میرنیوز
جنگ خاموش ــ ۲۴|توافق قره‌باغ با ۵طرح گازی ایران چه می‌کند؟ دعوای زرگری برای حذف ایران از تجارت گاز منطقه/ احتمال تبدیل ایران از بازیگر به تماشاگر!
2020-12-07T14:16:31+03:30
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حدود یک ماه از توافقی می گذرد که «الهام علی اف» رئیس جمهور آذربایجان، «نیکول پاشینیان» نخست وزیر جمهوری ارمنستان و «ولادیمیرپوتین» رئیس جمهور فدراسیون روسیه مبنی بر اعلام آتش بس کامل در منطقه درگیری قره باغ از ابتدای بامداد 10 نوامبر به وقت مسکو امضا کردند.
توافق یا بیانیه ای که ابعاد متعدد اقتصادی برای کشورهای منطقه به خصوص ایران در پی دارد چرا که بندهای این توافق، تغییر روابط قدیمی سیاسی - اقتصادی منطقه را هدف گذاری کرده است.
یکی از مهمترین بندهای این توافق، ایجاد کریدوری برای اتصال نخجوان به جمهوری آذربایجان است. کریدوری که در صورت احداث، در کنار امکان برقراری ترددهای جاده ای، امکان عبور خطوط انرژی را نیز فراهم می کند.
زمانی که به قراردادهای گازی ایران با کشورهای منطقه و رخدادهای پیشین در جریان این قراردادها نگاه کنیم، تبعات ایجاد این کریدور و نقش مستقیم ترکیه و روسیه برای حذف ایران از بازار گاز منطقه و نقش غیرمستقیم و طراحانه آمریکا برای ادامه ضربه زدن به اقتصاد ایران بیشتر مشخص می شود.
1. قرارداد تهاتر گاز و برق بین ایران و ارمنستان:
پروژه تهاتر گاز ایران با برق ارمنستان در قالب دو قرارداد تحویل گاز و دریافت برق بین شرکت ملی صادرات گاز ایران به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران و نیروگاه برق حرارتی ایروان (Yerevan TPP) به نمایندگی از وزارت انرژی ارمنستان برای یک دوره بیست ساله در سال 2004 به امضا رسید.
بر اساس قراردادهای امضا شده بین طرفین زمان شروع صدور گاز، ژانویه سال 2007 در نظر گرفته شده بود، که به دلیل عدم تکمیل خط لوله گاز در ارمنستان این قرارداد با 28 ماه تاخیر و در تاریخ 23 اردیبهشت سال 1388 (13 می سال 2009) به طور رسمی به بهره‌برداری رسید. مدت این قراداد 20 سال است.
یکی از اهداف ایجاد جنگ از پیش برنامه ریزی شده در قره باغ را می توان جایگزینی گاز آذربایجان با گاز ایران برای تأمین انرژی مورد نیاز ارمنستان دانست. اگر مصاحبه های پیشین الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان را مرور می کنیم می بینیم که علی اف بارها اعلام کرده بود که ارمنستان در صورت پذیرش صلح در قره باغ می تواند از مزایای ترانزیت و انتقال انرژی و طرح های حمل و نقلی منطقه بهره مند شود.
حال با ایجاد کریدور بین آذربایجان و نخجوان، بدون شک یکی از پازل های دعوای زرگری قره باغ تکمیل شده و آذربایجان اقدام به ارسال گاز به ارمنستان خواهد کرد و پیامد آن، عدم تمدید قرارداد بیست ساله تهاتر گاز و برق ایران و ارمنستان خواهد بود.
2. سوآپ گاز به نخجوان:
قرارداد سوآپ گاز جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان در تاریخ 5 آگوست 2004 برای مدت 20 سال بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و طرف آذری منعقد و در سال 2005 اجرایی شد.
جمهوری خودمختار نخجوان بخشی از جمهوری آذربایجان است که مرکز آن شهر نخجوان است. در 9فوریه سال 1924میلادی نخجوان به صورت جمهوری خودمختار تأسیس شد و با اعلام خودمختاری در ترکیب جمهوری آذربایجان قرار گرفت. در واقع نخجوان در ترکیب کشور آذربایجان یک جمهوری خودمختار است که پیوستگی ارضی و جغرافیایی با پیکره اصلی خاک جمهوری آذربایجان ندارد. این جمهوری خودمختار همچنین از جنوب و شمال غربی با جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه و از شمال و شمال شرقی به جمهوری ارمنستان محدود شده است. به علاوه نخجوان در جنوب قفقاز و شمال رود ارس واقع شده و طول مرزهای این جمهوری با «جمهوری ارمنستان» 224کیلومتر، «جمهوری اسلامی ایران» 163کیلومتر و «جمهوری ترکیه» 12کیلومتر است.
براساس این قرارداد ،ایران گاز تحویلی از آذربایجان را از طریق مرز آستارا به نخجوان سوآپ می‌کند.
سالیانه حدود 350 میلیون مترمکعب گاز طبیعی از آذربایجان به ایران برای تامین تقاضای گاز جمهوری خودمختار نخجوان ارسال می‌شود. ایران گاز ارسال شده از آذربایجان را مصرف کرده و پس از کسر حق ترانزیت، به نخجوان گاز ارسال می کند.
با احداث کریدور بین آذربایجان و نخجوان، دسترسی سرزمین اصلی (آذربایجان) به بخش جدا افتاده (نخجوان) فراهم شده و شاهد حذف وابستگی نخجوان به گاز، برق و جاده ترانزیتی ایران خواهیم بود. به عبارتی، صادرات گاز و برق به نخجوان به عنوان یک پتانسیل بالقوه و رو به رشد، از سبد تأمین انرژی صادراتی ایران حذف می شود.
3. صادرات گاز ایران به ترکیه:
طرح صادرات گاز طبیعی ایران به ترکیه که یکی از مهمترین پروژه های صادرات گاز کشور است، طی قراردادی 25 ساله و با حداکـثر حجم گـاز قابل تحویل 10 میلیارد متر مکعب در سال ( 27 تا 30 میلیون متر مکعب در روز) که امکان افزایش آن تا 13 میلیارد متر مکعـب در سال نیز بر اسـاس توافق طرفین میسر است، در تاریخ 17/5/1375 ( 8 اوت 1996میلادی) با شرکت بوتاش ترکیه منعقد شد که پس از انجام فازهای مطالعاتی و طراحی و مراحل اجرایی الزامات و تجهیزات مورد نیاز آن، عملیات صادرات گاز به این کشور در10 دسامبر سال 2001 برابر با 19 آذر ماه سال 1380 آغاز شده است.
گاز طبیعی مورد نیاز این قرارداد از منابع گازی جـنوب کشـور تأمین و سپس از طریق خطـوط لـوله سراسـری گاز یک، دو و سه و خطـوط لوله 48 اینـچ قزوین – تبریز و خط 40 اینچ تبـریز – بازرگـان (جمعا به طول تقریبـی 2000 کیلومتر) به ایستگاه اندازه گیری گاز صادراتی بازرگان انتقال یافته و پس از انجام عملیات اندازه گیری کیفی و کمی به سیستم خط لوله 48 اینچ کشور ترکیه ارسال می شود.
احداث کریدور بین آذربایجان و نخجوان که در ادامه احتمال احداث خط لوله جدید گاز بین آذربایجان به ترکیه از طریق جنوب ارمنستان و نخجوان وجود دارد، در کنار تأمین گاز ترکیه از روسیه، بیش از پیش وابستگی این کشور به گاز ایران را کاهش می دهد و در طرح آمریکایی حذف ایران از بازار گاز منطقه و ارتباطاتی که بین روسیه و ترکیه و همچنین ترکیه با امریکا وجود دارد، احتمال عدم تمدید قرارداد گاز ایران با ترکیه را تشدید می کند.
4. قراردادهای سوآپ گاز ترکمنستان:
پیش از دعوای گازی ایران و ترکمنستان، ایران سالانه 8 میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به ترکیه منتقل می کرد. همچنین مذاکراتی برای سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان و ارمنستان صورت گرفته بود که ایران برای آغاز و توسعه سوآپ گاز ترکمنستان به این دو همسایه شمالی از خاک ایران ابراز تمایل و آمادگی کرده بود.
با ایجاد ارتباط زمینی بین آذربایجان و نخجوان و انتقال گاز آذربایجان به نخجوان و ترکیه، احتمال انعقاد قرارداد و برقراری سوآپ گاز ترکمنستان به ترکیه، آذربایجان و ارمنستان از خاک ایران بسیار کم خواهد بود و این فرصت نیز از دست ایران خارج می شود.
5. صادرات گاز ایران به اروپا:
در طی دو دهه گذشته همواره در دولت های مختلف، سخن از ظرفیت های صادراتی گاز ایران به اروپا مطرح شده بود و مسیرهای متعددی نیز برای تحقق این امر، پیشنهاد و حتی مطالعه شد.
با احداث کریدور و اتصال زمینی آذربایجان به نخجوان، این کشور می تواند در زمینه صادرات گاز به اروپا، طرح های متعددی را مد نظر قرار دهد و حتی با توجه به ارتباط باکو و آنکارا، احتمال استفاده از مسیری مشابه مسیر مدنظر ایران برای دسترسی به بازار گاز اروپا از خاک ترکیه، برای انتقال گاز از آذربایجان به اروپا مورد توجه قرار گیرد.
در واقع سالها تعلل در ایجاد مسیر ترانزیتی صادرات گاز ایران به اروپا و دیپلماسی ضعیف و ناکارآمد ایران، فرصت را به رقبایی داده که در جهت حذف کشورمان از بازارهای منطقه ای و جهانی گاز، دست همکاری به امریکا داده اند، چرا که منافع خود را نیز در حذف رقیب پرظرفیتی چون ایران می بینند.
آنچه از آثار اقتصادی در بعد تجارت گاز از توافق یا بیانیه امضا شده در 10 نوامبر به صورت خلاصه بیان شد، تنها بخشی از زیان های اقتصادی ایران از این توافق برنامه ریزی شده برای حذف کشورمان از ظرفیت اقتصادی منطقه بوده که متأسفانه هیچ دیپلماسی کارآمد و موثری از سوی ایران برای جلوگیری از بروز این رخدادهای محتمل در آینده ای نزدیک، مشاهده نمی کنیم.
انتهای پیام/
منبع : خبرگزاری تسنیم
کلمات کلیدی : میرنیوز جنگ خاموش صادرات گاز ایران
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار اقتصادی
رویکرد فعال ایران برای ایفای نقش در تغییر پارادایم صنعتی جهان
تمدید دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات ارزی کوتاه‌مدت تا پایان سال
۱۴.۵ میلیون تن کالاهای اساسی در بنادر کشور تخلیه شد
مدیرعامل شرکت نفت: برنامه دقیقی برای عبور از زمستان داریم
معاون وزیر نفت: ناترازی انرژی در کشور یک مسئله جدی است
وزیر اقتصاد با رئیس صندوق اوپک گفتگو کرد
ثبت آیفون مسافری از امروز آغاز شد
صادرات گاز ایران به عراق از یک نقطه متوقف شد
معاون وزیر نفت:ناترازی انرژی در کشور یک مسئله جدی است
بازار بهینه‌سازی برق با صدور گواهی صرفه‌جویی برای دو سرمایه‌گذار عملیاتی می‌شود
خودروسازان باید پول قطعه سازان را بدهند
راهنمای معاملات سامانه ارز تجاری منتشر شد
اتابک: بسیاری از معادن ایمن سازی نشده اند
نرخ ارز در مرکز مبادله ۵ آذر؛ دلار نیما ۵۱ هزار و ۶۴۱ تومان شد
چالش‌ها و فرصت‌های توسعه صنعت پتروشیمی برسی شد
الگوی کشت باید پویا و تابع اصول حکمرانی آب باشد
تداوم پیشتازی بورس؛ شاخص کل در آستانه فتح کانال ۲.۴ میلیون
ایران دغدغه‌ای برای فروش و صادرات نفت ندارد
تداوم پیشتازی بورس؛ شاخص کل در مرز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد
همتی تهران را به مقصد ریاض ترک کرد
پرداخت موبایلی تا پایان سال اجرایی می‌شود
نرخ ارز مبادله ای ۵ آذر؛ دلار نیما ۵۱ هزار و ۶۴۱ تومان شد
تحریم ایلان ماسک رد شد
رفع فوری ۲۴۲ مورد تعرض به اراضی دولتی در آبان‌ماه
جمع‌آوری ۳۰۰ هزار ماینر غیرمجاز با ۱۰۰۰ مگاوات توان مصرفی در کشور
تخصیص ۶۵ میلیارد مترمکعب آب به بخش کشاورزی تا پایان برنامه هفتم
از امروز دیگر خاموشی در بخش خانگی نداریم؟
ترمز افزایش قیمت طلا کشیده شد
اروپا در آستانه یک بحران گازی دیگر
۱۳۰ هزار میلیارد تومان برای تهاتر سوخت در نظر گرفته شد
