زیر ساخت هوش مصنوعی در دستور کار ۱۰ نهاد
آتش‌سوزی جنگلی موجب رشد حیات دریایی می‌شود!
استرس کاری ریسک بیماری قلبی را در مردان افزایش می دهد
۲.۵ میلیون ایرانی در اهدای خون مشارکت دارند
چین در شرق تهران بیمارستان هوشمند احداث می کند
راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور
وزارت بهداشت برای اولین بار سرایدار استخدام می‌کند
زمان اخذ رأی در انتخابات نظام پرستاری افزایش یافت
هوای آلوده و افزایش ریسک سرطان سینه/ درمان سوءهاضمه با زردچوبه
بیماری هزارچهره را جدی بگیریم/ عوارض بیماری سلیاک
اهمیت تولید محصولات غذایی فاقد گلوتن برای بیماران سلیاک
نشست چالش‌های زنجیره تأمین دارو در ایران برگزار می‌شود
چگونه از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنیم
خرید اعتباری محصولات پتروشیمی به نفع صنعت دارو است
چه کسانی پرونده الکترونیک سلامت دارند
بررسی راهکارهای ورود ایران به بازار دارویی اوراسیا
جامعه پزشکی باید تخصص را همراه تعهد حرفه‌ای داشته باشد
هفته دفاع مقدس فرصتی برای انتقال مفاهیم بهداری رزمی
نشست چالش های قیمت گذاری دارو برگزار می‌شود
دانش آموز بدون صبحانه مدرسه نرود/ میان وعده‌های سالم
وزیر بهداشت زنگ دبیرستان شهید آوینی را نواخت
۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان استخدام می شوند
بازدید سرزده عین اللهی از بیمارستان شفا یحیاییان
۲۲ بیمار کرونایی در یک هفته گذشته فوت شدند
داروی ایرانی از طریق صادرات به دنیا معرفی می‌شود
ایران دارای قوی‌ترین نظام سلامت در منطقه است
ادعای دخالت وزارت بهداشت در انتخابات نظام پرستاری رد شد
اورژانس تهران در هفته گذشته ۲۰ هزار مأموریت انجام داد
جهان امروز با کمبود آب و غذای سالم مواجه است
تایید موفقیت نخستین واکسن ایرانی کرونا
