میرنیوز
کووید ۱۹ درد کهنه بی عدالتی در خدمات سلامت را نمایان ساخت
2021-04-10T08:54:19+04:30
به گزارش خبرگزاری مهر، امیر حسین تکیان، در یادداشتی عنوان داشت: بر اساس سنت قدیمی سازمان جهانی سلامت، روز هفتم آوریل هر سال، مطابق هجدهم فروردین، روز جهانی سلامت (World Health Day) نام گرفته است که وفق روال سنواتی، نام و شعاری نیز با توجه به حال و هوای سلامت جهان، برای روز جهانی سلامت مطرح می‌شود. شعار امسال: building a Farier healthier world ، یعنی ساختن جهانی عادلانه تر و سلامت تر است.
در طول حیات حدود هفتاد و سه ساله سازمان جهانی سلامت، شاید گزاف نیست بگوییم در هیچ بازه زمانی، حتی در هنگامه جنگ‌ها و بلایای طبیعی خانمان سوز، ناعادلانه بودن خدمات سلامت به اندازه هنگامه حاضر توسط شهروندان کره خاکی درک نشده است. علل این درک افزایش یافته پرشمار است، اما شاید در هم تنیدگی شبکه‌های اجتماعی، به هم پیوستگی آدمیان در سراسر کره خاکی، شفاف شدن بسیاری از رفتارها و در معرض قضاوت قرار گرفتن آنها توسط افراد حتی در نقاط دور دست کره زمین، در کنار رفتار بی رحمانه جهان گیری کووید ۱۹ و حاکمیت‌های نا خوب و دولت‌های کم تدبیر در مبارزه با این بزرگ‌ترین خطر تاریخ معاصر بشر، چالش بی عدالتی پیش رونده را بیشتر آشکار کرده است.
عدالت در سلامت ( health equity ) دغدغه اصلی نظام‌های سلامت دنیا است، یا بهتر بگویم باید که باشد. علت اینکه دولت‌ها با استقرار نظام سلامت و فراهم کردن خدمات سلامت برای ملت‌ها از طریق ورودی‌های مختلف مالی از قبیل نظام‌های مالیاتی و نظام بیمه اجتماعی در تصدی و تولیت سیاست گذاری نظام سلامت دخالت می‌کنند، در واقع برای حصول اطمینان از این است که بتوان سلامت شهروندان را به عنوان مهم‌ترین کالای عمومی به طور عدالت مدارانه تضمین نمود. این مهم نه فقط از طریق عدالت افقی یعنی برخورداری همه افراد، بلکه از طریق اطمینان حاصل کردن از اعمال عدالت عمودی یعنی تلاش دولت‌ها برای اینکه نابرخورداران با استفاده از ثروت و مشارکت معنادار و بیشتر برخورداران بتوانند به خدمات سلامت دسترسی پیدا کنند، تحقق می‌یابد.
امروزه در سپهر سیاستگذاری سلامت تردیدی نیست که سلامت به عنوان تنها بعد سیاست گذاری اجتماعی است که به طور همزمان هم پیش شرط، هم شاخص و هم خروجی رسیدن به یک جامعه پایدار و عادلانه است. از این رو است که لازم است تولیت و حاکمیت نظام در دست دولت قرار گیرد تا همگی شهروندان مطمئن باشند که نه فقط خدمات مراقبتی، بلکه تمامی ابعاد پنج گانه خدمات با کیفیت سلامت شامل ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها، دسترسی به خدمات درمانی در هنگام بیماری، خدمات بازتوانی و توانبخشی و خدمات تب تسکینی در هنگام نیاز، توسط دولت‌ها و بدون دشواری مالی فراهم می‌شود. واگذاری تصدی گری سلامت به دولت‌ها از این جهت است که بسیار مهم و بنیادین است، تا دولت متعهد شود تمام اهتمام خود را در دسترسی عادلانه به خدمات سلامت به کار گیرد، وگرنه تولید و ارائه خدمات معمولاً در بخش‌های غیر دولتی و یا از طریق خرید خدمت، معمولاً با کیفیت تر و از لحاظ اقتصادی به صرفه تر است.
حکمرانی خوب سلامت نیز که در پنج بعد شفافیت، مشارکت مردم در تصمیم سازی، مسئولیت پذیری، پاسخگویی و در نهایت سیاست گزاری مبتنی بر شواهد با استفاده از اطلاعات و داده‌ها برای تصمیم سازی مناسب هست نیز از اهداف اصلی دولت‌ها برای تأمین سلامت مردم است. کرامت انسانی و تحقق مفهوم متعالی انسان توسعه یافته در جوامعی شکل می‌گیرد که عدالت در سلامت در آنها رکن اصلی تصمیم سازی است و با دقت مراقبت و از آن صیانت می‌شود. اطمینان یافتن از اینکه سلامت همه جانبه، و نه فقط مراقبت‌های سلامت، بر اساس تعریف کلاسیک سازمان جهانی سلامت در اختیار همه قرار گرفته است شاید وظیفه اصلی دولت‌ها در جوامع توسعه یافته باشد.
سال ۲۰۲۰ شاید یکی از ناعادلانه‌ترین سالیان تاریخ مکتوب معاصر در نظام‌های سلامت سراسر دنیا برای دسترسی به خدمات سلامت بود. متأسفانه نابرابری موجود و موروثی سلامت موجود در کنار نابرابری‌های همه شئون سیاست گذاری عمومی، در سال ۲۰۲۰ به طور چشمگیری در این سال افزایش یافت. کووید ۱۹ مجدداً این درد کهنه را خاطر نشان کرد که بعضی از افراد به واسطه سواد بیشتر و دسترسی مالی گسترده‌تر توانستند دسترسی بهتری به خدمات سلامت نسبت به دیگر شهروندان پیدا کنند. در سراسر جهان، هنوز هم بسیاری از انسان‌ها نمی‌توانند به حداقل درآمد روزانه‌ای دسترسی پیدا بکنند و در شرایط زندگی نا مطلوبی زندگی را به سر می‌آورند که دسترسی به مسکن و آموزش مناسب برایشان فراهم نیست، فرصت‌های شغلی کمتری دارند و از نابرابری جنسیتی در دسترسی به خدمات مختلف رنج می‌برند. بسیاری از شهروندان جهان نمی‌توانند به محیط امن، آب آشامیدنی سالم، هوای پاک، امنیت غذایی و خدمات سلامت در هنگام نیاز، دسترسی پیدا کنند که با کمال تأسف به رنج افزون‌تر وابتلا به بیماری‌های قابل پیش گیری و مرگ زودرس در این هم نوعان می‌انجامد، که همه ما در مقابل این فاجعه انسانی که بر اثر جهان گیری کووید ۱۹ ژرف‌تر هم شده است، مسئولیم.
چه باید کرد
سازمان جهانی سلامت دعوت کرده است امسال کاری کنیم که انسان‌ها هر جا که هستند بتوانند حق سلامت خود را پیدا کنند. این شعار ارزشمندی است که راه کارهای تحقق آن دشوار و نیازمند مقدمات گوناگونی است، اما شدنی است. تجربه جهانی واکسیناسیون کووید ۱۹ نشان می‌دهد به دلیل بی تدبیری و عدم درک همبستگی اجتماعی و بعضاً خودخواهی، در کنار سایر مسائل، توزیع جهانی واکسن بسیار ناعادلانه است. در جهانی که تعداد میلیاردهای آن بر اساس گزارش نشریه فوربس در طی دوران کووید ۱۹ افزایش پیدا کرده و از طرفی تعداد گرسنگانی که در معرض بیماری قرار دارند و تعداد افرادی که از تحصیل بازمانده اند بیشتر شده، چگونه می‌توان به گسترش عدالت امیدوار بود؟ من هنوز هم امیدوارم و برای نیل به این مهم‌ترین وظیفه سیاستگذاران، چهار اقدام را پیشنهاد می‌کنم.
۱ . دولت‌ها برای اطمینان از دسترسی عادلانه به خدمت سلامت باید به طور منظم نابرابری‌های سلامت را پایش و دیده بانی کنند تا اطمینان یابند همه انسان‌ها در همه جوامع فارغ از سطح اقتصادی، اجتماعی، مذهب، محل زندگی، سواد و درآمد به خدمات با کیفیت سلامت در هنگام نیاز دسترسی دارند. در روز جهانی سلامت، رهبران جهان باید هم پیمان شوند تا برای گذار از شاید سیاه‌ترین سالی که در حافظه تاریخی معاصر وجود دارد، با هم کار کنند، به هم اطمینان کنند. در بخش‌های مختلف کشور عزیزمان، ایران هم باید از سیاستگذاران بخواهیم با یکدیگر کار کنند، به توصیه‌های نهادهای تخصصی دل بسپارند و در تصمیم سازی از آن بهره گیرند. به عنوان مثال، ستاد ملی کرونا به توصیه وزارت بهداشت به عنوان نهاد تخصصی سلامت گوش فرا بدهد. امروز که روز جهانی سلامت است، موج چهارم کرونا در کشور آغاز شده و تقریباً تمامی شهرها قرمز هستند که نشان می‌دهد که اگر ما شاید با هم کار کردن را مد نظر قرار می‌دادیم، وضعیت بهتری داشتیم.
۲. باید تلاش کنیم داده‌های قابل اتکا جمع آوری کنیم و در زمان مناسب برای تصمیم سازی از آنها استفاده کنیم. داده‌های بر اساس سن، جنس، درآمد و همینطور وضعیت افراد دارای ناتوانی را به طور منظم و متوالی جمع آوری کنیم و در زمان مناسب در اختیار پژوهشگران قرار دهیم تا تحلیل کنند و به طور مداوم به سیاستگذاران بازخورد دهند. ملاحظه می‌شود که در کشور ما از ابتدای همه گیری کووید ۱۹، بحث دسترسی به داده‌ها برای برنامه ریزی کشوری به پهناوری ایران و با توجه به گوناگونی الگوهایی که وجود داشت، هیچ وقت به طور مقتضی انجام نشد. اینجانب معتقدم کنترل نا مطلوب بر اساس مقتضیات محلی در کشور ما تأثیر فراوانی از سیاست‌های داده پردازی سلامت پذیرفته است.
۳. در هنگام بحران‌ها، از جمله در دوران همه گیری کووید ۱۹، دولت‌ها باید مطمئن شوند که اقشار نابرخوردار جامعه، دسترسی بیشتری به خدمات سلامت دارند و مراقبت بیشتری از ایشان صورت می‌گیرد. خشکانیدن ریشه‌های اصلی نابرابری در نظام سلامت در شرایط فعلی کشور ما نیازمند توجه بیشتر و سرمایه گذاری معنادار در شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه سلامت است. متأسفانه در دوران کووید ۱۹ تمرکز بیشتر مملکت ما بر درمان بوده و هنوز هم هست. به رغم توصیه‌های پرشمار دلسوزان و صاحب نظران نظام سلامت برای تقویت شبکه پرافتخار مراقبت‌های بهداشتی اولیه کشور با هدف بیمار یابی فعال، آموزش و غربالگری شهروندان در سطح جامعه، و حتی واکسیناسیون، متأسفانه هنوز این اتفاق به طور معنادار نیفتاده که چه بسا به دلیل این نوع عملکرد، میزان نسبی مرگ کووید ۱۹ در ایران از بسیاری کشورهای دیگر بالاتر است. اگر می‌خواهیم مطمئن شویم که سلامت برای همه فراهم است، نکته خیلی مهم این است که از ظرفیت نظام شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه سلامت کنترل پاندمی ها استفاده کنیم. مهم‌تر این که بتوانیم پرداختن به مؤلفه‌های اجتماعی سلامت را در سطح جامعه با استفاده از نظام شبکه و با استفاده از ظرفیت بی نظیر آن، نهادینه و عملیاتی کنیم. اتفاقی که انتظار می‌رفت همه گیری کووید ۱۹ به تحقق آن کمک کند که متأسفانه هنوز رخ نداده است.
۴. لازمه تحقق شعار همیشگی نظام سلامت تاب آور، جهانی فکر کردن و محلی عمل کردن است. نظام سلامت ما برای آنکه بتواند تاب آور باشد، باید ورای مرزها نیز عمل کند تا مطمئن باشیم زمانی می‌توانیم جمعیت خودمان را حفاظت کنیم که در درون مرزها، تمام جمعیت جهان بتوانند از یک نظام عادلانه و درست برخوردار باشند، مثلاً بتوانند دسترسی عادلانه به واکسن و کیت‌های تشخیصی داشته باشند. بنابر این خیلی مهم است که نظام‌های منطقه‌ای، محلی، ملی و جهانی تقویت شوند و به یکدیگر اطمینان کنند تا در سراسر جهان، اطمینان از دسترسی به خدمات سلامت، مثلاً در ارتباط با کووید ۱۹ فراهم شود.
مایلم در انتها بگویم اگر قرار باشد نظام سلامت تاب آوری داشته باشیم، تجربه کووید ۱۹ نشان داد که عدالت اجتماعی و حتی امنیت به عنوان یکی از دو ستون اصلی حاکمیت، تنها در سایه نظام سلامت مقتدر قابل شکل گیری است. توصیه اکید و اساسی ام بازطراحی و تقویت نظام مراقبت‌های بیماری و سلامت کشور به عنوان یک شأن حاکمیتی است که خود شرح مفصل می‌طلبد.
منبع : خبرگزاری مهر
کلمات کلیدی : میرنیوز روز جهانی بهداشت امیرحسین تکیان دانشگاه علوم پزشکی تهران
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار علمی
۵ سال زندان در انتظار رییس سامسونگ
استعدادهای برتر جامعه‌الزهرا(س) شناسایی می‌شوند
پیامک‌های پذیرش خارج از کنکور دانشگاه علوم پزشکی ایران کلاهبرداری است
تناسب اندام می‌تواند به پیشگیری از زوال عقل کمک کند
آغوش باز معاونت علمی برای استفاده از ظرفیت‌های علوم انسانی در «حکمرانی فناورانه»
درد مزمن مفاصل روی عملکرد مغز اثر می‌گذارد
همایش ملی دستاوردهای علمی فرش ایران برگزار خواهد شد
فراخوان جذب هیئت علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی بهمن ماه اعلام می‌شود
هوش مصنوعی از انجام پژوهش‌های تکراری جلوگیری می‌کند
ساخت اولین دستیار صوتی آفلاین اندروید توسط متخصصان ایرانی
پیشگویی چت جی پی تی از آینده پژوهش و استنادات علمی
رفع نیاز آزمایشگاه‌های آنالیز مواد شیمیایی با دستگاه ایران ساخت
انتصابات جدید در شرکت ارتباطات زیرساخت
سمپوزیوم بین‌المللی تازه‌های نقشه‌برداری مغز ایران برگزار می‌شود
نتایج جذب استعدادهای برتر در دستگاه‌ها بزودی اعلام می‌شود
ابقای رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران
ایلان ماسک: هوش مصنوعی از پزشکان و وکلا جلو می زند
روبات مغناطیسی پیچ و مهره باز می کند
تبدیل پسماندهای زغال‌سنگ به گرافن با بازده بالا
هوش مصنوعی از انرژی اتمی قدرتمندتر است
قدردانی نماینده حزب الله لبنان از جراحان ایرانی
ظرفیت بیهوشی و اطفال خالی مانده است
اسلحه خودکار برای پهپادهای سبک از راه رسید
نشست کمیته تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد
سردار جلالی: تکرار کرونا را باید جدی بگیریم
جلالی: تکرار کرونا را باید جدی بگیریم
راه حل محققان برای کاهش مصرف داروی شیمی‌درمانی در درمان سرطان
بیش از هزار سایت خبر جعلی از جستجوی گوگل حذف شدند
نمی توان با دستمزدهای اندک دانشمندان برجسته را در کشور نگه داشت
اتحادیه‌ها بازوی تصمیم‌سازی قوی در دانشگاه آزاد هستند
