میرنیوز
کاهش خسارات سیل با توسعه آبخیزداری
2020-02-02T08:23:35+03:30
به گزارش ایسنا، سیل در دی ماه سال جاری به مناطق جنوبی کشور از جمله استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان خسارت‌های زیادی وارد کرد؛ به طوری که بخش‌های کشاورزی، دامداری، آبزی‌پروری و زیرساختی و مسکونی در این سه استان متحمل هزینه‌های بسیاری شدند.
در این رابطه مهران زند - عضو هیات علمی پژوهشکده آبخیزداری - در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه گرمایش جهانی ناشی از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییر کاربری اراضی، موجب تغییرات آشکار در اقلیم ایران از جمله افزایش مخاطرات جوی اقلیمی، افزایش دما و کاهش بارش در دو دهه اخیر شده است، اظهار کرد: سناریوهای تغییر اقلیمی در چرخه آبشناسی نمود کاملاً بارزی می‌یابند؛ چرا که تمامی اجزای آن تحت تأثیر تغییرات حاصله در میزان تبادلات انرژی و جرم قرار می‌گیرند. نوسان منابع آبی به طرز قابل ملاحظه‌ای تابع تغییرات اقلیمی است؛ چرا که نیاز به این منابع با افزایش تبخیر و تعرق (در شرایط گرمتر، خشک تر و آفتابی‌تر) بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال، تغییرات بارش در ۵۰ سال اخیر (۱۳۴۷ – ۱۳۹۵) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان از کاهش بارش با شیب ۱.۱ میلیمتر بر دهه است. بارش در شمال غرب و غرب کشور به شکل معنی‌داری کاهش یافته است. افزون بر این، تبخیر تعرق (نیاز آبی بالقوه) با شیب ۵.۴ میلیمتر بر دهه افزایش یافته است همچنین گزارش شده است که پدیده ال نینو مسئول تشدید سیلاب‌های فروردین-اردیبهشت در مقایسه با شرایط طبیعی است. پدیده بلاکینگ باعث تغییر الگوهای آب و هوایی می‌شود که منجر به سیل، خشکسالی، دمای غیر معمول و سایر موارد شدید آب و هوایی می‌شود.
رئیس گروه خشکسالی و تغییر اقلیم پژوهشکده آبخیزداری تصریح کرد: در رابطه با سیلاب‌های اخیر استانهای هرمزگان و سیستان، بررسی نقشه‌های سینوپتیکی مقارن با وقوع سیل، حاکی از ایجاد یک سیستم مانع قوی در اروپا است که موجب جریان یافتن باد قوی به سمت ایران شده و در نتیجه توده هوای سرد شمال ایران با حرکت به طرف عرض‌های جنوبی و با عبور از روی دریای سرخ و سپس خلیج فارس حجم قابل توجهی رطوبت جذب کرده و موجب بروز بارندگی‌های بسیار شدید و سیل آسا در این مناطق شده است. ورود سامانه‌ای با این مشخصات به ایران پدیده‌ای معمولی است اما اینکه چنین سامانه‌ای در جنوب ایران موجب ریزش این حجم از بارش (بیش از سه برابر مقدار عادی) شود، پدیده‌ای غیر معمول است که می‌تواند از شواهد بروز تغییر اقلیم باشد.
وی اضافه کرد: روند وقوع رخدادهای سیل و خشکسالی در ایران در سال‌های اخیر، حاکی از آن است که بروز این دو بلای طبیعی در اغلب مناطق کشور در حال افزایش است. این دو پدیده از جمله رخدادهای طبیعی هستند. اما این انسان است که با تصمیمات خود میزان خسارات ناشی از آنها را تعیین می‌کند. براساس آمار سازمان جنگل‌ها و مراتع، ایران چهارمین کشور سیل‌خیز دنیاست و حدود ۲۶ درصد پهنه کشور به دلیل نوسانات اقلیمی و دست‌اندازیی های انسان به طبیعت در معرض سیل‌های شدید و طغیانی قرار دارد.
به گفته وی، عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری به عنوان راهکاری معرفی می‌شود که می‌تواند تهدید سیل را به فرصتی برای مقابله با کم‌آبی و خشکسالی تبدیل کند.
در ایران ۱۲۵ میلیون هکتار حوزه آبخیزداری وجود دارد
وی با بیان اینکه آبخیزداری مجموعه عملیاتی است که بر اساس اصول مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز به منظور حفاظت از منابع آب و خاک حوزه‌های آبخیز اجرایی می‌شود و آبخوان‌داری نیز با مهار و نفوذ سیلاب روی عرصه‌های آبخوان از بروز سیلاب‌های مخرب جلوگیری کرده و موجب احیای منابع آب و خاک می‌شود، گفت: در حال حاضر در ایران ۱۲۵ میلیون هکتار حوزه آبخیز وجود دارد که تنها در ۱۲ میلیون هکتار از آن عملیات آبخیزداری به‌طور کامل اجرای شده است. ارزیابی ۲۷ ایستگاه و ۲۵ پروژه آبخیزداری نشان داده که با اجرای طرحهای آبخیزداری در مناطق کوهستانی، سالانه نزدیک به ۵۳۰ مترمکعب در هکتار استحصال آب رخ داده است. این ارزیابی‌ها در مناطق کوهستانی به مقدار سالانه نزدیک به ۱۰۰۰ مترمکعب آب در هکتار رسیده است.
آبخیزداری و آبخوان‌داری ۸۰ درصد خسارات سیل را کاهش می‌دهد
زند افزود: درخصوص کارایی پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در سیل‌های اخیر، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد پروژه‌های پخش سیلاب توانسته‌اند ضریب روان‌آب و سیلاب را از ۱۰ درصد به دو درصد کاهش دهند. این یعنی تا ۸۰ درصد سیلاب و خسارات آن را کاهش داده‌اند.
ایران دچار تغییر اقلیم شده است
به گفته این کارشناس مسائل آبخیزداری، اغلب کارشناسان حوزه اقلیم شناسی معتقدند که ایران نیز به همراه دیگر کشورهای جهان دچار تغییر اقلیم شده است و در زمان حاضر نیز نشانه‌هایی از دگرگونی اقلیمی در ایران قابل مشاهده است. کم بارشی و بروز خشکسالی موجب حذف برخی (پهنه‌ها و اکوسیستم‌های آبی) دریاچه‌ها و باتلاق‌ها، جنگل، مراتع، تنوع زیستی و اکوتوریسم و صنعت گردشگری می‌شود. پیامد حذف مراتع و پوشش جنگلی موجب خواهد شد تا اندک بارش‌ها هم تبدیل به سیل شود.
وی با اشاره به اینکه با افزایش بارش‌های سنگین در حوزه‌های بالادستی، سدها از رسوبات ناشی از خاک‌های شسته شده توسط روان‌آب‌ها و سیل‌ها پر شده و عمر مفید آنها کاسته می‌شود، اظهار کرد: بایستی برنامه‌های مدون آبخوان‌داری و آبخیزداری توسعه یابند تا ضمن تغذیه منابع آب‌های زیرزمینی از بروز سیلاب‌های مخرب و پرشدن سدها توسط رسوبات جلوگیری شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده آبخیزداری در پایان گفت: مهمترین رفتار اقلیم در آینده، تغییر در میانگین متغیرهای اقلیمی نیست، بلکه تغییر در رویدادهای حدی (بسیار شدید) است که هر نوع سازگاری را برای بشر سخت و پر هزینه می‌کند. مقابله یا سازگاری با تغییر اقلیم، دو سیاست کاملاً متضاد و حتی متناقض یکدیگرند و بدیهی است در این میان مقابله، سیاست خردمندانه‌تر و مؤثرتری است. اما امکان مقابله با پدیده تغییر اقلیم خیلی ضعیف است یا وجود ندارد؛ بنابراین باید با کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و انجام عملیات حفاظتی (از جمله عملیات آبخیزداری) از تخریب عرصه‌های منابع طبیعی کشور و تشدید وقوع بلایای طبیعی جلوگیری کرد.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز سیل سیلاب آبخيزداري آبخوان‌داری
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار اقتصادی
۳۱ هزار و ۷۰۰ هکتار چغندرقند پاییزه کشت شد
تاثیر ۴ عامل در میزان محاسبه حقوق دولتی در حوزه معدن
بانک توسعه اسلامی نقش مؤثرتری در تأمین مالی پروژه‌های ایران ایفا کند
دیدار سه‌جانبه برای مدیریت آفات و کاهش خسارت‌های کشاورزی
رویکرد فعال ایران برای ایفای نقش در تغییر پارادایم صنعتی جهان
تمدید دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات ارزی کوتاه‌مدت تا پایان سال
۱۴.۵ میلیون تن کالاهای اساسی در بنادر کشور تخلیه شد
مدیرعامل شرکت نفت: برنامه دقیقی برای عبور از زمستان داریم
معاون وزیر نفت: ناترازی انرژی در کشور یک مسئله جدی است
وزیر اقتصاد با رئیس صندوق اوپک گفتگو کرد
ثبت آیفون مسافری از امروز آغاز شد
صادرات گاز ایران به عراق از یک نقطه متوقف شد
معاون وزیر نفت:ناترازی انرژی در کشور یک مسئله جدی است
بازار بهینه‌سازی برق با صدور گواهی صرفه‌جویی برای دو سرمایه‌گذار عملیاتی می‌شود
خودروسازان باید پول قطعه سازان را بدهند
راهنمای معاملات سامانه ارز تجاری منتشر شد
اتابک: بسیاری از معادن ایمن سازی نشده اند
نرخ ارز در مرکز مبادله ۵ آذر؛ دلار نیما ۵۱ هزار و ۶۴۱ تومان شد
چالش‌ها و فرصت‌های توسعه صنعت پتروشیمی برسی شد
الگوی کشت باید پویا و تابع اصول حکمرانی آب باشد
تداوم پیشتازی بورس؛ شاخص کل در آستانه فتح کانال ۲.۴ میلیون
ایران دغدغه‌ای برای فروش و صادرات نفت ندارد
تداوم پیشتازی بورس؛ شاخص کل در مرز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد
همتی تهران را به مقصد ریاض ترک کرد
پرداخت موبایلی تا پایان سال اجرایی می‌شود
نرخ ارز مبادله ای ۵ آذر؛ دلار نیما ۵۱ هزار و ۶۴۱ تومان شد
تحریم ایلان ماسک رد شد
رفع فوری ۲۴۲ مورد تعرض به اراضی دولتی در آبان‌ماه
جمع‌آوری ۳۰۰ هزار ماینر غیرمجاز با ۱۰۰۰ مگاوات توان مصرفی در کشور
تخصیص ۶۵ میلیارد مترمکعب آب به بخش کشاورزی تا پایان برنامه هفتم
