جایگاه اقتصاد علم و فناوری در اسناد بالادستی نظام/نقاط ضعف و قوت کشور در اقتصاد دانش‌بنیان

به گزارش ایسنا، در این پژوهش که با عنوان «اقتصاد علم و فناوری در خصوص مبانی، رویکرد، راهبرد و راهکار» و به‌کوشش سپیده فهیمی‌فر، مجری طرح و دکتر محسن بکایی، ناظر طرح انجام و به‌وسیله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۶ منتشر شده، آمده است: اقتصاد علم و فناوری یکی از مفاهیم اقتصادی است که در سال‌های اخیر مورد توجه مقام معظم رهبری و مسئولان کشور بوده و در اسناد بالادستی نظام مانند سند چشم‌انداز  ۱۴۰۴ و همچنین سیاست‏‌های اقتصادی مقاومتی بر آن تأکید شده است، از اهداف اقتصاد علم و فناوری یا همان اقتصاد دانش‌بنیان در سیاست‏‌های اقتصاد مقاومتی می‌توان به ارتقای جایگاه جهانی کشور در این زمینه، افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان به ۵۰ درصد از کل اقتصاد کشور و دستیابی به رتبه اول اقتصاد علم و فناوری (دانش‌بنیان) در منطقه اشاره کرد.

همچنین در ادامه بیان شده است که چهار عامل به‌عنوان مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر حرکت اکثریت جامعه به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان است:
الف) تغییر شدید در اطلاعات و ارتباطات،
ب) پیشرفت سریع فناوری و علم،
ج) افزایش شدید رقابت جهانی،
د) تغییر در سلایق افراد که نیاز به طرح‌های جدید و کیفیت‌های جدید محصولات را افزایش داده است.

اقتصاد دانش‌بنیان از مؤلفه‌های اساسی رشد بلندمدت محسوب می‌شود که برای شناسایی نقاط قوت و ضعف این اقتصاد مؤسسات و نهادهای بین‌المللی مختلفی به اندازه‌گیری شاخص‏‌های آن اقدام کرده‌اند.

بنابراین هدف در این پژوهش بررسی موانع موجود در اجرای سیاست‏‌های اقتصاد مقاومتی در حوزه اقتصاد علم و فناوری (بند دوم سیاست‏‌های اقتصاد مقاومتی)، تعیین جایگاه کشور در میان کشورهای در حال توسعه، سند چشم‌انداز اسلامی از منظر اقتصاد علم و فناوری، طراحی و ارائه شاخص‏‌های نوین در اقتصاد علم و فناوری، شناسایی نقاط ضعف و قوت کشور در اقتصاد علم و فناوری، ارائه یک مدل مفهومی از منظر تفکر سیستمی برای شناسایی عوامل اثرگذار بر شاخص‏‌های علم و فناوری در راستای سیاست‏‌های اقتصاد مقاومتی و شبیه‌سازی و پیش‌بینی شاخص‏‌های علم و فناوری در ایران تا افق ۱۴۰۴ است.

در بخشی از این پژوهش که به‌بررسی مبانی نظری اقتصاد علم و فناروی پرداخته است، آمده است: بر اساس تعریف، اقتصاد دانش‌بنیان اقتصادی است مبتنی بر تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات که این موارد از الزامات اصلی بهره‌وری و رشد اقتصادی است، از این‌رو اقتصاد دارای مزایایی است که به‌شرح ذیل است:
کم‌رنگ شدن شکل اقتصاد دانش‌بنیان،
نهادینه شدن حقوق مالکیت فکری،
رقابت سودآور برای بنگاه‌ها،
سهل و ممتنع بودن تحرک دانش،
دسترسی کارگزاران اقتصادی به اطلاعات کامل‌تر،
افزایش سرعت اخذ و جذب پیشرفته در بنگاه‌های اقتصادی،
تمایل دسترسی به فناوری پیشرفته در بنگاه‌های اقتصادی،
بازار گسترده ‌دانش،
افزایش ارتباطات صنایع در یک گروه صنعتی.

همچنین عوامل مؤثر بر عدم شکل‏‌گیری تحقیق، توسعه و نوآور بودن نظام اقتصادی کشور در موارد ذیل بیان شده است:
۱. عدم تعادل مراکز دولتی تحقیقاتی - پژوهشی با در اختیار گذاشتن آزمایشگاه‌ها و مراکز حرفه‌ای پژوهشی به بخش خصوصی،
۲. عدم شفافیت در بازار کار و قوانین مربوط که منجر به خروج نیروی کار نخبه از بخش خصوصی می‌شود و تمایل به اشتغال در بخش‌های دولتی افزایش می‌یابد،
۳. عدم ارتباط مؤثر دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با بنگاه‌های صنعتی و عدم شناخت این دو بخش از نیازهای یکدیگر،
۴. درجه پایین باز بودن اقتصاد و عدم ارتباط مراکز صنعتی تحقیقاتی با مراکز پیشروی جهانی،
۵. غیررقابتی بودن فضای اقتصاد کشور که منجر به فقدان انگیزه در سرمایه‌گذاری در خصوص تحقیق و توسعه (R&D) در بخش خصوصی می‌شود،
۶. عدم توسعه مالی مناسب در بخش تحقیقات و پژوهش که این موضوع انگیزه بخش خصوصی در این زمینه را کاهش می‌دهد،
۷. فقدان ارتباط مؤثر میان سیاست‌گذاران بخش دولتی با فعالان بخش خصوصی در جهت هم‌افزایی و تقویت فعالیت‌های R&D.

همچنین در بخش دیگری از این پژوهش که ذیل عنوان «بررسی جایگاه اقتصاد علم و فناوری در اسناد بالادستی نظام» نگاشته شده است، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور به‌منظور ارتقای جایگاه جهانی و دستیابی به رتبه اول منطقه اشاره دارد که در لایحه برنامه ششم توسعه در ماده (۱۷) به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان پرداخته شده است.

با توجه به اسناد بالا دستی و مطالعات انجام شده در اقتصاد ایران راهبردهای اقتصاد دانش‌بنیان به‌شرح ذیل در این پژوهش نگاشته شده است:
۱. افزایش سهم هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) با تأکید بر سهم بخش خصوصی،
۲. تقویت و توسعه اثرات فناوری بین‌المللی،
۳. رقابت‌پذیری در عرصه علم و فناوری،
۴. توسعه و ارتقای دائمی مهارت‌های فنی،
۵. افزایش فناوری اطلاعات و ارتباطات،
۶. ترویج فرهنگ علم و فناوری.

در بخش دیگری از این پژوهش ذیل عنوان «فضای اقتصاد کلان برای دستیابی به اهداف اقتصاد علم و فناوری» موارد زیر بیان شده است:
افزایش انسجام بین سیاست‏‌های علم، فناوری و نوآوری و سایر سیاست‏‌های کلیدی ملی به‌منظور افزایش تاثیرات مثبت اقتصادی،
ثبات اقتصاد کلان از طریق کاهش نااطمینانی در اقتصاد، کاهش نوسانات در بازار ارز، کنترل تورم به‌خصوص در بخش‏‌های خدماتی و تولیدی،
افزایش سهم بهره‏‌وری کل عوامل تولید از طریق افزایش بهره‏‌وری نیروی کار، سرمایه و تقویت و بهبود راندمان انرژی،
توجه به فضای کلان اقتصادی کشور و برنامه‌های ملی-منطقه‌ای به اولویت‏‌های نقشه جامع علمی کشور که شامل هوافضا، فناوری اطلاعات و ارتباطات، فناوری هسته‌ای، فناوری‌های میکرو و نانو، فناوری‌های نفت و گاز، زیست‌فناوری، فناوری‌ زیست‌محیطی و فناوری‌های نرم فرهنگی به‌دلیل آنکه این اولویت‌ها قرار است به اهداف زیر دست یابند:

بهینه‌سازی مصرف انژی و آب،

کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر،

بهبود بهداشت و ایمنی مواد غذایی،

ارتقای خدمات و مراقبت‌های بهداشتی، دارو و تجهیزات پزشکی،

فائق آمدن بر کمبود آب و خشکسالی،

بهبود حمل‌ونقل، مدیریت ترافیک و کاهش تصادفات،

تقویت قابلیت‏‌های اجتماعی و افزایش اعتماد،

کاهش نرخ بیکاری با تمرکز بر کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی،

بهبود فضای کسب‌وکار از طریق هدف‌گذاری در شاخص‏‌های سهولت کسب‌وکار،

افزایش قدرت رقابت‌پذیری در کشور و پی‌گیری سیاست‏‌های اصل «۴۴» قانون اساسی،

افزایش مقاومت اقتصادی از طریق کاهش نقش درآمدهای ناشی از نفت در اقتصاد و بودجه دولت.    

انتهای پیام

منبع : خبرگزاری ایسنا

آخرین اخبار علمی

اعضای شورای راهبری هوش مصنوعی معرفی شدند/ایجاد زیر ساخت هوش مصنوعی در دستور کار ۱۰ نهاد

2023-12-03T19:08:50+03:30

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی را از مهمترین ماموریت‌های شورای راهبری هوش مصنوعی دانست و گفت: این شورا با ای...

آتش‌سوزی جنگلی موجب رشد حیات دریایی می‌شود!

2023-12-03T19:08:49+03:30

پژوهشگران می‌گویند، خاکسترهای حاصل از آتش‌سوزی‌های جنگلی باعث رشد و شکوفایی حیات دریایی می‌شوند.

استرس کاری ریسک بیماری قلبی را در مردان افزایش می دهد

2023-09-25T21:29:51+03:30

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خطر بیماری قلبی برای مردانی که در مشاغل پر استرس کار می‌کنند و احساس می‌کنند از تلاش‌هایشان قدردانی نمی شود، دو برابر بیشتر است.

۲.۵ میلیون ایرانی در اهدای خون مشارکت دارند

2023-09-25T21:29:50+03:30

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، از مشارکت ۲.۵ میلیون نفر اهدا کننده خون در کشور برای تأمین نیاز ۱۰۰ درصدی مراکز درمانی خبر داد.

چین در شرق تهران بیمارستان هوشمند احداث می کند

2023-09-25T21:29:50+03:30

تفاهم‌نامه احداث بیمارستان هزار تختخوابی در شرق تهران بین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و شرکت سینوفارم چین منعقد شد.

راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور

2023-09-25T21:29:49+03:30

معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامه ریزی وزارت بهداشت، از راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور خبر داد.

وزارت بهداشت برای اولین بار سرایدار استخدام می‌کند

2023-09-25T21:29:49+03:30

معاون بهداشت وزارت بهداشت، از جذب ۴ هزار بهورز و ۵ هزار کارشناس بهداشت و مجموعاً ۹ هزار نیروی بهداشتی در آزمون استخدامی وزارت بهداشت خبر داد.

زمان اخذ رأی در انتخابات نظام پرستاری افزایش یافت

2023-09-25T21:29:48+03:30

زمان اخذ آرای ششمین دوره انتخابات سازمان نظام پرستاری، از ساعت ۷ صبح لغایت ۲۰ روز جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲ اعلام شد.

هوای آلوده و افزایش ریسک سرطان سینه/ درمان سوءهاضمه با زردچوبه

2023-09-25T21:29:48+03:30

حوزه سلامت در هفته رو به پایان، در جهان، شاهد اخبار و رویدادهای متعدد و مختلفی بود که به مرور گزیده ای از مهم ترین آنها می پردازیم.

بیماری هزارچهره را جدی بگیریم/ عوارض بیماری سلیاک

2023-09-25T21:29:48+03:30

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بر لزوم ایجاد نقشه غربالگری و بیماریابی سلیاک در کشور تاکید کرد.

اهمیت تولید محصولات غذایی فاقد گلوتن برای بیماران سلیاک

2023-09-25T21:29:47+03:30

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: با طیف زیادی از بیماری‌های نادر مواجهیم که متاسفانه برای بسیاری از آنها هنوز درمان پیدا نشده و یا اینکه درمان های موجود کفایت نمی...

نشست چالش‌های زنجیره تأمین دارو در ایران برگزار می‌شود

2023-09-25T21:29:47+03:30

نشست چالش‌های زنجیره تأمین ایمن و اثربخش دارو در ایران در هشتمین نمایشگاه بین المللی دارو و صنایع وابسته برگزار می‌شود.

چگونه از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنیم

2023-09-25T21:29:46+03:30

شروع فصل پاییز، زمان شیوع بیماری های ویروسی است که سرماخوردگی شایع ترین بیماری فصل سرما است. اما، با رعایت یک توصیه ساده، می توان از ابتلا به این بیماری مصون...

خرید اعتباری محصولات پتروشیمی به نفع صنعت دارو است

2023-09-25T21:29:46+03:30

رئیس هیئت مدیره سندیکای تولید کنندگان مواد دارویی گفت: گران قیمت ترین محصولات مواد پایه پتروشیمی، دارو است.

چه کسانی پرونده الکترونیک سلامت دارند

2023-09-25T21:29:46+03:30

معاون فنی مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت گفت: هر کسی که واکسن کرونا تزریق کرده باشد، پرونده الکترونیک سلامت دارد.

بررسی راهکارهای ورود ایران به بازار دارویی اوراسیا

2023-09-25T21:29:45+03:30

راهکارهای ورود شرکت های داروسازی ایران به بازار دارویی اوراسیا، در یک نشست تخصصی مورد بررسی قرار می گیرد.

جامعه پزشکی باید تخصص را همراه تعهد حرفه‌ای داشته باشد

2023-09-25T21:29:45+03:30

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، تخصص و تعهد حرفه‌ای را دو بال جامعه پزشکی برای خدمت به مردم دانست.

هفته دفاع مقدس فرصتی برای انتقال مفاهیم بهداری رزمی

2023-09-25T21:29:45+03:30

وزیر بهداشت، در پیامی به مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس، گفت: جامعه سلامت کشور افتخار دارد که همپای دلاورمردان عرصه نبرد، در جبهه ها حضور داشت.

نشست چالش های قیمت گذاری دارو برگزار می‌شود

2023-09-25T21:29:45+03:30

نشست چالش‌های قیمت‌گذاری دارو، مواد موثره و مکمل‌ها در هشتمین نمایشگاه بین المللی دارو و صنایع وابسته برگزار می‌شود.

دانش آموز بدون صبحانه مدرسه نرود/ میان وعده‌های سالم

2023-09-25T21:29:44+03:30

یک متخصص تغذیه، در خصوص میان وعده دانش آموزان در مدرسه، توصیه هایی ارائه داد.

وزیر بهداشت زنگ دبیرستان شهید آوینی را نواخت

2023-09-25T21:29:44+03:30

همزمان با آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ وزیر بهداشت، زنگ دبیرستان شهید آوینی تهران را به صدا در آورد.

۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان استخدام می شوند

2023-09-25T21:29:44+03:30

معاون پرستاری وزارت بهداشت، از جذب ۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان از طریق آزمون استخدامی وزارت بهداشت خبر داد.

بازدید سرزده عین اللهی از بیمارستان شفا یحیاییان

2023-09-25T21:29:44+03:30

وزیر بهداشت، به طور سرزده از مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی شفا یحیاییان تهران بازدید کرد.

۲۲ بیمار کرونایی در یک هفته گذشته فوت شدند

2023-09-25T21:29:43+03:30

بنابر اعلام وزارت بهداشت، در یک هفته گذشته ۲۲ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ در کشور فوت شدند.

داروی ایرانی از طریق صادرات به دنیا معرفی می‌شود

2023-09-25T21:29:43+03:30

رئیس سازمان غذا و دارو، راه شناخت تولیدات دارویی کشور در جهان را، صادرات محصولات دانست.

ایران دارای قوی‌ترین نظام سلامت در منطقه است

2023-09-25T21:29:43+03:30

وزیر بهداشت، با اشاره به کارآمدی حوزه سلامت کشورمان گفت: جمهوری اسلامی ایران دارای قوی‌ترین و موفق ترین نظام سلامت در منطقه است.

ادعای دخالت وزارت بهداشت در انتخابات نظام پرستاری رد شد

2023-09-25T21:29:43+03:30

مسئول هیات مرکزی نظارت بر ششمین دوره انتخابات نظام پرستاری، از رشد ۱۵ درصدی نامزدهای دوره ششم انتخابات نظام پرستاری نسبت به دوره قبل خبر داد.

اورژانس تهران در هفته گذشته ۲۰ هزار مأموریت انجام داد

2023-09-25T21:29:42+03:30

رئیس مرکز اورژانس استان تهران، با اشاره به مزاحمت تلفنی با اورژانس ۱۱۸، گفت: در هفته گذشته ۲۴۳۰ تماس مزاحم با اورژانس استان تهران داشتیم.

جهان امروز با کمبود آب و غذای سالم مواجه است

2023-09-25T21:29:42+03:30

وزیر بهداشت، در پیامی به مناسبت روز جهانی بهداشت محیط، تمرکز بر اقدامات بهداشت محیط را عاملی موثر بر جلوگیری از تحمیل هزینه های سنگین ناشی از بار بیماری های ...

تایید موفقیت نخستین واکسن ایرانی کرونا

2023-09-25T21:29:42+03:30

مقاله کارایی واکسن برکت در یکی از برجسته‌ترین مجلات علمی جهان بنام The BMJ هیجده ماه پس از ارسال به چاپ رسید.